Украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека какви било безбедносни гаранции за неговата земја да стави крај на војната со Русија ќе има смисла само доколку ги обезбеди Соединетите држави и дека се надева дека ќе се сретне со новоизбраниот претседател Доналд Трамп веднаш по неговата инаугурација на 20 јануари.

„Без Соединетите Држави не се можни безбедносни гаранции“, рече тој во тричасовното интервју со американскиот автор на подкаст Лекс Фридман, објавено на 5 јануари.

„Мислам, безбедносни гаранции кои можат да ја спречат руската агресија“, објасни тој.

Во интервјуто снимено во Киев и на англиски, украински, па дури и руски јазик, Зеленски истакна дека е убеден дека Кремљ ќе го искористи секој прекин на огнот без безбедносни гаранции како можност за повторно снабдување и реорганизација за нови офанзиви.

Како што на 20 февруари се приближува третата годишнина од целосната неиспровоцирана инвазија на Русија, смртта и уништувањето продолжуваат во многу украински градови - главно на исток и на територијата окупирана од силите на Кремљ и преку границата во руската област Курск.

За Киев претстојат неизвесни времиња, а Трамп треба да се врати во Белата куќа на 20 јануари за втор мандат.

Трамп, кој беше гласен критичар на обемот на американската помош за Украина, неколку пати изјави дека брзо ќе го прекине конфликтот.

Многу од сојузниците на Украина се загрижени дека ќе наметнат неприфатливи услови за Киев. Сепак, во светлината на ветувањата на Трамп за брзо завршување на војната, притисокот за прекин на огнот е речиси сигурен.

Администрацијата на претседателот Џо Бајден во заминување и испрати на Украина околу 60 милијарди долари во оружје, опрема и друга помош во изминатите четири години.

Зеленски има долга и тешка историја со новоизбраниот американски претседател.

Првиот импичмент на Трамп како претседател во 2019 година беше поттикнат од телефонскиот разговор меѓу Трамп и Зеленски во кој Трамп наводно ја условува американската воена помош со тоа што Зеленски нареди кривична истрага против Бајден.

Трамп неколку пати го критикуваше Зеленски. За време на неговата претседателска кампања, тој го повтори својот опис на украинскиот претседател како „најголемиот трговец во светот“ - мислејќи на десетици милијарди долари помош од почетокот на целосната инвазија на Русија.

Сепак, во едно неодамнешно интервју, Зеленски рече дека е уверен дека Трамп ќе помогне да се постигне фер, одржлив мировен договор, заедно со потребните безбедносни гаранции.

„Трамп и јас ќе се договориме и ќе понудиме силни безбедносни гаранции, заедно со Европа, а потоа ќе можеме да разговараме со Русите. Навистина сметам на него и мислам дека нашите луѓе навистина сметаат на него, така што тој има доволно моќ да го притисне, да го притисне Путин“, рече Зеленски.

Запрашан што ќе му биде потребно за да размисли за прекин на огнот, Зеленски рече дека безбедносните гаранции, по можност во рамките на НАТО алијансата - нешто на што Путин жестоко се противеше.

Членството во НАТО беше една од првичните поплаки на Кремљ што се користеше за оправдување на инвазијата на Украина во февруари 2022 година.

Во секој договор, рече Зеленски, западните партнери треба, минимум да гарантираат безбедност на украинската територија што сега не е окупирана од Русија, да продолжат да обезбедуваат воена помош и да ги задржат економските санкции што ја уништија руската економија.

„Ако немаме безбедносни гаранции, Путин повторно ќе дојде“, рече Зеленски, додавајќи дека целите на Путин се да создаде „слаб НАТО“ и „да го спречи да изгради силни односи со Трамп“.

Зеленски рече дека ги пренел своите ставови во телефонски разговор со блискиот сојузник во Кремљ Александар Лукашенко, авторитарниот владетел на соседна Белорусија.

Потрошувачите во Северна Македонија во 2024 година поднеле вкупно 317 иницијативи за вршење вонреден инспекциски надзор, информираат од Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ).

Според статистиките за 2024 година на Одделението за заштита на потрошувачите при АХВ и натаму најчести се пријавите за неодговорно сопствеништво - 36 и за напади и каснувања од куче - 14.

Во однос на храната, предничат иницијативите за сомнеж за труење со храна со 13 пријави, за производи со поминат рок на употреба- 12, за присуство на контаминенти - 8, како и за недоволна хигиена - 7.

Внатрешниот промет на храна од неживотинско и животинско потекло, од почетокот на 2024 година заклучно со ноември бил покриен со околу 30 000 контроли кај оператори во рамки на редовните, вонредните и реализирани надзори. Како небезбедни се уништени педесеттина тони храна, за отстранување поради утврдени недоследности се издадени околу 2 000 решенија, а изречени се и приближно 300 парични казни.

„При увоз на храна од неживотинско потекло се реализирани 44 137 инспекциски надзори, а при увоз на производи и материјали кои доаѓаат во контакт со храната, 10 352. Инспекторите за храна на граничните премини како небезбедни, вратиле односно уништиле седум пратки со над 74 тони небезбедна храна од неживотинско потекло“, истакнуваат од АХВ.

Во однос на здравствената заштита и благосостојбата на животните, нивната идентификација и регистрација, спроведени се над 14 000 инспекциски контроли од страна на официјалните ветеринари. Издадени се 267 решенија за едукација и 136 наредби/забрани за отстранување недостатоци утврдени со контролите.

„Во врска со контролите на официјалните ветеринари на граничните премини при увоз на храна од животинско потекло, добиточна храна и увоз на живи животни, од јануари се спроведени 20 479 надзори од кои 15 431 на пратки за увоз и 5 048 контроли во однос на пратките кои транзитираат низ земјава“, напоменуваат од Агенцијата.

Вкупно 14 од пратките биле небезбедни. Вратени се девет, а се уништени пет пратки од увоз.

Во главниот град на Соединетите Американски Држави се одржува седница на двата дома на Конгресот, Сенатот и Претставничкиот дом на која членовите на тоа тело треба да го потврдат епилогот од американските претседателски избори - со заверување на гласовите на изборниот колеџ.

Тоа е и последната инстанца од изборниот процес - пред претседателската инаугурација на 20 јануари, пренесува Гласот на Америка.

Седницата со која ќе претседава потпретседателката на САД, Камала Харис, поразената демократска кандидатка во трката со новоизбраниот претседател Доналд Трамп, е задолжително според Уставот на САД.

Сето ова се случува токму на четиригодишнината од насилниот упад на Капитол, седиштето на американската законодавна власт во Вашингтон, кога дел од поддржувачите на Трамп протестираа против неоснованите наводи за неправилности кои, како што веруваа, влијаеле врз него да биде поразен од претседателот во заминување Џо Бајден во 2020 година.

Наводите за неправилности беа отфрлени од судовите низ целата земја.

Технички, неопходно е Конгресот да го потврди исходот од гласањето на електорите на секоја американска држава. Во последните денови поради тоа се зголемени безбедносните мерки во центарот на Вашингтон - вклучително и металната ограда во близина на зградата на Капитол.

Постапката опфаќа доставување на изборните документи во посебни кутии од махагони кои се користат за оваа пригода.

Процесот на потврдување е организиран така што републиканските и демократските претставници гласно ги читаат резултатите и официјално ги пребројуваат гласовите. Американскиот потпретседател, кој претседава со Сенатот, го објавува победникот.

Ако резултатот е изедначен, Претставничкиот дом одлучува за победникот - секоја делегација на Конгресот има по еден глас. Тоа не се случило од 1800-тите, а не треба да се случи ниту овој пат, бидејќи изборниот резултат е 312 електорски гласови наспроти 226 во корист на Трамп.

Во однос на претходната сертификација во 2021 година и насилството што го одбележа - Конгресот ги заостри правилата. Тогаш дел од приврзаниците на сега избраниот претседател Доналд Трамп, кој тогаш беше поразен, извршија насилен упад во зградата на Конгресот во обид да го запрат процесот - поради неаргументирани тврдења за изборни злоупотреби кои го предизвикаа поразот на Трамп и победата на претседателот во заминување Бајден.

Законот за броење гласови беше ревидиран во 2022 година за поексплицитно да се дефинира улогата на претседателот на Сенатот и американскиот потпретседател - бидејќи Доналд Трамп го притисна поранешниот потпретседател Мајк Пенс да се спротивстави на поразот на републиканците што би ја надминал неговата церемонијална улога.

Пенс потоа го одби Трамп, со што го потврди поразот на републиканците, што, според американската јавност, овојпат ќе го направи Харис во име на демократите.

Според ревидираниот закон, потпретседателот нема право да ги утврдува резултатите, туку само да ги потврдува.

Откако за време на седницата ќе бидат објавени резултатите од изборните гласови на некои од американските држави, член на Конгресот има можност да поднесе приговор по која било основа. Сепак, спикерот нема да го одобри прегледот освен ако не е во писмена форма и потпишан од една петтина од членовите на двата дома на Конгресот.

Ова е значително повеќе во споредба со изборите во 2020 година, кога за разгледување на приговорите беше потребна поддршка од еден член на Сенатот и Претставничкиот дом. Прагот беше подигнат со законот од 2022 година - за да се отежне поднесувањето неосновани приговори.

Доколку се прифати разгледувањето на жалбата, заедничката седница на Конгресот ќе биде прекината - а Сенатот и Претставничкиот дом ќе се занимаваат со тоа на одделни седници. За да биде усвоен приговорот потребна е поддршка од двата дома на Конгресот и тоа со просто мнозинство гласови.

Конгресната потврда на гласањето во Изборниот колеџ ја поставува основата за последниот пример на процесот на гласање - а тоа е претседателската инаугурација што ќе се одржи во Капитол на 20 јануари напладне.

Ништо не укажува на тоа дека би можело да има проблеми - слични на оние пред точно четири години, кога голем број поддржувачи на новоизбраниот претседател денес, а потоа и на поразениот кандидат Доналд Трамп, се обидоа да ја прекинат седницата на Конгресот.

Откако стивнаа неколкучасовните немири, при што стотици демонстранти упаднаа во Конгресот и буквално ги бркаа неговите членови околу зградата, победата на Џо Бајден беше потврдена.

Смртта на шест лица беше поврзана со тој насилен настан, додека стотици беа повредени во немирите. Материјалната штета во и внатре во зградата на американскиот Конгрес е проценета на 2,8 милиони долари.

Времето денеска наутро ќе биде студено со појава на магла и ниска облачност по одделни котлини. Преку ден се очекува да биде сончево со мала до умерена локална облачност, да дува слаб до умерен ветер од јужен правец.

Минималната температура ќе биде во интервал од -6 до 1, а максималната од 6 до 12 степени.

Во Скопје утринава во делови од котлината ќе има појава на магла и ќе биде студено, а преку ден сончево и претежно тивко со мала до умерена облачност. Се очекува минималната температура да се спушти до -4, а максималната да достигне до 7 степени.

До петок се очекува стабилно време со слаб до умерен јужен ветер, освен утре, кога во вечерните часови во западните делови, можен е слаб локален дожд. Според синоптичарите, дневните температури ќе бидат во постепен пораст.

По одделни котлини ќе има појава на магла и пониски температури. Од петок попладне, под влијание на циклонска активност, најавени се повремени врнежи од дожд, а на планините од снег.

На 6 јануари, Северна Кореја лансираше балистичка ракета кон Јапонското Море, познато и како Источно Море, објави јужнокорејската војска, на денот на посетата на Сеул на шефот на американската дипломатија, Ентони Блинкен.

„Северна Кореја лансираше балистичка ракета кон Источното Море“, соопштија од заедничкиот штаб на јужнокорејската војска, пренесе Агенцијата Франс Прес.

Тоа е прво лансирање ракета од Северна Кореја оваа година. Последните лансирања од балистички ракети со краток дострел, беа на 6 ноември, неколку часа пред претседателските избори во САД.

Една недела пред тоа лансирање, Северна Кореја ја тестираше својата нова интерконтинентална балистичка ракета со цврсто гориво, најнапредната во нејзиниот арсенал.

Јапонското Министерство за одбрана соопшти дека открило лансирање ракета од Северна Кореја.

Тоа се случи на денот кога Блинкен ја започна прошталната турнеја низ Јужна Кореја и Јапонија пред доаѓањето на Доналд Трамп во Белата куќа.

Лансирањето на ракетата доаѓа во време кога Јужна Кореја е потопена во една од најтешките политички кризи во својата историја, по неуспешното прогласување на вонредна состојба од страна на претседателот Џун Сук Јеол, кој потоа беше сменет и му се закануваше апсење.

Блинкен во Сеул ќе биде примен од неговиот јужнокорејски колега Чо Тае- јул и ќе разговара за „сојузот меѓу Јужна Кореја и САД, соработката меѓу Јужна Кореја, САД и Јапонија, прашања поврзани со Северна Кореја, како и регионални и глобалните предизвици“, се вели во соопштението на јужнокорејската дипломатија.

Јужна Кореја е клучниот сојузник на Вашингтон во регионот, но земјата е втурната во политички хаос откако претседателот Џун Сук-јул се обиде да воведе вонредна состојба на 3 декември, пренесува АФП.

Јун беше суспендиран откако пратениците го разрешија од функцијата, а истата мерка беше преземена и против премиерот кој беше привремен претседател. Претседателството во моментов го има министерот за финансии Чои Санг Мок.

Американскиот државен секретар Ентони Блинкен на 6 јануари во Сеул изјави дека Русија планира да ја прошири технолошката соработка со Северна Кореја во замена за испраќање сили за помош на Москва во борбата против Украина.

„Северна Кореја веќе има корист од руската воена опрема и обука. Денеска имаме причина да веруваме дека Москва има намера да сподели напредни вселенски и сателитски технологии со Пјонгјанг“, рече Блинкен при прошталната посета на Јужна Кореја.

Блинкен рече дека позицијата на украинската армија во руската област Курск, каде што води офанзива од минатото лето, ќе биде „важна“ во контекст на можните мировни преговори меѓу Киев и Москва.

„Нивната (украинската) позиција во Курск е важна затоа што секако е фактор во какви било преговори што може да се одржат оваа година“, рече Блинкен на прес-конференција во Сеул, првата станица од прошталната турнеја што ќе го однесе и во Јапонија и Франција.

Блинкен изрази уверување дека прекин на огнот во Појасот Газа може да се постигне пред 20 јануари или неколку дена подоцна, кога републиканецот Доналд Трамп ќе ја преземе функцијата американски претседател од Џозеф Бајден.

„Доколку не ја постигнеме целта во следните две недели, уверен сум дека може да се заврши во одреден момент, а кога ќе биде, ќе се базира на планот што го предложи претседателот Бајден“, рече американскиот државен секретар.

Блинкен го осуди лансирањето на ракетата на Северна Кореја во Јапонското Море на 6 јануари за време на посетата на Сеул.

Сириската опсерваторија за човекови права со седиште во Велика Британија денеска (5 јануари) објави дека повеќе од 100 борци се убиени во изминатите два дена во северна Сирија, во борби меѓу групите поддржани од Турција и силите на сириските Курди.

Од петокот вечерта, во судирите во неколку села околу градот Манбиџ загинаа 101 лице, вклучително и 85 членови на протурски групи и 16 членови на Сириските демократски сили (СДФ), во кои доминираат Курдите, наведува организацијата која ја следи граѓанската војна во Сирија.

СДФ соопшти дека ги одбила „сите напади на турските платеници кои биле поддржани од турски беспилотни летала и авијација“.

Турското Министерство за одбрана соопшти дека „неутрализирало“ 32 курдски борци во северна Сирија, без да даде дополнителни детали.

Групите поддржани од Турција во северна Сирија продолжија да се борат против СДФ во исто време кога бунтовниците предводени од исламистите започнаа офанзива на 27 ноември со која беше соборен сирискиот претседател Башар ал Асад само 11 дена подоцна.

Протурските групи успеаја да ги освојат Манбиџ и Тал Рифат во северната провинција Алепо, контролирана од Курдите, и покрај напорите предводени од САД да воспостават прекин на огнот во областа Манбиџ.

Борбите продолжуваат оттогаш, со зголемен број жртви.

За време на посетата на Дамаск во петокот, германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок рече дека безбедноста на Курдите е „суштинска за мирна Сирија“.

Таа рече дека ова налага „запирање на борбите на северот и интеграција на курдските сили во сириската безбедносна архитектура“.

СДФ контролира големи делови од североисточна Сирија и делови од провинцијата Деир Езор на исток, каде што Курдите воспоставија полуавтономна администрација по повлекувањето на владините сили за време на граѓанската војна што започна во 2011 година.

Групата, која е поддржана од САД, презеде контрола врз дополнителна територија откако ја зазеде од таканаречената Исламска држава.

Анкара ја обвинува главната компонента на СДФ, Единиците за заштита на народот, дека е поврзана со Курдистанската работничка партија (ПКК), која води повеќедецениски бунт во југоисточна Турција и е забранета од Анкара како терористичка организација.

Турската војска редовно изведува напади против курдските борци во Сирија и соседен Ирак, обвинувајќи ги дека се поврзани со ПКК.

Ахмед ал Шара, новиот сириски водач и водач на исламистичката група Хајат Тахрир ал Шам (ХТС), на крајот на декември изјави за телевизијата Ал Арабија дека локалните сили предводени од Курдите треба да се интегрираат во националната армија.

ХТС ја предводеше коалицијата на бунтовнички групи кои го соборија Асад минатиот месец.

Извор: АФП

Владата на Србија ја усвои Одлуката за формирање на Координативно тело со цел да се обезбеди сигурно снабдување со нафта и гас поради, како што е наведено, потенцијалното воведување санкции на САД врз нафтената индустрија на Србија (НИС) поради руска сопственост.

Во соопштението се наведува дека ова тело ќе ја насочува и координира работата и активностите на работните групи – за следење на активностите на Министерството за финансии на САД и Работните групи за преговори околу склучување договор за набавка и испорака на природен гас на Србија од Русија.

Претходно, српскиот претседател Александар Вучиќ изјави за РТС дека на 10 или 13 јануари очекува документ од САД за воведување санкции за НИС поради руска сопственост.

Од 2008 година, руската државна компанија Гаспром нефт и нејзината чадор компанија Гаспром имаат мнозинска сопственост во НИС од 56,15 отсто, додека 29,87 отсто се во сопственост на Србија.

На 4 јануари, Вучиќ изјави дека американскиот потсекретар за економски раст, енергија и животна средина, Хозе Фернандез, му потврдил дека земјата ќе воведе директни санкции за НИС.

На 16 декември, американскиот Стејт департмент за РСЕ изјави дека Соединетите Држави „не најавуваат санкции јавно“, но дека „остануваат посветени на попречување на руското генерирање приходи и на набавките и финансиските мрежи што се користат за поддршка на нејзината војна против Украина“.

Американскиот амбасадор во Србија, Кристофер Хил, на 23 декември изјави за РТС дека нема најави дека ќе бидат воведени санкции кон НИС поради руска сопственост.

Тој тогаш рече дека постои загриженост за тоа дали НИС во руски раце на некој начин помага да се финансира војната во Украина и дека тоа се легитимни прашања што треба внимателно да се разгледаат.

И покрај обидите за диверзификација на изворите на снабдување од почетокот на руската инвазија на Украина, Србија сè уште е доминантно зависна од руските енергетски извори, а оваа зависност беше еден од клучните аргументи на официјален Белград да не воведе санкции кон Москва.

Поранешниот заменик началник на Генералштабот на вооружените сили на Ерменија е уапсен под обвинение за небрежност во врска со војната во Нагорно-Карабах во 2020 година, во услови на тековни политички тензии во кавкаската земја.

Генерал-полковник Тиран Хачатријан беше уапсен на 4 јануари и ќе биде приведен додека го чека судењето. Државните обвинители тврдат дека тој не ги извршил своите службени должности за време на 44-дневната војна меѓу Ерменија и Азербејџан во 2020 година.

Тој ги отфрли обвинувањата, а неговиот правен тим вели дека планираат да поднесат жалба. Во денешната (5 јануари) изјава, неговите адвокати ги нарекоа обвиненијата „неосновани“ и велат дека притворот на поранешниот висок воен офицер е одмазда за неговите политички ставови, како и дека тој е жртвено јагне за „поразот на Ерменија во војната“ со Азербејџан.

Апсењето е уште еден знак за политичките предизвици во Ерменија по загубите на Ереван од Баку во последователни кампањи, кои ги заострија односите на ерменскиот премиер Никол Пашинијан со војската на неговата земја и го ставија под зголемен притисок на домашната јавност.

Војната во 2020 година, кога азербејџанските сили презедоа контрола врз дел од Нагорно-Карабах, беше втора во која Азербејџан и Ерменија се бореа во последните три децении за отцепениот регион, кој беше под контрола на етничките ерменски сепаратисти, но меѓународно признат како дел на Азербејџан од 1990-тите.

Тоа беше проследено со одлучувачка еднодневна воена операција во септември 2023 година, во која азербејџанските сили ја преземаа контролата врз преостанатите делови од регионот.

На Хачатријан му беше доделена титулата национален херој на Ерменија во 2020 година по војната со Азербејџан таа година, но по последиците од неа, брзо се зголемија тензиите меѓу него и ерменските власти.

Во февруари 2021 година, Пашинијан го разреши Хачатријан од функцијата заменик-началник на Генералштабот на вооружените сили, што доведе до ескалација на судирите со војската.

Ден откако Хачатријан беше разрешен од своите должности, повеќе од 40 високи воени офицери на Ерменија, вклучително и Хачатријан, повикаа на оставка на премиерот и неговата влада.

Пашинијан го осуди потегот како дел од обидот за државен удар за негово соборување.

Како дел од прелиминарното сослушување на 4 јануари, истражниот комитет на Ерменија рече дека обвиненијата против Хачатријан произлегуваат од „несовесниот однос кон извршувањето на неговите службени должности“ во октомври 2020 година, вклучително и неуспехот да се постават соодветни одбранбени линии, што доведе до тоа азербејџанските сили да остварат стратешки придобивки.

Хачатријан исто така беше уапсен и задржан во притвор два месеца во јануари 2024 година, откако пукал од пиштол за време на конфронтација во ресторан. Обвинителите рекоа дека поранешниот воен службеник повредил случаен минувач на соседната маса, но Хачатријан ги негираше обвиненијата и рече дека пукал со својот пиштол во воздух во самоодбрана.

По апсењето во 2024 година, адвокатот на Хачатријан изјави за РСЕ дека властите го користат случајот како можност да го замолчат и заплашат поради неговата критика кон владата.

На 88-годишна возраст утрово (5 јануари) ненадејно почина поранешниот премиер на Грција и поранешен лидер на ПАСОК, Костас Симитис.

Тој за време на неговите два мандати ја внесе земјата во еврозоната.

Воедно беше и првиот грчки премиер што во 2000 година го посети Скопје за Конференцијата на балканските земји, јавува новинската агенција МИА.

Беше премиер од 1996 до 2004 година, а неговите два мандати се поврзани и со големите инфраструктурни проекти за подготовка на Олимписките игри во Атина во 2004 година, како и со интеграцијата на Кипар во Европската унија.

Во октомври 2000 година, како премиер на Грција го посети Скопје за време на Конференцијата на балканските земји и се сретна со тогашниот македонски премиер Љубчо Георгиевски. Според натписите во медиумите од тој период, претседателите на двете влади, тогаш интензивно разговарале за постигнување решение за името, додека „Република Горна Македонија“, бил предлогот на маса.

Како поранешен премиер, тој често ја истакнуваше потребата за изнаоѓање решение на спорот меѓу двете земји, меѓутоа за Договорот од Преспа, при еден од неговите говори во Солун рече дека „проблемот требаше да се реши, но решението не е задоволително“.

Симитис во Грција се сметаше за умерен политичар и е меѓу најважните премиери на земјата.

Во неговата политичка кариера, пред да стане премиер, беше министер за финансии, за трговија, за образование, за индустрија и енергија, додека пак речиси 24 години беше пратеник во грчкиот Парламент.

Тој, според грчките медиуми, немал здравствени проблеми, синоќа пристигнал во неговата викендичка на Пелопонез, додека пак рано утрово во бесвесна состојба со возило на брза помош бил пренесен во болница, каде што била констатирана смрт.

Пораки со сочувство упатија грчката претседателка, грчкиот премиер, лидерот на ПАСОК, како и претседателите на опозициските партии, а со одлука на Владата ќе биде прогласена четиридневна национална жалост.