Најмалку 126 луѓе загинаа во силниот земјотрес што на 7 јануари го погоди хималајскиот регион на Тибет во југозападна Кина. Најмалку 130 луѓе се повредени, а стотици куќи се уништени.

Околу 1.500 пожарникари и спасувачи се ангажирани во потрагата по луѓето во урнатините, соопшти Министерството за вонредни состојби.

Американскиот геолошки институт соопшти дека земјотресот бил со јачина од 7,1 степени, на длабочина од околу десет километри. Кина забележа магнитуда од 6,8 степени по Рихтеровата скала.

Епицентарот на земјотресот бил на околу 75 километри североисточно од Монт Еверест, кој се наоѓа на границата на две земји. Областа е сеизмички активна и е местото каде што се судираат индиската и евроазиската плоча.

Според новинската агенција Ксинхуа, земјотресот го погоди северното подножје на Хималаите во близина на еден од најсветите градови на Тибет, оштетувајќи ги зградите околу Шигатсе и принудувајќи ги луѓето на улиците во соседните Непал и Индија.

Шигатсе е седиште на Панчен Лама, една од најважните фигури на тибетскиот будизам, чиј духовен авторитет е само втор по Далај Лама.

Шест села се на пет километри од епицентарот, соопшти кинеската државна CCTV, без да даде дополнителни детали.

Земјотресот бил почувствуван и во Катманду, главниот град на соседен Непал, како и во делови од Индија.

Тибет, како и целиот југозападен дел на Кина, Непал и северна Индија, често се погодени од земјотреси предизвикани од судирот на индиската и евроазиската тектонска плоча.

Изминатата година, во 2024 година во Грција беа приведени над 13 илјади луѓе за насилство, односно осомничени дека извршиле насилство врз своите сопруги, нивните деца, нивните партнери, многу пати и нивните родители. Ова го изјави грчиот министер за заштита на граѓаните Михалис Хрисохоидис.

Тој во интервју за грчка телевизија овие 13.000 апсења се однесуваат на пријави за околу 20.000 случаи Тој додаде дека „станува збор за огромна бројка“ која е речиси двојно поголема споредбено со една година претходно, што според него се должи и на тоа што жртвите ги пријавуваат насилниците.

Надлежниот министер истакна дека потребно е дополнително да се заострат законските одредби за да не може насилникот да ѝ се приближи на жртвата или на потенцијалната жртва.

Северна Кореја на 7 јануари објави дека тестирала нова хиперсонична ракета со среден дострел, која може да погоди далечни цели во Пацификот.

Севернокорејските државни медиуми го објавија ова еден ден откако војската на Јужна Кореја соопшти дека открила дека Северна Кореја лансирала проектил кој прелета 1.100 километри пред да слета во водите меѓу Корејскиот полуостров и Јапонија, јавува новинската агенција Асошиетет Прес.

Минатата година Северна Кореја тестираше повеќе системи за оружје кои имаат доволно голем достел да достигнат до нејзините соседи и САД, вклучително и интерконтинентални балистички ракети со цврсто гориво.

Постои загриженост дека нејзините воени способности на Северна Кореја би можеле дополнително да се зајакнат со помош на технологијата од Русија, со која соработува поблиску откако испрати војници на фронтот во Украина од руска страна.

Од 2021 година, Северна Кореја тестира различни хиперсонични оружја способни да летаат со пет пати поголема брзина од звукот. Брзината и маневрирањето на таквото оружје се наменети за „заобиколување“ на регионалните системи за ракетна одбрана.

Последното лансирање го надгледуваше севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун, а медиумите објавија дека оружјето поминало 1.500 километри и достигнало брзина 12 пати поголема од звукот.

Министерот за одбрана на Босна и Херцеговина (БиХ) Зукан Хелез одби да даде дозвола за прелет на српски воен авион или хеликоптер над територијата на Босна и Херцеговина, кој според планот за летање обезбеден од српската амбасада во Босна и Херцеговина се однесува на период од 8-ми до 9-ти јануари.

За ова одлука е известена Канцеларијата на високиот претставник во Босна и Херцеговина (ОХР), канцеларијата на НАТО во Сараево, ЕУФОР и Делегацијата на ЕУ во Босна и Херцеговина.

„Ова прелетување на хеликоптерот на Република Србија и посетата на делегацијата на Министерството за одбрана на Србија несомнено упатува на заклучокот дека намерата е присуство на настани поврзани со одбележувањето на 9 јануари, кои во 2015 и 2019 г. Уставниот суд на Босна и Херцеговина го прогласи за неуставен ден на Република Српска“, образложи министерот на својот официјален профил на социјалната мрежа Фејсбук.

Тој исто така изјави дека непочитувањето на одлуките на Уставниот суд во сите демократски држави претставува поткопување на владеењето на правото, а во Босна и Херцеговина потенцијално кривично дело.

Властите на Република Српска го слават 9 јануари, датумот кога во Сараево во 1992 година тогашното Собрание на српскиот народ во Босна и Херцеговина ја донесе Декларацијата за Републиката на српскиот народ на Босна и Херцеговина како независен ентитет, во рамките на Босна и Херцеговина.

На чело на самопрогласената република беа Радован Караџиќ, Билјана Плавшиќ и Момчило Крајишник, кои беа осудени во Хашкиот трибунал за воени злосторства.

Претставниците на Бошњаците и Хрватите не учествуваа во изготвувањето на декларацијата. Овие два народи го гледаат 9 јануари како почеток на војната во Босна и Херцеговина и почеток на етничко чистење, воени злосторства и геноцид врз несрпското население на територијата на Република Српска.

Уставниот суд на Босна и Херцеговина утврди дека Денот на Република Српска е неуставен. На 28 февруари 1992 година, Уставниот суд на тогашната Република Босна и Херцеговина донесе одлука со која ги поништува и декларацијата и Уставот на Српската Република Босна и Херцеговина.

Уставниот суд на Босна и Херцеговина, 23 години подоцна, во ноември 2015 година, донесе одлука според која членот од Законот за празниците на Република Српска, кој зборува за Денот на РС, е неуставен.

Уставниот суд на Босна и Херцеговина не го оспори правото на денот на Република Српска, но утврди дека „Денот на РС“ не може да биде 9 јануари.

Како одговор на одлуката на Уставниот суд на Босна и Херцеговина, на 25 септември 2016 година во РС се одржа референдум на 9 јануари, иако Уставниот суд на Босна и Херцеговина ја суспендираше Одлуката за распишување референдум седум дена порано.

И покрај тоа, референдумот беше одржан, по што во октомври истата година во Собранието на РС беше усвоен Законот за Денот на РС, со кој 9 јануари повторно беше дефиниран како празник.

Девет бошњачки и хрватски делегати во Советот на народите на РС, како еден од двата дома на Народното собрание на РС, поднесоа нова жалба до Уставниот суд на Босна и Херцеговина.

Во март 2019 година, судот донесе одлука според која членот од тој закон дека „врз основа на потврдената волја на граѓаните на Република Српска, 9 јануари се утврдува како Ден на Републиката“ е противуставен и е против Меѓународната конвенција за елиминација на сите форми на расна дискриминација.

Утврдено е и дека е против Протоколот кон Европската конвенција за заштита на човековите права и основни слободи.

Претходно, и Венецијанската комисија во своето мислење оцени дека Денот на РС на тој датум е „дискриминаторски, бидејќи не е во согласност со универзалните вредности на дијалог, толеранција и разбирање“.

Македонскиот премиер Христијан Мицкоски најави дека ќе следи одговорност за заменик-директорот на „Македонија пат“ Сашо Дранго, ако се утврди дека тој ја застрелал мечката со која се фотографираше во декември.

„Доколку се потврдат овие тврдења, ќе барам одговорност и ќе биде под итно разрешен. Таквите девијантни однесувања доколку се потврдат, јас ниту ги оправдувам, ниту имам намера да ги амнестирам“ , изјави Мицкоски во одговор на новинарско прашање на 7 јануари.

Претходно невладината организација за заштита на животните „Анима Мунди“ минатата недела објави дека заменик-директорот на „Македонија пат“ и претседател на Унијата на ветерани на ВМРО-ДПМНЕ во Демир Хисар, Сашо Дранго, се фотографирал со убиена мечка и пушка, поради што тврдат дека Дранго застрелал мечката во декември 2024 година.

Од „Анима Мунди“ посочија дека мечката е класифицирана како дивеч под заштита и нејзиното ловење, прогонување или вознемирување е строго забрането за што е предвидена и затворска казна. Од невладината организација најавија дека ќе поднесат кривична пријава против Дранго и очекуваат негово разрешување од функцијата.

По објавта на „Анима Мунди“, заменик директорот на Македонија пат во изјава за една национална телевизија кажа дека тој не ја застрелал мечката, туку дека таа била жртва на сообраќајна несреќа.

Дранго и вработените во „Македонија пат“, како што вели тој, само ја тргнале од коловозот на патот Битола-Ресен, по што тој се сликал со неа. Тој уверува и дека за инцидентот има записник и во полициската станица во Битола, но од таму негираа дека има пријава.

Од Основното јавно обвинителство од Битола изјавија дека ќе отворат предмет за случајот со мечката

Германска двојка на 7 јануари призна дека убиле млада Украинка и нејзината мајка во март 2024 година за да и го украдат бебето. На првиот ден од судењето во Окружниот суд во Манхајм, двајцата обвинети признаа дека ја убиле 27-годишната Украинка и нејзината 51-годишна мајка.

„Се каам за се што направив“, рече мажот во изјавата што ја прочитаа адвокатите.

„Направив голема грешка,“ додаде неговата сопруга, јавува германската новинска агенција ДПА.

Според јавното обвинителство, парот чува четири деца, меѓу кои и еден нивниот син.

По претрпените голем број спонтани абортуси и неуспешниот третман за плодност, тие планирале да го киднапираат новородено девојче и да го исчуваат како своја ќерка.

„Навистина сакавме да имаме заедно ќерка, тоа беше најголемата желба на мојата сопруга“, изјави сопругот во судницата.

Двојката намерно ги таргетирала бегалците од руската инвазија на Украина, приклучувајќи се на група на социјалната платформа Телеграм нудејќи им на бегалците помош при превод на документи.

27-годишната Украинка со својата мајка и бебе биле сместени во кампот за бегалци во југозападниот германски град Вислох, кога стапила во контакт со парот.

На 6 март 2024 година, тие наводно им дале седативи на двете жени во ресторан по што мажот ги убиел двете жени со тап предмет на две одделни локации.

Според обвинението телото на бабата го фрлиле во езеро и го запалиле телото на мајката пред да тргнат дома со бебето.

Телото на 27-годишната жена следниот ден го открил случаен минувач на брегот на Рајна, а полицијата го уапсила парот по што го пронашле и бебето на 13 март.

Двојката оттогаш е во притвор, додека бебето се вратило во Украина под старателство на нејзината тетка, која е тужител во случајот.

За постапката се закажани вкупно девет судски дена, а пресудата се очекува да биде објавена на 21 февруари.

Најмалку 95 луѓе загинаа, а повеќе од 130 се повредени во силниот земјотрес што на 7 јануари го погоди хималајскиот регион на Тибет во југозападна Кина.

Според кинеските државни медиуми, многу згради се уништени. Уништени се над 1000 куќи, пренесе Би-би-си, наведувајќи дека се уште е рано да се процени конечниот број на жртви.

Според новинската агенција Ксинхуа, земјотрес со јачина од 7,1 степени според Рихтеровата скала го погоди северното подножје на Хималаите во близина на еден од најсветите градови на Тибет на 7 јануари, оштетувајќи ги зградите околу Шигатсе и принудувајќи ги луѓето на улиците во соседните Непал и Индија.

Земјотресот во 9:05 часот по локално време (02:05 часот по средноевропско време), a бил на длабочина од 10 километри, соопшти Кинескиот центар за земјотреси.

Шигатсе е седиште на Панчен Лама, една од најважните фигури на тибетскиот будизам, чиј духовен авторитет е само втор по Далај Лама.

Шест села се на пет километри од епицентарот, соопшти кинеската државна CCTV, без да даде дополнителни детали.

Земјотресот бил почувствуван и во Катманду, главниот град на соседен Непал, како и во делови од Индија.

Тибет, како и целиот југозападен дел на Кина, Непал и северна Индија, често се погодени од земјотреси предизвикани од судирот на индиската и евроазиската тектонска плоча.

Македонската претседателка Гордана Сиљановска Давкова стави вето, односно не го потпиша указот за Законот за заштита на децата кој беше изгласан во Собранието. Таа вели дека нејзината цел била да ги повика пратениците уште еднаш да ги разгледаат членовите 9 и 10 кои се однесуваат на издавање на двојазични лиценци за негувателки во градинки.

„Не сум јас пристрасната, туку партиите кои посегаат по квалификации. Јас само тргнав од еден ноторен уставен и правен факт дека најпрво во самиот закон има одредба во која се вели дека меѓу останатото начинот на полагањето и начинот на издавањето на лиценците се уредува со акти на министерот. Во членовите 9 и 10 има одредби што мислам дека треба парламентарниот состав да ги преобмисли, изјави Сиљановска Давкова.

Со овие два члена во законот се предвидува покрај македонскиот, во лиценците да стои и јазикот што го зборуваат 20 проценти од граѓаните. Силјановска во своето објаснување вели дека дека спорните членови 9 и 10 од овој закон треба да се преиспитаат низ призма на аманданот пет од Уставот и постоечкиот Закон за употреба на јазиците, кој засега е оспорен во Уставниот суд.

По непотпишувањето на указот од страна на претседателката, од Владата информираа дека законот ќе се доработи и ќе се достави во Собранието во закониските рокови.

Ќе бидат корегирани и ќе бидат согласно Уставот и Законот за јазици и очекувам дека успешно ќе бидат усвоени. Мислам дека малку несмасно е тоа направено. Тоа е една формулација којашто ќе се надмине. Инаку се знае дека службен јазик на целата територија на државата е македонскиот јазик, но сите оние кои ќе побараат и на албански да биде формуларот за полагање, тоа сега ќе биде прецизно формулирано согласно Уставот и законите и ќе биде овозможено, изјави премиерот Христијан Мицкоски пред Соборниот храм во Скопје.

Опозициските партии го поздравија ветото на Сиљановска Давкова.

„Го поздравуваме непотпишувањето на Указот од страна на претседателката на државата, Гордана Сиљановска Давкова, со што се отвора можноста за повторно разгледување. Бараме од Владата да се повлече од намерата за измена на Законот,“ соопштија од СДСМ.

Тие го критикуваат и враќањето на процедурата за издавање лиценци од дигитална на хартиена форма.

„Ова отвора простор за злоупотреби, партизација и доделување на лиценци по партиски клуч, наместо транспарентен и објективен процес,“ се вели во соопштението.

СДСМ ја осуди и процедурата на носење на Законот, која според нив, била насилно туркана низ Собранието.

Над 900 луѓе, наводно, биле егзекутирани во Иран минатата година, вклучително и околу 40 во една недела во декември, изјави на 7 јануари високиот комесар на ОН за човекови права Волкер Турк

„Длабоко вознемирувачки е тоа што повторно гледаме зголемување на бројот на луѓе подложени на смртна казна во Иран од година во година“, изјави Турк, додавајќи дека најмалку 90о луѓе наводно биле егзекутирани во 2024 година.

„Крајно време е Иран да го спречи овој зголемен бран на егзекуции“, додаде тој.

Иран користи смртна казна за големи кривични дела и злосторства како убиства, трговија со дрога, силување и сексуални напади.

Исламската република погубува повеќе луѓе годишно од која било друга земја, освен Кина, за која немаат конкретни податоци меѓународните организации за заштита на човекови права, вклучително и Амнести интернешенел.

Активистите за заштита на човекови права се повеќе се вознемирени поради порастот на бројот на луѓе кои се обесени во Иран.

Тие ги обвинуваат властите под врховниот лидер ајатолахот Али Хамнеи дека ја користат смртната казна како алатка за да влеат страв низ општеството, особено во периодот на националните протести 2022-2023 година.

Канцеларијата за права на ОН соопшти дека повеќето од минатогодишните егзекуции биле за прекршоци поврзани со дрога, но рече дека „исто така биле егзекутирани дисиденти и луѓе поврзани со протестите во 2022 година“.

Пораст на бројот на егзекутирани жени

Организацијата „Иран за човекови права“ (IHR), со седиште во Норвешка, која внимателно ги следи егзекуциите во Иран, во извештајот во понеделникот рече дека најмалку 31 жена биле егзекутирани во 2024 година.

„Ние се спротивставуваме на смртната казна под сите околности. Тоа е некомпатибилно со основното право на живот и го зголемува неприфатливиот ризик од егзекуција на невини луѓе“, рече Турк.

Високиот комесар на ОН Турк ги повика иранските власти да ги прекинат сите понатамошни егзекуции и да стават мораториум на употребата на смртната казна со цел конечно да ја укинат оваа казна.

Бразиската форензичка лабораторија ги испрати резултатите до казахстанските власти од проверката на „црната кутија“ пронајдена во авионот на Азербејџанс ерлајнс од бразилско производство, кој се урна минатиот месец.

Лабораторијата во соопштение на 6 јануари соопшти дека го завршила процесот преземање на податоците од „црната кутија“ во пилотската кабина на авионот Ембраер и го предала материјалот на истражителите.

Казахстанските власти на 29 декември објавија дека снимачите (црната кутија) ги испратиле во Бразил поради обвинувањата на азербејџанскиот претседател Илхам Алиев дека Русија се обидува да ја „прикрие“ причината за трагедијата.

Патничкиот авион на Азербејџан ерлајнс на 25 декември летал од главниот град на Азербејџан, Баку, за Грозни во руската област Чеченија, кога бил пренасочен и се урна во Казахстан, при што загинале 38 од 67 лица во авионот.

Казахстанското Министерство за транспорт соопшти дека комисијата задолжена за истрагата ги испратила рекордерите на летот до Центарот за истражување и спречување на аеронаутички несреќи во Бразил поради докази дека авионот бил погоден од руска противвоздушна одбранбена ракета пред да се урне во близина на Актау кој се наоѓа во западен Казахстан.

Алиев на 29 декември изјави дека во авионот било пукано по грешка додека се приближувал до Грозни. Тој, исто така, рече дека Русија не ја признала вината ниту му се извинила на Азербејџан, но наместо тоа, презентирала „апсурдни теории“ за удар на птица или експлозија на плинска боца во авионот.

Тие теории, рече Алиев, покажаа „дека руската страна сака да го прикрие прашањето“.

Кремљ соопшти дека рускиот претседател Владимир Путин му се извинил на Алиев, но не ја прифатил вината за авионската несреќа.

Во телефонскиот разговор со Алиев на 28 декември, Путин рече дека руската противвоздушна одбрана одбива наводен напад со украинско беспилотно летало врз Грозни кога авионот се обидувал да слета на тамошниот аеродром, се вели во соопштението на Кремљ.

Истражниот комитет на Русија отвори кривична истрага за можното прекршување на правилата за безбедност на летот, се вели во соопштението.