Поддршка за членство на Северна Македонија во Европската Унија изразиле 62 отсто од граѓаните опфатени во најновото испитување на јавното мислење на Институтот за демократија Социетас Цивилис, кој бележи и запирање на евроскептицизмот. Граѓаните остануваат поделени околу следните чекори кои треба да ги направи земјата во евроинтегративниот процес. Само 20 отсто од испитаниците сметаат дека уставни измени се неопходниот следен чекор. За еден процент повеќе или 21 отсто сметаат дека треба да запрат преговорите со ЕУ, а исто толку сметаат дека треба да се промени преговарачката рамка.
Во ваква атмосфера на 15 февруари се одржа и првата средба на министерско ниво меѓу Бугарија и Северна Македонија, на министрите за надворешни работи Тимчо Муцунски и Георг Георгиев на маргините на Минхенската безбедносна конференција, откако минатиот месец беше избрана новата бугарска влада.
“Првите контакти меѓу двете влади веќе се направени и самата Европска Унија има неотповиклива желба да помогне во овој процес. Од друга страна може да се види како ќе се опфатат сите предизивици. Она што се случуваше во САД, имаме многу битни елементи кои треба да ги имаме предвид и да се справуваме со нив“, изјави денеска во Скопје евроамбасадорот, Михалис Рокас.
Тој гледа охрабрување за „отворена дискусија“ за политички прашања, иако е свесен дека според анкетите на јавното мислење, вербата во евроинтегративниот процес „бледнее“. Во исто време евроамбасадорот Рокас постојано потсетува дека “уставните измени се факт“ и ЕУ очекува да се направат, но дава шанса и на дипломатијата.
По министерската средба - две различни соопштенија
Но првата средба на македонскиот и бугарскиот министер за надворешни работи кога односите меѓу двете соседни земји се речиси замрзнати заврши со соопштенија кои беа сосема различни за она што разговарале.
„Вклучувањето на Бугарите, рамноправно со другите народи, во Уставот на Република Северна Македонија е само првиот чекор, чија реализација ќе му овозможи на Скопје да ги започне преговорите за членство“, изјавил бугарскиот министер Георгиев, според бугарското МНР и бил категоричен дека “не е можно повторно преговарање или заобиколување на постигнатите договори зад кои стои цела ЕУ“.
Македонското МНР соопшти дека „Сите отворени прашања треба да се решаваат одговорно, преку дијалог и со заемна почит и разбирање, бидејќи добрососедските односи, покрај другото, подразбираат и поддршка за европските интеграции како стратешка определба на државата“.
Во соопштението од кабинетот на министерот Муцунски додаваат дека тој на средбата го отворил и прашањето за почитување на правата и слободите на припадниците на македонското малцинство во Бугарија и ја нагласил потребата од спроведување на одлуките на Европскиот суд за човекови права.
Мицкоски : Балканизација на Европската Унија
Македонскиот премиер Христијан Мицкоски на еден од панелите во рамки на Минхенската конференција укажа дека билатералните спорови постојано стојат на патот на Северна Македонија на ЕУ и ја балканизираат самата Унија.
„За нас бајката стана подвижна мета. Ние сме жртви на билатеризација или, да бидам попрецизен, нашето придвижување кон ЕУ е многу комплексно. Наместо да ја донесеме Европа до Балканот, ние го донесовме Балканот во Европа. За жал, има земји членки на ЕУ кои доаѓаат од Балканот кои донесоа билатерални спорови заедно со нив во Брисел, наместо бриселските вредности да ги донесат на Балканот“, изјави премиерот Мицкоски.
Мицкоски направи споредба и со Украина велејќи дека „се бориме за правата на украинскиот народ и против оваа невидена агресија, но кога парламент на една земја членка од ЕУ го напаѓа и го негира македонскиот идентитет и мојот македонски мајчин јазик, тогаш сите молчат“, изјави Мицкоски.
Но македонскиот премиер истакна дека целта на Северна Македонија останува, без сомнение, да стане дел од Европската Унија.
Трошановски: Уставни измени со одложено дејство не се гаранција
Но Владата останува и на предлогот измените на уставот да се направат со одложено дејство, односно да важат на крајот на преговарачкиот процес со ЕУ.
Пратеникот на ВМРО-ДПМНЕ Антонио Милошоски смета дека само на тој начин ќе се избегне уште едно неисполнето ветување на ЕУ.
“Сметам дека одложеното дејство е рационален аргумент кој би можел да биде поттик за Македонија да се интегрира, Бугарија да не блокира а ЕУ да го менаџира тој процес до конечната цел“, изјави денеска Милошоски.
Претседателот на Институтот за демократија Марко Трошановски на денешната презентација на најновите анализи рече дека уставни измени со одложено дејствие не се гаранција, туку треба да се бара имплементацијата на она што е договорено со Бугарија да се спроведе по европски стандарди.
„Уставните измени со одложено дејствие нема да ни донесат никаква гаранција за злоупотреба од страна на нашите соседи ниту пак е можна промена на преговарачката рамка. Но она што ние како држава треба да го правиме и да го бараме преку проактивност, е барање на гаранции за што пообјективен процес на пристапување“, изјави Трошановски.
Како пример ја посочи Историската комисија која, според Трошановски, „сега е оставена да лебди и да работи без методологија и по волја на бугарската страна во еден асиметричен однос, ако процесот е сега европски и цела Унија стои зад истиот, тој треба да биде воден по европски стандарди и тоа мора да го бараме како држава првенствено“.
Во истражувањата на Институтот за демократија Социетас Цивилис за процесот на пристапување кон Европската Унија, кои се спроведени на примерок од 1056 испитаници во период од октомври до декември 2024 година, резултатите покажуваат дека ЕУ останува најважен сојузник на Северна Македонија со 39 отсто, следена од САД со 19 отсто. Младите од 18 до 24 години покажуваат отвореност кон Кина - 19 %, додека за Русија најмногу поддршка од 15 % има кај испитаниците на 65 години.
