Саудиска Арабија e домаќин на самитот на високо ниво во петок (21 февруари) на кој ќе се разговара за реконструкција на Појасот Газа. На состанокот во Ријад се очекуваат лидери од Египет, Јордан и од Заливот. Самитот ќе се фокусира на предлогот на Египет за обнова на опустошената територија под „целосен надзор“ на арапските земји.

Тензиите се зголемија по контроверзниот предлог на претседателот Доналд Трамп, Соединетите Држави да ја „преземат“ Газа и трајно да ги преселат нејзините 2 милиони жители во соседните арапски држави. Американскиот државен секретар Марко Рубио ги бранеше плановите на Трамп.

„Како ќе го обновите ова место кога има луѓе кои живеат меѓу урнатините? Како ќе го обновите додека таму дејствува група како Хамас? Не можете“, рече Рубио за време на интервјуто со новинарката Кетрин Хериџ објавено во четвртокот навечер на платформата X.

Тој ги повика регионалните сојузници да смислат „подобар план“ доколку не им се допаѓа предлогот на Трамп, кој беше цврсто отфрлен од Египет, Јордан и другите регионални сили, кои го сметаат за кршење на палестинскиот суверенитет.

Како одговор, Египет го унапредува сопствениот план за реконструкција за да ги спречи САД и Израел да ја туркаат идејата за релокација на Трамп.

Многу прашања остануваат неодговорени кога се разговара за иднината на Газа, вклучително, пред сè, кој треба да ја контролира областа во иднина и да биде одговорен за безбедноста, пишува ДПА.

Израел го отфрла и продолжувањето на владеењето на палестинската милитантна организација Хамас и контролата од страна на палестинските власти.

Неодамнешните проценки на ОН сугерираат дека обновата на Газа би можела да чини околу 53 милијарди долари, од кои 20 милијарди долари се потребни само во првите три години.

Постои сомневање дека е оштетен уште еден подморски кабел на балтичкото морско дно, што предизвика истрага за можна саботажа, изјави во петок (21 февруари) шведската крајбрежна стража за агенцијата ДПА.

Според шведските медиуми, погодениот кабел минува меѓу Финска и Германија, а пријавената штета се наоѓа во ексклузивната економска зона на Шведска во близина на островот Готланд.

„Многу сериозно ги сфаќаме сите извештаи за можна штета на инфраструктурата во Балтичкото Море. Како што реков претходно, тие мора да се гледаат во контекст на сериозната безбедносна ситуација што постои“, напиша шведскиот премиер Улф Кристерсон на платформата X.

Инциденти кои вклучуваат оштетување на комуникациските кабли и далноводи во Балтичкото Море постојано се случуваа во последниве месеци, а неколку случаи се под истрага за потенцијална саботажа.

Официјални лица во регионот се сомневаат дека бродовите ги пресекле каблите со влечење на сидрата, можеби намерно.

Русија е осомничена дека е виновна за оштетувањето на кабелот предизвикано во декември, користејќи ја својата таканаречена „флота во сенка“ за да ги избегне западните санкции наметнати како одговор на инвазијата на Украина.

Европската Унија воведе санкции за десетици од овие пловни објекти, а истражителите постојано задржуваа сомнителни бродови со денови пред да ги пуштат.

Европа мора да се погрижи Украина да остане способна да се брани дури и по прекинот на огнот, што останува далечна перспектива, изјави германскиот канцелар Олаф Шолц за јавниот радиодифузен сервис ZDF во петок (21 февруари).

„Сè уште сме далеку од прекин на огнот“, рече Шолц како одговор на прашањата дали Германија ќе обезбеди мир во Украина со свои војници.

„Војната сè уште се одвива секој ден со најголема бруталност. Дотогаш, Германија и Европа мора да се погрижат Украина да не биде оставена сама“, потенцира Шолц.

Тој додава дека останува целосно отворено прашање дали меѓународните трупи би можеле да играат улога во Украина во случај на прекин на огнот - „и дали воопшто ќе дојде до тоа“.

„Соединетите Држави и Русија одржаа првични разговори оваа недела за крај на војната во Украина, претставниците на Украина или нејзините европски поддржувачи не беа присутни. Постои загриженост дека Украина може да биде принудена да направи болни отстапки и дека САД ќе ги остават Европејците сами да обезбедат можен прекин на огнот“, рече Шолц.

На разговорите во Ријад, Русија и САД се согласија да формираат тимови за да преговараат за патот до завршување на војната што започна кога Русија ја нападна Украина во февруари 2022 година. И Путин и Трамп рекоа дека сакаат да одржат средба.

Трамп се залагаше за брз договор за ставање крај на војната, но неговата тактика ги вознемири Украина и европските влади бидејќи стравуваат дека Русија и САД би можеле да склучат договор што ги игнорира нивните безбедносни интереси.

Трамп на 19 февруари ги шокираше Украина и нејзините европски сојузници нарекувајќи го претседателот Володимир Зеленски „диктатор“ и лажно ја обвини Украина за целосната инвазија на Русија.

Aмериканскиот Сенат го потврди назначувањето на Каш Пател за нов директор на Федералното биро за истраги (ФБИ) со десетгодишен мандат.

За директор беше номиниран од американскиот претседател Доналд Трамп, а Сенатот го одобри назначувањето со 51 глас „за“ и 49 „против“.

Републиканците Сузан Колинс и Лиза Мурковски гласаа против Пател.

Преку повеќекратни рунди сослушувања за потврда, Пател се соочи со жестоко отфрлање и остри критики од демократите кои беа загрижени за неговите квалификации и неговата непоколеблива лојалност кон Трамп.

Демократите го опишаа и како теоретичар на заговор и човек со многу мало искуство во спроведувањето на законот.

Минатата недела група демократи во Претставничкиот дом испрати писмо до Судскиот комитет на Сенатот во кое се спротивстави на номинацијата на Пател.

Демократите изразија загриженост дека Пател ќе ја изврши „одмаздата“ на Трамп наместо да се фокусира на мисијата на ФБИ да го заштити американскиот народ.

Пател ги увери членовите на Конгресот дека, доколку биде назначен, ќе ја поддржи независноста на ФБИ и ќе избегне политички мотивирани истраги.

Пател (44) имаше три позиции во одбраната, разузнавањето и националната безбедност во првата администрација на Трамп, но се препорача себеси како нов извршен директор со ветување дека ќе ја исчисти „длабоката држава“ во ФБИ.

Тој исто така рече дека ќе започне кампања за одмазда против противниците на Трамп, вклучително и агенти на ФБИ кои го истражуваа поранешниот и идниот претседател, новинарите и други.

За време на неговиот прв мандат, Трамп предложи да се назначи Пател за заменик директор на ФБИ, но тогашниот јавен обвинител Вилијам Бар, сега критичар на Трамп, рече дека назначувањето ќе дојде само „преку мене мртов“.

Пател вети дека ќе го затвори седиштето на ФБИ во Вашингтон и ќе испрати многу агенти на Бирото низ земјата за да се борат против криминалот, а не да започнат уште повеќе операции за собирање разузнавачки информации.

Можната средба меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин ќе зависи од тоа дали ќе биде постигнат напредок за завршување на војната во Украина, изјави на 20 февруари американскиот државен секретар Марко Рубио.

Рубио разговараше со американската новинарка Кетрин Хериџ во интервју емитувано на платформата Х.

Тој рече дека му рекол на рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров за време на нивната средба на 18 февруари во Саудиска Арабија дека нема да има средба „се додека не знаеме за што ќе биде состанокот“.

„Ваквите состаноци обично не се одржуваат „додека не знаете некој исход или дали некој напредок е постигнат“, додаде тој.

На разговорите во Ријад, Русија и САД се согласија да формираат тимови за да преговараат за патот до завршување на војната што започна кога Русија ја нападна Украина во февруари 2022 година. И Путин и Трамп рекоа дека сакаат да одржат средба.

„Значи, мислам дека кога ќе се случи тој состанок во голема мера ќе зависи од тоа дали можеме да постигнеме некаков напредок за завршување на војната во Украина, и ако можеме, а тој состанок е она што го запечатува договорот, мислам дека сите треба да слават дека претседателот Трамп е миротворец“, рече тој.

Трамп се залагаше за брз договор за ставање крај на војната, но неговата тактика ги вознемири Украина и европските влади бидејќи стравуваат дека Русија и САД би можеле да склучат договор што ги игнорира нивните безбедносни интереси.

Трамп на 19 февруари ги шокираше Украина и нејзините европски сојузници нарекувајќи го претседателот Володимир Зеленски „диктатор“ и лажно ја обвини Украина за целосната инвазија на Русија.

Лавров на 20 февруари присуствуваше на состанокот на Групата 20 нации во Јужна Африка и на маргините се сретна со кинескиот министер за надворешни работи Ванг Ји.

Рускиот шеф на дипломатијата рече дека односите на Русија со Кина „станаа и остануваат сè позначаен фактор за стабилизирање на меѓународната ситуација“, се наведува во соопштението објавено од руското Министерство за надворешни работи.

„Ванг им рече на другите министри за надворешни работи на Г-20 дека се отвора „прозорец за мир“ за Украина, а Кина ги поддржува „сите напори кои придонесуваат за мир“, се вели во соопштението на кинеското Министерство за надворешни работи.

Групата Г-20 е составена од 19 од најголемите светски економии, Европската Унија и Африканската унија. Јужна Африка моментално претседава со организацијата, чија цел е да ги зближи развиените и земјите во развој за да создадат основа за глобална економска стабилност и да ја поттикнат соработката.

Рубио одлучи да не присуствува на дводневниот состанок на Г20 поради тензиите со Јужна Африка поради некои од нејзините политики кои администрацијата на Трамп ги карактеризира како антиамерикански. САД беа претставени од Дејна Браун, нивен вршител на должноста амбасадор во Јужна Африка.

Високата претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика Каја Калас предупреди дека дипломатските контакти меѓу САД и Русија покажуваат дека Москва не се откажува од своите територијални цели во Украина, што испраќа опасен сигнал.

За време на состанокот на министрите за надворешни работи на Г-20 во Јужноафриканската Република, Калас нагласи дека претседателот Доналд Трамп со својата одлука да преговара директно со Русија без вклучување на Украина ги загрижил европските партнери.

„Јасно ни е од овие контакти дека Русија не се откажала од своите цели. Тие сакаат да добијат максимум и уште повеќе. Ако му дадеме сè на агресорот, тоа испраќа сигнал до сите агресори во светот дека можат да го сторат истото“, изјави Калас.

Таа посочи дека некои земји се премногу фокусирани на посредување, наместо да вршат политички и економски притисок врз Русија за да ја запре војната.

Трамп во средата го нарече украинскиот претседател Володимир Зеленски „диктатор“ и го повика да прифати мировен договор со Русија, предупредувајќи дека во спротивно ризикува да ја загуби својата земја.

„Клучното прашање, кое често се игнорира, е дека Русија не сака мир“, порача Калас.

Таа додаде дека е прерано да се зборува за испраќање мировни трупи во Украина пред да биде постигнат прекин на огнот, тема што се дискутираше меѓу европските лидери во Париз оваа недела.

Британскиот министер за надворешни работи, Дејвид Лами, изјави дека „не гледа никаква подготвеност“ од страна на Москва за мир, откако го слушнал говорот на рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров на состанокот во Јоханесбург.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху ѝ нареди на израелската армија да спроведе „интензивни операции“ на Западниот Брег, по експлозиите во неколку празни автобуси во близина на Тел Авив вчера (20 февруари), се наведува во соопштение од неговиот кабинет.

Во експлозиите нема повредени, а полицијата ги истражува како можен терористички напад.

Израелската полиција соопшти дека три експлозии одекнале во автобуси во две населени места во предградијата на Тел Авив, при што биле пронајдени уште четири експлозивни направи. Локалните медиуми прецизираа дека сите автобуси биле паркирани во депоа.

Во истрагата учествуваат израелската армија, полицијата и безбедносната служба „Шин Бет“. Полицијата трага по осомничени и ги повика граѓаните на зголемена внимателност.

Досега никој не презел одговорност за нападите.

Нетанјаху синоќа одржа итен состанок со министерот за одбрана, воениот врв, директорот на „Шин Бет“ и полицискиот комесар.

Портпарол на полицијата изјави дека пронајдените експлозивни направи биле опремени со тајмери, а како превентивна мерка, сите јавни превозни средства се подложени на безбедносна проверка.

Во одговор на нападите, израелската армија најави зголемување на антитерористичките активности на Западниот Брег и блокирање на неколку влезни пунктови кон палестинските територии, без да прецизира кои.

Македонскиот премиер Христијан Мицкоски во рамките на посетата на Вашингтон, е дел од годишната Конференција за конзервативна политичка акција. Тој на 20 февруари се сретна со Фред Кемпе, претседател и извршен директор на Атлантскиот совет.

„Разговаравме за актуелните геополитички предизвици, улогата на Македонија во евроатлантските интеграции и можностите за продлабочување на соработката во иднина. Средбата претставуваше одлична можност за размена на ставови и идеи со еден од водечките експерти за меѓународни односи“, напиша Мицкоски на својот профил на социјалната мрежа Х.

На тридневниот состанок на конзервативците, како што објави Гласот на Америка, ќе се обратат американскиот претседател Доналд Трамп и политичари од Аргентина, Велика Британија, Полска и Италија.

Американскиот потпретседател Џеј-Ди Венс ја води Конференцијата за конзервативна политичка акција, а другите сесии ќе вклучуваат дискусии за криптовалутите и мирот на Блискиoт Исток, како и панел со роднини на заложниците кои се држат во Газа.

Покрај претседателот на Претставничкиот дом на САД Мајк Џонсон, на агендата за говори се и поранешната британска премиерка Лиз Трас , словачкиот премиер Роберт Фицо, аргентинскиот претседател Хавиер Милеи и италијанската премиерка Џорџа Мелони.

Претседателот на македонската Влада, Мицкоски, кој во Вашингтон е придружуван од шефот на дипломатијата Тимчо Муцунски, синоќа имал средба со Александар Касаноф, заменик помошник секретар за Западен Балкан во Бирото за европски и евроазиски прашања на Стејт департментот, на која станало збор состојбата во државата, за европските интеграции и препреките со кои се соочува земјава на тој план, како и за реформската посветеност на Владата и фокусот на клучните области.

Станало збор и за актуелните случувања во регионот на Западен Балкан, со посебен акцент на регионалната безбедност, економската соработка, доброто владеење и демократијата.

На средбата заеднички е потврден интересот за одржување континуитет во политичкиот дијалог и зацврстување на билатералните односи помеѓу двете земји, преку засилена комуникација и институционална соработка, продолжување на активностите во рамки на Стратешкиот дијалог, како и преку продлабочена соработка и партнерство во рамки на НАТО алијансата.

Американската амбасадорка Агелер вчера констатираше дека македонскиот премиер за кратко време по трет пат е во САД што е доказ за тоа дека Македонија сака да ги зацврсти односите со стратешкиот партнер.

„Вашингтон не дава гаранции за патот кон Европската Унија, бидејќи ние не сме членка на Европската Унијата. Мислам дека за тоа се водат и се воделе разговори со високите претставници на ЕУ, но воодушевена сум што премиерот и членовите на неговиот кабинет се во Вашингтон, тоа е важна врска. Фактот што тој е неколку пати таму, откако ја презема неговата позиција како премиер, исто како и многу други министри, само зборува за близината на нашите односи и на многу начини покажува дека ние како САД и Северна Македонија билатерално може да соработуваме. Очекувам дека таа соработка да биде зајакната“, изјави Агелер.

Поведена е прекшочна постапка за четири ланци на маркети поради меѓусебно незаконско договарање на цени, соопшти Комисијата за заштита на конкуренцијата. Членови на комисијата, извршиле ненајавен увид во четири трговски ланци и во една од стопанските комори во која се здружени истите.

Во нивното соопштение е наведено дека увидот е направен поради сомневање дека неколку ланци на маркети кои вршат трговија на мало со прехранбени и непрехранбени производи го прекршиле законот за заштита на конкуренцијата, кој забранува картели односно забранува договори и усогласено однесување на две или повеќе претпријатија, а се со цел нарушување на конкуренцијата.

„При контролата во службените простории на правните лица, извршен е увид во службената документација и направен е и увид во средствата за електронска комуникација при што се пронајдени докази дека истите донеле незаконита одлука која и јавно ја објавиле преку средствата за јавно информирање,“ се наведува во соопштението од Комисијата за заштита на конкуренцијата објавено на Фејсбук.

Според Комисијата, контролираните субјекти незаконски се договориле дека заедно нема да набавуваат стоки од добавувачи кои ќе достават нови ценовници за нивните производи.

Во нивното соопштение е наведено дека Комисијата интензивно врши контроли кај повеќе фирми кои се дел од синџирот на снабдување со земјоделски и прехранбени производи, најавувајќи ригорозни мерки и санкции, за како што велат, секое нарушување на конкуренцијата на пазарот и изигрување на законите на штета на граѓаните.

Законот за нефер трговски практики стапи на сила на 28 септември, кога беше краен рок трговците да ги усогласуваат договорите за снабдување меѓу добавувачите и производителите. Во нив трошоците за рабат и други маркетинг трошоци се ограничени на 10%, а кои, според досегашната пракса изнесувале од 20% до 35%.

Во изминатиот месец македонските граѓани преку социјалните мрежи се организираа на бојкот на маркетите по примерот на Хрватска, откако трет месец последователно се забележува поскапување на храната.

Генералниот секретар на НАТО Марк Руте изјави дека стабилноста на Косово, Босна и Херцеговина и Србија е во интерес на сите и дека не гледа причина да верува дека може да има драматични промени во однос на посветеноста на САД кон западната воена алијанса.

Тој ги даде овие коментари за време на престојот во Братислава, Словачка, кога во дебата со студентите беше прашан дали гледа можност за обновување на конфликтот во Косово, откако се појавија гласини дека новите американски политики може да доведат до нивно воено повлекување.

„Дозволете ми да бидам апсолутно јасен, од она што го разбирам од американскиот систем, тие се целосно посветени на НАТО и сегашните обврски. Но, да видиме што ќе се случи. Секогаш можеме да имаме промени во политиката или мали прилагодувања што можат да се случат. Словаците, Холанѓаните и другите го прават тоа. Но, јас немам причина да верувам дека ќе има драматични одлуки. И генерално, во Западен Балкан, мораме да се погрижиме да го задржиме фокусот на овој регион бидејќи стабилноста на Косово, стабилноста во Босна и стабилноста во Србија е во интерес на сите нас“, одговори Руте.

НАТО има мировна мисија на Косово од крајот на војната. Во моментов, како дел од КФОР, на Косово се распоредени над 4.600 војници од 28 земји во светот. Најголем број од нив доаѓаат од Италија, а потоа следат САД, Унгарија и Турција.

НАТО го зголеми своето присуство во Косово во текот на 2023 година, по зголемените тензии на северот со мнозинско српско население.

КФОР е третото ниво на безбедносен одговор во Косово, по косовската полиција и мисијата на Европската унија за владеење на правото, ЕУЛЕКС. Оваа мисија, меѓу другото, е одговорна и за безбедноста на граничната линија меѓу Косово и Србија.