Вести
Техеран го обвинува Ружди за нападот, Блинкен го критикува ирански печат
Техеран вели дека Салман Ружди бил виновен за тоа што бил напад со нож при што бил сериозно повреден додека Вашингтон ги критикуваше иранските државни медиуми за нивната „одвратна“ реакција на „овој грозоморен напад“. Во својата прва реакција на нападот, Техеран денеска „категорично“ негираше каква било поврзаност со нападот што се случи три дена претходно во државата Њујорк. Ружди бил тргнат од респиратор вчера и можел да зборува откако се здоби со сериозни повреди во нападот со нож што го доживеа додека се подготвуваше да зборува на панел на тема слобода на креативното изразување во институцијата Чатаква.
Салман Ружди симнат од респиратор, а може и да зборува
Техеран првично молчеше за нападот, а американскиот државен секретар Ентони Блинкен ги осуди државните медиуми на Иран за нивната реакција. „Иранските државни институции поттикнуваат насилство против Ружди со генерации, а медиумите поврзани со државата неодамна се пофалија за обидот за одземање на неговиот живот“, изјави Блинкен. Човекот обвинет за напад на авторот на контроверзниот роман „Сатански стихови“, се изјасни за невин за обвиненијата за обид за убиство. 75-годишниот Ружди при нападот се здобил со оштетен црн дроб и отсечени нерви на раката и окото. Тој најверојатно ќе го загуби повреденото око. Ружди со години се соочува со смртни закани за неговиот роман „Сатански стихови“, кој некои муслимани го гледаат како богохулен.
види ги сите денешни вести
Специјалниот пратеник на Трамп, Виткоф во ненадејна посета на Москва
Специјалниот пратеник на американскиот претседател Доналд Трамп за Блискиот Исток слетал во Русија во услови на наплив од дипломатски активности околу војната во Украина, што вклучува американско-украински разговори во Вашингтон и состанок предводен од Велика Британија и Германија во Брисел.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, за руските државни медиуми изјави дека специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, пристигнал на 11 април. Тој ненајавено застанал во Москва, пред да замине во Оман, на разговори на високо ниво со Техеран за нуклеарната програма на Иран, закажани за 12 април.
Песков рече дека дополнителни информации ќе следат доколку претставникот на Трамп се сретне со претседателот Владимир Путин.
Руската државна новинска агенција ТАСС соопшти дека Виткоф веднаш се сретнал со Кирил Дмитриев, близок човек на Кремљ и раководител на Рускиот фонд за директни инвестиции (РФДИ). Минатата недела двајцата мажи се сретнаа во Вашингтон, каде што разговараа за зајакнување на билатералните односи.
Посетата доаѓа еден ден откако американските и руските претставници се состанаа во Истанбул за да разговараат за нормализација на дипломатските односи, што потенцијално ќе ги поништи некои од масовните протерувања на персоналот на амбасадите од целосната инвазија на Русија врз Украина во 2022 година.
Ова е трета посета на Виткоф на Русија откако Трамп ја презеде функцијата, ветувајќи дека ќе ги поправи односите со Москва.
Минатиот месец, неговата средба со Путин го отвори патот за телефонски разговор меѓу двајцата претседатели. Тој, исто така, ја посети земјата во февруари и беше дел од разговорите меѓу САД и Русија во Ријад.
Кина ги зголеми царините за Америка на 125 отсто
Кина денеска (11 април)објави дека ќе ги зголеми царините за американските стоки од 84% на 125% што е последниот потег во ескалацијата на трговската војна меѓу двете најголеми економии во светот, која ги потресе пазарите и предизвика стравувања од глобално забавување.
Додека американскиот претседател Доналд Трамп оваа недела ги паузираше увозните даноциза другите земји, тој ги зголеми царините за Кина и тие сега вкупно изнесуваат 145%.
Кина ја осуди политиката како „економско малтретирање“ и вети контрамерки. Новите царини стапуваат во сила во сабота.
Повторното зголемување на царините од страна на Вашингтон „ќе стане шега во историјата на светската економија“, изјави портпаролот на кинеското Министерство за финансии во соопштението во кое ги објави новите царини.
„Сепак, ако САД инсистираат на тоа да продолжат значително да ги кршат интересите на Кина, таа решително ќе се спротивстави и ќе се бори до крај“.
Кинеското Министерство за трговија соопшти дека ќе поднесе уште една тужба до Светската трговска организација против американските царини.
Мерките на Трамп, кои повторно се активираат предизвикаа тревога на берзите и обврзниците и доведоа до предупредување од некои дека САД би можеле да бидат насочени кон рецесија. Имаше одредено олеснување кога Трамп ги паузираше царините за повеќето земји, но загриженоста останува бидејќи САД и Кина се најголемите светски економии.
Трговската војна меѓу САД и Кина „би можела сериозно да ги оштети глобалните економски перспективи“, изјави претходно неделава шефот на Светската трговска организација, Нгози Оконџо-Ивеала.
Кинеските царини ќе влијаат на производите како што се соја, авионите и нивни делови и лековите кои главно се увезуваат од САД.
Пекинг, во меѓувреме, минатата недела го суспендираше увозот на сирак, живина и коскено брашно од некои американски компании и воведе поголема контрола на извозот на ретки минерали, кои се критични за различни технологии.
Во меѓувреме, најважните увозни производи на Соединетите Држави од Кина вклучуваат електроника, како што се компјутери и мобилни телефони, индустриска опрема и играчки, а потрошувачите и бизнисите веројатно ќе забележат зголемување на цените на тие производи, со царини кои сега изнесуваат 145%.
Трамп во среда објави дека Кина ќе се соочи со царини од 125%, но не вклучи царина од 20% за улогата на Кина поврзана со производството на фентанил.
Официјалните лица на Белата куќа се надеваат дека царините за увоз ќе создадат повеќе работни места со враќање на производството во Соединетите Држави, што е политички ризичен компромис за кој би можеле да бидат потребни години за да се материјализира.
Американската амбасадорка во Украина, Бринк поднесе оставка
Американската амбасадорка во Украина, Бриџит Бринк, поднесува оставка, објави Стејт департментот, оставајќи ја позицијата празна додека траат клучните мировни преговори меѓу Вашингтон, Киев и Москва.
Таа беше назначена од поранешниот претседател Џо Бајден и е во Киев од мај 2022 година, каде што ги водеше односите меѓу САД и Украина за време на критичниот период обележан со сеопфатната инвазија на Русија врз Украина.
„Амбасадорката Бринк се повлекува. Таа беше амбасадорка три години. Тоа е долго време во воена зона“, изјави портпаролката на Стејт департментот, Теми Брус, за новинарите на 10 април.
Се очекува таа да ја напушти функцијата во наредните недели.
Мандатот на Бринк опфаќаше две претседателски администрации кои се разликуваа во нивните политики кон Украина.
Односите со Москва се влошија на најниско ниво по Студената војна за време на администрацијата на Бајден, која ги прекина комуникациите со рускиот претседател Владимир Путин во време на најголемата војна во Европа по Втората светска војна.
Спротивно на тоа, администрацијата на Трамп повторно воспостави директен контакт со Кремљ.
Трамп и Путин телефонски разговараа најмалку двапати во последните неколку месеци, а Вашингтон во моментов се обидува да посредува во мировен договор меѓу Украина и Русија.
Бринк е најновиот висок дипломат од кариера кој поднесе оставка под сегашната администрација, вклучувајќи го и Џон Бас, третиот највисок функционер во Стејт департментот, кој се повлече од функцијата во јануари.
Не беше наведена причина за одлуката на Бринк да се повлече, но Ројтерс цитираше извори кои велат дека потегот бил по нејзина слободна волја.
Бринк се соочи со критики од украинскиот претседател Володимир Зеленски за нејзиниот одговор на смртоносниот руски ракетен напад врз украинскиот град Криви Рих минатата недела, во кој загинаа 20 луѓе, меѓу кои и девет деца.
Во објава на социјалните мрежи за нападот од 4 април, Бринк не ја спомена Русија како одговорна, по што претседателот Зеленски изрази разочарување.
Судот во Нови Сад го врати обвинението за падот на настрешницата поради дополнување на истрагата
Високиот суд во Нови Сад на 11 април објави дека го вратил предметот во врска со обвинението за падот на настрешницата на железничката станица во тој град за „дополнување на истрагата“, објави агенцијата Бета.
Во образложението на таа одлука, судот наведува дека „е потребно подобро разјаснување на прашањето за да се испита валидноста на обвиненијата“.
„Дадена е наредба за дополнување на истрагата и таа е испратена од судот до надлежното обвинителство, обвинетите и адвокатите на одбраната. Тие немаат право на жалба“, соопшти судот.
Петнаесет лица загинаа при падот на настрешницата на 1 ноември, а друго лице почина од повредите четири месеци подоцна.
На 30 декември, Вишото јавно обвинителство во Нови Сад поднесе обвинение против 13 лица, под сомнение за пропусти во реконструкцијата на настрешницата.
Меѓу обвинетите се поранешниот министер за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ и неговата помошничка Анита Димоски, како и поранешната директорка на јавното претпријатие „Инфраструктура на железници Србија“, Јелена Танасковиќ.
Десет обвинети се во притвор, Весиќ е на слобода, додека Танасковиќ и Димоски се во домашен притвор.
Врховното јавно обвинителство на Србија (ВЈТС) на 12 февруари објави дека го префрлило случајот за коруптивни дела поврзани со работите во станицата на Обвинителството за организиран криминал (ТОК).
По падот на настрешницата во Нови Сад, следеше бран протести во градовите низ Србија.
Протестите ги предводат студенти кои повеќе од четири месеци ги блокираат колеџите, барајќи одговорност за смртта на 16 лица.
Владата, предводена од Српската напредна партија, ги осудува блокадите и протестите.
Објавувањето на целата документација за реконструкцијата на Железничката станица во Нови Сад е во фокусот на студентските барања, кои беа поддржани од универзитетски професори, адвокати, земјоделци, вработени во ИТ секторот и голем број едукатори.
ЕУ пратениците се согласија за новите безбедносни правила за детски играчки
Пратениците на ЕУ и земјите-членки постигнаа привремен договор за построги правила за безбедност на играчките, насочени кон подобра заштита на децата од штетни хемикалии и ризици од онлајн пазарите.
Клучна карактеристика на договорот постигнат во четврток е воведувањето на дигитален пасош за производи, потребен за сите играчки што се продаваат во ЕУ.
Пасошот ќе обезбеди информации за безбедност и предупредување достапни преку алатки како QR кодови, овозможувајќи им на потрошувачите и царинските органи полесно да ја потврдат усогласеноста.
Децата и нивните играчки
Новите правила, исто така, имаат за цел да ја забранат употребата на одредени штетни супстанции, вклучително и хемикалии PFAS (полифлуороалкални супстанции), кои можат да се акумулираат во животната средина и човечкото тело.
Биозидите (хемиска супстанца наменетa да уништи или да изврши контролно дејство врз кој било штетен организам) ќе бидат дозволени само во играчки специјално наменети за надворешна употреба.
Договорот сè уште бара формално одобрување и од Европскиот парламент и од Советот на ЕУ.
Макрон: Одложувањето на американските царини е само „кревка пауза“
Францускиот претседател Емануел Макрон денеска изјави дека суспензијата на американските реципрочни санкции претставува „кревка пауза“ и оти Европа мора да продолжи да работи на контрамерки за да се заштити.
„Заедно со Европската комисија мора да покажеме сила: Европа мора да продолжи да работи на сите неопходни контрамерки“, напиша Макрон на платформата Х.
Тој додаде дека Европската Унија треба да се заштити „од текови од трети земји“, особено Кина, која останува максимално оданочена, а чиј прилив на производи може да доведе до нерамнотежа на пазарот.
Американскиот претседател Доналд Трамп, соочен со пад на глобалниот пазар, одлучи да го одложи воведувањето на американските реципрочни царини за повеќето трговски партнери за 90 дена, притоа задржувајќи ги царините од 10 отсто за речиси целиот глобален увоз.
Во исто време, Трамп ги зголеми царините за кинескиот увоз од 105 на 145 отсто – само неколку часа откако Кина воведе царини од 85 отсто на Америка како одмазда.
Велика Британија објави воена помош за Украина од 580 милиони долари
Велика Британија во петок (11 април)објави дека ќе ѝ обезбеди на Украина 580 милиони долари воена помош, пред самитот на Контакт-групата за Украина.
Велика Британија соопшти дека, во соработка со Норвешка, ќе бидат потрошени 580 милиони долари за помош на Киев со стотици илјади борбени беспилотни летала, радарски системи и противтенковски мини, како и договори за поправка и одржување на украински оклопни возила.
Британскиот министер за одбрана Џон Хили и германскиот министер за одбрана Борис Писториус ќе бидат копретседатели на 27-от самит на Контакт-групата за одбрана на Украина во петок.
Пред состанокот во Брисел, украинскиот министер за одбрана Рустем Умеров изјави дека клучното прашање е зајакнување на воздушната одбрана на неговата земја.
„На Украина ѝ се потребни доволен број модерни системи како „Патриот“. Потребна е политичка одлука за стекнување на овие системи, со цел заштита на градовите, селата и животите на нашите луѓе - особено од заканата од руските балистички ракети. Нашите партнери имаат на располагање такви системи“, рече Умеров.
Руските сили имаат предност во војната во Украина, која сега е во својата четврта година.
Украинските претставници и воените аналитичари веруваат дека Русија се подготвува да започне нова воена офанзива во наредните недели за да го зголеми притисокот и да ја зајакне позицијата на Кремљ во преговорите за примирје.
Со состаноците на Контакт-групата за Украина претседаваше американскиот секретар за одбрана сè до стапувањето на должноста на Доналд Трамп во јануари.
Оттогаш, Хили ја држи оваа позиција и тој го водеше својот прв состанок во февруари.
Британското Министерство за одбрана соопшти дека британските и украинските добавувачи ќе достават нов и „голем“ пакет воена поддршка за да помогнат во зајакнувањето на вооружените сили на Украина во нивната борба за одбрана од руски напади.
Блокирана одлуката на Трамп да им го одземе привремениот правен статус на илјадници мигранти
Бостонскиот федерален судија Индира Талвани во четвртокот (10 април) ја блокираше одлуката на американскиот претседател Доналд Трамп да им го одземе привремениот правен статус на стотици илјади Кубанци, Хаиќани, Никарагваци и Венецуелци во Соединетите Држави.
Во својата одлука, Талвани навела дека одлуката за одземање на привремениот правен статус на мигрантите на две години е заснована на погрешно толкување на законот бидејќи овие мигранти легално ја преминале американската граница.
Таа изјави дека Трамп сакал да ја забрза депортацијата на 450 000 мигранти од 24 април.
Трамп веднаш по преземањето на функцијата на 20 јануари воведе вонредна состојба на границата меѓу САД и Мексико за да спречи влез на илегални мигранти, а набрзо испрати и дополнителна војска.
Израел и Египет размениле нацрт-предлози за постигнување договор за заложниците
Израел и Египет размениле нацрт-документи за договор за прекин на огнот и ослободување на заложниците, пренесе Тајмс од Израел.
Предлозите имаат за цел да го премостат египетскиот компромисен предлог и предлогот на американскиот специјален пратеник Стив Виткоф за договор, се вели во извештајот.
Високи израелски функционери изјавиле за радиото дека е можно наскоро да се постигне договор.
Египетскиот предлог, објавен претходно оваа недела, предвидува ослободување на осум живи заложници и осум тела на заложници во замена за примирје кое би траело меѓу 40 и 70 дена и ослободување на голем број палестински затвореници.
Виткоф минатиот месец предложи договор со кој ќе бидат ослободени пет заложници во замена за голем број палестински безбедносни затвореници, во замена за двомесечен прекин на огнот.
Хрватска го осуди протерувањето на хрватските државјани од Србија
Хрватските власти го осудија протерувањето на хрватски граѓани од Србија. Премиерот Андреј Пленковиќ побарал и појаснување од властите во Белград.
„Протерувањето на хрватските граѓани од Србија е неприфатлива практика достојна за осуда, со инсинуација дека нашите граѓани се мешаат во внатрешните настани во Србија, што секако не е случај“, рекол Пленковиќ на владина седница на 10 април.
Тој посочил дека Хрватска бара „појаснувања од властите во Србија“ и додал дека протестна нота поднело и Министерството за надворешни работи, објави Владата на социјалната мрежа Икс.
Пленковиќ на владината седница рекол и оти за сè се информирани и хрватските партнери во ЕУ.
Шефот на хрватската дипломатија Гордан Грлиќ Радман изјави дека очекува Брисел да реагира на протерувањето на хрватските граѓани од Србија и оцени оти постапките на официјален Белград не се во духот на добрососедските односи.
„Секоја земја што претендира да стане членка на ЕУ треба апсолутно да ги прифати сите вредности на ЕУ, а слободата на движење е една од основните слободи на Унијата“, изјави Грлиќ Радман пред новинарите во Загреб, пренесува агенцијата Бета.
Тој рече дека во последните месеци се евидентирани 32 случаи на протерување или забрана за влез во Србија за хрватски државјани, нагласувајќи дека може да има уште такви случаи.
„Од земја-кандидат (за ЕУ) се очекува да развива и промовира добрососедски односи, а овој чин не го покажува тоа“, нагласи хрватскиот министер.
Еден од случаите на протерување е хрватската државјанка Ариен Стојановиќ Ивковиќ, која дипломирала на Медицинскиот факултет во Белград, се вработила, омажила и основала семејство во Србија. Но, по 12 години живеење во Белград, српските власти ја протераа и ѝ забранија влез во земјата во траење од една година.
На 8 април, полицијата и врачила решение со кое и го укинува претходно одобрениот привремен престој во Србија и ѝ забранува влез во земјата на една година.
Причините за тоа не се објавени во јавноста, но Стојановиќ Ивковиќ претпоставува дека тоа се должи на нејзината поддршка на студентите кои со месеци протестираат во Србија.
Хрватскиот амбасадор во Србија, Хидајет Бишчевиќ, за медиумите во Србија изјави дека во последните три дена добил информација за протерување на тројца хрватски државјани од Србија, меѓу кои и првиот човек на Хрватската стопанска комора.
Ова е само еден во низата случаи на протерување на хрватски државјани од Србија. Под изговор дека претставуваат безбедносен ризик, во јануари 2025 година беа протерани учесниците на работилница организирана од фондацијата „Ерсте“ во Белград.
Освен тоа, српското раководство ја обвини Хрватска дека се обидува да ја собори владата преку тајната служба и студентските протести.
На крајот на декември 2024 година, српскиот претседател Александар Вучиќ зборуваше за влијанието на хрватската разузнавачка агенција кај невладиниот сектор во Србија велејќи дека сето тоа директно или индиректно било поддржано од западните разузнавачки агенции, како од Европа, така и од САД.
Вучиќ во таа прилика не понуди никаков доказ за тие тврдења.
Во Србија со месеци се одржуваат протести и блокади на факултетите, а студентите бараат одговорност за смртта на 16 лица при уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад на 1 ноември 2024 година.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете