Тонино Пицула ќе биде известувач за Србија во Европскиот парламент, потврдија од неговиот кабинет.

Според неофицијални информации, политичките групи во Европскиот парламент претходно постигнале договор за споделување на позициите на известувачите за земјите од Западен Балкан, а договор е словенечкиот претставник Марјан Шарец да биде известувач за Црна Гора, а Естонскиот Рихо Терас најверојатно ќе биде известувач за Косово.

Пицула, кој ја претставуваше Социјалдемократската партија на Хрватска во Европскиот парламент од 2013 година, ќе го наследи Владимир Билчик, кој не се кандидираше за втор пратенички мандат, како известувач за Србија.

„Во следните пет години, претставникот Пицула ќе биде задолжен за анализа, следење и известување до телото на Европската унија за ситуацијата во Србија и усогласувањето со европското право, основните вредности и конкретните политики“, се вели во соопштението на канцеларијата на европскиот претставник Пицула.

Тоа е должност во која Пицула во име на Европскиот парламент ќе ги обработува сите теми кои се однесуваат на односите меѓу Европската унија и Србија, а во тие односи ќе го претставува и Комитетот за надворешни работи на Европскиот парламент.

Претставникот Пицула еднаш годишно во име на Европскиот парламент ќе подготвува извештаи за состојбата во Србија, откако ќе ги презентира годишните извештаи на Европската комисија.

„Согласно големото искуство што го стекнав и моето познавање на состојбите во Западен Балкан како и политиката за проширување на ЕУ, ова назначување го доживувам како признание за мојата претходна работа. Оваа нова должност претставува континуитет на бројни активности. особено за време на мојот минат мандат“, изјави Пицула по потврдата за именувањето.

Тој додаде дека „како и секогаш, го поздравува и поддржува фактот што политиката на проширување повторно е во фокусот на ЕУ“.

„Очигледно е дека има поголема политичка поддршка од порано, но процесот на пристапување сепак мора да се заснова на исполнување на критериумите. Секоја земја треба да се оценува поединечно според нејзините резултати“, рече Пицула.

Реагирајќи на изборот на Пицула, српскиот претседател Александар Вучиќ на 22 октомври изјави дека „многу добро ја разбира пораката“ што Европскиот парламент ја испрати со изборот на неговиот нов известувач за Србија, но дека ќе соработува со него.

Пицула е европски претставник во Европскиот парламент од 2013 година.

За време на долгогодишниот ангажман како европски претставник, тој активно се занимаваше со прашањата на земјите од Западен Балкан. Во претходниот мандат беше известувач за Црна Гора.

Тој беше и шеф на работната група за Западен Балкан, како и известувач за Соединетите Американски Држави и известувач во сенка за Северна Македонија.

Тој, исто така, преговараше за резолуциите на Европскиот парламент (ЕП) за руската агресија врз Украина, за стратегијата за проширување и е ко-известувач на ЕП за финансискиот инструмент за претпристапна помош ИПА III и за Планот за раст на Западот Балканот.

Ирачкиот премиер Мохамед Шија ал-Судани на 22 октомври објави дека водачот на Исламска држава во Ирак е убиен за време на воена операција заедно со уште осум други високи лидери на терористичката група.

Ал-Судани рече дека Џасим ал-Мазруи Абу Абдул Кадер е убиен во планините Хамрин во провинцијата Салахудин во операција на силите за борба против тероризмот и националната безбедност.

„Нема место за терористите во Ирак, ние ќе ги гониме до нивните засолништа и ќе ги елиминираме“, рече Ал Судани во изјавата.

Командата на ирачките сили соопшти дека операцијата била изведена „со техничка поддршка и размена на прецизни разузнавачки информации од страна на силите на меѓународната коалиција“.

Идентитетот на другите убиени во операцијата ќе биде објавен по потврда со ДНК тестови, се додава во соопштението.

Наведено е и дека „запленето е поголемо количество оружје, муниција и опрема“.

Соединетите Држави објавија договор со ирачката влада минатиот месец за завршување на воената мисија на американската коалиција против групата Исламска држава до следната година, со повлекување на војниците од некои од базите што ги користеа за време на нивното дводецениско воено присуство во земјата.

Коалиција од повеќе од 80 земји, предводена од Соединетите држави, беше формирана за борба против Исламска држава, која ја загуби контролата врз територијата во Ирак во 2017 година и во Сирија во 2019 година, иако „ќелиите за спиење“ останаа присутни во двете земји и во странство.

Ирачките власти повремено повикуваа на повлекување на коалициските сили низ годините, а официјалните разговори за намалување на американското присуство во земјата траат со месеци.

Ирачките власти велат дека нивните безбедносни сили се способни да се справат со преостанатите ќелии и да спречат повторно активирање на терористичката група.

Државната комисија за спречување корупција (ДКСК) отвори предмет за именувањето на Бојан Христовски за директор на Агенцијата за национална безбедност, откако до институцијата пристигнала анонимна претставка во која пишувало дека тој наводно не ги исполнува условите за да биде директор.

Претседателката на Антикорупциска, Татјана Димитровска, потврди дека за претставката е оформен предмет и веќе се постапува.

„Наводите се однесуваат на неисполнување на услови за именување на директор. Конкретно во делот на образование, стекнување со безбедносен сертификат, како и припадност на политичка партија. Тоа се наводите во оваа анонимна пријава. Предметот е распределен кај член. Ќе се отпочне со обезбедување на потребна документација до АНБ и Владата како орган кој го именува. По рокот за достава на овие податоци од 15 дена, и по обезбедување на документација и утврдување на фактичката состојба ќе донесеме одлука на јаван седница, изјави Димитровска.

Именувањето на Бојан Христовски за директор на институцијата задолжена за безбедноста и контраразузнавањето предизвика реакции во јавноста. Тој до неодамна беше член на владејачката ВМРО-ДПМНЕ и претседател на Градскиот комитет на партијата во Скопје.

Христовски изјави дека не го прекршил законот бидејќи неговата кариера во партијата ја завршил, напоменувајќи дека во декември 2023 година се повлекол од членството во ВМРО-ДПМНЕ.

Опозицискиот СДСМ побара Владата да го повлече Бојан Христовски од функцијата директор на АНБ. Социјалдемократите изразија сериозни сомнежи во врска со исполнувањето на условите за негов избор на позицијата, велејќи дека е некомпетентен кадар кој ќе му служи на премиерот Христијан Мицкоски.

Владата на седница на 16 октомври го разреши директорот на Агенцијата за национална безбедност Зарко Милошевски, а на негово место го именува Бојан Христовски.

Либанскиот Хезболах на 22 октомври објави дека нема да има разговори додека продолжуваат борбите со Израел и ја презеде целосната одговорност за нападот со дрон врз летната резиденција на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во Цезареја во централниот дел на земјата.

Мухамед Афиф, медиумски портпарол на милитантната група поддржана од Иран, на прес-конференција во јужните предградија на Бејрут изјави дека тие „ја преземаат целосната и единствена одговорност“ за гаѓање на домот на Нетанјаху.

Израел потврди дека во саботата на 19 октомври бил испукан дрон кон летната резиденција на Нетанјаху во тоа време не беше присутен, но Израел го опиша нападот како обид за атентат врз премиерот од страна на „иранската марионета Хезболах“ и го нарече „тешка грешка“.

Беспилотно летало на Хезболах, лансиран од Либан во саботата, ја погоди и ја оштети куќата на израелскиот премиер, објавија израелските медиуми, откако израелската јавна цензура даде зелено светло.

На фотографијата, која претходно не беше дозволено да се објави, се гледа штетата од нападот со дронот.

Нападот во Цезареја доаѓа откако Израел објави одговор на големиот ирански напад со балистички проектили на 1 октомври.

Израелскиот министер за одбрана Јоав Галант најави дека одговорот ќе биде „смртоносен, прецизен и изненадувачки“.

Европскиот суд за човекови права пресуди дека рускиот закон за „странски агенти“ ја прекршува Европската конвенција за човекови права, велејќи дека законот е „произволен“ и се применува на „преширок и непредвидлив начин“.

Пред судот се обратија 107 организации за човекови права, претставници на руското граѓанско општество и медиуми, вклучително и рускиот сервис на РСЕ, како и организацијата Меморијал.

На 22 октомври, судот пресуди дека законот наметнува „строги ограничувања“ на активностите на обвинителите и утврди дека нивното етикетирање „странски агенти“ претставува „малтретирање“. Судот посочи и дека законот „стигматизира, заведува и се применува на преобемно и непредвидлив начин“.

Судот смета дека целта на законот е „да се казни и заплаши, а не да се одговори на наводната потреба за транспарентност или на легитимниот императив на националната безбедност“.

Заклучи и дека со законот се нарушува слободата на изразување, здружување и правото на почитување на приватниот и семејниот живот на физичките лица кои поднеле тужба.

Рускиот закон, воведен во 2012 година и проширен во 2022 година, бара од организациите кои примаат странски средства да се регистрираат како „странски агенти“, што носи последици од инспекции, драконски казни и ограничувања на активностите.

Судот забележа дека јавното мислење во Русија го поврзува терминот „странски агент“ со „предавници“ и „шпиони“, стигматизирајќи ги оние што се етикетирани како такви.

Судот се осврна на „очигледно непропорционални санкции, вклучително и произволни парични казни или дури и распуштање“ на организации, наоѓајќи дека „таквите ограничувања имаат застрашувачки ефект врз јавниот дискурс и граѓанскиот ангажман“.

Ова „создава атмосфера на сомнеж и недоверба кон независните гласови и ги поткопува самите основи на едно демократско општество“, наведува Судот.

Рускиот сервис РСЕ е казнет со повеќе од 16 милиони евра поради непочитување на барањето да биде означен како „рамен агнет“.

Руските власти го зајакнаа спроведувањето, ги замрзнаа банкарските сметки и ги блокираа веб-страниците на руската служба на РСЕ, откако Русија започна целосна инвазија на Украина во 2022 година.

Европскиот суд и наложи на Русија да му плати на рускиот сервис РСЕ 60.000 евра како компензација за трошоците и 950.000 евра отштета.

Судот, исто така, го критикуваше распуштањето на истакнати организации како Меморијал и Движењето за човекови права под изговор за кршење на прописите за „странски агенти“. Овие закони ги ограничуваа не само нивните јавни активности, туку и нивното учество во изборниот процес и пристапот до државната поддршка.

И покрај тоа што беше исфрлена од Советот на Европа во 2022 година по почетокот на инвазијата на Москва на Украина, Русија сè уште е обврзана да ги почитува одлуките на Европскиот суд во случаите што се случиле пред нејзиното протерување.

Сепак, Москва донесе закони со кои се спречува извршувањето на пресудите на Европскиот суд издадени по нејзиното протерување, што дополнително го комплицира влијанието на оваа пресуда.

РСЕ вели дека ќе продолжи со својата работа и покрај руската репресија. Московското биро беше затворено во 2022 година, а многу новинари беа означени како „странски агенти“.

Во 2023 година, московскиот суд прогласи банкрот на руската служба на РСЕ, но организацијата продолжува да обезбедува вести за милиони руски граѓани во странство, одржувајќи ја својата уредувачка независност со финансиска поддршка од американскиот Конгрес.

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски денеска одржа протоколарна средба со новите членови на Заедничката мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни прашања помеѓу Северна Македонија и Бугарија.

На средбата, Муцунски пред членовитете на Комисијата истакна дека министерството „со сите свои капацитети им стои на располагање во процесот на одговорно и непречено понатамошно извршување на нивните редовни активности“.

„Министерот посочи дека одлуките и дискусиите во рамки на комисијата треба да бидат водени врз основа на научни аргументи и со целосно почитување на академската слобода. Воедно, ја истакна и личната заложба за независност во одлучувањето на комисијата, без никакви политички влијанија и притисоци“, се наведува во соопштението на министерството.

Новиот состав на македонскиот тим од заедничката комисија беше избран од Владата на 10 септември. За нејзин претседател е назначен Ванчо Ѓорѓиев, професор на Филозофскиот факултет во Скопје.

Членови на комисијата се и Александар Литовски, научен соработник при Институтот за национална историја во Скопје, Митко Панов, научен советник при Институтот за национална историја во Скопје, Никола Минов, вонреден професор на Филозофскиот факултет во Скопје при УКИМ, Сашо Додевски, насловен доцент избран на Филозофскиот факултет во Скопје, Бесник Емини, виш научен соработник на Институтот за духовно и културно наследство на Албанците - Скопје и Димитар Љоровски, научен советник при Институтот за национална историја во Скопје.

Заедничката македонско-бугарска Комисија за историски и образовни прашања беше формирана како резултат на Договорот за добрососедство меѓу Северна Македонија и Бугарија потпишан на 1 август 2017 година.

Населението на Украина се намали за повеќе од 10 милиони од февруари 2022 година, кога започна руската инвазија, што предизвика егзодус и пад на стапката на плодност, соопштија Обединетите нации (ОН) на 22 октомври.

Регионалната директорка на Фондот за население на Обединетите нации (УНФПА), Флоренс Бауер, за новинарите во Женева изјави дека падот е поврзан и со други фактори бидејќи „и пред војната Украина се соочуваше со значителни демографски предизвици“.

„Но, со целосната инвазија на Русија, која започна во 2022 година, ситуацијата значително се влоши“, рече Бауер.

6,7 милиони луѓе ја напуштија Украина, а „значителен број загинаа за време на конфликтот“, додаде претставничката на ОН.

Се проценува дека Украина имала 38 милиони жители пред избувнувањето на војната во 2022 година.

Киевските сили се борат со жестока руска офанзива на исток, додека секојдневно се соочуваат со напади врз градовите и енергетската инфраструктура.

Во последниот таков напад, три лица, меѓу кои и едно дете, беа убиени на 22 октомври во југоисточниот регион Суми, кој граничи со Русија, објавија регионалните власти.

Политичката партија „Левица“ денеска на 22 октомври поднесе кривична пријава против претседателот на Собранието Африм Гаши за Законот за бранители. Од ВМРО-ДПМНЕ додека не ја видат, нема да ја коментираат кривичната пријава, а од СДСМ велат дека не се откажуваат од носењето на овој закон и дека следните денови ќе ги обелоденат чекорите што ќе ги преземат.

Според „Левица“, претседателот на Собранието не ја исполнил својата деловничка обврска во врска со законот за бранители кој е заглавен во собраниска процедура.

„Законот за бранители е заглавен во собраниска процедура откако претседателот на матичната Комисија реши да не свикува седница односно реши да го блокира законот. Во ваква ситуација, кога претседател на Комисија решава да не свикува седница по одреден закон, должност и надлежност на претседателот на Собранието е да ја одблокира законската постапка односно согласно член 126 став 3 од Деловникот, претседателот на Собранието е тој кој треба да ја свика Комисијата и да назначи член кој ќе ја води седницата на таа Комисија. Претседателот на Собранието уште пред 10 дена на 16 септември во изјава за медиумите рече дека нема намера да го одблокира законот за бранители, дека нема намера да свика седница за законот за бранители и до денес таква седница не е свикана“, изјави денеска пратеникот Сашко Јанчев од Левица.

Од СДСМ од чии редови е поднесено ова законско решение велат дека не се откажуваат од носењето на законот и најавуваат дека во следните денови ќе излезат со информација кои чекори ќе ги преземат.

„Вчера имавме координација на пратеничката група, разговаравме за идните чекори за законот за бранители. Во следните денови ќе излеземе во јавност со сето она што ќе ги преземеме во однос на овој закон. Не се откажуваме во однос на донесувањето на законот за бранители“, изјави Јована Тренчевска на прес-конференција во Собранието.

Од ВМРО-ДПМНЕ додека не ја видат, нема да ја коментираат кривичната пријава на „Левица“.

Пратеникот Бојан Стојаноски денеска изјави дека во изминатиот период имало неколку случаи каде Левица ги повлекувала кривичните пријави и барала тоа да се реши на начин така што нивниот претседател ќе се види со оние кои директно ги тужеле.

За законот за бранители, Стојаноски рече дека направиле неколку чекори за да се одблокира носењето на ова законско решение.

„И покрај тоа што гласавме, го повикавме и претседателот да ја закаже Комисијата. Потоа се потпишавме пет пратеници и ја повикавме Илире Даути да ја свика Комисијата и оставивме две празни места да се потпишат Тренчевска и Битиќи, но тоа тие не го направија. Отидивме уште еден чекор понатаму и побаравме да поднесат интерпелација за Даути и најавивме дека ќе гласаме. Ниту тоа не го направија. Отворено прашувам дали можеби беше техничка грешка ставот на Богданка Кузеска каде што рече дека се отворени да дискутираат и во тоа законско решение поднесено од Славјанка Петровска да бидат инволвирани и ветераните на ОНА“, праша Стојаноски.

Законот за бранители е поднесен од пратеничката и поранешна министерка за одбрана Славјанка Петровска од СДСМ и ја доби поддршката во Собранието да оди по скратена постапка. Откако претседателката на Комисијата за социјална политика, млади и демографија Илире Даути не го стави законот на дневен ред, претседателот на Собранието во неговото образложение посочи дека нема ингеренции да назначи друг член за да се одржи седницата затоа што Даути ја свикала седница согласно роковите.

„Деловникот во член 126 не вели дека „ако претседателот на комисијата одбива да стави конкретен закон“, туку „ако претседателот на комисијата не свика седница“. Со тоа што Илире Даути свика седница во рамки на роковите, не можам да свикам, Деловникот ми го одзема правото да интервенирам и да назначам друг пратеник да ја води седницата. Во овие четири месеци увидовме неколку недоречености како овој со Законот за бранители, како двојната функција на Талат Џафери, и уште неколку други прашања кои наскоро планирам да ги решиме преку комисијата за деловнички прашања - тие да одлучуваат и да носат заклучоци за следната измена на собранискиот Деловник“, изјави Гаши на 16 септември.

Во Германија за првпат е откриен новиот клад 1b варијанта на вирусот мпокс (мајмунски сипанци), соопшти денеска Институтот Роберт Кох (РКИ), пренесе ДПА.

Првиот случај на кладот 1b варијантата на мпокс надвор од африканскиот континент беше потврден во Шведска во средината на август.

„РКИ во моментов не прогласува зголемен ризик од кладот 1 вируси во Германија, но ја следи ситуацијата многу внимателно и ќе ги приспособи своите препораки доколку е потребно“, објави институтот на својата веб-страница.

Симптомите на мпокс вклучуваат типичен осип и често општи симптоми како треска, главоболка и мускулна болка. Фаталните случаи се ретки, особено во земјите со добри стандарди за лекување.

Се смета дека кладот 1b е потежок од кладот 2b и постојат сомневања дека е позаразен. Сепак, експертите за јавно здравје предупредуваат дека во моментов нема доволно веродостојни податоци за варијантата.

Инфекции од другата варијанта на вирусот мпокс, клад 2b, се откриени во многу земји, вклучително и Германија од мај 2022 година.

Според Институтот Роберт Кох, во Германија не се регистрирани смртни случаи од мпокс

Европскиот парламент на денешното заседание во Стразбур со 518 гласа „за“, 56 „против“ и 61 „воздржан“ го одобри новиот пакет за макрофинансиска помош за Украина, наречен Украинскиот механизам за заемна соработка, кој предвидува исплата на заем за земјата во износ до 35 милијарди евра.

Заемот е дел од пакетот договорен на ниво на Г7 во јуни годинава за финансиска помош за Украина во вкупен износ од околу 45 милијарди евра (50 милијарди американски долари).

Сумата што ќе ја исплати ЕУ би можела да биде и помала во зависност од висината на заемите што ќе ги доделат другите партнери на Унијата од Г7.

Предвидено е сервисирањето и отплатата на заемот да се врши од идните приходи од профитите од замрзнатите средства на руската Централна банка во ЕУ. Средства од позајмицата ќе и се исплаќаат на Украина до крајот на 2025 година.

Исплатата на средствата од заемот е условена со „континуирана посветеност“ на Украина на одржувањето на ефикасни демократски механизми, почитување на човековите права и спроведување на условите утврдени во Меморандумот за разбирање.

Пред гласањето, известувачот за ова прашање, шведската либерална европратеничка Карин Карлсбро изјави дека во услови кога Украина продолжува да се спротивставува на руската агресија и нејзините храбри граѓани се борат не само за сопственото опстојување и слобода, туку и за одбрана на демократијата, човековите права, слободата и меѓународното право за сите, потребна и е огромна и итна финансиска поддршка.

Украинскиот механизам за заемна соработка веќе го поддржаа земјите членки на Унијата и по неговото одобрување во Европскиот парламент, потребно е уште формално усвојување од страна на Советот на ЕУ. Регулативата за Механизмот ќе стапи во сила следниот ден по нејзиното објавување во Службениот весник на ЕУ.

Европската комисија минатиот месец најави дека ќе и одобри заем на Украина во износ до 35 милијарди евра, како дел од планот за финансиска помош на Г7, што ќе биде финансиран од замрзнатите руски државни средства. Одлуката за исплатата на заемот уследи откако земјите членки на ЕУ се согласија за користење на профитот од замрзнатите руски средства за воени поддршка и обнова на Украина.

По руската агресија на Украина во февруари 2022 година, ЕУ замрзна приближно 210 милијарди евра средства од Централната банка на Русија што се наоѓаа во европските земји.