Вести
Испукани проектили кон северниот ирачки град Ирбил
Десетина балистички проектили го погодија Ирбил рано на 13 март, a биле насочени кон новата зграда на американскиот конзулат и соседната станбена зона, но предизвикале само материјална штета, а еден цивил бил повреден, соопшти курдското Министерство за внатрешни работи. Мета на проектили биле северниот ирачки град Ирбил, а американските власти велат дека биле лансирани од Иран. Дописник на иранската државна телевизија рече дека проектилите биле насочени кон „тајни израелски бази“.
Засега никој официјално не ја презема одговорноста. Портпаролот на американскиот Стејт департмент го нарече „безобразен напад“, но рече дека нема повредени Американци и дека нема штета на објектите на американската влада во Ирбил. Американските сили стационирани во комплексот на меѓународниот аеродром во Ирбил во минатото беа изложени на ракетни и на нападни со беспилотни летала за кои американските власти ги обвинуваат милициските групи под контрола на Иран.
Нападот се случи неколку дена по израелскиот напад во близина на Дамаск, Сирија, во кој загинаа два членњ на иранската Револуционерна гарда. Техеран остро го осуди нападот и вети дека ќе возврати.
види ги сите денешни вести
Полска револтирана од унгарската одлуката за азил за политичар обвинет за корупција
Полска го повика унгарскиот амбасадор поради одлуката на Будимпешта да му даде политички азил на полски опозициски политичар кој се бара поради наводна корупција за време на неговиот мандат во претходната полска влада.
Варшава беше огорчена од одлуката на Унгарија да му даде политички азил на опозиционерот Марчин Романовски. Одлуката, објавена од кабинетот на унгарскиот премиер на 19 декември, ја обвини полската влада за прогон на нејзините политички противници.
Полска го нарече потегот „непријателски чин“ што се коси со принципот на лојална соработка меѓу членките на Европската унија.
„Како одговор на оваа акција, унгарскиот амбасадор во Полска денеска ќе биде повикан во Министерството за надворешни работи, каде што ќе добие официјална протестна нота“, соопшти Министерството на 20 декември.
Министерството, исто така, соопшти дека доколку Унгарија не ги почитува со своите обврски од ЕУ, Полска ќе побара од Европската комисија да одговори.
Владата на полскиот премиер Доналд Туск соопшти дека ја отвори вратата за обвинителите да ги истражат сомнителните неправилности извршени за време на мандатот на националистичката партија Право и правда, која владееше со земјата осум години до 2023 година и кои беа прикриени.
Туск рече дека е вознемирен од одлуката на Унгарија да засолни човек кој се бара поради сомневање дека ја измамил државата.
„Не очекував дека корумпираните политичари кои бегаат од правдата ќе можат да изберат меѓу [белорускиот авторитарен лидер Алаксандар] Лукашенко и [унгарскиот премиер Виктор] Орбан“, рече Туск на 20 декември.
Неговото повикување на Лукашенко очигледно беше поврзано со случајот за полскиот судија кој побегна во Белорусија.
Романовски беше приведен за време на истрагата, но ослободен во јули. Тој ги негира обвиненијата против него. Преку неговиот адвокат, тој тврдеше дека е жртва на политичка одмазда од владата на Туск.
Шефот на канцеларијата на Орбан, Гергели Гуљас, рече дека одлуката на унгарските власти е во согласност и со домашното и со законодавството на Европската унија.
Тој рече дека апсењето на Романовски покрена сериозна загриженост за фер третман и политичка пристрасност во судски постапки во Полска.
Полските опозициски пратеници, вклучително и Романовски, ја обвинија владата на Туск дека спроведува политички мотивиран лов на вештерки против нив.
Романовски изјави за полската телевизија ТВ Република дека мисли дека фактот што Унгарија му дала азил потврдува дека „ние се занимаваме со политички прогон во Полска“.
Портпаролот на Европската комисија одби да коментира за конкретниот случај, но нагласи дека земјите-членки на ЕУ се обврзани да ги спроведуваат европските налози за апсење.
Вучевиќ: Студентите што не протестираат имаат право да полагаат испити
Српскиот премиер Милош Вучевиќ на 20 декември изјави дека студентите кои не протестираат на факултетите имаат право да полагаат испити и дека очекува деканите и професорите да ги разберат овие студенти.
Вучевиќ се сретнал со, како што се вели во владиното соопштение, „легитимно и легално избраните студентски претставници на сите универзитети во Србија“. По средбата изјавил дека дека заклучил оти студентите се многу загрижени дали и како ќе заврши семестарот и како ќе биде организиран јануарскиот испитен рок.
„Студенти на премиерот му поставиле „бројни прашања на кои очекуваат одговор, но и помош од државата“, е наведено во владиното соопштение.
„Ги интересира дали ќе се намалат школарините бидејќи немале настава поради блокадите на факултетите, што ќе биде со оние кои требаше да завршат во овој период, а беа спречени да го сторат тоа, а чекаа вработување. и многу други работи поврзани со нивиот стандард“, изјави Вучевиќ.
Тој оцени дека „недозволиво е професорите да ги делат студентите на оние кои протестираат и оние кои сакаат да одат на часови“ и додаде дека „последниве се најмногу дискриминирани“.
„Очекувам деканите и професорите да ги разберат и двете, бидејќи мнозинството студенти не учествуваат во блокадите“, рече премиерот.
Според Вучевиќ српската владата ги исполнила сите барања на студентите- демонстранти и се друго што се случува е чиста политизација“.
Студентите кои ги блокираат факултетите ги отфрлаат овие наводи.
Во Србија блокирани се повеќе од 50 факултети на четири државни универзитети, неколку ректорати и десетици средни училишта.
Студентите на блокадите бараат политичка и кривична одговорност за падот на настрешницата на железничката станица во Нови Сад, објавување на сите документи поврзани со реконструкцијата на станицата и зголемување на буџетот на факултетот.
Надлежните тврдат дека се исполнети сите барања на студентите, меѓу другото, како што велат, објавена е и документацијата за реконструкција на Железничката станица во Нови Сад.
Групата студенти на блокадата соопшти дека со објавувањето на документацијата не се дава одговор на прашањето кој е одговорен и што се случило.
Бетонската настрешница на зградата на станицата во Нови Сад се урна само неколку месеци по свеченото отворање на станицата по тригодишна реконструкција и тврдењето на надлежните дека е изградена по највисоки европски стандарди.
13 лица се уапсени под сомнение дека се одговорни за падот на настрешницата.
Меѓу нив беше и до неодамна министерот за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ, кој по неколку дена беше пуштен од притвор.
Владата го повлече од Собрание предлог-законот за средно образование
Законот за средно обеазование е повлечен од Владата, откако повеќе партии поднесоа десетици амандмани. На голем дел од законските одредби реагираа опозициските партии, но клучната причина поради која беше повлечен законот е ставот на владиниот коалициски партнер Вреди (Влен) кои бараат да се избрише членот со кој се предвидува интонирање на државната химна на почетокот и крајот на учебната година, како и за одбележување на патронатите на училиштата.
„Уште еднаш се докажа дека клучен фактор кој ги гарантира албанските интереси е Вреди. Постапивме како што ни одговара. Без врева и без бучава. Во првото читање наредбата ја дадовме со тоа што воопшто не гласавме, а по потреба поднесовме амандмани. Како резултат на тоа, Владата го повлече законот. Државната химна нема да се интонира во училиштата“, се наведува во соопштението на Вреди.
Пред почетокот на комисиската расправа на 20 декември за законите од образованието, претседателката на Комисијата Иванка Василевска рече дека Владата го повлекува Предлог-законот за средно образование.
Пратеничките д коалицијата на Европскиот фронт Илире Даути и Арбана Пашоли, изразија задоволство од повлекувањето на Законот, посочувајќи дека не се согласувале со неколку ставови во овој закон, особено со член 54 со кој се предвидуваше интонирање на државната химна.
Амандмани беа поднесени и за водењето на педагошката евиденција на двата јазика, македонскио и албанскиот, како и за полагање испит по македонски јазик на сите директори.
ЕК го осуди рускиот напад врз зградата во Киев, коja e седиште на македонската и пет други амбасади
Европската комисија го осуди руски ракетен напад на 20 декември врз зграда во Киев во која се сместени шест странски дипломатски претставништва, меѓу кои и македонската, црногорската и албанската амбасада во Украина.
„Овој напад уште еднаш покажува дека криминалната природа на (рускиот претседател Владимир) Путин претставува опасност за Украина, за Европската Унија (ЕУ) и за нашата севкупна безбедност, изјави портпаролката на Европската комисија за надворешни работи и безбедносна политика Анита Хипер.
Хипер одговарајќи на новинрското прашање дали Европската Комисија има намера да вложи дипломатски протест до Русија, затоа што меѓу тие шест земјие, една е членка на ЕУ, кусо одговори дека Комисијата „ќе ја процени ситуацијата и ќе реагира“.
Од црногорското Министерство за надворешни работи за Радио Слободна Европа велат дека прозорците на просториите на Амбасадата се оштетени како последица на експлозија што се случила во нејзина близина.
Во моментот на експлозијата, амбасадорот и персоналот на Амбасадата не беа во објектот. Нема повредени“, соопшти црногорското Министерство, додавајќи дека тие се безбедни и ги следат упатствата на украинските власти.
Претходно, високата претставничка на Европската унија за надворешна и безбедносна политика Каја Калас изјави дека ниту една дипломатска мисија никогаш не треба да биде цел.
„Ова е уште еден варварски напад на Русија врз цивилни цели, што покажува дека нема волја за мир“, напиша таа на социјалната мрежа Х.
Претходно, македонското Министерството за надворешни работи и надворешна трговија, откако го осуди нападот информираше дека при нападот нема повредени меѓу нашиот дипломатскиот персонал, но е причинета материјална штета на Амбасадата.
„Од страна на надлежните служби е извршен првичен преглед на штетите на лице место и веќе се работи на нивно санирање“, соопшти Министерството.
Руската инвазија на Украина започна во февруари 2022 година.
Обвинителството ги презентираше материјалните докази за убиствата на Ѓорчевска и Жежовски
Над 200 материјалните докази за убиствата на 14 годишната Вања Ѓорчевска и 74 годишниот Панче Жежовски презентираше обвинителката Жаклина Крстевска Јосифовска на рочиштето во Кривичниот суд на 20 декември. Дел од доказите биле траги од ДНК кои го поврзуваат еден од обвинетите со киднапирањето на девојчето.
Обвинети за двете убиства се Љупчо Палевски – Палчо, Велибор Манев, Влатко Кешишов, Боре Видевски и Александар Ѓорчевски, таткото на Вања, кој се товари за помагање. Тие на првото судско рочиште се изјаснија за невини.
Според податоците од обдукцијата, убиствата биле извршени од непосредна близина со пиштол кој имал калибар од 9 милиметри. Обвинителката Крстевска Јосифовска кажа дека психијатриското вештачење на обвинетите потврдиле дека биле пресметливи.
Откако ќе заврши презентирањето на материјалните докази на Обвинителство, следува сослушување на сведоци на одбраната.
Малолетната Вања и велешанецот Панче, кои беа пријавени за исчезнати на 27 и 24 ноември, беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес на 3 декември 2023 година.
Палевски, како првоосомничен беше уапсен во Турција на 5 декември лани, а турските власти и го екстрадираа на Северна Македонија на 15 мај годинава.
Обвинителството во БиХ истражува неколку луѓе од американската „црна листа“
Обвинителството на Босна и Херцеговина истражува повеќе лица од американската црна листа, потврдија за Радио Слободна Европа од оваа судска институција на 20 декември. Тоа се случаите кои се формирани по ставањето на црната листа на одредени лица и функционери од страна на Владата на Соединетите Американски Држави.
„Обвинителството во работењето на предметите соработува со партнерски институции во БиХ и во странство, а во предметите има повеќе лица кои се на списокот на ОФАЦ“, наведуваат во одговорот за Радио Слободна Европа од Обвинителството на БиХ.
Од Обвинителството не соопштуваат конкретни детали за лицата за кои станува збор, ниту што е предмет на истрагата.
Инаку, РСЕ доби сличен одговор од Обвинителството на БиХ во јуни, откако беа санкционирани голем број компании поврзани со Игор Додик, синот на прорускиот претседател Република Српска, Милорад Додик.
Милорад Додик долго време е под санкции на САД, како и неговите деца Игор и Горица.
Последното проширување на листата на санкции беше во средата, на 18 декември, кога на листата на санкции меѓу другото беше додадена и Сташа Кошарац, министер за надворешна трговија и економски односи на Босна и Херцеговина.
Кошарац беше додаден на листата заедно со уште три лица и четири компании. ВО соопштението на ОФАК се наведува дека тој често добиваЛ задача од Додик да ја „злоупотреби својата службена положба во корист на Додик“.
Тие наведуваат дека Кошарац, како државен министер и заменик-претседател на Советот на министри на БиХ, имал овластување да влијае на политичките и буџетските процеси.
Освен Кошарац, на списокот тогаш беа додадени и Александар Добриќ и неговиот татко Мирко Добриќ, како и Влатко Вукотиќ, како и Влатко Вукотиќ, за кого ОФАЦ тврди дека соработувал со децата на Милорад Додик. Санкционирани се и фирмите во нивна сопственост „Бест сервис“, „Фрут еко“ и „Ворто“.
Санкционирана е и „Нимбус иновации“, компанија создадена врз основа на претходно санкционираниот „Сириус“.
Според извршната наредба на американскиот претседател Џо Бајден од 2021 година, за санкции против луѓето од Западен Балкан, досега во Босна и Херцеговина се санкционирани околу 40 лица.
Станува збор за лица кои, како што е наведено во указот, се вмешани во загрозување на мирот и стабилноста на Западен Балкан, попречување на спроведувањето на мировните договори или коруптивни активности.
Воведените санкции значат, меѓу другото, замрзнување на имотот во САД и забрана на американските граѓани и компании да работат со нив, а цел на санкции можат да бидат и банките доколку соработуваат со нив.
Грузија вети измени во законот за странските агенти по меѓународниот притисок
Грузиската влада вети дека ќе го смени својот контроверзен закон за „странски агенти“ по разговорите со генералниот секретар на Советот на Европа, Ален Берсет.
Ќе биде формирана работна група во која ќе учествуваат грузиски претставници, Советот на Европа и Венецијанската комисија за да ги изготват неопходните промени во законодавството, најави Берсет на брифингот со новинарите во Тбилиси на 20 декември, завршувајќи ја тридневната посета.
„Владата на Грузија вети дека ќе ја измени содржината на законот „Транспарентност на странско влијание“. Оваа работна група ќе ги утврди потребните специфични промени. Се надевам дека слични процеси на соработка може да се прошират и на други области, како што се еднаквоста, антидискриминацијата, изборните реформи , и реформи во казнено-поправните и условните системи“, рече Берсет.
Законот, направен по пример на сличен руски закон, наложува организациите кои добиваат значителни странски средства да се регистрираат како „странски агенти“. Усвоен од грузискиот парламент во мај и покрај претседателското вето, стапи на сила на 1 август, што предизвика значителна реакција кај меѓународните и домашните актери.
Грузиските невладини организации почнаа да се појавуваат во регистарот на „странски агенти“ во октомври, предизвикувајќи загриженост за нивната способност да работат слободно.
Грузискиот премиер Иракли Кобахидзе, ја потврди отвореноста на Тбилиси за дискусии за законот.
„Ако некој докаже дека има нешто штетно во ова законодавство, ние сме подготвени да го решиме и да работиме со релевантните структури на Советот на Европа“, изјави Кобахиџе.
Посетата на Берсет доаѓа во време на засилени политички тензии во Грузија, обележани со јавна поларизација, насилство на високо ниво и наводи за недолично однесување на изборите.
„Грузија се наоѓа на критичен момент. Земјата е исполнета со политичка тензија, поларизирана јавна дебата и високо ниво на насилство“, додавајќи дека земјата „заслужува стабилност и демократија“, изјави Берсет.
„Јас не сум тука за да ги легитимизирам изборите; тоа е одговорност на другите надлежни институции“, рече Берсет, нагласувајќи дека неговата примарна цел е „да ја поддржи Грузија и нејзиниот народ“.
Тој, исто така, рече дека решавањето на политичката криза зависи од „почитувањето на демократијата, човековите права и владеењето на правото“.
Критичарите, вклучително и Европската унија, предупредија дека законот може да ги попречи аспирациите на Грузија за членство во ЕУ. Додека Москва ја пофали грузиската влада за усвојувањето на законот, западните земји, вклучувајќи ги САД и Велика Британија, го осудија како алатка за поткопување на демократијата.
Орбан и Радев си честитаа за договорот за испорака на руски гас и покрај санкциите
Бугарија ќе продолжи да обезбедува руски гас за Унгарија и покрај неодамна воведените американски санкции, кои го оневозможија плаќањето за испораките преку гасоводот „Турски тек“. Ова стана јасно од изјавите на унгарскиот премиер Виктор Орбан и бугарскиот претседател Румен Радев, кои завчера се сретнаа во Софија.
„Бугарија ќе продолжи да биде сигурен енергетски партнер и ќе придонесе за безбедноста на снабдувањето и диверзификацијата на нашите партнери од Централна Европа“, изјави Радев.
Средбата меѓу Радев и Орбан доаѓа по еден ден откако унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто објави дека земјата се согласила на изземање од санкциите наметнати од САД за руската Гаспромбанк поради плаќањата за испорака на природен гас.
Во ноември, американското Министерство за финансии воведе санкции за банката преку која се вршеа сите плаќања за гас според договорите со рускиот државен Гаспром. Унгарија и Бугарија пред една недела објавија дека нашле решение за плаќање на рускиот гас во рамките на „Турски тек“ што не ги нарушува американските санкции.
Неколку часа пред средбата меѓу двајцата во петокот, бугарскиот министер за енергетика Владимир Малинов изјави дека Бугарија ја добила траншата за транзит на гас од Гаспром за декември. Тоа беше првата исплата загрозена од санкциите.
„85% од нашата економија работи на гас. Ние се стремиме да го обезбедиме тоа преку Бугарија. Минатата година успеавме да увеземе 5,6 милијарди кубни метри гас преку Бугарија. Оваа година 7 милијарди [кубни метри] од гасот што го увезовме поминаа низ Бугарија, што покажува колку е клучна земја“, изјави Орбан.
Земјата е целосно зависна од испораките на руски гас, а Бугарија добива транзитни такси од Гаспром за транспорт на гориво долж продолжувањето на гасоводот „Турски тек“ низ територијата на земјата.
Санкциите наметнати од САД го загрозија снабдувањето и транзитот на гас преку гасоводот. Двете земји требаше да ги склучат првите зделки со Гаспром по воведувањето на санкциите на 20 декември.
Слободна Европа го контактираше Министерството за енергетика со прашања дали ослободувањето од санкциите што ги најави Унгарија важи и за Бугарија, како Софија ќе дополнително ќе плаќа за транзитот на рускиот гас и дали тоа досега се случило.
Портпаролот на министерството одговори дека се уште нема информации дали и како точно Бугарија ќе добие такси за транзит на гас преку „Турски тек“, дали земјата добила и ослободување од американските санкции, како и дали траншата е добиена од „Гаспром“ за месец декември.
Продолжението на гасоводот „Турски тек“ низ Бугарија беше изградено во времето кога премиер беше Бојко Борисов, со средства од националниот буџет на Бугарија.
Последователно, откритијата за планирањето, изградбата и работењето на гасоводот покажаа дека тој целосно им служи на Гаспром и Русија.
Софија не добива гас преку „Турски тек “, а единствената потенцијална придобивка од него се транзитните такси според договорот со „Гаспром“. Руската државна компанија има речиси целосно резервирано капацитет на гасоводот до 2035 година.
Прогласена тревога во Одеса и регионот
Во украинскиот град Одеса и регионот повторно е прогласена тревога поради извидувачки дрон во близина на градот, објави градоначалникот Генадиј Труханов на Телеграм.
„Постои голема закана од ракетен напад“, се вели во неговата порака.
Извидувачкиот дрон моментално се наоѓа меѓу двата украински града на Црното Море - Одеса и Черноморск, објавија локалните канали на Телеграм.
Локалните власти ги повикуваат сите граѓани да се засолнат во засолништата за бомби додека не прекине алармот.
Рано утрината на 20 декември Киев беше под напад на руски ракети. Како што соопштија локалните власти, во нападот загинале најмалку двајца, а биле оштетени и неколку згради, меѓу кои и зградата во која е сместена македонската амбасада во Киев.
Македонското МНР најостро ги осуди денешните руски ракетни напад врз Киев.
Од 1 јануари задолжително регистарски таблички со ознака НМК
Министерството за внатрешни работи ги потсетува граѓаните дека краен рок да ги заменат регистарските таблички со нови кои имаат ознака НМК или на истите да залепат налепница НМК е до 31 декември 2024 година.
„Тоа значи, регистарските таблички кои ја содржат буквената ознака МК (регистарски таблици со четири броеви) и регистарски таблици кои не ја содржат буквената ознака МК (со три бројки) треба да бидат променети со нови регистарски таблици кои ја содржат националната ознака НМК или на истите да се стави налепница со национална ознака НМК до 31.12.2024 година“, соопштија од МВР.
Налепници НМК граѓаните може да обезбедат во сите станици за технички преглед.
Покрај регистарските таблички, македонските граѓани имаат обврска да ги сменат и личните документи.
Обврската да се сменат личните документи за меѓународна употреба со новото уставно име произлезе од Преспанскиот договор потпишан во јуни 2018 година.
Договорот стапи на сила на 12 февруари 2019 година и во него беше предвидено рок од пет години за промена на документите.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете