Вести
Груевски побарал азил во унгарската амбасада во Тирана, потврди за РСЕ унгарското МНР
Поранешниот премиер Никола Груевски побарал азил во Амбасадата на Унгарија во Тирана, потврдија за Радио Слободна Европа од унгарското Министерство за надворешни работи. Во одговорот на прашањата од РСЕ, од Министерството велат дека тие „немаат информации на кој начин Груевски ја напиштил Македонија, но додаваат дека тој во Унгарија стасал согласно националните и меѓународните прописи“. Претходно, од унгарското МНР велеа дека немаат информација како поранешниот македонски премиер стасал во Будимпешта.
Од унгарското МНР, во дописот до РСЕ, велат дека „барањето политички азил од Груевски не е политичко туку правно прашање и дека Унгарија работи на развојот на добрите билатерални односи со Македонија и дека и понатаму ја поддржува Македонија на патот кон ЕУ“.
На прашањето од РСЕ, дали Груевски користел унгарски дипломатски возила за да стаса до Унгарија, од унгарското МНР велат дека „немаат такви податоци.
Одговорна ова прашање немаат ниту во Кабинетот на унгарскиот премиер Виктор Орбан, од каде ни рекоа дека „тие не се институција надлежна за ваков вид податоци“.
РСЕ побара официјални податоци и од унгарската Управа за миграција и азил, но одговор се уште нема.
види ги сите денешни вести
Гренел: Иднината на Србија е со САД, а не со Кина и Русија
Американскиот пратеник за дијалог меѓу Белград и Приштина за време на администрацијата на Доналд Трамп, Ричард Гренел, изјави дека иднината на Србија е со Соединетите Американски Држави (САД), а не со Кина и Русија, пренесува Гласот на Америка (ВОА).
Тој додаде дека меѓу САД и Србија постои искрено пријателство, без разлика кој е на власт.
„Редовно разговарам со претседателот (на Србија, Александар) Вучиќ и му велам дека мора да се одвои од Русија и Кина и да се зближи со Западот и САД. Како Американец, често давам такви совети и не се воздржувам да промовирам вредностите на Западот“, рече тој.
Гренел беше меѓу гостите на приемот „Србија зад иднината“, организиран од Постојаната мисија на Србија при ОН во Њујорк.
Поранешниот функционер на администрацијата на Трамп и по заминувањето од функцијата остана близок со претставници на властите во Србија.
Српскиот претседател во октомври 2023 година му врачи државна награда и во таа прилика оцени дека улогата на Гренел во дијалогот меѓу Белград и Приштина „не само што придонела за регионалниот мир и стабилност, туку одиграла клучна улога во зајакнувањето на врските меѓу САД и Србија“.
На новинарско прашање за актуелната ситуација во Косово, поранешен функционер кој се уште е активен во кампањата на Доналд Трамп ја критикуваше администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден.
„Многу сум разочаран што сета добра работа што претседателот Трамп ја направи во регионот е фрлена“, рече тој.
Според ВОА, поради интервенција на прес-службата на претседателот на Србија, Гренел не одговорил на прашањето на медиумите за инвестицијата на зетот на Трамп, Џаред Кушнер, на местото на зградата на Генералштабот во Белград.
Србија потпиша договор со компанијата на Кушнер за „ревитализација“ на комплексот на Генералштабот во центарот на Белград, чии делови беа уништени во бомбардирањето на НАТО во 1999 година.
Поранешниот функционер на администрацијата на Трамп често го фалеше проектот на зетот на Трамп во Белград.
Гренел, меѓу другото, оцени дека зградата на Генералштабот во Белград, која е симбол на конфликтот, може да се претвори во мост на пријателство меѓу Србија и САД.
На местото на урнатините од бомбардирањето е планирана изградба на две висококатници со станови и хотели, иако заштитата на културните добра не беше отстранета од оваа зграда, изградена помеѓу 1955 и 1965 година, поради што на тоа се противат стручните институции и организации .
Во очекување на говорот на Нетанјаху во ОН, Израел го отфрла примирјето
Пред очекуваното обраќање на премиерот Бенјамин Нетанјаху на Генералното собрание на ОН на 27 септември, Израел продолжува да го отфрла притисокот на своите сојузници за 21-дневен прекин на огнот во Либан. Тие наведуваат дека ќе ја продолжат борбата против Хезболах „до победа“.
Во израелското бомбардирање на упориштата на Хезболах поддржани од Иран околу Либан загинаа стотици луѓе оваа недела, додека милитантната група возврати со ракетен истрел.
Соединетите Држави, Франција и другите сојузници го објавија повикот за 21-дневен прекин на огнот на 25 септември, откако претседателот Џо Бајден и неговиот француски колега Емануел Макрон се сретнаа на маргините на Генералното собрание на ОН во Њујорк.
Меѓутоа, на 26 септември, израелскиот лидер Нетанјаху отворено го отфрли предлогот за прекин на огнот, наредувајќи и на армијата да ја продолжи „борбата со полна сила“.
Белата куќа изрази фрустрација поради одбивањето, велејќи дека „многу грижа и напор“ биле вложени во предлогот за примирје.
Францускиот претседател Емануел Макрон подоцна рече дека е „грешка“ Нетанјаху да го отфрли прекинот на огнот и дека тој ќе мора да преземе „одговорност“ за регионалната ескалација.
Говорејќи во Канада каде што се состана со премиерот Џастин Трудо, кој исто така го поддржа примирјето, Макрон рече дека планот за прекин на огнот бил подготвен со самиот Нетанјаху.
Во заедничкото соопштение за прекинот на огнот се наведува дека ситуацијата во Либан станала „неподнослива“ и „не е во ничиј интерес, ниту на народот на Израел, ниту на народот на Либан“.
Во меѓувреме, либанската национална новинска агенција објави дека Израел извршил воздушни напади на 27 септември рано наутро врз неколку градови во јужен Либан, во кои имало и повредени.
Министерството за здравство на Либан доцна во вечерните часови на 26 септември соопшти дека во израелските напади во последните 24 часа загинале 92 лица, а 153 биле повредени.
Повеќе од 1500 луѓе се убиени од избувнувањето на непријателствата меѓу Израел и Хезболах во октомври минатата година, а во израелските напади врз Либан од 23 до 26 септември загинаа повеќе од 700 луѓе, соопштија либанските власти.
Според Меѓународната организација за миграција, околу 118 000 луѓе се раселени поради борбите во Либан во текот на минатата недела.
Трамп ќе се сретне со Зеленски во Њујорк
Поранешниот американски претседател и републикански претседателски кандидат Доналд Трамп денеска (27 септември) во Њујорк ќе се сретне со украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Зеленски, кој вчера се сретна со американскиот претседател Џо Бајден и со американскиот потпретседател и кандидат на демократите Камала Харис, го продолжи престојот во САД за да се сретне со Трамп. Тој пак минатата недела рече дека „веројатно“ ќе се сретне со Зеленски за време на неговата посета на САД.
До средбата доаѓа откако поранешниот претседател на САД и актуелен републикански претседателски кандидат ги повтори своите сомнежи дека Украина може да ја одбие неиспровоцираната инвазија на Русија и да ја добие војната.
Трамп, исто така, рече дека Украина треба да склучи договор за ставање крај на војната и сугерираше дека Киев требало да направи отстапки за Русија во месеците пред инвазијата на Москва, велејќи дека „секој договор, па дури и најлошиот би бил подобар од тоа што го имаме сега“.
На 26 септември, Бајден го пречека Зеленски во Белата куќа, откако објави милијарди воена помош за Киев и повторно инсистираше на тоа дека Русија „нема да надвладее“ во нејзината инвазија на Украина.
Зеленски му го претстави на Бајден, таканаречениот „план за победа“ и повторно побара Соединетите Држави да ги укинат ограничувањата за употребата на оружјето со долг дострел што ќе им обезбеди да напаѓаат воени цели подлабоко во Русија.
Средба Касаноф-Давкова: Потврдена американската поддршка за македонските евроинтеграции
Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, во рамки на учеството на 79-тото Генерално Собрание на Обединетите Нации, во Њујорк оствари средба со Александар Касаноф, заменик-помошник државен секретар на САД за Западен Балкан, а на неа како што соопштија од претседателскиот кабинет била потврдена американската поддршка за македонските евроинтеграции.
Како што информираат од Кабинетот на претседателката, на средбата Сиљановска Давкова ја потенцирала важноста на стратешкото партнерство и пријателство со САД и изразила очекување за засилување на поддршката од официјален Вашингтон за што побрз почеток на пристапните преговори со ЕУ.
„Претседателката Сиљановска Давкова укажа дека во интерес на двете земји и регионот на Западен Балкан е наскоро да бидат отворени првите поглавја во македонските преговори со ЕУ и дека САД ќе имаат конструктивна улога во тој процес, што е важен и поради глобалните безбедносни предизвици. Таа изрази надеж дека Европската Унија ќе почне да ги почитува сопствените одлуки кои укажуваат дека билатералните прашања не смеат да го блокираат процесот на проширување“, се вели во соопштението.
Меѓудругото се додава дека, американскиот заменик помошник државен секретар Александар Касаноф порачал дека претседателката Силјановска Давкова и владата во Скопје може да сметаат на поддршката од САД во обидот да се пробие блокадата со која што се соочува земјата на патот кон ЕУ.
На средбата Касаноф упатил благодарност за македонската воена и техничка поддршка за Украина која што ја потврдува позицијата на земјата како кредибилна земја партнер на САД и членка на НАТО.
Бугарија усвои декларација за запирање на антибугарската кампања во Северна Македонија
Бугарските пратеници едногласно со 178 гласа „за“ и без расправа донесоа декларација „во врска со систематското и методично уништување на дијалогот меѓу Република Северна Македонија (РСМ) и Република Бугарија и провокативните и навредливи изјави кон Бугарија од владејачки политички фактори во РСМ“.
Во декларацијата, Националното собрание на Бугарија ја потврдува политичката намера и стремеж за завршување на изградбата на Паневропскиот Коридор 8 од бугарска страна и ја повикува Владата на Република Северна Македонија да пристапи одговорно и со добра волја кон сите преземени обврски и договори со цел навремена изградба на делниците од трасата на коридорот на нејзина територија.
Бугарскиот парламент инсистира на враќање на позитивниот дијалог прекинат од РСМ и запирање на антибугарската кампања и провокативните изјави кон Бугарија во РСМ.
Декларацијата ја потврдува волјата на бугарската држава и институции во однос на организирање на заеднички прослави на заеднички историски настани и личности, со оглед на богатата заедничка историја на двете земји.
Народното собрание исто така силно не се согласува со негирањето на заедничката историја на РСМ и Бугарија од страна на членовите на владата на Република Северна Македонија и смета дека тоа е директно кршење на Договорот за пријателство, добрососедство и соработка помеѓу Бугарија и Република Северна Македонија од 2027 година.
Во преамбулата на декларацијата се апелира до институциите во Република Северна Македонија, во духот на европските вредности и слободи, „да се воздржат од одлуки и дејствија кои сериозно би им наштетиле на односите меѓу двете земји и нивните граѓани“.
Декларацијата е донесена на предлог на проруската партија „Преродба“.
Односите меѓу двете соседни земји се влошени, откако на неодамнешната посета на македонската претседателка Гордана Сиљановска-Давкова во Софија, беше фотографирана заедно со бугарскиот колега Румен Радев без македонското знаме, туку само покрај знамето на ЕУ и Бугарија.
Зеленски го претстави „планот за победа“ во Белата куќа
Американскиот претседател Џо Бајден го пречека украинскиот претседател Володимир Зеленски во Белата куќа на 26 септември, откако најави милијарди воена помош за Киев, инсистирајќи повторно дека Русија „нема да надвладее“ во нејзината инвазија на Украина.
Зеленски му го претстави на Бајден, како што тој го нарече негов „план за победа“ и повторно побара Соединетите држави да ги укинат ограничувањата за употребата на оружјето со долг дострел што го обезбедија за удар длабоко во Русија врз воени цели.
„Русија нема да надвладее. Украина ќе победи, а ние ќе продолжиме да стоиме покрај вас на секој чекор“, му рече Бајден на Зеленски во Овалната соба, откако му се заблагодари за презентирањето на неговиот план.
„Длабоко цениме дека Украина и Америка застанаа рамо до рамо“, рече Зеленски, облечен во темно зелена облека во воен стил.
Зеленски, исто така, се сретна со потпретседателката Камала Харис, кандидатката на Демократската партија за претседател, и со неа го сподели својот „план за победа“.
Харис му кажа на Зеленски дека нејзината поддршка за народот на Украина е непоколеблива.
„Украинскиот народ храбро ги брани своите домови и својата татковина, својата слобода и својата демократија против бруталниот диктатор“, му кажала Харис на Зеленски во Белата куќа.
Таа исто така рече дека повиците Украина да и отстапи територија на Русија се „опасни и неприфатливи“. Додаде дека предлозите на републиканскиот кандидат Доналд Трамп и неговиот потпретседател, сенаторот Џеј Ди Ванс дека Украина треба да склучи договор за завршување на војната не беа предлози за мир, туку „предлози за предавање“.
Бајден претходно на 26 септември најави повеќе од 8 милијарди долари воена помош за Киев и повтори во изјавата дека Соединетите Држави „ќе и дадат на Украина потребната поддршка за да победи во оваа војна“.
Тројца мртви во напад на руски дрон на украинското пристаниште Измаил
Три лица загинале, а 11 биле повредени откако Русија извршила масовен напад со беспилотно летало врз украинското пристаниште на Дунав, Измаил, соопшти на Телеграм регионалниот гувернер на Одеса, Олех Кипер.
Измаил е критичен центар за извозот на жито од Украина, лоциран на границата со Романија, членка на НАТО. Пристаништето постојано беше цел на руски напади.
Романските власти во регионот Тулчеа веднаш преку границата од Измаил издадоа тревога до јавноста, предупредувајќи дека беспилотните летала се лоцирани блиску до границата.
Украинските воздухопловни сили исто така издадоа предупредувања за беспилотни летала и ракети за регионите Херсон, Миколајев и Суми.
Либанскиот шеф на дипломатијата повика на меѓународна интервенција и прекин на огнот
Либанскиот министер за надворешни работи Абдалах Бу Хабиб вчера повика на прекин на насилството на Блискиот Исток, во апел до Генералното собрание на ОН во Њујорк.
„Ова е ситуација која бара меѓународна интервенција на итна основа пред ситуацијата да излезе од контрола, со домино ефект, што ќе ја оневозможи контролата на оваа криза“, рече Бу Хабиб во своето обраќање на Генералното собрание на ОН.
Тој, исто така, ги повика Израел и милицијата Хезболах поддржана од Иран да ги преземат „сите можни мерки“ за да обезбедат прифаќање на предлогот за прекин на огнот.
По неколкумесечните прекугранични престрелки меѓу израелските сили и Хезболах, кој вели дека делува од солидарност со Хамас во Газа, Израел во понеделникот почна интензивна воздушна кампања со напади врз цели на Хезболах во Либан, со што регионот сега е на работ на сеопфатна војна.
Стотици се убиени, а десетици илјади луѓе се раселени во Либан откако Израел почна со масовното бомбардирање пред четири дена.
Во тек се меѓународни напори да се преговара за прекин на огнот, но израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху негираше дека е договорен каков било план и се закани дека ќе продолжи да го напаѓа Хезболах со „цела сила“
КФОР и српската војска ја контролираат Копнената безбедносна зона меѓу Косово и Србија
Симултана патрола на војската на Србија и КФОР оваа недела била извршена во реонот на одговорност на воената база Шушњак кај Куршумлија, соопшти Министерството за одбрана на Србија.
Разменети се информации за состојбата на терен и прибрани се податоци значајни за реализација на идните задачи“, се вели во соопштението на Министерството за одбрана на 26 септември.
Се додава дека српската армија континуирано соработува со мировната мисија КФОР на Косово во контролата на Копнената безбедносна зона.
Копнената безбедносна зона (КЗБ) со ширина од пет километри меѓу Косово и Србија беше дефинирана со Воено-техничкиот договор на 9 јуни 1999 година во Куманово помеѓу мисијата КФОР, Србија и тогашната Сојузна Република Југославија (СРЈ) по НАТО бомбардирање на СРЈ.
Министерството соопшти дека воспоставените линии на комуникација меѓу КФОР и Армијата на Србија овозможуваат континуирана размена на информации „без разлика дали се работи за спроведување на редовни задачи или за настани кои бараат итен одговор од една од страните“.
Министерството за одбрана наведува дека од 2001 година се одржуваат состаноци на сите нивоа, а се разменуваат
и информации за актуелната безбедносна состојба на Косово и во копнената безбедносна зона.
„На овие средби се договараат мерки за подобрување на безбедносната состојба преку планирање заедничко извидување, симултани патроли и набљудувачки пунктови“, велат од МО.
Се додава дека патролите влијаеле на намалување на незаконските активности во контролната зона.
Соопштено е дека патролите на Армијата на Србија и КФОР се спроведуваат од 2005 година во согласност со резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на Обединетите нации и воено-техничкиот договор.
Сиљановска Давкова во ОН: Од европските партнери очекуваме деблокирање
Претседателката Гордана Сиљановска Давкова во обраќање пред членовите на Генералното собрание на ОН на 26 септември рече дека од европските и стратешки партнери на државата очекувваат разбирање и праведно деблокирање на процесот на преговори за членство во Европската Унија.
„Отфрлање на двојните стандарди и почитување на сопствените принципи и вредности, вградени во основните уставни документи“, рече Сиљановска Давкова во својот говор.
Таа додаде дека проширувањето мора да се врзе за меритократските Копенхагенски критериуми и, како што рече, да се ослободи од ветоизацијата врзана за обидот за ревизија на историјата и непочитување на националниот и културниот идентитет.
„Европската реунификација е како недовршена симфонија без нас. Европската Унија не е само политички систем туку и политичка филозофија во која веруваат најголемиот број македонски и балкански политички актери и граѓани. Интеграцијата е моќен мотив и клучна сила за демократскиот развој, рече шефицата на државата“, рече Сиљановска Давкова.
Инаку, на 26 септември Брисел објави дека Албанија ќе го отвори првиот кластер во пристапните преговори со ЕУ, со што неформално се одвојува од Северна Македонија кои заедно тргнаа по европскиот пат на почетокот на преговорите пред две години.
Причината за одвојувањето на Албанија е што Северна Македонија досега не го исполни условот што го наметна Бугарија - да го смени Уставот и во него да го вметне и бугарското малцинство.
Овој услов влезе во преговарачката рамка која македонското Собрание ја изгласа во јули 2022 година, под називот познат во јавноста како „француски предлог“. Тогашната опозиција предводена од ВМРО-ДПМНЕ беше против уставни измени.
Сиљановска Давкова рече деа целосната интеграција на Балканот во ЕУ, според неа, ќе стави крај на бескрајното прекројување на границите и на балканизацијата како феномен.
„Но, се разбира, балканските држави мора да се однесуваат според европските стандарди, регионално поврзувајќи се и соработувајќи. Драгоцено е искуството и очекувана е помошта на земјите од регионот коишто станаа дел од ЕУ, но и на оние коишто се на трасираниот европскиот пат“, рече Сиљановска Давкова.
Како што кажа пред Генералното собрание, за нас членството во ЕУ, по 20 години преговори и дури 16 позитивни извештаи од Европската комисија, наликува на господинот Годо.
„Оти го чекаме од 2005 година, охрабрувани од меѓународните претставници со рефренот: „уште само овој услов“, „уште само оваа отстапка“, „уште само оваа уставна измена“, рече таа додавајќи:
„Како професорка по уставно право и како поранешна членка на Венецијанската комисија, знам дека она што е легално не секогаш е праведно и легитимно, оти во случајот на мојата држава, не се постапуваше во согласност со меѓународната и националното право, односно „се заборави“ правото на самоопределување на секој народ, загарантирано со Повелбата на ООН и уставот на СФРЈ од 1974 година“, рече Сиљановска Давкова.
„Така, станавме „sui generis” држава, со 36 уставни измени за 30 години, закотвена во геополитичкиот регион наречен „Западен Балкан“, истакна Сиљановска Давкова.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете