Во понеделникот, Шведска почна да испраќа околу пет милиони памфлети до своите граѓани во кои ги повикува да се подготват за можноста за војна, додека соседна Финска отвори нов онлајн портал за да се подготви за различни кризи.

Шведска и Финска се откажаа од децениското воено неврзување за да се приклучат на воената алијанса НАТО по почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година.

Од почетокот на војната, Стокхолм постојано ги повика Швеѓаните психолошки и логистички да се подготват за можноста за војна, наведувајќи ја сериозната безбедносна ситуација во околината на земјата.

Брошурата „Ако има криза или војна“, испратена од Шведската агенција за цивилни итни случаи (MSB), содржи информации за тоа како да се подготвите за вонредни ситуации како што се војна, природни катастрофи или сајбер напади.

Станува збор за нова верзија на памфлет што Шведска го има издадено пет пати по Втората светска војна.

Претходната верзија испратена во 2018 година се најде на насловните страници бидејќи тоа беше прв пат да им биде испратена на Швеѓаните од 1961 година во екот на Студената војна.

„Безбедносната ситуација е сериозна и сите ние мораме да ја зајакнеме нашата отпорност за да се соочиме со разни кризи и на крајот војна“, рече директорот на МСБ, Микаел Фризел, во изјавата. конфликти, природни катастрофи и сајбер и терористички напади.

Вклучува совети за подготвеност, како што се складирање на вода и нерасиплива храна.

MSB изјави дека новата верзија за 2024 година имала поголем фокус на подготовките за војна.

Во следните две недели, 5,2 милиони примероци од брошурата ќе бидат испратени до шведските домаќинства.

Брошурата е достапна во печатена форма на шведски и англиски јазик, а дигиталните верзии се достапни на неколку други јазици, вклучувајќи арапски, фарси, украински, полски, сомалиски и фински.

Поранешниот шеф на шведската армија Микаел Бајден (Мајкл Бајден) во јануари ги предупреди своите сонародници да размислат колку се подготвени за можноста за војна.

„Швеѓаните мора ментално да се подготват за војна“, рече тој.

Исто така во понеделникот, владата на Финска, која дели 1.340 километри граница со Русија, отвори онлајн портал кој собира информации за подготвеноста за различни кризи.

Еден кинески државјанин е убиен, а пет други, од кои четворица Кинези, се повредени во прекуграничен напад во клисурата Зарбузи во Таџикистан, изјавија за таџикистанската служба на РСЕ на 18 ноември два извори блиски до истрагата на Таџикистан.

Инцидентот, кој се случи во југоисточниот округ Шамсидин Шохин, кој се граничи со Авганистан, се уште не е официјално разрешен од таџикистанските власти.

Според изворите, нападот го извршиле вооружени лица кои ја преминале границата од Авганистан. Останува нејасно дали напаѓачите биле криминалци кои веројатно биле вклучени во трговија со дрога, злосторство што е вообичаено во областа или членови на милитантна група.

„Меѓу петте повредени, четворица се кинески државјани, а еден е локален жител. Сите се хоспитализирани во областа Шамсидин Шохин“, рече еден од изворите.

Кинеските државјани наводно работеле во рудник за злато во клисурата Зарбузи. Нападот го означува првиот познат инцидент што резултираше со смрт на кинески државјанин во нестабилниот регион.

Областа Шамсидин Шохин дели порозна граница со Авганистан што често ја минуваат шверцери и милитантни групи.

Иако талибанците ги уверија соседните земји дека авганистанската територија нема да служи како база за терористички активности, таџикистанските власти беа во состојба на висока готовност во последниве години. Смртоносниот напад ја нагласува постојаната загриженост за безбедноста долж јужната граница на Таџикистан.

Во август 2023 година, Државниот комитет за национална безбедност на Таџикистан објави дека убиле тројца членови на забранетата милитантна група Ансарулах и заплениле оружје во посебна прекугранична операција.

Овие инциденти ги истакнуваат тековните закани од нестабилноста во Авганистан, и покрај регионалните напори за обезбедување на границата.

На денешната (18 ноември) заедничка седница на двете влади во Приштина, косовскиот премиер Албин Курти и неговиот македонски колега Христијан Мицкоски ја пофалија соработката и односите меѓу двете земји. Курти рече дека Косово и Северна Македонија досега имаат потпишано 50 договори, но „она што треба да се направи сега е имплементација на договорите“.

Тој најави дека Косово и Северна Македонија ќе потпишат два меморандуми и протокол во областа на енергетиката, образованието и олеснувањето на слободното движење, кои ќе се применуваат од јануари 2025 година.

„Добрите односи меѓу нашите две земји се рефлектираат и во континуираниот пораст на трговската размена, која во 2023 година достигна 432 милиони евра, што е извонреден пораст од 52 отсто, во однос на 2019 година, каде што изнесуваше 284 милиони евра“, рече Курти.

Тој рече дека има зголемување на извозот од Косово во Северна Македонија, од 48 милиони во 2019 година на 121 милион во 2023 година.

„Во Северна Македонија гледаме пријателска земја, со која нè поврзува не само географијата, туку и заедничките вредности и нашиот народ. Албанците од Северна Македонија треба да ги гледаме како додадена вредност, како мостови на поблиска и посилна соработка меѓу нашите земји“, нагласи Курти.

Македонскиот премиер Мицкоски рече дека двете земји имаат заеднички пазар од 17-18 милиони евра и додаде дека на билатералната средба со Курти се договорил оваа соработка да се зголеми на околу 500 милиони евра.

„Ако работиме заедно ќе бидеме посилни, бидејќи единството ги прави соседите уште посилни. Имаме намера комерцијалната соработка да биде уште поголема во наредните години и да ни донесе придобивки. Убеден сум дека ќе успееме“, рече Мицкоски.

Заедничката средба на двете влади доаѓа по посетата на Курти и неговите министри во Скопје летово, неколку месеци по формирањето на владата на Мицкоски.

Советот на јавни обвинители донесе одлука со која го потврди решението за оддалечување од функцијата на вишиот јавен обвинител Мустафа Хајрулахи, донесено од страна на Републичкиот јавен обвинител. Жалбата на Хајрулахи е одбиена како неоснована.

Советот денеска ја донесе одлуката со седум гласа „за“, и еден „против“ по расправата од која јавноста беше исклучена поради заштита на интегритет на обвинителот.

„Се потврдува одлуката со која вишиот јавен обвинител, Мустафа Хајрулахи, се оддалечува од функцијата вршење јавен обвинител за време додека трае кривичната постапка. Да се потврди решението, а жалбата да се одбие како неоснована, рече претседателката на СЈОРМ, Душица Димитриевска.

Обвинителката Кети Петкова пак, смета дека одлуката треба да се преиначи, бидејќи според неа републичкиот обвинител со решението за суспендирање на Хајрулахи го крши Законот за јавно обвинителство и задира директно во правата и самостојноста на јавните обвинители.

„Републичкиот обвинител го крши Законот за јавно обвинителство, задира директно во правата и самостојноста на јавните обвинители. Од формален аспект постоење и водење на кривична постапка значи суспендирање на обвинителот против кого се води постапката, меѓутоа, Советот, освен формалниот аспект, треба да се занимава со дејствијата што претходат на постапката. Недопустливо е повод за суспензија да биде кривична пријава за мобинг“, рече таа.

Одлуката за суспендирање на Хајрулахи дојде откако Основното јавно обвинителство Штип донесе наредба за спроведување истражна постапка против Хајрулахи, за кого постои основано сомнение за сторено продолжено кривично дело „малтретирање во вршење на службата“ од член 143, како и за продолжено кривично дело „злоупотреба на службена положба и овластување“ од член 353 од Кривичниот законик.

Вишиот јавен обвинител на Вишото јавно обвинителство Скопје, Мустафа Хајрулахи, откако беше суспендиран од функцијата, на прес-конференција обвини дека кривичната пријава поднесена против него од страна на Републичкиот јавен обвинител, има тенденцијата да го отстрани и замолчи, како и да ги заплаши и другите колеги кои што постапуваат согласно законот, а се со цел, како што рече, да се донесат „нарачани“ одлуки.

Советот на ЕУ денеска (18 ноември) одлучи да го прошири опсегот на рестриктивни мерки поврзани со иранската воена поддршка на руската агресија врз Украина и на вооружени групи и ентитети на Блискиот Исток и во регионот на Црвеното Море.

Со санкциите се воведува забрана за користење на бродови и пристаништа за трансфер на дронови, проектили и сродни технологии и компоненти од Иран за Русија, како и за извоз, трансфер, снабдување или продажба на материјали за развој и производство на ракети и беспилотни летала од ЕУ на ирански субјекти.

Од забраната се исклучени пловни објекти на кои им е потребна помош поради поморска безбедност и кои се користат за хуманитарни цели или за настани кои би имале сериозно последици по здравјето и безбедноста на луѓето или животната средина.

Дополнително, воведени се санкции и кон едно физичко и четири правни лица поврзани со трансфер на ирански проектили и дронови за Русија, со што се поддржува нејзината агресија врз Украина.

Со санкциите се опфатени три руски поморски транспортни компании -„МГ Флот“, „ВТС Брокер“ и „Арпакс“, како и претпријатието „Поморски транспорт на Исламската Република Иран“ (ИРИСЛ) и неговиот директор Мохамад Реза Киабани.

Руски компании „МГ Флот“, „ВТС Брокер“ и „Арпакс“ се санкционирани поради учество на нивни бродови во транспорт на оружје и муниција од иранско производство преку Каспиското Море за Русија, наменети за руските трупи кои се борат во Украина.

Кон ИРИСЛ, кој е ирански национален поморски превозник, се воведени санкции поради тоа што негови бродови со години се вклучени во испораката на дронови за земји или групи од страна на Иранскиот корпус на Исламската револуционерна гарда, кој веќе се наоѓа на листата на ЕУ на санкционирани субјекти.

Кремљ го обвини американскиот претседател Џо Бајден дека долева масло на огнот и дека сака да предизвика ескалација на конфликтот во Украина со укинување на ограничувањата за оружјето со долг дострел.

Коментарите на портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, на 18 ноември доаѓаат по извештаите дека Бајден, наводно, и дал дозвола на Украина да користи американско оружје за да напаѓа подлабоко во Русија.

Развојот доаѓа по повеќемесечно лобирање од страна на украинските официјални лица, вклучително и на претседателот Володимир Зеленски, за западните држави да му дадат зелено светло на Киев да го користи донираното оружје до нивниот целосен потенцијал за да погоди цели кои моментално се надвор од домет.

Соединетите Држави, заедно со другите земји на НАТО, до овој момент воведоа ограничување на растојанието што американските ракети би можеле да го користат за напад на руска територија.

Песков рече дека потегот за промена на таа граница, што не е официјално потврдена од Вашингтон, ќе доведе до нова рунда на тензии и ќе го продлабочи учеството на САД во руската војна против Украина.

„Очигледно е дека администрацијата во заминување во Вашингтон има намера да преземе чекори за да продолжи да го разгорува огнот и да провоцира понатамошна ескалација на тензиите“, рече Песков.

Рускиот претседател Владимир Путин во септември го предупреди Западот дека Русија може да одговори со нуклеарно оружје доколку биде погодена со конвенционални ракети и дека Москва ќе го смета секој напад поддржан од нуклеарна сила за заеднички напад.

Рускиот парламентарец Леонид Слуцки рече дека таквиот потег ќе доведе до ескалација.

„Американските ракетни напади длабоко во руска територија неизбежно ќе доведат до голема ескалација што се заканува да има многу посериозни последици“, рече Слуцки, претседател на Комитетот за надворешни работи на Државната дума, во интервју за државната новинска агенција ТАСС.

Оружјето најверојатно ќе се користи како одговор на одлуката на Северна Кореја да испрати илјадници војници да ја поддржат Русија во регионот Курск, каде што Украина изврши воен упад во текот на летото. Извештаите сугерираат дека Украина сепак ќе биде ограничена на удар на тој југозападен руски регион.

Овој потег, исто така, ја отвора вратата за Обединетото Кралство и Франција да го следат примерот, потенцијално овозможувајќи и на Украина да и зададе удар на Русија во критичниот момент од војната. Украина се обидува да ги задржи територијалните придобивки во рускиот регион Курск, кои би можеле да бидат клучни за какви било идни преговори.

Сепак, реакцијата на Зеленски на веста беше малку резервирана.

„Денес многу се зборува во медиумите за тоа дека сме добиле дозвола за соодветни дејствија. Но, ударите не се прават со зборови. Таквите работи не се најавуваат. Ракетите сами ќе зборуваат“, рече Зеленски во своето ноќно видео обраќање.

Во меѓувреме, европските сојузници на Киев беа оптимисти во нивната реакција на веста.

Полскиот претседател Анджеј Дуда рече дека акцијата на Бајден може да биде одлучувачки момент во војната.

„Оваа одлука беше неопходна... Русија гледа дека Украина ужива силна поддршка и дека позицијата на Западот е непопустлива и одлучна. Тоа е многу важен, потенцијално одлучувачки момент во оваа војна“, им рече Дуда на новинарите.

Германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок рече дека потегот на Вашингтон е важен во однос на воената поддршка за Украина, но нагласи дека тоа не сигнализира промена во стратегијата на Западот.

Највисокиот германски дипломат, исто така, издаде предупредување до поддржувачите на рускиот претседател Путин и рече дека Европската Унија подготвува нови санкции против Иран, како и дека го разгледува прашањето за поддршка на кинески беспилотни летала.

Ако сака да покаже дека е политичка сила, Европската Унија мора да остане единствена и мора да дејствува, а не да чека за да реагира на одлуките на САД, порача денеска високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел пред заседанието на Советот за надворешни работи на Унијата на ниво на шефови на дипломатии, на кои главни теми се состојбите во Украина и на Блискиот Исток и односите на блокот со САД.

„Ако не сте единствени не можете да покажете моќ. Ние не бевме единствени многу пати досега. Не можете да се преправате дека сте политичка сила ако ви требаат денови, недели и месеци за носење на некоја одлука за дејствување“, изјави Борел.

Тој нагласи дека негов апел до министрите за надворешни работи на ЕУ е да покажат единство во носењето одлуки, бидејќи Русија нема да запре со војната, ако тие размислуваат за тоа, туку треба да донесат одлука за поддршка на Украина.

„Секогаш кога ни требаше премногу време да донесеме одлука за поддршка на Украина, секогаш кога се двоумевме дали треба да направиме нешто или не, војната продолжуваше да се шири. Украинскиот народ има потреба од поголема поддршка. Мораме да ја обезбедиме таа поддршка, да престанеме да дискутираме и почнеме да дејствуваме побрзо“, рече Борел.

За телефонскиот разговор на германскиот канцелар Олаф Шолц со рускиот претседател Владимир Путин, Борел рече дека не знае за што разговарале.

„Сигурен сум дека тоа е во рамки на напорите за континуираната поддршка на Украина. Моја работа е да продолжам со поддршката за Украина и ништо друго освен тоа. Не ми пречи и не се грижам кој со кого разговара. Моја работа е да направам Советот за надворешни работи да ги следи одлуките што ги донесовме и што ги усвои Европскиот совет за поддршка на Украина за да можат Украинците да можат да пружат отпор“, рече Борел.

Запрашан дали тој лично би разговарал со Путин, Борел кусо одговори: „Мислам дека не“.

Тој додаде дека на повиците на мировни преговори, Путин одговара со зголемени напади со дронови врз комуникациската и цивилната инфраструктура во Украина, особено на електроенергетската, со што остава впечаток дека воопшто не сака да преговара.

Високиот претставник нагласи дека на заседанието на Советот ќе се разговара и за односите на ЕУ со САД, врз основа на новата „ситуација создадена“ по минатонеделните американски претседателски избори.

„Се соочуваме со сосема поинаков политички пејзаж. Европејците треба да бидат подготвени да дејствуваат, без да чекаат да реагираат на одлуките на САД“, порача Борел.

Во однос на состојбата на Блискиот Исток, Борел рече дека веќе се истрошени сите зборови што може да ги каже за случувањата во регионот, посочувајќи на податоците на ОН дека од почетокот на конфликтот во Газа се убиени околу 40 000 лица, од кои 70 отсто се жени и деца, при што најчести жртви се деца на возраст под девет години.

Сообраќајот помеѓу железничките станици „Кадина Река“ и „Зелениково“ е во прекин откако вчера, во 21:37 часот, товарен воз излезе од шините, информира Регионалниот Центар за Управување со Кризи (ЦУК) Скопје, повикувајќи се на Македонски железници.

„Екипи од Македонски железници се на терен и работат на решавање на ситуацијата“, соопштуваат од ЦУК.

Оттаму додаваат дека во несреќата нема повредени лица.

Севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун ги повтори повиците за „неограничено“ проширување на воената нуклеарна програма на земјата за да се спротивстави на заканите од Соединетите Држави и други земји, објави државната новинска агенција Норт.

На брифинг со воени претставници во петокот, Ким ја осуди одлуката на Соединетите Држави да ја ажурираат заедничката стратегија за нуклеарна одбрана со Јужна Кореја, како и да ја зајакнат трилатералната воена соработка со Јужна Кореја и Јапонија.

Тој ја опиша соработката како „азиско НАТО“ што ги зголемува тензиите и нестабилноста во регионот. Ким ги критикуваше САД дека ја поддржуваат Украина, која се бори против руската инвазија.

Во последните месеци, Ким како приоритет го стави зајакнувањето на односите со Русија.

Вашингтон, Сеул и Киев соопштија дека повеќе од 10 000 севернокорејски војници се во Русија за да го поддржат Кремљ во неговата војна против Украина и дека некои од нив се вклучени во борбите во Курск, руски регион кој граничи со Украина.

Ким допрва треба директно да признае дека и доставува воена опрема и војници на Русија за да ја поддржи нејзината војна против Украина.

Американскиот претседател Џо Бајден, јужнокорејскиот претседател Јун Сук Јеол и јапонскиот премиер Шигеру Ишиба ја осудија одлуката на Северна Кореја и Русија за „опасно проширување“ на украинската војна на маргините на самитот на Азиско-пацифичката економска соработка (АПЕК) во Перу.

Администрацијата на Бајден и дозволи на Украина да користи оружје произведено од САД за да напаѓа длабоко во Русија, изјавија извори за Ројтерс, што означува значителен пресврт во политиката и одговор на руското распоредување на севернокорејски копнени трупи.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека севернокорејските трупи претрпеле загуби во битката со силите на неговата земја, а првите битки меѓу нив „отвораат нова страница на нестабилност“.

Руски ракетен напад погодил станбена зграда во североисточниот украински град Суми, при што 11 лица загинаа, меѓу кои две деца, соопштија денеска (18 ноември) украинските власти.

„Осумдесет и девет лица, меѓу кои 11 деца, се повредени во нападот доцна навечер во неделата“, соопшти украинската државна служба за вонредни состојби.

Нападот во Суми уследи по повеќекратното руско бомбардирање на електричната мрежа на Украина во неделата наутро.

Киев објави дека Русија употребила 120 проектили и 90 беспилотни летала за време на тие напади, во кои загинаа седум лица.

„Неделната вечер стана пекол за градот Суми, трагедија што Русија ја донесе во нашата земја“, рече Володимир Артиух, шеф на воената администрација на Суми.

Воената администрација соопшти дека уште еден ракетен напад ја погодил електричната мрежа, оставајќи го градот без струја.

Воздухопловните сили на Украина соопштија дека руските сили користеле ракети Искандер-М и ракета Кх-59 на далечинско управување за време на ноќниот напад.

Повеќе од 400 луѓе се евакуирани од градот, соопштија од итните служби.

Регионалното обвинителство во Суми соопшти дека во овој напад биле оштетени 90 станови, 28 автомобили, две образовни институции и 13 згради.