Вести
Стратегискиот компас на ЕУ го вклучува Западен Балкан
Западен Балкан доби место во Стратегискиот компас на Европската унија што вчера доби зелено светло од министрите за надворешни работи на Унијата на состанокот во Брисел. Во документот на ЕУ се наведува дека процесот на преговори за нормализација на односите меѓу Приштина и Белград „треба да се подобри“. Што се однесува до БиХ, се наведува дека е од посебен интерес да се поддржат суверенитетот, единството и територијалниот интегритет на БиХ, „врз основа на принципите на еднаквост и недискриминација на сите граѓани и конститутивни народи“, како што е пропишано со Уставот на БиХ.
Борел: Време е да се придвижи напред во интеграцијата на Западен Балкан во ЕУ
Министрите вчера дадоа зелено светло за Компасот кој официјално ќе биде потврден на самитот на лидерите на ЕУ в четврток и петок. „Безбедноста и стабилноста на целиот Западен Балкан се сè уште нецелосни, исто така поради растечкото странско мешање, вклучително и кампањи за манипулација со информации, како и потенцијалното прелевање од сегашното влошување на безбедносната ситуација во Европа“, се додава во документот.
Руската инвазија во Украина предизвик за Отворен Балкан
Стратешкиот компас е идната воена стратегија на Европската Унија. Со него, земјите-членки се согласуваат за заедничка стратешка визија за улогата на Унијата во безбедноста и одбраната и се обврзуваат на серија конкретни и широки насоки за постигнување на тие цели во следните пет до десет години. Како што се наведува, имајќи ја предвид таа цел, „ЕУ прво треба да го процени своето специфично стратешко опкружување и приоритети“.
види ги сите денешни вести
Израелската армија соопшти дека висок функционер на Хезболах е убиен во напад врз Бејрут
Израелската војска објави дека Ибрахим Акил, висок воен функционер на Хезболах, бил убиен во воздушен напад врз населба во Бејрут на 20 септември.
Хезболах, милитантната вооружена група поддржана од Иран, прогласена за терористичка организација од страна на САД, веднаш не ја потврди неговата смрт.
Во израелски напад во јужното предградие на либанската престолнина загинаа најмалку девет лица, а беа ранети речиси 60 други, според либанските здравствени власти, а беа урнати две станбени згради.
Израелската војска, исто така, тврди дека во нејзиниот напад биле убиени и други „врвни оперативци“ на елитните сили на Хезболах Радван, без да даде детали.
Акил служеше во највисокото воено тело на Хезболах, Советот за Џихад, и беше санкциониран од САД за неговата улога во двата терористички напади во 1983 година, во кои загинаа повеќе од 300 луѓе во американската амбасада во Бејрут и во касарната на американскиот марински корпус.
Израелскиот воздушен напад е најсмртоносниот таков напад на Израел врз либанската престолнина од војната меѓу Израел и екстремистите на Хезболах во 2006 година.
Овој напад се случи веднаш откако Хезболах го нападна северен Израел со 140 ракети.
Лидерот на Хезболах, Хасан Насралах на 19 септември вети дека ќе продолжи со секојдневните напади против Израел и покрај овонеделната смртоносна саботажа на комуникациските уреди на неговите членови, што тој го опиша како „сериозен удар“.
Пејџерите на членовите на Хезболах масовно експлодираа оваа недела, при што загинаа најмалку 37 луѓе и беа повредени илјадници во Либан во напад што му се припишува на Израел.
Владата на Србија го поддржа воведувањето на задолжителен воен рок
Владата на Србија на 200 септември соопшти дека почнала со акции за повторно воведување на задолжителен воен рок во земјата.
Во соопштението на Владата се наведува дека е донесен заклучок според кој ќе се формира работна група за „разгледување активности и мерки“ за задолжителен воен рок.
Како што се наведува, со тоа е поддржан предлогот на претседателот на Србија, Александар Вучиќ, кој присуствуваше и на денешната седница на Владата.
Според сегашните предлози, предвидено е задолжителниот воен рок за мажи во Србија да трае 75 дена.
Воениот рок за жените ќе биде доброволно и ќе се одвива под исти услови, соопшти Владата.
Пред објавувањето на Владата се огласи и претседателот на Србија, кој рече дека министрите го поддржале неговиот предлог за враќање на задолжителниот воен рок.
„Истакнав дека ова е голема работа за Србија, не само за одбраната на земјата, туку и затоа што ќе го зајакне чувството за одговорност и сериозност кај младите, што ќе им биде потребно за сè што ќе наидат во цивилниот живот“, напиша Вучиќ на Инстаграм.
Тој додаде дека „градовите и општините каде што се наоѓаат касарните исто така ќе имаат корист од задолжителната воена служба, бидејќи тие области ќе се издигнат економски и ќе напредуваат и ќе се развиваат уште побрзо“.
Вучиќ рече дека воениот рок ќе трае многу пократко од претходно.
Идејата за воведување задолжителен воен рок беше конкретизирана во јануари 2024 година.
Тогаш Генералштабот на Војската на Србија покрена иницијатива и му предложи на претседателот на Србија повторно да се воведе задолжителниот воен рок.
Задолжителниот воен рок во Србија беше укинат на 1 јануари 2011 година.
Оттогаш, приклучувањето во армијата е само доброволно.
И Хрватска донесе одлука за повторно воведување на воениот рок од следната 2025 година.
Тошковски: Се работи на што поскоро ставање во функција на камерите за сообраќајни прекршоци
Mинистерот за внатрешни работи Панче Тошковски денекса изјави дека во МВР се работи на техничко решение, но и на законско за да се добие функционален систем при следењето на сообраќајот со камери.
Тој истакна дека нивната цел е што поскоро да бидат ставени во функција камери со кои ќе се утврдуваат и казнуваат сообраќајните прекршоци, и со тоа да се намалат жртвите во собраќајот и да се зглеми сообраќајната култура.
Тој истакна дека кога бил отпочнат проектот со поставувањето на камерите не било размислувано „како навистина да ќе биде ставен во функција целиот тој систем.“
„Колку казни ќе продуцира на дневна основа, дали тие ќе може да се сработат од страна на вработените во рамки на Министерството како ќе се процесираат. Кој ќе води постапка дали треба да се зголеми бројот на вработени во рамки на Министерството коишто би ги работеле прекршоците од аспект на изрекување на прекршоци. Ќе одат во суд, како ќе постапува судот кога моментално еден судија за прекршоци во Скопје работи на повеќе од 2 000 предмети на дневна основа закажува повеќе од 45 судења. Кој ќе ги сработи тие предмети?“, рече Тошковски.
Тој додаде дека поставувањето на камерите треба да покрие и дел од криминалистичката работа на Министерството за внатрешни работи и дека камерите би требало конкретно да утврдат сторен прекршок во три сегменти: погрешно паркирање, преминување на црвено светло и недозволена брзина.
„Еден од клучните проекти ако не сакаме да има по стотина жртви на годишна основа, мораме сообраќајната култура да ја подигнеме не едно скалило, туку три, четири скалила нагоре“, рече Тошковски.
Фон дер Лајен најави заем од 39 милијарди долари за закрепнување на Украина
Европската комисија ќе ѝ даде на Украина нов заем до 39 милијарди долари, објави на 20 септември во Киев претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен (фон дер Лајен), велејќи дека тоа е „уште еден голем придонес на ЕУ за закрепнувањето на Украина“.
„Немилосрдните руски напади значат дека на Украина ѝ е потребна постојана поддршка од ЕУ“, рече фон дер Лајен во објава на мрежата Х.
Говорејќи на заедничката прес-конференција со Фон дер Лајен, украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека „планот за победа“ на неговата земја во војната против Русија зависи од брзите одлуки донесени од сојузниците оваа година.
Зеленски рече дека Украина планира да ги искористи средствата за воздушна одбрана, енергија и купување домашно оружје.
Заемот е дел од поширокиот план на земјите од Групата седум (Г7) за собирање средства за поддршка на Киев користејќи приходи од околу 300 милијарди долари.
Станува збор за руски финансиски средства кои се замрзнати како дел од санкциите кон Москва поради инвазијата врз Украина.
По неколкумесечни разговори, Европската унија во мај постигна договор меѓу своите земји-членки според кој 90 отсто од приходите ќе одат во фондот за воена помош за Украина предводен од ЕУ, додека останатите 10 отсто ќе го поддржат Киев на други начини.
Фон дер Лајен ја посети украинската престолнина еден ден откако објави дека ЕУ ќе обезбеди дополнителни 178 милиони долари за да и помогне на Украина да ја поправи оштетената енергетска инфраструктура, да ги прошири обновливите извори на енергија и да финансира засолништа.
Украина им забрани на официјалните лица да ја користат апликацијата Телеграм
Украинскиот Национален координативен центар за сајбер безбедност на 20 септември ја забрани употребата на апликацијата за пораки Телеграм за владини службеници, воен персонал и вработени во критичната инфраструктура од безбедносни причини.
Центарот го цитираше шефот на разузнавањето Кирил Буданов дека има „суштински информации“ дека руското разузнавање може да пристапи до кореспонденцијата и личните податоци на корисниците на Телеграм.
Но, Андриј Коваленко, шеф на Центарот за борба против дезинформации на Советот за безбедност, на Телеграм објави дека ограничувањата се однесуваат само на официјалните уреди, а не на личните телефони.
Телеграм е широко користен и во Украина и во Русија и стана критичен извор на информации по руската инвазија врз Украина во февруари 2022 година.
Но, украинските безбедносни претставници постојано изразуваа загриженост за неговата употреба за време на војната.
Со седиште во Дубаи, Телеграм беше основан од Русинот Павел Дуров, кој ја напушти Русија во 2014 година, откако одби да ги исполни барањата за затворање на опозициските групи на платформата „ВКонтакте“, која ја продаде.
Дуров беше уапсен по слетувањето во Франција во август, како дел од истрага за злосторства поврзани со детска порнографија, трговија со дрога и лажни трансакции на Телеграм.
Во соопштението на Советот за безбедност се наведува дека Буданов обезбедил докази дека руските специјални служби можеле да пристапат до пораките на Телеграм, вклучително и до избришаните, како и до личните податоци на корисниците.
Секогаш сум ја поддржувал и ја поддржувам слободата на говорот, но прашањето за Телеграм не е прашање на слобода на говор, тоа е прашање на национална безбедност“, рече Буданов.
Претседателот Володимир Зеленски, како и воените команданти и регионалните и градските власти, редовно објавуваат вести за војната и известуваат за важни одлуки на нивните канали на Телеграм.
Хезболах истрела 140 ракети кон Израел
Либанската милитантна група Хезболах на 20 септември истрела 140 ракети во северен Израел, еден ден откако лидерот на групата Хасан Насрала вети дека ќе му возврати на Израел за масовниот бомбашки напад, соопштија израелската војска и Хезболах.
Хезболах е милитантна вооружена група поддржана од Иран и прогласена за терористичка организација од страна на САД.
Израелската војска соопшти дека ракетите биле истрелани во три бранови и биле насочени кон локации долж разурнатата граница со Либан.
По нападот, израелската војска соопшти дека нападнала области низ јужен Либан, чија цел била инфраструктурата на Хезболах, но не наведе детали за штети.
Хезболах соопшти дека ракетите биле одмазда за израелските напади врз селата и домовите во јужен Либан, а не за дводневните нападите за кои широко се обвинува Израел дека активирал експлозиви во илјадници пејџери на Хезболах.
Хезболах и Израел речиси секојдневно разменуваа оган од 8 октомври, еден ден по почетокот на војната меѓу Израел и Хамас, но денешните ракетни напади беа потешки од вообичаеното.
Хамас претходно го прогласија за терористичка организација САД и ЕУ.
Лидерот на Хезболах, Хасан Насралах на 19 септември вети дека ќе продолжи со секојдневните напади против Израел и покрај овонеделната смртоносна саботажа на комуникациските уреди на неговите членови, што тој го опиша како „сериозен удар“.
Најмалку 37 луѓе загинаа, а илјадници се ранети откако пејџери и други уреди експлодираа во Либан во вторникот и средата.
Повеќе од 95.000 луѓе се ранети и во Газа од 7 октомври, соопшти Министерството за здравство.
Вучиќ на средба со командантот на Националната гарда на Охајо Харис
Србија е решена да ги зајакне севкупните билатерални односи со Соединетите Американски Држави (САД), особено на економскo ниво, изјави српскиот претседател Александар Вучиќ во објава на својот Инстаграм профил по средбата со командантот на Националната гарда на Охајо, генерал-мајор Џон Харис.
„Со задоволство ја констатиравме заедничката искрена посветеност за продолжување на успешната соработка меѓу Србија и Националната гарда на Охајо и презентиравме предлози за можностите за нејзино подобрување“, напиша Вучиќ.
Тој се сретна со Харис во Белград на 20 септември, ден пред 80-годишнината од мисијата „Халиард“, спасувањето на сојузничките пилоти од окупирана Србија во 1944 година.
Една од темите на разговор била безбедносната ситуација на Косово, а Вучиќ побара од Харис „посилна поддршка од САД“ за заштита на Србите и обезбедување на нивните права.
Српската армија и Националната гарда на Охајо имаат долгогодишна соработка во рамките на Програмата за државно партнерство на Србија и американската сојузна држава Охајо.
Покрај одбраната, Србија и САД работат и на интензивирање на соработката во областа на енергетиката.
Договорот за стратешка соработка во областа на енергетиката меѓу Србија и САД беше потпишан на 18 септември во Вашингтон од страна на американскиот потсекретар за економски раст, енергетика и животна средина Хозе Фернандез и министерот за надворешни работи на Србија Марко Ѓуриќ.
Терминалот за течен гас во Александруполи почнува со работа на 1 октомври
Комерцијалната работа на терминалот за течен природен гас во грчкиот град Александруполи преку кој низа земји, меѓу кои и Северна Македонија, ќе се снабдуваат со природен гас ќе започне на 1 октомври годинава, јави дописничката на МИА од Атина.
Извршниот директор на „Гастрејд“, компанијата-оператор на проектот, Костис Сифнеос, заедно со амбасадорите во Грција на земјите-членки на Европската Унија и на Швајцарија и Норвешка го посетиле терминалот и како што пишува грчката новинска агенција АНА-МПА, биле информирани за начинот на функционирање, за стратешките цели, како и за геополитичката важност.
Посетата на амбасадорите била на иницијатива на унгарската амбасада во Атина, со оглед на тоа што Унгарија е актуелен претседавач со Европската Унија. Од „Гастрејд“ на почетокот на месецов соопштија дека комерцијалното работење на терминалот доаѓа „по успешното завршување на сите тестови за пуштање во употреба“.
На средината на декември минатата година во Александруполи пристигна специјално адаптираниот танкер „Александруполис“, односно пловната единица за складирање и регасификација (FSRU) што воедно, во голема мера, го означи финализирањето на изградбата на регионалниот проект.
Пловната единица се очекува да испорачува природен гас до грчкиот преносен систем и од таму до крајните потрошувачи во Грција, Бугарија, Романија, Северна Македонија, Србија и понатаму до Молдавија и Украина на исток и Унгарија и Словачка на запад и да има максимален одржлив капацитет за регасификација од 5,5 милијарди кубни метри годишно.
Проектот е кофинансиран од средства на Европскиот фонд за регионален развој на Европската Унија преку Оперативната програма „Конкурентност, претприемништво и Иновации“ во рамките на НСРФ 2014-2020 година.
Во мај 2022 година во присуство на тогашните премиери на Северна Македонија, Грција, Бугарија, на претседателот на Србија, како и на претседателот на Европскиот совет во Александруполи се одржа свечена церемонија по повод започнување на реализацијата на изградбата на терминалот за течен природен гас (LNG).
На крајот на март 2021 година, Северна Македонија официјално стана дел од проектот за изградба на терминалот за течен природен гас, откако беа потпишани Меморандуми за соработка на АД ЕСМ и АД Национални енергетски ресурси со компании од Грција,
Тогаш, од тогашната македонска Влада соопштија дека „согласно договорот нашата земја учествува со 25 отсто во гасната централа на природен гас во Александруполи која е 800 мегавати, а проценетата инвестиција во оваа електрана е повеќе од 380 милиони евра“ и дека е предвидено учество и „со 10 проценти од вкупната вредност од 370 милиони евра во инвестицијата во гасниот терминал“.
Москва остро реагира на најавите за дополнителна помош од ЕУ за Украина
Руското Министерство за надворешни работи на 20 септември остро реагираше на веста дека Европската Унија издвојува дополнителни средства за воена помош за Украина.
Германија треба да одобри близу 400 милиони евра дополнителна воена помош за Украина поради руската инвазија, се вели во писмото на Министерството за финансии, во кој имаше увид Ројтерс.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен во четвртокот (19 септември) рече дека 160 милиони евра од замрзнати руски средства ќе бидат пренасочени за да се задоволат итните хуманитарни потреби на Украина оваа зима.
Русија затвори околу 9 гигавати од енергетската инфраструктура на Украина, за која Фон дер Лајен рече дека е „еквивалент на моќта на три балтички држави“.
Портпаролката на руското МНР Марија Захарова го повтори тврдењето дека ЕУ ја изгубила својата автономија и е подредена на целите на Вашингтон.
„Сега ЕУ го изгуби умот и ја парализираше својата волја за да продолжи да го следи конфронтацискиот, а за ЕУ, самоубиствен курс. Тоа е курс на ескалација на тензиите со Русија“, рече Захарова.
Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров нема да се сретне со својот американски колега Ентони Блинкен иако и двајцата ќе присуствуваат на Генералното собрание на Обединетите Нации во Њујорк овој викенд, објави Москва на 20 септември.
Тензиите меѓу Русија и САД се влошија во последните две и пол години откако Москва ја започна својата воена офанзива против Украина, а Вашингтон во моментов размислува дали да и даде зелено светло на Украина за напад на цели во Русија.
Повеќе од 130 шефови на држави и владини претставници се очекува да присуствуваат на Генералното собрание на Обединетите Нации во Њујорк во недела, во време кога Меѓународната заедница се чини дека не може да ги регулира конфликтите во Украина, Газа, Либан и Судан.
Вучиќ: Предложениот закон за забрана за ископ на литиум е „неписмен и глупав“
Српскиот претседател Александар Вучиќ, предлог законот за забрана за ископ на литиум, кој опозицијата го испрати до Собранието на Србија, го оцени како „имбецилен, неписмен и глупав“.
Ова Вучиќ го изјави на 20 септември, обраќајќи им се на новинарите за време на демонстрацијата на способностите на српските вооружени сили „Знаме 2024“ на воениот аеродром во Батајница.
„Никој не може да го објасни тоа, дури ни тие што го напишале. Законот е буквално имбецилен. Ги пренесоа зборовите на луѓе од Твитер (сегашната мрежа Х). Дали разбирате дека некој му предложил таков закон на Собранието? На страна што е неписмено подготвен, на страна што е глупав, немам зборови“, рече Вучиќ.
Дел од опозицијата во Србија на 10 септември до Собранието поднесе предлог за измена на законот со кој се бара забрана за истражување и експлоатација на литиум и бор. Пратениците од опозицијата побараа вонредна седница на парламентот на која ќе се расправа за нивниот предлог.
Предлог-законот со кој се забранува ископ на литиум, како што беше најавено на седницата на колегиумот на Собранието, пратениците ќе расправаат на посебна седница, која ќе се одржи по седницата закажана за 23 септември, кога ќе биде ребалансот на буџетот на агендата.
Претседателката на српското Собрание Ана Брнабиќ претходно најави дека предлогот на опозицијата за литиумот ќе се најде на дневен ред на Собранието до крајот на септември.
Иницијативата за забрана на литиумот доаѓа откако Владата на Србија летово го обнови планот на меѓународниот рударски гигант Рио Тинто за отворање рудник во долината Јадар во западна Србија. Иницијативата на опозицијата ја поддржаа Алијансата на еколошките организации на Србија и здружението „Не го даваме Јадар“, кое организираше протести против ископувањето на литиум, како и опозициското движење „Крени-промени“ кое нема претставници во републичкото собрание.
Од крајот на јуни, во околу 50 градови низ Србија беа организирани протести против ископувањето на литиум во Лозница, на западот на земјата, во близина на која меѓународниот рударски гигант Рио Тинто планира да отвори рудник. Дел од граѓаните и еколошките активисти се против експлоатација на литиум и бор поради, како што наведоа, голем ризик за животната средина.
Владата на Србија во последните месеци одлучи да продолжи со изградбата на рудникот Рио Тинта и да го „оживее“, иако беше стопиран пред две години, под притисок на еколошките протести.
„Рио Тинто“ претходно во својот одговор до Радио Слободна Европа изјави дека „домашни и меѓународни експерти потврдиле дека проектот „Јадар“ може да се реализира безбедно и во согласност со највисоките стандарди за заштита на животната средина“.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете