Вести
Украина тврди дека севернокорејски војници биле убиени и ранети во Курск
Најмалку 30 севернокорејски војници кои се бореле за Русија биле убиени или ранети во западниот руски регион Курск, соопшти украинското разузнавање.
Ова е првпат Киев да даде таков детален извештај за загубите на Северна Кореја откако Пјонгјанг испрати војници да и помогнат на Москва.
Главната управа за разузнавање на украинската војска (ГУР) во соопштение на 16 декември информираше дека севернокорејските единици претрпеле „значителни загуби“ во близина на селата Мартиновка, Плехово и Ворожба.
На 15 декември, Шеми (Schemes), истражувачка единица на украинскиот сервис на РСЕ, доби фотографии од украински воени извори на кои наводно се прикажани телата на загинатите војници во Курск, вклучително и, како што се вели, на севернокорејски борци.
РСЕ не можеше независно да го потврди тврдењето. Русија не го коментираше извештајот.
Украинските трупи го започнаа упадот во областа Курск во август и сè уште контролираат некои области.
Русија почна да распоредува илјадници севернокорејски војници во регионот во октомври.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски на 14 декември изјави дека Москва почнала да вклучува повеќе севернокорејски трупи во обид да ги потисне украинските сили во Курск.
Проценките на дел од аналитичарите говорат дека руските жртви надминуваат 600 000, а рускиот претседател Владимир Путин сака да избегне втора масовна мобилизација.
Во меѓувреме, информиран извор од Украинската Служба за безбедност (СБУ) за украинскиот сервис на РСЕ изјави дека Киев користел беспилотни летала минатата недела со цел уништување на руско складиште за муниција во селото Маркине во областа Доњецк, окупирана од Русија.
Инаку Киев соопшти дека Русија лансирала 49 дронови од типот Шахед против Украина во раните утрински часови на 16 декември. Се додава дека 27 биле соборени, на 19 им е изгубена трагата, а три останале во украинскиот воздушен простор.
Украинската војска соопшти дека ниту едно од беспилотните летала не предизвикале штета и евентуални жртви.
види ги сите денешни вести
Градежниот факултет во Белград тврди дека објавените документи за Железничката станица не се комплетни
Градежниот факултет на Белградскиот универзитет соопшти дека во објавената документација за реконструкција на железничката станица во Нови Сад, недостига, како што се наведува, клучна документација.
Владата на Србија, под притисок на јавноста, на својата веб-страница ја објави документацијата за реконструкцијата на станицата, која официјално беше отворена во јули, а каде по падот на бетонската настрешница во ноември загинаа 15 лица, а двајца беа тешко повредени. 1.
Надлежните тврдат дека објавената документација е комплетна.
Но, од белградскиот Градежен факултет велат дека врз основа на нивната прелиминарна анализа, во објавените документи, меѓу другото, недостига дел од проектната документација - идејниот проект, проектот за одобрението за градба, проектот за градбата и проектот за готовиот објект.
Тие наведуваат и дека недостигаат изјави од инвеститори, изведувачи и стручен надзор дека работите се вршеле од сите аспекти според проектот за изведба.
Понатаму велат дека недостигаат и сите договори и анекси на договори со подизведувачи.
Посочуваат и дека недостигаат најмалку осум предмети поврзани со документацијата на градилиштето, како и дел од документацијата што е во надлежност на инвеститорот и надлежност на Републичката градежна инспекција.
Реконструкцијата на железничката станица во Нови Сад траеше три години.
Од објавената документација што ја анализира Радио Слободна Европа, произлегува дека работите на железничката станица во Нови Сад не биле завршени во моментот на несреќата, иако во јули официјално била отворена во присуство на официјални лица.
По падот на настрешницата, првите изјави на изведувачот и претставници на министерството беа дека таа „не е предмет на реконструкција“.
Сепак, дел од вештаците кои се занимаваа со реконструкцијата, како и фотографиите и видеата кои беа анализирани деновите по несреќата, ги демантираат тие наводи.
Обвинителството осомничи 13 лица, меѓу кои и поранешниот министер за градежништво, Горан Весиќ, за пропусти во врска со реконструкцијата на станицата.
По несреќата следеа масовни протести, а едно од барањата на опозицијата, дел од граѓаните, но и студентите кои изминативе неколку недели ја блокираа работата на факултетот беше да се објави целата документација.
Под притисок на јавноста, српскиот претседател Александар Вучиќ на 11 декември најави дека на веб-страницата на Владата ќе бидат објавени 195 документи, тврдејќи дека тоа се целосни документи.
Некои експерти, предводени од инженерот Зоран Ѓајиќ, како и неколку невладини организации, изразија сомнеж дека е објавена целосната документација.
Сомнеж изразија и студентите кои ја блокираат работата на десетици факултети, тврдејќи дека нивното барање за објавување документи не е целосно исполнето.
ДСЗИ бара постапка за стручен надзор за лекувањето на починатото бебе
По вонредниот инспекциски надзор на Детската клиника откако почина седуммесечно бебе, Државниот санитарен и здравствен инспекторат (ДСЗИ) предлага Министерството за здравство да покрене постапка за стручен надзор над лекувањето на бебето.
Од извршениот вонреден инспекциски надзор констатирано е дека на Детската клиника се уште не е решен проблемот со задолжителното присуство на специјалист во дежурната амбуланта, за што се води прекршочна постапка, како и дека медицинската документација се креира од страна на доктори кои не се присутни на работа за што од страна на ДСЗИ е издадено решение чии рокови течат.
„ДСЗИ констира дека седуммесечното бебе првпат во ЈЗУ УК за детски болести - Скопје било донесено на ден 9 декември 2024 година заради висока температура и осип по целото тело од пред една недела. Првично, детето е прегледано од страна на специјализанти, во консултација со доктор специјалист и упатено е на дополнителни испитувања на Инфективна клиника, Клиника за дерматовенерологија и во Биохемиска лабораторија при Детска клиника. По добиените резултати и препишаната терапија, испратено е на домашно лекување со насока за контрола кај матичен лекар и по потреба на Детска клиника“, појаснуваат од ДСЗИ.
На 11 декември, во вечерните часови, детето повторно било донесено на Клиниката и заради влошената клиничка слика, тоа било хоспитализирано на Одделот за неврологија. Креирани му биле упати за повеќе испитувања, а на 13 декември заради натамошно влошување на здравствената состојба, бебето било префрлено на Одделот за интензивна нега и терапија.
„По стабилизирање на состојбата, повторно е вратено на Одделот за неврологија, каде престојувало неколку часа, по што повторно е вратено на ОИНТ, каде се направени дополнителни радиолошки, ехогравски и други лабораториски испитувања, што укажуваат на тешка општа состојба на детето, што во вечерните часови на ден 15 декември 2024 година, завршува со смрт“, додаваат од Инспекторатот.
Од ДСЗИ информираат дека ќе биде издадено решение со наредба за почитување на одредбите од член 226 од Законот за здравствената заштита за прием на пациенти прегледани како итни случаи. Како што додаваат, доколку прием не е извршен, установата е должна да издаде писмено образложение за причините за одбивањето на приемот за болничко лекување.
Откако во јавноста излезе веста за смртта на бебето, директорот на Детската клиника, Реџеп Мемеди рече дека биле запазени сите процедури и третмани и дека нема лекарска грешка.
Тој тврдеше дека се работи за неоснован притисок врз Клиниката и здравствениот персонал во оваа институција.
За неколку месеци ова е четврто починато дете на Детската клиника. Последниот случај беше со петтгодишно девојче кое почина од воспаление на мозокот.
Германските фирми најавуваат отпуштања и кратења на работни места
Како што германската економија продолжува да пропаѓа, сè помалку компании сакаат да вработат нов персонал, а повеќе размислуваат за отпуштање покажува новата анкета на институтот Ифо, лоциран во Минхен.
Како што пренесува ДПА, месечниот барометар за вработување на институтот Ифо, кој се базира на редовна анкета на околу 9500 германски компании, повторно паднал во последниот извештај објавен денеска (19 декември).
Барометарот го достигна најниското ниво од падот во 2020-та година, кога имаше ковид пандемија.
Сепак, за разлика од почетокот на пандемијата, годинава падот не е ненадеен, туку е речиси континуиран.
„Сè помалку и помалку компании вработуваат нов персонал. Но процентот на оние кои сакаат да ги намалат работните места се зголемува", изјави директорот на истражувањето, Клаус Волрабе.
Според истражувањето, првенствено индустриските производители и трговците на мало сакаат да ги намалат работните места.
Германија веќе некое време се соочува со економска стагнација.
Пред неколку дена германскиот канцелар Олаф Шолц на 16 декември го загуби гласањето за доверба во Бундестагот, со што се отвори патот за предвремени избори на крајот на февруари во најнаселената земја-членка на Европската Унија со најголема економија.
Шолц ја предводеше малцинската влада откако неговата непопуларна трипартиска коалиција се распадна на 6 ноември, кога беше отпуштен министерот за финансии во спор околу тоа како да се ревитализира економијата на Германија која е во стагнација.
Општините потрошиле околу милион евра за забавни манифестации
Само од јануари до октомври годинава општините потрошиле на пејачи и на други забавувачи 961 илјада евра. До крајот на 2024 година се очекува дека сумата ќе надмине еден милион евра. Ова го покажува последното истражување на Центарот за граѓански комуникации.
Според наводите на истражувањето, лани за оваа намена се потрошени 1 милион и 11 илјади евра.
Најскапо платена годинава е Северина за која Крива Паланка платила 25 илјади евра.
Сепак, годинава, најмногу пари добила Јелена Розга бидејќи имала два настапи, во Берово и во Штип. За двата настапа и биле исплатени 42 илјади евра.
Лани, најскапо бил платен Саша Ковачевиќ, кој од Штип добил речиси 26 илјади евра.
Најмногу пари на забавни манифестации трошат општините Кавадарци, Струмица, Штип, Кисела Вода и Велес.
Овие услуги општините ги набавуваат преку помалку транспарентни постапки или наоѓаат начини да не го применат Законот за јавните набавки, велат од Центарот за граѓански комуникации.
Вакви трошоци имале 50 општини. Од другите, 29 немаат, а две не доставиле податоци.
„Забавните манифестации што општините ги организираат по разни поводи, како одбележување празници (Нова година) или нешто што е специфично за таа општина (храна, пијалак, традиција и сл.), ги чинат граѓаните повеќе од 1 милион евра секоја година“, се наведува во истражувањето на ЦГК.
Инаку тие се пари што општините ги плаќаат од своите буџети и во сумата не влегуваат парите што за оваа намена се платени преку донации, најчесто од фирми и поединци.
Путин: Војната е комплицирана, но победата е се поблиску
Рускиот претседател Владимир Путин ја одржува традиционалната прес-конференција и телевизиска конференција за крајот на годината, настан што го искористи за да го зајакне својот авторитет и да ја покаже својата огромна контрола врз политичката сцена во земјата.
„Економијата е важна, да почнеме со неа и покрај провокативните прашања“, рече на почетокот Путин и додаде дека економската состојба во земјата е стабилна и додаде дека годинава растот на БДП во Русија може да биде 3,9 или 4 проценти.
Путин потоа додаде дека Русија е пред Европа, а Кина, САД и Индија се пред Москва во однос на економскиот развој.
„Еврозоната спие, но тоа не значи дека нема нови економски можности. Приходите на населението пораснаа, но имаме некои проблеми со инфлацијата, можеби економијата е прегреана и централната банка си постави барање да ги намали инфлација“, рече Путин.
Во исто време, приходите на домаќинствата растат над инфлацијата. Генерално, ситуацијата е стабилна и сигурна, тврди Путин.
Економскиот раст во голема мера е резултат на зајакнувањето на суверенитетот, вели тој. „Некои производители го напуштија рускиот пазар, што доведе до фактот дека нашите претприемачи почнаа сами да ги произведуваат овие производи. Ова е особено важно за нашата земја“, рече тој.
Тој беше прашан за поскапувањето, особено на лебот и горивото.
Тој одговори дека потрошувачката на некои стоки е зголемена над залихите и дека Русите јадат месо „значително“ над светскиот просек. Што се однесува до путерот, вели дека не се произведува доволно млеко за да се задоволи побарувачката на тој производ.
Путин понатаму вели дека растот на цените е лош, но дека ќе се намали со одржување стабилни макроекономски услови.
„Победата е се поблиску“
Потоа следеше прашање за војната на Русија во Украина или, како што ја нарекува Кремљ, „специјална воена операција“. Путин беше прашан дали „победата е близу“.
Рече дека ситуацијата „драстично се менува“ и дека руските војници секојдневно „заземаат територии“.
„Војната е комплицирана“, рече тој и додаде дека „сè поблиску сме до решавање на нашите примарни задачи од специјалните операции“.
Путин, одговарајќи на дополнителни прашања од гледачите, рече дека не може да одреди датум кога Русија ќе ја врати контролата врз регионот Курск по украинската офанзива претходно оваа година.
„Нема воена смисла Украина да влезе во регионот Курск“, посочи тој, додавајќи дека „сигурно ќе се ослободат од нив“.
„Се ќе се изгради. Во тоа нема сомнеж. Ќе се обноват и училиштата, градинките, патната инфраструктура“, најави тој и додаде дека на секому кому му е уништен домот ќе добие отштета.
Подготвен да се сретне со Трамп
Рускиот претседател изјави дека е подготвен за разговори „во секое време“ со новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп, кој во изборната кампања повторуваше дека ќе постигне мировен договор со Украина во рок од неколку часа по доаѓањето на функцијата.
Запрашан за предлозите на Трамп во врска со можниот мировен договор, Путин ја поздрави средбата со идниот републиканец.
"Не знам кога ќе го видам. Тој не кажува ништо за тоа. Не сум разговарал со него повеќе од четири години. Подготвен сум на тоа, се разбира. Во секое време." рече Путин и додаде:
„Ако некогаш имаме средба со новоизбраниот претседател Трамп, сигурен сум дека ќе имаме многу да разговараме“, рече тој, додавајќи дека Русија е подготвена за „преговори и компромиси“.
Кремљ неодамна ги поздрави острите критики на Трамп за одлуката на претседателот Џо Бајден да му дозволи на Киев да користи ракети доставени од САД за да ја нападне руската територија.
„Падот на Асад, не е пораз за Русија“
Според Путин падот на поранешниот сириски лидер Башар ал Асад не е „пораз“ за Русија, и тврди дека Москва ги постигнала своите цели во земјата.
Асад побегна во Москва на почетокот на овој месец по шокантното напредување на бунтовниците кое стави крај на половина век владеење на семејството Асад, обележано со репресија и обвинувања за огромни прекршувања на човековите права и граѓанска војна.
Русија беше клучниот поддржувач на Асад и му помогна во 2015 година, што го сврте бранот на конфликтот.
„Сакате да го претставите она што се случува во Сирија како пораз на Русија? Ве уверувам дека не е. Дојдовме во Сирија пред 10 години за да не се создаде терористичка енклава како во Авганистан. Во целина, ја постигнавме нашата цел“, рече Путин.
Лидерот на Кремљ рече дека допрва треба да се сретне со Асад во Москва, но планира да го стори тоа наскоро.
„Сè уште не сум го видел претседателот Асад од неговото пристигнување во Москва, но планирам, дефинитивно ќе разговарам со него“, рече тој.
Инаку прашањата и одговорите за новинарите е комбинирано со телевизиската програма „Резултати на годината“, каде граѓаните можат да му поставуваат прашања на претседателот.
Собирањето на прашања од јавноста започна на 8 декември. Еден ден пред настанот, руските граѓани испратија над 1,6 милиони прашања. Минатогодишната комбинирана сесија траеше повеќе од четири часа, додека најдолгата „директна линија“ беше во 2013 година, која траеше речиси пет часа.
Повеќето прашања се вртат околу „специјалната воена операција“, како што Москва официјално ја нарекува својата инвазија на Украина, и здравствената заштита, изјави портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
Сиромаштијата, социјалните тешкотии и поплаките за здравствената заштита и недостигот на инфраструктура се теми кои се повторуваат во сесиите за прашања и одговори, во кои Путин се обидува да се претстави како клучна фигура во решавањето на проблемот.
Најмалку девет мртви во израелски воздушни напади во Јемен
Низата интензивни израелски воздушни напади ги погодија и главниот град на Јемен, Сана и пристанишниот град Ходаја, убивајќи најмалку девет лица, објавија медиумите кои се под контрола на Хутите.
Ал Масира ТВ, главната телевизиска куќа со која управува јеменското движење Хути што го контролира поголемиот дел од земјата, информираше дека седуммина се убиени во израелскиот напад на пристаништето Салиф, а две лица загинале во нападот на нафтената фабрика Рас Иса.
Нападите исто така, имале за цел и две централни електрани јужно и северно од главниот град Сана.
Во соопштението, израелската војска наведе дека „извела прецизни удари на воените цели на Хутите во Јемен, вклучувајќи ги пристаништата и енергетската инфраструктура во Сана".
„Ги предупредувам водачите на терористичката организација Хути: долгата рака на Израел ќе дојде и до вас“, наведе израелскиот министер за одбрана, Кац во објава на социјалната мрежа Икс.
Претходно денеска (19 декември), израелската војска соопшти дека пресретнала проектил лансиран од Јемен.
Хутите кои го поддржуваат Иран, а САД ги смета за терористичка организација, отпочнаа со напади на меѓународни бродови во близина на Јемен од минатиот ноември, во знак на солидарност со Палестинците во израелската војна со Хамас. И Хамас е прогласена за терористичка организација од САД и ЕУ.
Израелската војска уби над 45000 Палестинци, расели околу 2,3 милиони жители и ја опустоши крајбрежната енклава, оставајќи ги жителите во недостиг на храна, вода, лекови и уништени болници.
Поради војната, Израел се соочува со тужба за геноцид пред Меѓународниот суд на правдата.
Зеленски: Само заедно, САД и ЕУ можат да ја спасат Украина
За Украина е особено важно од почеток на следната година да постои единство меѓу САД и европските земји, порача украинскиот претседател Володомир Зеленски пред почеток на денешниот Самитот на ЕУ во Брисел.
„Тоа е особено важно, затоа што тоа единство ни е потребно за да обезбедиме мир. Само заедно, САД и Европа навистина ќе може да го запрат рускиот претседател Владимир Путин и да ја спасат Украина“, изјави Зеленски при доаѓањето на Самитот во придружба на претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта.
Зеленски притоа се заблагодари за европската поддршка за украинскиот народ и го поздрави единството што постои во ЕУ по ова прашање, нагласувајќи дека со европските лидери ќе разговара за итните потреби на Украина во зајакнувањето на нејзината инфраструктура.
„Наш врвен приоритет, и за тоа ќе разговараме денес, е заштита на нашиот енергетски сектор. Тука говорам и за сигурноста на нуклеарните централи, што може да претставуваат опасност не само за Украина, туку и за Европа ако нешто тргне како што не треба, како и за заштитата на складиштата со гас, кои исто така се важни и за Украина и за другите Европејци“, рече Зеленски.
Тој додаде дека, според него, потребно е и удвојување или зголемување колку што е можно повеќе на украинското одбранбено производство од што зависи резултатот на бојното поле, како и обезбедувањето на сигурноста на училиштата, што е особено важно за украинските деца и нивните семејства.
Кошта од своја страна порача дека ЕУ мора да бидеме многу јасна дека Украина може да смета на нејзината целосна поддршка за што и да e и онолку колку што е потребно и сега во време на војна и во иднина во услови на мир. Тој потенцираше дека ЕУ ќе продолжи да ја поддржува и да работи со Украина за таа да извојува победа во војната и да обезбеди сеопфатен, праведен и одржлив мир.
„Оваа војна е во Украина, е против украинските граѓани, е на европска почва и ги крши универзалните принципи наведени во Повелбата на Обединетите Нации, како правото на самоопределување, правото на територијален интегритет и право на безбедни граници. Затоа оваа војната не е само за Украина и не е само за Европа, туку е и за меѓународното право. Правото мора да надвладее и инвазијата мора да биде поразена“, изјави Кошта.
Зеленски учествува на делот од Самитот на ЕУ посветен на состојбата во Украина и треба да ги информира своите колеги за најновите случувања на теренот и за неговите ставови за тоа како Европа може најдобро да ја поддржи неговата земја.
Генералниот секретар Руте во посета на Бугарија
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте денеска пристигнува во посета на Бугарија каде на полигонот Ново Село ќе се запознае со активностите на Мултинационалната борбена група со рамковната земја Италија, чиј домаќин е Бугарија. Ова го соопшти прес-центарот на бугарското Министерството за одбрана.
Руте во рамки на посетата ќе оствари средба со вршителот на должноста министер за одбрана, Атанас Запријанов и началникот на одбраната адмирал Емил Ефтимов. Ќе се разговара за прашања од актуелната агенда на Алијансата. На средбата ќе учествува и министерот за надворешни работи, Иван Кондов.
Марк Руте ја презеде функцијата генерален секретар на НАТО на 1 октомври оваа година. Руте (57) беше премиер на Холандија 14 години (помеѓу 2010 и 2024 година).
На 17 октомври 2022 година на официјална церемонија, Италија ја прифати улогата на рамковна држава на борбената група, додека Бугарија продолжува да служи како земја домаќин, информира Министерството за одбрана на својата веб-страница.
Од Министерството за одбрана додаваат дека „создавањето на борбено способна група на бугарска територија е израз на решеноста на државата и сојузниците да ја споделат одговорноста за обезбедување на безбедноста на земјите-членки, преку придонес во зајакнувањето на одбранбениот потенцијал на источното крило на НАТО“.
Украински проектили и дронови погодиле рафинерија во Ростов
Украина погоди руска територија со најмалку 13 проектили и 84 беспилотни летала, предизвикувајќи пожар во нафтена рафинерија во јужниот регион Ростов, соопштија руските власти во четврток (19 декември).
Додека Русија напредува со своето најбрзо темпо од почетокот на војната во 2022 година, Украина постојано се обидува да ја нападне руската нафтена инфраструктура-која финансира значителен дел од воената економија на Русија.
„Руската противвоздушна одбрана собори 84 беспилотни летала над руските региони, вклучително и 36 над Ростовската област“, соопшти Министерството за одбрана.
Вршителот на должноста гувернер на Ростов, Јуриј Шљусар, рече дека Украина го погодила регионот со најмалку 13 проектили и десетици беспилотни летала, предизвикувајќи пожар во нафтената рафинерија Новошахтинск, која постојано била цел на Украина.
„Најмалку едно лице е повредено за време на нападот“, рече Шљусар.
Не е јасно кои проектили ги истрела Украина кон Ростов, иако на почетокот на месецот, Киев го погоди рускиот воен аеродром со ракети ATACMS од американско производство, што предизвика голем руски напад врз енергетската инфраструктура на Украина.
По одобрението на администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден, Украина на 19 ноември ја погоди Русија со шест американски ракети со долг дострел, а на 21 ноември со британски ракети „Сенка на бура“ и „ХИМАРС“ од американско производство.
Рускиот претседател Владимир Путин, по тие напади, на 21 ноември истрела нова хиперсонична балистичка ракета со среден дострел, позната како „Орешник“, кон Украина.
Андриј Коваленко, шефот на украинскиот официјален Центар против дезинформации, на Телеграм напиша дека ракетниот напад бил фокусиран на хемиската фабрика Каменски „која произведува ракетно гориво специјализирано за компоненти на цврсто гориво за ракетни мотори“.
Зеленски со Макрон разговарал за распоредување војници во Украина
Украинскиот претседател Володимир Зеленски вчера во Брисел се сретнал со францускиот претседател Емануел Макрон со кого разговараше за распоредување на војници во Украина како начин за постигнување на стабилен мир.
„Ние споделуваме заедничка визија: сигурните гаранции се клучни за постигнат мир“, напиша Зеленски на платформата „X“.
Зеленски изјави дека разговарале за иницијативата на Макрон за распоредување сили во Украина кои би можеле да придонесат за мир.
„Разговаравме за клучните приоритети за зајакнување на одбраната на Украина од руската агресија, фокусирајќи се на зајакнувањето на капацитетитее за противвоздушна одбрана. Благодарни сме и на Франција што обучи една бригада за нашата армија и се согласи да обучи друга. Се надеваме дека и другите партнери ќе се приклучат кон опремување на нашите бригади“, напиша Зеленски.
На состанокот во Брисел, организиран од генералниот секретар Марк Руте, учествуваа германскиот канцелар Олаф Шолц и шефовите на држави и влади на Полска, Италија, Данска и Холандија.
Зеленски денеска (19 декември) треба да присуствува како гостин на Самитот на ЕУ.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете