До моментот кога Русите фрлија бомба врз родилиште во Мариупол на 9 март 2022 година, семејството Хусак веќе чувствуваше дека животот во опколениот украински град е пекол. Тие веќе ги загубија своите работни места на пристаништето, нивниот дом и роднините. Олег и Олга Хусак беа ранети.
Но, нападот на болницата, кој дојде само 15 дена откако Русија ја започна својата неиспровоцирана, целосна инвазија на Украина, го претворија пеколот во кој живеат во кошмарно бегство од смртта.
Според официјалните податоци, повеќе од 25 000 луѓе загинаа во Мариупол во првите денови од војната. Активистите за човековите права, сепак, тврдат дека оваа бројка може да достигне и до 100 000. Руските сили се обвинети за бројни воени злосторства извршени во пристанишниот град, како и на многу други локации низ Украина.
Во времето кога бил извршен нападот врз родилиштето, сопружниците биле надвор, во близина на болницата, готвеле храна на отворен оган, затоа што и нивната кујна како и на многумина други жители била урнатина, а немало ниту струја. Нивната најстара ќерка Анастасија била пациент во една од градските родилишта во поодмината и тешка бременост.
„Одеднаш слушнав страшен татнеж и викнав: „Авион! Авион!“, се сеќава Олег.
„Трчавме кон засолништето за бомби, но штом ќе го слушнете авионот, тоа значи дека бомбата веќе е фрлена, така што навистина имате само три или четири секунди да стигнете безбедно до некаде“, објаснува тој.
Бомбата што во тој момент паднала направила кратер длабок 7 метри и широк 50 метри.
Олег раскажува дека дел од ѕид и остатоци паднале врз Олга.
„Таа лежеше со затворени очи, а јас мислев дека е мртва. Но, таа ги отвори очите и почнавме да ползиме“, вели тој.
Сопружниците ранети, но и вознемирени од неизвесноста за безбедноста на нивните деца, со помош на полицијата заминале во најблиската болница, каде што раните им биле сошиени „без анестезија“,како што вели Олег, поради недостиг на лекови.
„Имам контузија. Не слушам на левото уво, а десната рака не ми работи правилно. Олга се здоби со повреди на лицето, главата и бутот“, вели Олег, речиси две години по нападот.
Нема простор за телата
Семејството Хусах, по овој напад било развоено. Сопружниците Олга и Олег биле сместени во една болница, додека нивните деца во друга. Имало прекини во телекомуникацискиот систем, па не можеле да контактираат со своите деца по телефон.
„Луѓето ме прашуваа како не полудев, не знаејќи што стана со децата. Но јас имав една мисла: „Ќе ги најдам“. И тоа е она што ме поттикна“, вели Олга.
Олег и Олга мораа да останат во болницата под руските окупатори повеќе од еден месец. Болницата остана без храна, а веќе немаше доволно залихи ниту за најболните пациенти. Но, најтешкото нешто, како што вели Олга, била глетката на трупање на мртви тела.
„Бевме на одделот за неврохирургија од 9 до 13 март, лежевме во ходникот и видовме стотици црни торби влечени покрај нас. Вие лежите таму и слушате како умираат луѓе и веќе не може да им се помогне. Кога ја напуштивме болницата, поминавме покрај контејнерите и видовме тела како лежат таму, немаше место во мртовечницата. Видовме кучиња како влечат делови од човечко тело“, вели Олга.
На 12 март, се сеќава Олга, милитантите на Доњецката Народна Република, сепаратистичка група поддржана од Русија, упаднаа во болницата.
„На влезот во болницата го положија телото на украинскиот војник. Секогаш кога требаше да излеземе, моравме да го заобиколуваме мртвиот човек и тоа беше таков психолошки притисок. Истото може да ви се случи и вам “, ни велеа војниците.
Олег мисли дека руските сили биле поттикнати од погрешен менталитет.
„Целата оваа војна и она што се случи со Украина, и не само Украина, туку и Грузија, а потоа и Молдавија, се сите последици на руската пропаганда. Кога разговаравме со тие „ослободители“, тие навистина веруваа дека дошле да не ослободат од фашизмот. Така, сите Украинци и луѓе од западниот свет кои бараат слобода и независност, правда и добрина се непријатели за нив“ вели Олег.
Најмладиот син на двојката, Владислав, не сака да зборува за тоа што се случило по воздушниот напад на родилиштето. Тој се присетува дека за време на нападот бил со неговата сестра Анастасија и нејзниот сопруг во родилната сала.
„Луѓето врескаа. Имаше многу шрапнели. Сите беа многу исплашени. Моите родители беа на друго место, а јас не знаев дали се во ред. Првото нешто што го прашав по експлозијата, кога не изведоа надвор беше:
„Што се случи со мајка ми? Каде е таа?,“ се сеќава тој.
Семејно соединување во Ротердам
Беше потребно повеќе од еден месец за да се соедини семејството.
„Не го напуштивме Мариупол порано бидејќи не можевме да ги најдеме децата. Подоцна дознавме дека Анастасија родила момче на 22 март во подрумот на болницата. Нејзиното породување траело 20 часа, за кое време имало директен удар. На 11 април тие биле однесени од француски новинари“, изјави Олег .
Сопружниците Олег и Олга успеале да побегнат неколку дена подоцна, на 14 април.
„Имаше среќа што тој ден дојдоа волонтери, во два минибуса се возевме 12 часа до Запорожје, што обично трае само два до три часа. Немаше „зелени коридори“. Беше страшно бидејќи поминавме 25 руски контролни пунктови, а имаше и многу Чеченци. Кога конечно стигнавме во Запорожје, не можев баш да верувам дека навистина го напуштивме тој пекол“, вели Олег.
На секој контролен пункт, мажите од минибусот ги ваделе и ги принудувале да застанат во ред, да се соблекуваат до половината и да ги покажат своите документи. Руските војници барале патриотски тетоважи, како што вели Оле и ги проверувале прстите на мажите за да видат дали има знаци на влечење на чкрапалото на митралез или пиштол. Ги провериле телефоните на сите.
Со помош на доброволци, сопружниците стигнале до Германија и биле повторно обединети со своите деца. Додека минибусот се приближуваше до Ротердам, Олга ги видела како стојат од другата страна на патот. Таа му викала на возачот да застане.
„Тоа беше автопат. Не можете само така да застанете, но возачот застана. Знаев дека може да ме удрат. Многу коли застанаа, но јас истрчав до децата. Ги прегрнав, ги бакнав и го сретнав внукот за прв пат“, раскажува Олга.
Во Ротердам семејството е заедно. Олга и Олег работат на пристаништето, пакуваат овошје во магацинот. Тие велат дека работат заедно со многу други Украинци и Полјаци.
Чекајќи го ослободувањето
Семејството Хусак редовно разговараат со луѓе што ги познаваат, а кои сè уште се во Мариупол и слушаат страшни работи.
„Невозможно е да заминете од таму ако имате украински пасош. Медицинска помош не им се дава на украинските граѓани. Ситуацијата е многу тешка, не остана град“, вели Олга.
„Луѓето дојдоа од Русија, многу Чеченци, Бурјати и други националности. Локалните жители кои останаа таму живеат главно во тие бомбардирани куќи, додека на новите жители им се даваат нови станови кои се изградени за пропаганда, за да можат да кажат: „Види , градот е ослободен. Го обновуваме'“, објаснува тој.
Според проценките на ОН, околу 90 отсто од високите станбени згради во градот и околу 60 отсто од куќите биле оштетени или уништени во опсадата на Мариупол.
Семејството беше дел и од документарниот филм 20 дена во Мариупол на Асошиетед прес. Репортерите пристигна во Мариупол еден час пред почетокот на инвазијата и беа единствените новинари кои работеа во градот во тоа време. Речиси три недели тие ги документираа злосторствата извршени од руските сили, како и нивното ужасно бегство.
Филмот доби многу награди, вклучително и на меѓународниот филмски фестивал Санденс.
За Олег и Олга, долгорочните планови се на чекање додека го чекаат ослободувањето на нивниот роден град.
„Навистина сакаме Мариупол да биде ослободен. Сакам да одам таму, да ги посетам гробовите на моите родители и брат ми. Навистина ми недостига Украина“, вели Олга.
Но, нејзиниот сопруг додава дека нема да одат во Мариопол додека е окупран, туку ќе чекаат градот да биде ослободен.
