Премиерот Христијан Мицкоски соопшти дека иницира проект за развој на државата кој ќе биде преточен во стратегија до 2050 година, а ќе се прави во соработка со Македонската академија за науките и уметностите (МАНУ) и ќе се бара консензус од сите политички партии и чинители.

Тој вели дека со ваков документ ќе се дефинира развојот, демографските предизвици, економските цели, земјоделскиот, технолошкиот, енергетскиот и транспортниот развој.

„Ајде да се обединиме и заеднички да носиме одлуки за иднината зашто друга татковина немаме. Да размислиме стратешки за добро на државата. Секој ваш предлог што е конструктивен ќе го прифатиме“, рече Мицкоски повикувајќи ја опозицијата на соработка.

Ваквата најава и повиците тој ги упати во неговиот говор на свечената академија „Завет што обврзува“ што Владата ја организира денеска по повод државниот празник 23 Октомври – Ден на Македонската револуционерна борба.

Во обраќањето премиерот зборуваше и за напредокот на државата на патот кон ЕУ.

„Мора сами да се свртиме кон себе, да се цениме повеќе, да веруваме во себе, да не дозволуваме да не водат алузии дека сите не престигнале и дека нас не нè бидува. Тоа не е точно. Одамна ќе бевме во ЕУ да не беа билатералните проблеми“, рече Мицкоски.

На одбележувањето на Денот на Македонската револуционерна борба познат и како Денот на ВМРО, премиерот, кој е лидер на политичката партија ВМРО-ДПМНЕ, правеше паралела и со минатото велејќи дека „суштината на нашата и на борбата на историското ВМРО е иста“.

„ВМРО нераздвојно и непоколебливо му припаѓа на македонскиот народ зашто организацијата беше народот и од него произлегуваа водачите, народните херои кои се поклонуваа пред олтарот на борбата за слобода. Борбата не следи до денес, затоа велам, суштината на нашата борба и нивната, на историското ВМРО е буквално иста, овој ден сакам да го славиме сите, и левата и десната страна од политичкиот спектар, зашто ВМРО е и нивна историја, во ВМРО и тогаш имало поделба на леви и десни, сакам ова да биде празник на сите граѓани“, рече Мицкоски.

23 октомври, како државен празник, кој е неработен во Северна Македонија, се одбележува од 2007 година кога како таков беше воведен од тогашната влада на поранешниот премиер и екслидер на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, кој беше на власт во земјава од 2006 до 2016 година.

Опозициската СДСМ во времето на владеење на Груевски обвинуваше дека заради тесен партиски интерес партијата ВМРО-ДПМНЕ ја присвојува и монополизира историјата на ВМРО и оти на таков начин и го прогласила 23 октомври за државен празник.

На денешната академија што ја организира Владата, присуствуваше и претседателката Гордана Сиљановска Давкова која претходно испрати честитка преку социјалните мрежи.

„Прославувајќи го денешниот празник да се потсетиме на сите знајни и незнајни херои и на нивните идеали, убедувања и жртви. Денес, кога го живееме нивниот сон, да не заборавиме дека државноста е тешко стекната, дека не ни е подарена и треба да се брани со демократски инструменти, наместо со оружје, како некогаш. Да се почитуваме еден со друг, оти без нас сите, нема македонска држава“, порача Сиљановска Давкова.

Честитките од државниот врв ги комплетираше и претседателот на Собранието, Африм Гаши, порачувајќи дека значајните историски датуми „се потсетник дека треба да дејствуваме заедно во градење современа и просперитетна држава“.

Денешната генерација во нашата држава, посочи претседателот на Собранието, се соочува со поинакви искушенија и е исправена пред други цели за разлика од тие во минатото.

„Наша стратешка цел сега е полноправното членството во ЕУ и понатамошното етаблирање во НАТО како рамноправна земја – членка. Предизвик за нашата генерација е постојано да ги унапредуваме демократските процеси, стандардите во здравството, образованието и во науката, владеењето на правото, економските и социјални текови и рамноправноста меѓу граѓаните, без разлика на национална, верска, родова или политичка припадност“, посочи Гаши.

Европската комисија (ЕК) соопшти дека ги усвоила реформските агенди за пет земји од Западен Балкан – Северна Македонија, Албанија, Црна Гора, Косово и Србија.

Босна и Херцеговина (БиХ) беше исклучена од пакетот бидејќи поднесе нецелосна реформска агенда до Брисел.

ЕК порача дека очекува БиХ официјално да ја достави својата реформска агенда и оти ги поддржува властите да го финализираат документот, за доброто на сите граѓани.

Како што се наведува во соопштението од ЕК, усвојувањето на реформските агенди било клучно за да се овозможат исплати во рамки на планот на Унијата за реформи и економски раст, кој предвидува 6 милијарди евра за регионот – пари кои ќе се исплаќаат по завршување на договорените реформи.

По повод усвојувањето на реформските агенди, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен изјави дека е импресионирана од работата на партнерите од Западен Балкан на нивните реформски агенди.

„Тоа покажува дека тие се посветени на успехот на Планот за раст. Наша цел е да ги доближиме економиите на Западен Балкан до нашата и да им дадеме на нивните компании пристап и средства да се натпреваруваат на нашиот единствен пазар. Сите имаат корист од ова. Ова е голем чекор кон Европската унија“, рече претседателката на ЕК.

Агендите на петте земји формално усвоени од Комисијата се фокусираат на реформи во приоритетните области на владеењето на правото, управувањето, дигиталната и зелената транзиција, развојот на човечкиот капитал и деловното опкружување.

Исплатите од ЕК кон земјите од регионот ќе се вршат двапати годишно до 2027 година, врз основа на барања поднесени од партнери од Западен Балкан и проверка од страна на Комисијата на три групи со услови. Овие услови се однесуваат на одржувањето на демократските механизми, владеењето на правото и почитувањето на човековите права.

„Посебен предуслов се однесува на Србија и Косово, кои мора конструктивно да се вклучат во нормализирање на нивните односи, вклучително и спроведување на сите договори од дијалогот, кои ќе бидат оценети земајќи ја предвид улогата и придонесот на Европската служба за надворешни работи“, се вели во соопштението на ЕК.

По усвојувањето на реформските агенди, Европската комисија сега ќе започне со потпишување договори со сите земји од регионот.

Договорот ќе вклучува обврски за корисниците да преземат соодветни мерки за спречување, откривање и коригирање на измами, корупција, судир на интереси и неправилности кои влијаат на финансиските интереси на Унијата, за да се избегне двојното финансирање и да преземат правни мерки за враќање на средствата што биле злоупотребени.

Инаку, Европската комисија ги усвои овие реформски агенди на денот кога претседателката на оваа институција Урсула фон дер Лајен ја започнува својата балканска турнеја.

Таа во периодот од 23 до 26 октомври ќе ги посети сите земји од регионот. Посетата започнува денеска во Албанија, а завршува во Црна Гора. Во Северна Македонија Урсула фон дер Лајен ќе престојува утре, 24 октомври.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан денеска (23 октомври) ги повика Унгарците да „се спротивстават“ на Брисел како што направија со Москва пред речиси 70 години, за време на комеморацијата на годишнината од антисоветското востание во 1956 година.

Националистичкиот премиер, чија земја претседава со ЕУ, ги поттикнува стравувањата од војна меѓу Западот и Русија, за што ја обвинува Европската унија и западната воена алијанса НАТО, пишува агенцијата Франс прес.

„Дали се потчинуваме на волјата на странска сила, овој пат од Брисел … Предлагам нашиот одговор да биде јасен и недвосмислен како што беше во 1956 година. За нас, лекцијата од 1956 година е дека мора да се бориме само за еден работа, за Унгарија и за унгарската слобода“, рече тој пред илјадници луѓе во Будимпешта на 23 октомври.

Антисоветското востание од 1956 година зад себе остави околу 3.000 мртви и 20.000 ранети помеѓу 23 октомври и 4 ноември и стана симбол на борбата на Унгарија против репресијата.

Како најблизок сојузник на Москва во ЕУ од почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година, Орбан одби да испрати оружје во Киев и повикува на брз прекин на огнот без никакви предуслови.

„Планот е Украина веднаш да добие покана за НАТО. Воената фаза ќе биде префрлена на руска територија. Дел од планот е Украина, по победата на источниот фронт, да се обврзе да ги замени Американците и да ја гарантира безбедноста на цела Европа со своја зајакната армија“, рече Орбан.

„Ние Унгарците ќе се разбудиме едно утро и ќе најдеме словенски војници од истокот повторно стационирани на унгарска територија. Не го сакаме тоа, но притисокот од Брисел секој ден е сè посилен врз земјата и врз владата“, додаде тој.

Во својот говор, Орбан, кој е под зголемен притисок дома откако Питер Маџар стана лидер на опозицијата оваа година, исто така ја обвини ЕУ дека сака да „наметне бриселска марионетска влада“ во Унгарија.

Актуелната молдавска претседателка Маја Санду и кандидатот поддржан од Русија Александр Стојаногло се договорија да одржат јавна изборна дебата на 27 октомври пред вториот круг од претседателските избори на 3 ноември, објавија нивните предизборни тимови.

Проевропската политичарка Санду победи во првиот круг одржан на 20 октомври со 42,49 отсто од гласовите, додека социјалистот Стојаногло освои 25,9 отсто, покажаа конечните резултати, по кампањата која беше одбележана со обвинувања за купување гласови, како и со активности за манипулации и дезинформации оркестрирани од Русија.

На третото место во првиот круг заврши бизнисменот Ренато Усати, поранешен градоначалник на вториот по големина град во Молдавија, Балтија, со 13,79 отсто од гласовите.

Истовремено со првиот круг од претседателските избори се одржа и референдум за интеграција на Молдавија во Европската унија. Тој помина со тесна разлика – 50,38 отсто гласаа „за“ и покрај тоа што противниците првично беа во водство.

Иако референдумот нема правно влијание врз преговорите на Молдавија со Брисел, многу тесната маргина на одобрување на интеграцијата во ЕУ беше изненадување за многу набљудувачи кои очекуваа порешително гласање во корист на патот на поранешната советска република кон ЕУ.

Многу набљудувачи ги сметаа двојното гласање во Молдавија како клучно во одлучувањето за насоката во која ќе се движи земјата – ќе има поблиски врски со Европа или ќе остане во сенка на Русија.

Некои експерти го гледаа резултатот како неуспех за Санду, која се залагаше за силна проевропска ориентација со цел да ги зголеми своите шанси за втор четиригодишен мандат.

Телевизиската дебата, која ќе се одржи во Палатата на Републиката во главниот град Кишињев, ќе и даде шанса на Санду која е школувана во САД, да ја зајакне својата прозападна порака до молдавските гласачи за време на соочувањето со Стојаногло, поранешен државен обвинител кој се соочува со обвиненија за корупција.

Веројатно дебата ќе биде и место каде таа ќе ја елаборира нејзината изјава во изборната ноќ дека гласањето било под „невиден“ напад на „криминални групи“, кои се обиделе да купат дури 300.000 гласови со десетици милиони евра.

Русија, која беше обвинета од западните партнери на Молдавија за тешко мешање во изборниот процес пред изборите, ги отфрли обвинувањата, а портпаролот на Кремљ Дмитриј Песков ја повика Санду да приложи докази за да ги оправда нејзините наводи за купување гласови.

Министерството за животна средина и просторно планирање ќе префрли 24.453.000 денари (околу 400.000 евра) за чистење на линданот и контаминираната почва од кругот на поранешната фабрика ОХИС.

Одлуката била донесена на вчерашната седница на Владата, а парите ќе се префрлат на наменската сметка на Мултипартнерскиот фонд за животна средина.

„Со ова, нашата држава ги исполнува обврските за обезбедување средства на годишно ниво, согласно одлуката на Владата од 2013, на која се обврза дека со постепено одвојување средства ќе го поддржи елиминирањето на контаминираниот материјал од кругот на ОХИС“, наведуваат од Министерството за животна средина.

Меѓутоа, како што пишуваше Радио Слободна Европа, за да се исчисти само малата депонија од ОХИС недостигаат уште седум милиони евра, за што надлежните очекуваат дека ќе успеат да соберат и пари од донатори.

„За таа цел ќе треба да се мобилизираат средства и од сопствени, но и од нови извори на финансирање. Се очекува дека согласно договорот кој го потпиша УНОПС со Владата на РСМ, тој ќе обезбеди дополнителни средства од други извори на финансирање, бидејќи една од нивните задачи е и мобилизирање на средства“, рекоа од Министерството за животна средина за РСЕ.

Според последните податоци од Министерството, досега се исчистени речиси 2.000 тони линдан и безмалку 600 тони контаминирана почва само од малата депонија.

Во кругот на поранешниот хемиски гигант ОХИС има и голема депонија за која првичните претпоставки беа дека има 50 илјади тони линдан. Ваков отпад има и на месноста Пеленица во скопско Драчево, каде, исто така, се фрлал линдан, а за каде истражувањата покажаа дека тлеат 40 илјади тони контаминирана почва.

Но, како и кога тие ќе се исчистат ќе се знае откако прво ќе се исчисти малата депонија.

Поранешниот албански претседател Илир Мета се појави во Специјалниот антикорупциски суд (СПАК) денеска утрото (23 октомври), два дена откако беше приведен под обвинение за корупција.

На рочиштето тој ќе биде запознаен со мерката притвор која му е определена за обезбедување на неговото присуство, а неговиот адвокат ќе ги изнесе своите аргументи против ваквата одлука.

Специјалното обвинителство соопшти дека поранешниот претседател Мета и неговата сопруга Моника Криемади „во меѓусебна соработка, но и со други јавни функционери, биле вмешани во корупција, перење пари и прикривање на богатството“.

И за Креимади, со која Мета е во процес на развод, ќе се одржи рочиште на кое обвинителите и одбраната ќе ги соочат аргументите за и против мерките што беа определени за неа.

Во судот денеска утрото пристигна и Пиро Ксиџо, поранешниот прв човек на Агенцијата за електронски и поштенски комуникации (АКЕП), заедно со уште едно лице кое е опфатено со истрагата.

СПАК нагласи дека Мета и неговата сопруга Моника Криемади „меѓу себе, но и со други јавни функционери, учествувале во извршување на повеќе кривични дела“.

Во 2019 против Мета беше покрената истрага поврзана со аферата за приватизацијата на албанската Електродистрибуција и со наплата на преостанатите долгови.

Три години подоцна, беше отворен уште еден случај, оформен по жалба за непријавени плаќања од партијата на Мета во вредност од илјадници евра кои биле потрошени за лобирање во САД.

Двата случаи, во 2024 година беа споени во еден.

Истрагата е во тек и обвинителството работи на собирање докази и разоткривање вмешаност на други лица во овие активности.

СПАК на 21 октомври се заблагодари на соработката од органите на прогонот на САД, Австрија, Италија, Сан Марино, Кипар и државната полиција.

За случајот се огласија и од американскиот Стејт департмент порачувајќи дека ги поддржуваат напорите на СПАК во борбата против корупцијата во Албанија.

„Свесни сме за апсењето. Ве упатуваме до албанските власти за дополнителни детали за случајот. САД го поддржуваат напредокот на Албанија кон владеењето на правото, вклучително и напорите на СПАК да гони корупцијата на високо ниво и организираниот криминал во согласност со законот“, изјави од Стејт департментот на барањето за коментар за апсењето на Мета од Гласот на Америка.

Илир Мета беше претседател на Албанија од 2017 до 2022 година. Покрај функцијата претседател, Мета беше и премиер, претседател на Собранието, министер за надворешни работи и министер за економија.

Кампањата на Доналд Трамп ја обвини Лабуристичката партија на британскиот премиер Кир Стармер за „еклатантно странско мешање“ во претседателските избори во Соединетите Американски Држави (САД).

Ова следува откако волонтери од редовите на лабуристите отпатуваа во САД за да помогнат во кампањата за Камала Харис.

Од штабот на Трамп во реакцијата се повикуваат на медиумските извештаи и сега веќе избришаната објава на Линкдин од Софија Пател, шефица за оперативните активности во Лабуристичката партијата. Во објавата таа напиша дека „речиси 100“ сегашни и поранешни вработени во Лабуристичката партија ќе патуваат во САД во следните недели за да помогнат за победа на Харис на претстојните избори.

„Оние кои бараат странско мешање во нашите избори не треба да гледаат подалеку од објавата на Линкдин. Мешањето се гледа јавно“, се вели во реакцијата од штабот на Трамп.

Левичарската Лабуристичка партија, која ги гледа американските демократи како своја сестринска партија, во Велика Британија дојде на власт во јули. Премиерот Стармер оттогаш се обиде да изгради врски со Трамп, состанувајќи се со него во неговата кула „Трамп“ за време на посетата на Њујорк во септември.

Сега, пред новинарите тој изјави дека не очекува реакцијата од изборниот штаб на републиканците да ги заостри односите со Трамп доколку тој победи на изборите на 5 ноември. Стармер додаде и оти волонтери од Лабуристичката партија патуваат во САД речиси за сите изборни циклуси.

„Тоа го прават во слободно време, го прават тоа како волонтери“, рече британскиот премиер.

Претседателката Гордана Сиљановска Давкова помилуваше десет осуденици од кои на тројца извршувањето на затворската казна им се заменува со условна додека на останатите седуммина со одлуката им се скратува времетраењето на казната.

Нејзината одлука е објавена во Службен весник на 22 октомври, каде не се наведени информациите за кривичните дела.

Меѓу помилуваните има и лица кои беа осудени во познати случаи во јавноста. Еден од нив е поранешниот градоначалник на Битола, Владимир Талески, кому претседателката му скрати една година од затворската казна од која му остануваат за извршување уште околу три години.

Талески беше осуден на седум години затвор во предметот „Транспортер“ покренат од поранешното Специјално јавно обвинителство (СЈО) кое го гонеше за злоупотреба на службената положба во врска со организирањето превоз на ученици во Битола.

Делумно помилување со три месеци помала казна доби и Марјан Ефремов, кој беше првообвинет во предметот „Шпион“.

Меѓу делумно ослободените се и лицата: Мухарем Али од Скопје, Тодор Попов од село Миравци, Томислав Симонов од Скопје, Перо Кузмановски од Градско и Живко Делиџаков. Тие добија намалување на затворските казни по два односни три месеци.

Извршувањето на затворската казна, според одлуката за помилување, пак, се заменува со условна осуда на: Акиф Равмановски од село Арачиново, Никола Трпчески од Охрид и Шенол Маслани од Арачиново.

Дел од медиумите јавија дека едно од помилуваните лица е член на наркокартелот „Барон“, а опозицискиот СДСМ реагираше дека помилувањето на вакво лице е најшокантно од целата листа.

„Со овие скандалозни одлуки Давкова застана во заштита на криминалците и нарко клановите. Ова е погазување на правото и правната држава. Ова е силен удар врз безбедноста на граѓаните и врз работата на полицијата и надлежните институции“, изјави портпаролката на СДСМ Боданка Кузеска.

Одлуките за помилување на осуденици, претседателот на државата ја носи по препорака на Комисијата за помилување, која е постојано работно тело во служба на претседателот.

Сиљановска Давкова, која функцијата ја презеде во мај, нови членови на оваа Комисија именуваше на крајот на јули годинава.

Главниот обвинител на Украина, Андриј Костин, поднесе оставка поради истрагата која покажа дека десетици владини функционери ја избегнуваат воената служба барајќи да добијат бенефиции за инвалидитет.

Мобилизацијата е многу чувствително прашање во Украина каде број војници е намален по повеќе од две и пол години борба против руската инвазија.

Костин ја објави својата оставка на 22 октомври преку платформата Телеграм по состанокот на Советот за национална безбедност на Украина на кој присуствуваше и претседателот Володимир Зеленски, кој рече дека обвинителот „треба да преземе политичка одговорност“ за ситуацијата.

„Верувам дека ставот на претседателот Зеленски е апсолутно точен … Мислам дека е коректно да поднесам оставка од функцијата главен обвинител“, рече Костин на Телеграм.

Претходно овој месец, истражителите открија и дека голем број јавни обвинители во западниот регион Хмелницки лажно добиле документи за попреченост поради што добиле посебни бенефиции.

Истрагата за ова прашање е во тек и во други делови на Украина.

Австрискиот европратеник Томас Вајц е именуван за нов известувач на Европскиот парламент за Северна Македонија. Вајц, кој доаѓа од Европските зелени, бил и копретседавач на Европската зелена партија.

Во февруари 2017 година, Вајц беше номиниран за член на одборот на Европската зелена партија и беше избран во март 2017 на конгресот на Глобалните зелени и Европските зелени во 2017 година во Ливерпул, како единствен австриски член на одборот на Европската зелена партија.

На оваа позиција тој е одговорен, меѓудругото, за соработка со Зелените партии во Чешка, Словенија, Полска, Унгарија и Албанија и го поддржува развојот на зелени партии во Северна Македонија, Хрватска, Црна Гора и Србија. Во јуни 2022 година тој беше реизбран на 35-от Совет на Европската зелена партија за копретседавач на ЕГП заедно со француската сенаторка Мелани Вогел од француската Европска екологија – Зелени.

На неговиот профил на социјалната мрежа „Х“, меѓу другото, пишува дека се залага за проширување на ЕУ, со фокус на Западен Балкан.

Повеќето политички групи во Европскиот парламент номинираа свои членови за позициите известувачи за земјите од Западен Балкан.

Тонино Пицула од Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (СД) ќе биде известувач за Србија, додека Андреас Шајдер од истата партија ќе биде известувач за Албанија. Словенечкиот европратеник Марјан Шарец од Renew Europe ќе биде известувач за Црна Гора.

Европската народна партија (ЕПП) ги доби позициите за известувачи за Косово и Босна и Херцеговина.