Американските сенатори на Комисијата за надворешни работи Крис Марфи и Џин Шејхин, како и сенаторот Том Тилис на прес-конференција во Белград истакнаа дека Србија мора да ја усогласи својата надворешна политика со Европската унија.

Тие денеска истакнаа дека во овој историски момент е важно сите демократски земји во Европа да испратат јасна порака до Русија и да ја повикаат на одговорност.

Сенаторката Џин Шејхин изјави дека на средбата со Вучиќ разговарале и за воведување санкции од страна на Србија против Русија.

„Разговаравме за тоа и сигурна сум дека ќе продолжиме да разговараме, мислам дека го претставивме случајот“, рече таа.

На прашањето на Радио Слободна Европа зошто Србија треба да воведе санкции кон Русија, сенаторот Крис Марфи рече дека на претседателот на Србија Александар Вучиќ на состанокот истиот ден му „пренеле надеж“ дека политичките и економските односи меѓу Србија и САД „ќе бидат уште посилни“, но и перцепциите за руската инвазија врз Украина, односно за „грубото кршење на меѓународните норми“.

„Се надеваме дека ќе можеме да бидеме со Србија во наредните недели и месеци, да ја испратиме таа јасна порака до Русија. Ова е пресвртница, не само за Европа, туку и за целиот свет. Ако демократските земји во светот не се заедно сега, тогаш ќе ја остават вратата отворена за другите големи земји да го сторат истото во другите делови на светот“, рече Марфи.

• ЕУ им порача на Косово и Србија дека секој договор за табличките ќе бара политички компромис

Тој изјави дека текот на војната во Украина е „брутален“, дека мета се цивили и дека демократските држави не можат да го толерираат тоа.

„Ги разбираме историските врски меѓу Србија и Русија. Ние продолжуваме да ја поддржуваме Србија на нејзиниот пат кон членство во ЕУ и стоиме покрај народот на Србија во тој процес“, рече Марфи.

Посетата на американските сенатори доаѓа во време кога, според изјавите на претседателот Александар Вучиќ, Србија е под „голем притисок“ да воведе санкции кон Русија поради нејзината инвазија на Украина.

Србија три пати гласаше против Русија во Обединетите нации (ОН), но експлицитно ги поддржува само одлуките што не се однесуваат на санкциите.

Кога станува збор за дијалогот меѓу Србија и Косово кој е закочен на највисоко политичко ниво од јули 2021 година, Марфи рече дека е длабоко разочаран што нема напредок во тој процес.

„Основите за признавање се таму, сега останува на страните (во дијалогот) да го спроведат“, рече Марфи.

Илјадници луѓе се собраа на протест пред зградата на провладината телевизија Информер во Белград и бараат забрана за работа на Информер поради начинот на известување за демонстрациите на студентите во Србија и кршење на новинарскиот кодекс.

Репортерите на Радио Слободна Европа (РСЕ) јавија дека полицијата го чува приодот до телевизијата, а пред зградата е подигната и ограда.

„Информаторот е директно во служба на власта. Политички билтен маскиран во медиум. Тука сме да покажеме дека вистината не се продава“, рече еден од студентите присутни на протестот и прочита извадоци од новинарскиот кодекс кој пропишува објективни информации.

Директна причина за протестот беше коментарот на Драган Ј. Вучиќевиќ, главен уредник на телевизијата Информер и на истоимениот дневен весник, кој во програмата на тој медиум зборуваше за приватниот живот на студентот Давуд Делимеѓац.

„Информер со ова уште еднаш покажа дека не е медиум, туку алатка на пропаганда која работи над законите без никакви последици“, соопшти на 18 март групата „Студенти во блокада“.

Студентите од 26 ноември лани блокираат повеќе од 60 факултети на пет универзитети во Србија и бараат кривична и политичка одговорност од властите за смртта на 16 лица при падот на настрешницата на главната железничка станица во Нови Сад на 1 ноември 2024.

Оттогаш, на покана на студентите, се одржаа десетици протести во повеќе од 400 градови и населени места низ земјата, на кои учествуваа стотици илјади луѓе.

Според извештај на Регулаторното тело за електронски медиуми (РЕМ), против Телевизија Информер во 2025 година биле поднесени 20 претставки за ширење говор на омраза, отворена пропаганда, манипулации и дезинформации.

Прописите во Србија регулираат дека медиумот што добива дозвола за емитување е должен да ги почитува законите, да придонесува за плурализмот и да има содржини од јавен интерес за информирање на граѓаните.

Од вкупно хоспитализирани 21 пациент во Скопје по несреќата во Кочани, денеска ќе бидат пуштени пет. Четири пациенти од оние кои се лекуваат во странство се критични, кај двајца повторно е влошена состојбатаа, рече министерот за здравство, Арбен Таравари, на прес-конференција на 29 март.

Пациентите беа повредени во пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочанина 16 март, при што загинаа 59 лица, а околу 200 беа повредени. Повеќе од половина од повредените беа испратени на лекување во странски медицински центри.

Се уште има и интубирани пациенти во тешка, но не и животно загрижувачка состојба, рече Таравари.

Надвор од државата се 89 пациенти, но двајца се враќаат од Литванија и Шведска. Тие најпрво ќе бидат примени и прегледани во домашните болници од каде биле и испратени, според протоколот ќе бидат задржани 24 часа, а потоа ќе бидат пуштени дома.

За утре нема најава за враќање на други пациенти од странство, но во понеделник, истакна министерот, сигурно ќе се вратат уште петмина.

-Од хоспитализираните, шест се во Клинички центар, шест во Градската болница и пет во ГОБ „8 Септември", додека четворица се во приватните клиники. Денеска има пет исписи на пациенти кои се во подобра состојба и одат на домашно лекување по што ќе останат вкупно 16, информира Таравари.

Трагедијата во Кочани предизвика низа протестни собири на граѓаните во Северна Македонија кои бараат правда и одговорност.

Светската здравствена организација (СЗО) предлага да го намали персоналот и обемот на работа, а притоа да го намали својот буџет за нешто повеќе од една петтина поради кратењата на финансирањето од Соединетите Американски Држави (САД), јави Ројтерс, повикувајќи се на интерен меморандум во кој новинската агенција имала увид.

По преземањето на функцијата во јануари, администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп ги повлече САД од СЗО, наведувајќи дека глобалната здравствена агенција постапила неправилно за време на пандемијата со Ковид-19 и во други меѓународни здравствени кризи.

САД обезбедуваат најголема финансиска поддршка за СЗО, покривајќи околу 18 отсто од вкупното финансирање на организацијата.

„Најавата на САД, во комбинација со неодамнешните кратења на официјалната развојна помош за некои земји за финансирање на зголемените трошоци за одбраната, ја направи нашата ситуација многу поакутна“, се вели во меморандумот на СЗО, датиран на 28 март и потпишан од генералниот директор на организацијата, Тедрос Аданом Гебрејесус.

Повлекувањето на САД од СЗО ја влоши финансиската криза бидејќи членките ги намалија трошоците за развој. Соочена со празнина во приходите од речиси 600 милиони долари оваа година, СЗО предложи помал буџет за 2026-2027 година за 21 отсто -односно од 5,3 милијарди долари на 4,2 милијарди долари.

Во февруари, извршниот одбор на СЗО првично го намали предложениот буџет за периодот 2026-2027 година од 5,3 милијарди долари на 4,9 милијарди долари, се вели во документот.

„И покрај нашите најдобри напори, сега сме до точка каде немаме друг избор освен да го намалиме опсегот на нашата работа и работна сила“, пишува во меморандумот во кој Ројтерс имал увид.

Документите на СЗО покажуваат дека повеќе од една четвртина од 9.473 вработени се во Женева.

Според Ројтерс, во внатрешен меморандум од 10 март, исто така, се вели дека СЗО почнала да поставува приоритети и објавила едногодишно ограничување на договорите на вработените.

Во меморандумот се вели дека персоналот работи на обезбедување дополнителни средства од земјите, приватните донатори и филантропите.

Нафтената индустрија на Србија (НИС) соопшти дека американското Министерство за финансии издало нова специјална лиценца која до 28 април 2025 годинаго одложи стапувањето во сила на санкциите против таа компанија поради руската сопственост во неа.

Таа лиценца ѝ овозможува на компанијата, на која на 10 јануари ѝ беа најавени американски санкции поради уделот во рускиот „Гаспром Нефт“, непречено да ги извршува своите оперативни активности до 28 април или до укинување на санкциите, доколку дојде до такво нешто.

Санкциите требаше да стапат на сила на 28 февруари.

НИС, единствената компанија во Србија која се занимава со истражување, производство и преработка на производство на нафта и природен гас, беше санкционирана поради таканаречениот „секундарен ризик“, односно поради поврзаноста со „Гаспром Нефт“, кој е под санкции на Западот поради руската инвазија на Украина.

По објавувањето на санкциите против НИС, „Гаспром Нефт“ префрли околу пет отсто од својот удел на Гаспром, руска компанија која не е опфатена со западните санкции. Сега, уделот на Гаспром нефт во НИС изнесува помалку од 50 отсто (44,85).

Дури и со променетата сопственичка структура, руските компании сè уште имаат мнозински удел во НИС.

Странски спасувачки тимови пристигнуваат во Мјанмар за да помогнат во потрагата по преживеани од земјотресот во кој загинаа повеќе од 1.000 луѓе во сиромашната југоисточна азиска земја, уништувајќи ја критичната инфраструктура во услови на граѓанска војна, јави агенцијата Ројтерс.

Бројот на загинати во Мјанмар досега е 1.002 лица, соопшти воената влада на 29 март, што е значително поголем од првичните извештаи на државните медиуми за 144 мртви во петокот, на 28 март.

Најмалку девет лица загинаа во соседен Тајланд, каде земјотрес со јачина од 7, 7 степени по Рихтер урна и облакодер во изградба во главниот град Бангкок, при што 30 лица останаа заробени под урнатините, а 49 се водат како исчезнати.

Проценките на Американскиот геолошки институт покажуваат дека бројот на загинати во Мјанмар може да надмине 10.000 лица.

Земјотресот во Мјанмар оштети патишта, мостови и згради, соопшти Воената хунта.

Русија, Индија, Малезија и Сингапур испратија авиони со хуманитарна помош и со персонал во Мјанмар. Јужна Кореја најави дека ќе обезбеди првични два милиони долари хуманитарна помош преку меѓународни организации.

САД, кои ги затегнаа односите со војската на Мјанмар и воведоа санкции за нивните официјални лица, вклучително и шефот на хунтата Мин Аунг Хлаинг, соопштија дека ќе обезбедат одредена помош.

Земјотресот на 28 март попладне погоди значителни делови од земјата, од централните рамнини околу Мандалеј до ридовите Шана, чии делови не се целосно под контрола на хунтата.

Четири лица загинаа, а 19 се ранети во напад со руско беспилотно летало врз украинскиот град Дњепар доцна во петокот (28 март), изјави регионалниот гувернер Серхи Лисак.

Нападите со дрон предизвикаа голем пожар во комплекс со хотели и ресторани, како и во неколку приватни куќи.

„Според информациите што ги имаме во моментов, има четири смртни случаи во Дњепар“, објави гувернерот на областа, на мрежата Телеграм.

Руските сили употребија повеќе од 20 дронови во нападот на Дњепар.

Сликите и видеата објавени на социјалните мрежи покажуваат пламен и големи облаци чад. Други покажуваат срушени згради, тешко оштетени горни катови на високи згради и улици полни со скршено стакло.

Сообраќајот на државните патишта се одвивa непречено, по влажни коловози. Интензитетот на патните правци надвор од градските средини е умерен, a на граничните премини од македонска страна нема подолги задржувања за влез и излез од државата, соопштија од Авто-мото сојузот на Македонија(АМСМ).

АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата.

Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево, каде има можност за појава на одрони.

Времето денеска ќе биде променливо облачно и нестабилно со повремени врнежи од дожд, особено попладне. Локално ќе има услови за појава на краткотрајно невреме со пообилен пороен дожд, грмежи и засилен ветер, соопштија од Управата за хидрометеролошки работи (УХМР).

Минималната температура ќе биде од 3 до 9 целзиусови степени, а максималната од 12 до 18 целзиусови степени.

И во Скопје ќе биде променливо облачно, а попладне во делови од котлината и нестабилно со пороен дожд и грмежи. Минималната температура ќе се спушти до 8, а максималната ќе достигне до 17 целзиусови степени.

Според најавите од УХМР, и во следните денови ќе биде променливо облачно и нестабилно со повремени врнежи од дожд, особено во попладневните часови.

Радио Слободна Европа (РСЕ/РЛ) продолжува со правните дејствија против Американската агенција за глобални медиуми (USAGM) за да обезбеди ослободување на средствата одобрени од Конгресот, се вели во соопштението на 28 март.

Агенцијата (USAGM) ги надгледува РСЕ и другите меѓународни медиуми на Соединетите Држави.

Агенцијата соопшти дека го прекинува финансирањето со грант кон РСЕ на 15 март, неколку часа откако американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која бараше намалување на седум агенции, вклучително и на Агенцијата за глобални медиуми до „максимално усогласено со важечкиот закон“.

На 26 март, Агенцијата ѝ пиша на РСЕ, велејќи дека ја поништува објавата за стопирање на грантот, но дека тоа „не е во спротивност со овластувањето на Агенцијата да го прекине грантот“.

Во тужбата на РСЕ стои дека Агенцијата ја нема оваа надлежност, бидејќи грантот беше доделен со акт на Конгресот.

Во соопштението објавено од РСЕ на 27 март се вели дека „РСЕ ја чека официјалната потврда од USAGM дека финансирањето на грантот ќе продолжи“.

Новото соопштение на 28 март јасно стави до знаење дека тоа сè уште не се случило.

„Со нетрпение очекуваме да ги добиеме средствата што Конгресот ни ги додели преку Американската агенција за глобални медиуми (USAGM). Дотогаш, ќе ги следиме сите неопходни правни лекови за да се осигураме дека ќе се почитува намерата на Конгресот“, се вели во соопштението.

Во соопштението, исто така, се вели: „Посветеноста на РСЕ кон нашата публика и нашата мисија под мандат од Конгресот останува цврста“.

На 25 март, американскиот суд го одобри барањето на РСЕ за привремена забрана (TRO) во неговата тужба, пресудувајќи дека USAGM постапил „произволно и каприциозно“ при стопирањето на грантот на РСЕ.

Окружниот судија на Соединетите Американски Држави, Ројс Ламберт, во пресудата од 10 страници напиша дека „привремената забрана“ (TRO) e потребнa за да се запре затворањето, бидејќи РСЕ покажа дека веројатно ќе го добие својот случај на судско рочиште, дека дозволувањето на потезите на USAGM да продолжат до судското рочиште за судбината на финансирањето на РСЕ/РСЕ ќе предизвика „ненадоместлива штета на радиодифузерот на јавниот интерес.

Наводното прекинување на грантот на РСЕ беше соопштено во писмо потпишано од Кари Лејк, која ја наведе нејзината титула како „Виш советник на вршителот на должноста извршен директор (USAGM) со надлежности делегирани од вршителот на должноста -извршен директор“.

По писмото до РСЕ на 26 март, Лејк продолжи да ги критикува ентитетите на Агенцијата.

„Прашањето до американскиот народ е дали сакате вашите тешко заработени даночни долари да одат за овој вид на пропаганда? Јас се борам со тоа во моментов во Американската агенција за глобални медиуми и тоа ќе биде битка“, изјави таа за Newsmax.

Во следното интервју на One America News, Лејк рече дека немала време да го прегледа новинарството на ентитетите на USAGM.

„Не стигнав ни да ја погледам содржината“, рече таа.

Во силниот земјотрес во Мјанмар на 28 март загинаа повеќе од 140 луѓе, а повредени се над 700 луѓе, соопштија властите. При земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала се урнале многу згради, а уништена е инфраструктура на широк простор, вклучително и облакодер во изградба во соседен Тајланд.

Спасувачкиот работник од Амарапура, антички град и сега населено место Мандалеј, рече дека телата на 30 луѓе биле извлечени од срушените повеќекатници.

„Никогаш не сум доживеал вакво нешто - нашиот град изгледа како пропаднат град“, рече тој, проценувајќи дека околу една петтина од зградите се уништени.

„Добивме повици за помош од луѓе од внатре, но не можеме да помогнеме бидејќи немаме доволно работна сила и машини за отстранување на шутот, но нема да престанеме да работиме“, додаде тој.

Генералот Мин Аунг Хлаинг, водач на воената хунта во Мјанмар, рече дека ќе има повеќе смртни случаи и жртви и ја покани „која било земја“ да обезбеди помош и донации.

Во главниот град на Тајланд, Бангкок, официјален претставник изјави дека најмалку девет лица се убиени. Спасувачите пребаруваа низ урнатините на блокот од кулата што се урна.

Мандалеј, со население од околу 1,5 милиони, е древна кралска престолнина на Мјанмар и центар на неговото будистичко срце. Спасувачките екипи се обидуваа да стигнат до десетици монаси заробени под урнатините во манастирот Фаја Тауг, рече работникот за итна помош во Амарапура. Уништени се згради, мостови и патишта, соопштија жителите и локалните медиуми.

Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш рече дека Обединетите нации се мобилизираат во Југоисточна Азија за да помогнат.