Генералното собрание на ОН денеска (19 септември) со големо мнозинство ја поддржа необврзувачката палестинска резолуција со која се бара Израел да го прекине своето „незаконско присуство“ во Газа и окупираниот Западен Брег во рок од една година.

За резолуцијата гласаа 124 од 193 членки на светската организација, 14 беа против, 43 беа воздржани.

Во резолуцијата се бара и повлекување на сите израелски сили и евакуација на еврејските доселеници од окупираните палестински територии „без одлагање“.

Северна Македонија се воздржа од гласање, заедно со Велика Британија, Германија, Италија, Холандија, Австрија, Швајцарија, Шведска, Данска, Хрватска, Бугарија, Романија, Полска, Словачка, Литванија, Украина, Србија, Албанија, Канада, Индија, Австралија и други земји.

Против гласаа САД, Израел, Чешка, Унгарија, Аргентина и други земји.

Амбасадорот на Израел во ОН, Дани Данон, ја означи резолуцијата како „обид да се уништи Израел преку дипломатски тероризам“ во која никогаш не се спомнуваат злосторствата на Хамас и „ја игнорира вистината, ги искривува фактите и ја заменува реалноста со фикција“.

Поранешниот американски претседател Доналд Трамп изјави дека „веројатно“ ќе се сретне со украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој следната недела ќе престојува во САД за да се обрати на состанокот на Советот за безбедност на ОН за војната на Русија во неговата земја.

„Веројатно, да“, рече Трамп на прашањето дали ќе се сретне со украинскиот лидер следната недела, но не даде дополнителни детали.

Трамп, кој постојано ја опишуваше американската помош за својот источноевропски сојузник како губење пари и одби да каже дека сака Украина да победи во војната, не даде дополнителни детали.

Во последните месеци, некои други светски лидери кои ги посетија Соединетите Држави на самити и состаноци со претседателот Џо Бајден, се сретнаа и со Трамп.

Трамп, републиканскиот кандидат на изборите на 5 ноември, се соочува со демократската потпретседателка и кандидатка за претседател Камала Харис.

Зеленски рече дека сака да им претстави мировен план на Бајден, Харис и Трамп додека е во САД.

Премиерот Христијан Мицкоски, во придржба на министрите за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцински и за европски прашања Орхан Муртезани, денеска ќе престојува во работна посета на Брисел. Мицкоски ќе присуствува на работен ручек што за него и за останатите лидери од земјите од Западниот Балкан го организира претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.

Како што информира вчера портпаролката на ЕК за соседска политика, проширување и меѓународни партнерства Ана Писонеро, на работниот ручек ќе стане збор за односите меѓу ЕУ и земјите од Западниот Балкан, како и за имплементацијата на Планот за раст на регионот, што го подготви Европската комисија и за реформиските агенди поврзани со него.

Дополнително, Мицкоски ќе има средби и со претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел, со еврокомесарот за проширување и соседска политика Оливер Вархеји и со првиот човек на Генералниот директорат за соседство и преговори за проширување (ГД НЕАР), Герт Јан Копман.

Мицкоски вчера најави дека главна тема на неговите средби во Брисел ќе биде Планот за раст на Западниот Балкан, истакнувајќи дека Владата подготвила фантастичен документ за реформската агенда, кој веќе е доставен до Брисел.

Доколку на средбите во Брисел стане збор за евроинтеграцискиот процес, како што рече Мицкоски, тој е оној кој што треба да ги брани и да ги одбрани македонските национални интереси.

На новинарско прашање дали на разговорите во Брисел може да стане збор и за идејата за уставни измени со одложено дејство, Мицкоски одговори дека не би сакал да коментира, но оти позициите на Владата по ова прашање се јасни.

„Позицијата на ВМРО ДПМНЕ, позицијата на Владата е јасна. Мојата позиција е јасна. Доста беа порази, доста беа политики и дипломатија на свиткана кичма и на бакнување чевли. Сега имаме политика и дипломатија, која што се темели на двонасочна улица. Сакам да зборуваме за вредности, за почитување на човековите права и да знаеме дека ако го отпочнеме преговорите, како што ни беше ветувано во таа 2018 година, дека за три, четири, пет години максимум, ќе го завршиме тој пат и ќе бидеме членка на Европската Унија“, изјави Мицкоски.

Во однос на идејата за уставни измени со одложено дејство, уште и наречена „француски предлог плус“, шефот на дипломатијата Муцински во гостување на националниот радиодифузен сервис МРТ1, изјави дека станува збор за надополнување на сето ова што постои во моментов како фактичка состојба, со цел да бидеме апсолутно сигурни дека од моментот кога ќе ги почнеме преговорите со ЕУ повеќе нема да имаме билатерализација на нашиот пристапен пат.

„Францускиот предлог плус“ предвидува одложено дејство на уставните измени, односно нивно усвојување пред официјалниот почеток на преговорите за членство во ЕУ, но тие да стапат во сила на крајот од преговарачкиот процес. Ова, според неофицијални информации од МНР, е едно од решенијата што ги нуди македонската Влада за излез од ќор-сокакот во кој се најде земјата на европскиот пат.

Инаку за време на престојот во Брисел, предвидено е Муцунски да се сретне и со генералниот секретар на НАТО во заминување, Јенс Столтенберг и да се обрати на прием организиран во седиштето на Алијансата во Брисел.

Најмалку 20 лица загинаа, а повеќе од 450 се повредени во вториот бран експлозии на уреди за безжични комуникации во Либан, соопшти Министерството за здравство.

Ова се случува во вчерашниот втор бран експлозии, еден ден по серијата смртоносни експлозии на пејџери на членови на проиранската група Хезболах.

Воки-токи користени од членовите на милитантната група Хезболах експлодираа во јужните предградија на главниот град Бејрут, долината Бека и јужен Либан - области кои се сметаат за нејзини упоришта.

Некои од експлозиите се случија за време на погребите на некои од 12-те лица за кои Министерството соопшти дека биле убиени во експлозијата во вторникот.

Хезболах го обвини Израел за нападот. Израел не коментираше.

Нападите се случија кога израелскиот министер за одбрана Јоав Галант најави „нова фаза во војната“ и кога дивизијата на израелската армија беше префрлена на север.

Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш предупреди на „сериозен ризик од драматична ескалација“ и ги повика сите земји да „искористат максимална воздржаност“.

Соединетите Американски Држави (САД), Канада и Австралија денеска (18 септември) воведоа санкции против група ирански функционери поради нивната вмешаност во задушување протести и приведување луѓе по протестите за смртта на Махса Амини, Иранка која почина во притворот на моралната полиција во Техеран пред две годинипоради тоа што наводно не носела хиџаб, а чие задолжително носење е пропишано со закон во таа земја, пренесе агенцијата Асошиејтед прес (АП).

Дваесет и двегодишната Махса Амини почина на 16 септември 2022 година во болница, откако беше уапсена. Нејзината смрт предизвика протести низ целата земја против законот за хиџаб и свештеничкото владеење.

Новите санкции опфаќаат десетина функционери обвинети за убивање и приведување демонстранти, задушување протести во 2019 и 2022 година и апсење новинари.

Новиот реформистички претседател на земјата, Масуд Пезешкијан, водеше кампања на бранот ветувања дека ќе го спречи вознемирувањето на жените од страна на моралната полиција. Сепак, по смртта на Махса Амини, се појавија видеа на жени и девојки кои трпат полициско насилство, објави АП.

Минатата година, тинејџерка која не носеше хиџаб беше повредена во неразјаснет инцидент во метрото во Техеран, а подоцна почина во болница. Активистите за човекови права и женски права рекоа дека во јули полицијата отворила оган врз жена која бегала од контролен пункт во обид да избегне заплена на автомобилот затоа што немала хиџаб.

Службеникот од американското Министерство за финансии, Бредли Смит, рече дека иранските лидери „и покрај мирните повици на иранскиот народ за реформи, ги удвоиле тактиките на насилство и принуда на режимот“. Тој додаде дека САД и нивните сојузници „ќе продолжат да преземаат акција“ за да ги идентификуваат и да ги повикаат на одговорност оние што се „одговорни за спроведување на суровата агенда на иранскиот режим“.

Санкциите, кои го блокираат пристапот до американските средства и банкарски сметки и ги спречуваат таргетираните луѓе и компании деловно да соработуваат со САД, во голема мера се симболични, бидејќи многу поединци немаат врски со Соединетите држави.

Мисијата за проверка на факти на Обединетите нации во март откри дека Иран е одговорен за „физичкото насилство“ што доведе до смртта на Махса Амини. Исто така, беше откриено дека Исламската Република употребила „непотребна и непропорционална“ сила во задушувањето на демонстрациите што избувнаа по смртта на Амини и дека иранските безбедносни сили сексуално ги нападнале затворениците.

Министрите за одбрана на источното крило на НАТО денеска (18 септември), повикаа на колективен одговор на заканите за нивниот воздушен простор од руски беспилотни летала и ракети насочени кон Украина, објави агенцијата АФП.

Од почетокот на инвазијата, во февруари 2022 година, Москва извршува речиси секојдневни напади со беспилотни летала и ракетни напади врз Украина, вклучително и таргетирање области во близина на западните граници на Украина со членките на Европската унија и НАТО.

Романија и Латвија објавија претходно овој месец дека руски беспилотни летала и проектили летале низ нивниот воздушен простор за време на нападот врз Украина.

Министрите од деветте земји од источното крило на НАТО изразија „длабока загриженост поради повторените упади“ во воздушниот простор на сојузниците од „руски беспилотни летала и ракети“.

Тие, исто така, ја повикаа Алијансата да помогне во зајакнувањето на нивната способност „да детектираат, идентификуваат и, доколку е потребно, да ангажираат ниски и бавно летачки објекти“.

„Потребен е силен и координиран одговор на сојузничко ниво, како и брзо спроведување на ротирачкиот модел на НАТО за интегрирана воздушна и противракетна одбрана“, изјави романскиот министер за одбрана, Ангел Тилвар, за новинарите, по состанокот на министрите за одбрана во Букурешт.

Таканаречената „Букурешка деветка“ ја сочинуваат Бугарија, Чешка, Естонија, Унгарија, Латвија, Литванија, Полска, Романија и Словачка. Претходно украинскиот министер за надворешни работи, Андриј Сибига, побара од соседите на Киев да ги „истражат можностите“ за соборување руски ракети и беспилотни летала.

На почетокот на неговата регионална турнеја во Романија, тој ги опиша руските воздушни напади како „глобална закана“.

Романија распореди два борбени авиони Ф-16 за следење на руско беспилотно летало што прелета над нејзиниот воздушен простор кон Украина претходно овој месец. Овој инцидент повторно ја разгоре дебатата за тоа дали земјата треба да пресретне залутани руски беспилотни летала.

Сегашната правна рамка спречува такви ангажмани во мирнодопски услови. Од почетокот на руската инвазија на Украина, романските власти постојано известуваат дека на територијата на Украина се пронајдени делови од руски дронови.

НАТО, сепак, рече дека нема „индиции“ дека некој од инцидентите бил „намерен напад“ од страна на Русија против земјите на НАТО.

Српскиот актер Сергеј Трифуновиќ е осуден на 60 дена затвор, потврди денеска (18 септември) Општинскиот суд за прекршоци во Сплит, Хрватска за Радио Слободна Европа (РСЕ).

„Кон обвинетиот, изречена е условна осуда со тоа што извршувањето на затворската казна се одложува за период од една година, а истата нема да се изврши под услов во тој период да не стори еден или повеќе прекршоци за кое има иста или потешка казна“, се наведува во соопштението.

Се додава дека Трифуновиќ е прогласен за виновен за две дела од Законот за јавен ред и мир и дека е должен да плати 150 евра за трошоците на постапката.

„Обвинетиот и застапникот на овластениот обвинител изјавија дека се откажуваат од правото на жалба, па пресудата стана правосилна на денот на донесувањето, 18 септември 2024 година“, изјавија за РСЕ од Општинскиот прекршочен суд во Сплит.

Сергеј Трифуновиќ на 16 септември, на граничниот премин со Србија, Бајаково-Батровци, бил приведен од хрватската полиција бидејќи, како што информираат хрватските власти, пред една година со објава на социјалните мрежи ги навредувал и омаловажувал полицајците.

„Објави текст со недолична содржина во кој наведува дека сплитските полицајци му изнудувале над илјада евра“, соопшти тогаш меѓу другото хрватската полиција.

Во објава на Инстаграм, српскиот претседател, Александар Вучиќ, апелираше до хрватските власти „да разберат дека затворањето на Србите не води кон создавање подобри односи“.

Тој побара од претставниците на властите во Србија „да ги искористат сите дипломатски канали за да се обидат да се борат за правда и да се борат за слободата на Сергej Трифуновиќ“.

„Уапсен e човек кој е мој политички противник, основач на Движењето на слободни граѓани, но и државјанин на Србија, државјанин на нашата земја, за што е уапсен никој не разбра“, рече Вучиќ.

Минатата година Сергеј Трифуновиќ во Хрватска неколку пати добил прекршочна казна, пишуваат медиумите, бидејќи своето куче го шетал без надзор, односно без поводник и корпа.

Сплитската полиција во септември минатата година соопшти дека поради тие прекршоци, Трифуновиќ добил едногодишна забрана за влез во Европската економска зона, која ја сочинуваат земјите од Европската Унија, Норвешка, Исланд и Лихтенштајн.

Во експлозии на воки-токи уреди денеска (18 септември) во Либан, девет лица загинаа, а повеќе од 300 се ранети, објави либанското Министерство за здравство на 18 септември, пренесе агенцијата АФП.

Повикувајќи се на безбедносни извори и изјави на очевидци, агенцијата Ројтерс пренесе дека експлозиите на рачните радио уреди што ги користи милитантната вооружена група Хезболах, се случиле во јужните предградија на Бејрут, Либан.

Ова се случува еден ден по експлозиите на пејџери во Либан, при што загинаа најмалку 12 лица, а околу 2.800 беа повредени. Се верува дека многу од нив се борци на Хезболах, милитантна вооружена група поддржана од Иран.

Најмалку една експлозија се случи во близина на погребот кој го организираше Хезболах за убиените членови на организацијата претходниот ден, кога илјадници пејџери експлодираа ширум земјата.

Агенцијата АФП, повикувајќи се на официјални изјави, објави дека три лица загинаа, а повеќе од 100 се ранети во вториот бран експлозии на уреди, денеска во Либан.

Според АФП, извор близок до Хезболах рекол дека радио уредите што ги користеле членовите на милитантната група експлодирале во упориштето на Хезболах во Бејрут, додека државните медиуми објавија слични експлозии во јужен и источен Либан.

Хезболах, кој има поддршка од Иран, денеска објави дека извршил ракетен напад врз позициите на израелската артилерија. Ројтерс јавува, повикувајќи се на високи безбедносни извори во Либан, дека експлозивите во пејџерите на припадниците на Хезболах ги поставила израелската разузнавачка агенција Мосад, месеци пред тие да бидат активирани.

Бројот на загинати во експлозиите се искачи на 12, меѓу кои и две деца, изјави во денеска либанскиот министер за здравство Фирас Абијад. Во нападот на 17 септември беа ранети речиси 3.000 луѓе, вклучително и борците на Хезболах и ирански пратеник во Бејрут.

Хезболах вети дека ќе му возврати на Израел, чија војска одби да ги коментира експлозиите. Во соопштението се наведува дека Хезболах ќе продолжи во Газа да го поддржува Хамас – од САД и ЕУ прогласена за терористичка организација и дека Израел „треба да очекува одговор на масакрот“.

Двете страни се вклучени во прекугранична војна од избувнувањето на конфликтот во Газа минатиот октомври, поттикнувајќи ги стравувањата од поширок конфликт на Блискиот Исток што може да ги вовлече Соединетите Американски Држави (САД) и Иран во конфликтот.

Тајвански производител на пејџери негираше дека ги направил пејџерите кои експлодираа во нападот што ја зголеми можноста за војна меѓу Хезболах и Израел.

За илјадниците пејџери кои ги носеа членовите на милитантната група Хезболах во Либан и Сирија и кои беа детонирани во серија во тек на еден час на 17 септември, се сомнева дека биле наполнети со експлозив и биле произведени од унгарската компанија BAC Consulting.

Американскиот државен секретар, Ентони Блинкен, ги негираше извештаите дека САД однапред знаеле за смртоносниот напад во Либан, во кој експлодираа стотици пејџери на Хезболах.

„САД не знаеја за тоа, ниту беа вклучени во тие инциденти. Сè уште собираме информации и факти“, рече Блинкен на прес-конференција во Каиро, пренесе Ројтерс.

Блинкен нагласи дека е важно сите страни да избегнуваат потези кои би довеле до натамошна ескалација на конфликтот и дека „сè уште не е јасно“ какви ќе бидат последиците од нападот врз Хезболах, кој ја ужива поддршката на Иран.

Обединетите Нации побараа независна истрага

Високиот комесар за човекови права на Обединетите нации (ОН), Фолкер Тирк, повика на независна истрага за масовните експлозии на пејџери во Либан и Сирија. Во изјавата од 18 септември, Тирк апелираше светските лидери да ја зајакнат „одбраната на правото на сите луѓе да живеат во мир и безбедност“.

Тој оцени дека таргетирањето на илјадници луѓе, „без разлика дали се цивили или членови на вооружени групи, без да се знае кој ги држи уредите или каде се тие“, е кршење на меѓународното право.

„Заштитата на цивилите мора да биде од највисок приоритет“, рече Тирк. Соопштението е објавено пред новиот бран експлозии на воки-токи уреди ширум Либан.

Европската унија денеска (18 септември) почна со враќање на 200 милиони евра од фондовите за Унгарија, бидејќи земјата одбива да плати казна во овој износ поради кршење на европските правила за азил, пренесе агенцијата АФП.

Во јуни, Европскиот суд на правдата наложи на Унгарија да плати 200 милиони евра за континуирано негирање на правото на мигрантите да аплицираат за азил. Судот изрече и дополнителна казна од еден милион евра дневно за секој ден на непочитување на правилата на Европската унија (ЕУ).

Судот ги опиша потезите на Унгарија за прашањето за азил како „исклучително сериозни и без преседан“, наведувајќи дека Унгарија ги крши законите на ЕУ. Унгарскиот премиер, Виктор Орбан, ја опиша судската одлука како „безобразна и неприфатлива“.

Европската комисија објави дека Брисел „преминува на процедура за пребивање (на долгот)“ со тоа што зема пари од заедничките фондови кои инаку би оделе во Унгарија, имајќи предвид дека Будимпешта не ги платила казните ниту ја известила Европската комисија дека има намера да ги плати.

„Сега од буџетот на ЕУ ќе одбиеме 200 милиони евра од претстојните средства за Унгарија“, изјави портпаролот на Комисијата, Балаш Ујвари.

Тој додаде дека ќе биде потребно време да се утврди кои делови од финансирањето може да се одземат. Според него, износот на дневните казни што треба да ги плаќа Унгарија достигнале 93 милиони евра.

Во 2020 година, Европскиот суд на правдата утврди дека Унгарија го ограничила пристапот до меѓународна заштита, незаконски ги приведувала луѓето кои поднеле барање за азил и не го почитувала нивното право да останат во земјата додека се обработуваат нивните барања. Во новата пресуда од јуни 2024 година, судот оцени дека Унгарија не ги презела потребните мерки за извршување на пресудата од 2020 година и одлучи да ја казни.

Уставните судии одлучија да отворат предмет за употребата на балансерот при вработувањата. Во меѓувреме, додека да одлучат дали е уставен или не, балансерот ќе биде „замрзнат.

На денешната седница (18 септември) Уставниот суд расправаше дали со наведувањето на припадноста на заедницата којашто е потребна за пополнување на секое работно место, на кандидатите за административни службеници им се ограничува достапноста на секое работно место, односно дали со „обврска на кандидатите за админстративни службеници во пријавата за вработување меѓу останатите лични податоци да наведат и припадност на заедница“ се нарушува начелото на стручност и компетентност и се повредува и уставно загарантираното право на работа и слободен избор на вработување.

Претседателот на Уставниот суд и судија известител по предметот, оформен по иницијатива од Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК), Дарко Костадиновски, нагласи дека апсолутно не зборуваат за укинување на нечии права и дека според него оваа афирмативна мерка ја има исполнето својата цел и оти само мерит системот и компетентноста треба да се единствен критериум за вработување и унапредување.

„Клучно е да одлучиме дали оспорените одредби се согласно Устав, а на законодавецот е да најде начин да го операционализација тоа. Ако темелната вредност е во Уставот, како ние сме го укинале. Не сме укинале ничии права“, изјави Костадиновски.

Националноста, според Костадиновски, е приватно, лично и внатрешно чувство на припадност на поединецот и потсети дека Уставниот суд веќе донел одлука и тие како уставни судии кажале дека е лично право „да ја изразам, да не ја изразам или да се воздржам“ за националната припадност.

По сопствена иницијатива, тој му предложи на судот да поведе и постапка и за регистарот, балансерот и носењето годишни планови за вработување во јавната администрација.

Уставниот судија Осман Кадриу, рече дека станува збор за едно „чувствително прашање од национална природа за припадноста на немнозинските заедници“ и во своето излагање издвои четири, според него, неспорни факти и неколку спорни наводи на кои даде свое мислење.

Ако се усвои иницијативата, според Кадриу, ќе се суспендира самото право на сите немнозинските заедници и „граѓаните ќе губат право и трпат штета на своите уставно загарантирани права“.

„Замислете ако се укине правото, тек тогаш ќе немаме никаква застапеност и правата на немнозинаките заедници ќе бидат укинати. Мора да констатирам дека ако тоа се случува и донесе одлука на штета на немнозинските задници ќе бидеме донесени како суд во една мошне штетна состојба за односите меѓу заедниците во државата“, изјави Кадриу.

Во однос на предлогот на ДКСК, судијката Ана Павловска Данева се осврна само на третиот навод за јавниот оглас, оценувајќи дека со тоа се оспорува правото на работа.

„Едно од основните права е правото на работа. Кажете, како не ми е оспорено правото на работа, ако во јавниот оглас се вели „смее да конкурира само Македонец“. Нели со тоа се прекршени правата на сите немакедонци. Тоа е противуставно и ниту си ги штитиме своите сонародници“, изјави Павловска Данева.

Според судијката Татјана Васиќ Бозаџиева, „балансерот“ не треба да се укине, туку да се замени со нова алатка што нема да генерира негативна дискриминација.

Предметот, оформен по иницијатива поднесена од стариот состав на Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК), ги оспорува член 19 став 1 алинеја 1 во делот „припадност на заедница“ од Законот за вработените во јавниот сектор, член 36 став 1 алинеја 1 во делот „и припадност на заедница“ од Законот за административни службеници и член 2 став 1 алинеја 8 и член 3 алинеја 1 во делот „припадност на заедница” од Правилникот за задолжителните елементи на јавниот оглас за пополнување на работно место во јавниот сектор.

Според подносителот на иницијативата (ДКСК) со примена на оспорените законски одредби се загрозуваат основните слободи и права на човекот и граѓанинот, слободното изразување на националната припадност, соодветната и правична застапеност на граѓаните кои припаѓаат на сите заедници во органите на државната власт и други јавни институции и владеењето на правото загарантирани со одредбите во членовите 9, 32 став 1 и 2, 54 став 1, 2 и 3 од Уставот.

Со оспорениот дел „припадност на заедница“ подносителот смета дека се наметнува обврска на кандидатите за административни службеници во пријавата за вработување меѓу останатите лични податоци да наведат и припадност на заедница, со што се прекршува уставното загарантирано право на слободно изразување на националната припадност.

Според подносителот, со наведувањето на припадноста на заедницата којашто е потребна за пополнување на секое работно место, на кандидатите за административни службеници им се ограничува достапноста на секое работно место.

Антикорупциската комисија на седницата одржана на 11 јануари годинава одлучи да поднесе иницијатива до Уставниот суд за преспитување на алатката „балансер“, бидејќи сметаат дека со ова се прават злоупотреби при вработувањата.