Вести
Фити: намалувањето на економскиот раст се должи на новата политичка криза
Прогнозите за намалување на економскиот раст, 2,5 отсто според Светска банка и 1,6 отсто според МММФ, се очекувани и се должат на оваа миниполитичка криза, смета претседателот на МАНУ, академик Таки Фити.
„Во вакви ситуации се менуваат очекувањата на инвеститорите односно на економските субјекти. Тоа е круцијален факт за дефинитивно профилирање на стапката на економски раст. Одамна позната економска законитост е дека очекувањата многу влијаат. Бидејќи, ако нашите претпријатија и странските ивеститори очекуваат полоши времиња, политички тензии, тогаш, едноставно, луѓето не инвестираат“, вели Фити.
Тој смета дека ако дојде до политички избори, целата енергија, труд и напор, ќе се сврти кон изборите. Според него ќе биде подобро ако уставните измени поминат во Собранието и да се избегнат избори, со што би се избегнале „дополнителни трошоци и тензии.“
„За жал, кога имате политички избори, луѓето малку размислуваат за економија и бизнис, се воздржуваат и домашните, и странските инвеститори“, изјави Фити.
МАНУ денеска одбележа 51 година од основањето.
види ги сите денешни вести
Илјада портрети на жртви од војната во Украина на собир на антивоени активисти во Белград
Невладиното здружение „Руско демократско општество“, составено од антивоени активисти на 19 ноември организираше собир во центарот на Белград по повод илјада дена од војната во Украина.
Активистите на ова здружение држат портрети на цивилни жртви од војната, изјави за Радио Слободна Европа (РСЕ) Илија, еден од активистите.
Не сакаше да го открие целосниот идентитет, како што рече, од безбедносни причини.
Илија наведува дека активистите поседуваат илјада портрети направени од руско-израелскиот уметник Виктор Меламед.
„Од првиот ден на војната, тој секој ден создава портрет на жртва и пишува краток текст за таа личност, нешто од неговата биографија“, изјави тој за РСЕ, додавајќи дека тие текстови ги превеле на српски и на англиски јазик.
Тој вели дека сакале овие луѓе „да се појават на јавниот простор на Белград, макар и на неколку минути“.
Илија вели дека во исто време оваа организација собира средства во рамки на кампањата „Енергија за живот“ за купување генератори за греење во Украина.
„Сите знаеме колку Русија веќе го оштети електроенергетскиот систем на Украина“, вели Илија.
На илјадатиот ден од целосната инвазија на Русија на Украина, беше извршен уште еден смртоносен напад од руски дрон врз станбена зграда.
Шест лица, меѓу кои и едно дете, беа убиени во Глухив како резултат на рускиот напад, а 12 лица беа повредени, меѓу кои и две деца, соопшти утрото на 19 ноември Регионалната воена управа во Суми.
Украинските власти и меѓународните организации ги оквалификуваат овие напади како воени злосторства извршени од Руската Федерација и истакнуваат дека тие биле со предумисла.
Од друга страна, Русија негира дека руската армија за време на војната во големи размери извршува целни напади врз цивилната инфраструктура на градовите и селата на Украина.
До крајот на октомври, ОН објавија дека 12.162 цивили во Украина биле потврдени мртви, а 26.919 биле ранети од почетокот на руската целосна инвазија врз Украина. Организацијата нагласи дека реалните податоци за жртвите би можеле да бидат многу поголеми.
Борел - Судбината на Украина ќе ја одреди судбината на ЕУ
Судбината на Украина ќе ја одреди судбината на Европската унија (ЕУ), изјави високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел на 1.000-тиот ден на руската инвазија врз Украина.
Борел ова го изјави по состанокот на министрите за одбрана на ЕУ одржан во Брисел на 19 ноември. Тој додаде дека руската нуклеарна закана е неодговорна.
„Не е првпат тие (Русите) да се закануваат со нуклеарна ескалација, што е целосно неодговорно“, рече Борел, пренесе АФП.
Високиот претставник на ЕУ пред средбата изјави дека Европејците треба да го следат примерот на САД и да дозволат напади на територијата на Русија со ракети со долг дострел, кои ги испраќаат до украинските сили.
„Се надевам дека сите земји-членки ќе ја следат американската одлука. Убеден сум дека тие (ЕУ) ќе го следат примерот на САД и ќе одобрат Украинците да го употребуваат тоа оружје за борба против Русите внатре во руската територија“, рече Борел кој претседаваше со состанокот, негов последен на крајот од неговиот мандат на чело на европската дипломатија.
Франција им испорача на Украинците ракети земја-воздух од среден дострел „Скалп“, не исклучувајќи ја можноста тие да бидат употребени на руска територија. Франција, меѓутоа, никогаш не потврди дали таквите напади веќе биле извршени, ниту колку проектили биле испорачани на Киев.
Берлин, пак, досега одбиваше да му достави на Киев ракети Таурус од германско производство, со дострел од 500 километри, поради страв од интензивирање на конфликтот со Русија.
„Ништо не е променето“ во позицијата на Германија, рече министерот за одбрана Борис Писториус на 19 ноември по неговото пристигнување во Брисел.
Борел, кој ја напушта функцијата во декември, ќе биде заменет од поранешната премиерка на Естонија Каја Калас.
Муцунски и Борел го потпишаа Договорот за безбедносно и одбранбено партнерство
Северна Македонија потпиша Договор за партнерство за безбедност и одбрана со Европската унија, со што е прва земја од регионот на Западен Балкан што воспоставува вакво партнерство со ЕУ.
Ваков договор со ЕУ во следниот период се очекува да потпише и со Албанија, откако претходно слични спогодби Унијата склучи со Јапонија, Јужна Кореја, Канада, Норвешка и Молдавија за зајакнување на европската безбедност.
Договорот меѓу Северна Македонија и ЕУ денеска во Брисел го потпишаа мнистерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски и високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност Жозеп Борел.
Со договорот целта е заедничко справување со безбедносните предизвици, како хибридните закани, зајакнување на кибер безбедноста, борбата против тероризмот и надворешните аспекти на интегрирано гранично управување, спроведување на мисии и операции и поефикасна соработка во други области од сферата на безбедноста и одбраната.
„Партнерството воспоставува платформа за зајакнат дијалог и соработка за безбедносни и одбранбени прашања, што ја одразува решеноста на двете страни да работат заедно за да се справат со заедничките безбедносни предизвици во сè посложената глобална средина“, соопшти Европската служба за надворешни работи.
Во соопштението се посочува дека актуелната неиспровоцирана и неоправдана агресивна војна на Русија против Украина ја истакнува критичната важност на единството и блиската соработка на ЕУ и со нејзините најблиски партнери.
„Северна Македонија е кандидат за членство во Европската Унија и важен и почитуван партнер на ЕУ во областа на безбедноста и одбраната. Како таква, таа е исто така активна трета земја учесник во заедничката безбедносна и одбранбена политика на ЕУ“, се вели во соопштението.
Според ЕЕАС, потписот на Договорот за партнерството за безбедност и одбрана ќе биде од корист за граѓаните и на ЕУ и на Севрна Македонија преку промовирање на мирот, стабилноста и безбедноста.
„Областите за соработка во рамките на Партнерството за безбедност и одбрана редовно ќе се ревидираат за да се следи напредокот и да се осигури дека Партнерството ќе остане цврсто и најдобро се справува со предизвиците што се создаваат“, посочува ЕЕАС.
Во соопштението се потсетува и на одлуката на ЕУ од септември 2024 година за обезбедување поддршка од 13 милиони евра во рамки на Европскиот мировен фонд за Армијата на Република Северна Македонија, кој се оценува како важна пресвртница во заедничката безбедносна и одбранбена соработка.
Оваа, заедно со одлуката на Унијата од март 2023 година за зајакнување на капацитетите на вооружените сили на земјава преку подобрување и надградба на опремата на нејзиниот лесен пешадиски баталјон, според ЕЕАС, ја одразуваат благодарноста на ЕУ за целосното усогласување на Северна Македонија со заедничката надворешна и безбедносна политика на Унијата, што е нејзин многу јасен стратешки избор за иднина во блокот.
Пред потпишувањето на Договорот, на прес-конференција по завршувањето на Советот за надворешни работи, Борел истакна дека овој документ е доказ дека ЕУ е повеќе од само економска унија, туку и дека е политичка унија со одговорности во сите делови на политичкиот живот, вклучително и безбедноста и одбраната.
„Без безбедност не е можно ништо да се прави. Затоа да работиме напорно со цел да осигураме дека Европејците ќе уживаат во безбедноста. Тоа е многу ретка ситуација во светот денес, бидејќи живееме во многу понебезбеден свет отколку пред пет години“, рече Борел.
Русија вели дека Украина користела ATACMS кон воен објект во Брајанск
Руското Министерство за одбрана во соопштение на 19 ноември соопшти дека Украина употребила шест ракети „ATACMS“ испорачани од САД во напад врз регионот Брјанск во текот на ноќта, тврдејќи дека руските сили успеале да соборат пет од проектилите и да оштетат еден.
Според министерството, фрагменти од оштетените „ATACMS“ паднале врз воен објект, предизвикувајќи пожар кој брзо бил изгаснат. Министерството соопшти и дека нема жртви.
Неколку часа претходно, руската новинска агенција РБК цитираше информиран извор од украинската војска, кој рече дека Киев за прв пат користел ракети „ATACMS“, гаѓајќи објект во градот Карачев во руската југозападна област Брјанск, успешно оштетувајќи го објектот.
Времето на оваа операција, што се совпаѓа со 1.000-тиот ден од руската инвазија, има симболична тежина.
Демонстрирајќи го својот капацитет да возврати со прецизност и дострел, набљудувачите веруваат дека Украина се обидува да ја смени стратешката пресметка на војната, покажувајќи дека руската територија не е имуна од директни напади.
Четири белоруски семејства се соочуваат со судења за протестите во 2020 година
Четири години по избувнувањето на масовните протести против авторитарното владеење на Александар Лукашенко во Белорусија, продолжуваат судските процеси против оние кои излегоа на улиците.
Во судовите во Минск во моментов се водат повеќе постапки против семејства обвинети за учество во протестите во 2020 година.
На 19 ноември, на Хана, Инна и Раман Усманау, заедно со Кирил Селјазњу, ќе им се суди во окружниот суд Завод. Тие се обвинети за „активно учество во дејствија со кои грубо се нарушува јавниот ред и мир“.
Истовремено, окружниот суд Фрунзе започна постапка против Катјарина и Ихар Грамович по истото обвинение.
Понатамошни судења во кои ќе бидат вклучени семејства се закажани во наредните денови.
На 21 ноември, во случајот на двојката: Марк Куницки и Ирина Пратазанова-Куницкаја ќе има сослушувања во Окружниот суд Кастричник.
На 22 ноември, на Ана, Татјана и Андреј Вашчишин ќе им се суди во Окружниот суд Фрунзе.
Случаите произлегуваат од протестите во 2020 година кои следеа по спорните претседателски избори кои го продолжија долгогодишното владеење на Лукашенко за уште еден мандат.
Изборите беа широко осудени како фалсификат од страна на Соединетите Држави, Европската Унија и другите меѓународни актери.
Протестите, на кои се бараше оставка на Лукашенко, беа дочекани со масовни апсења, наводни мачења и насилни репресии во кои загинаа неколку луѓе.
Многу опозициски лидери остануваат во затвор или во егзил, додека Лукашенко одбива дијалог со неговите критичари. Судењата ја одразуваат тековната репресија, додека белорускиот режим продолжува со напорите да го задуши несогласувањето и да ја консолидира моќта.
Амбасадорката на САД Агелер ја честиташе функцијата на Шекеринска во НАТО
Американската амбасадорка Анџела Агелер упати честитка за изборот на Радмила Шекеринска за заменик генерален секретар на НАТО.
„Чеситки до Радмила Шекеринска идниот заменик-генерален секретар на НАТО, како и до премиерот Христијан Мицкоски и за Владата на Северна Македонија што ја поддржаа нејзината кандидатура. Моќен доказ за стручноста и искуството на Шекеринска и на улогата на Македонија како ценет сојузник на НАТО и партнер на САД“, напиша Агелер на мрежата Х.
Радмила Шекеринска е прв висок функционер од Западен Балкан во НАТО. Одигра клучна улога во зачленувањето на Северна Македонија во Алијансата, а како вицепремиерка за евроинтергации ја поднесе кандидатура за членство во ЕУ во 2005.
Поранешната македонска министерка за одбрана, Радмила Шекеринска, ќе стане нов заменик - генерален секретар на НАТО, објави воената Алијанса на 19 ноември.
Со ова назначување таа стана највисокиот функционер во Алијансата досега што доаѓа регионот на Западен Балкан, но и од земја надвор од Европската унија.
Пополнувањето на заменичката позиција беше приоритет за генералниот секретар Марк Руте, кој ја презеде оваа функција на 1 октомври, по 14 години како холандски премиер.
Неколку функционери на НАТО, кои зборуваа под услов да останат анонимни, за РСЕ изјавија дека постои силна желба заменикот на генералниот секретар да доаѓа од Централна и Источна Европа и дека е подобро да биде жена.
Претходно Руте изјави дека приоритет на Алијансата ќе остане да се обезбеди одбрана на земјите-членки.
,,Една работа нема да се промени, а тоа е основната мисија на НАТО – да обезбедиме одбрана на нашите луѓе, на нашите земји и на нашата иднина,, потенцира Руте.
Шекеринска, која беше министерка за одбрана на Северна Македонија 2017-2022 година, одигра клучна улога во процесот на пристапување на земјава во НАТО во 2020 година.
Платите на вработените во здравството ќе се зголемат за 10 отсто
Зголемување од 10 отсто на платите во здравството е договорено со анекс на Колективниот договор за здравствена дејност на средбата меѓу Владата и Самостојниот синдикат за здравство, фармација и социјална заштита, Самостојниот синдикат на Клиничкиот центар - Скопје.
Порастот на платите ќе почне да се применува од ноември, за што работна група со претставници од Министерството за здравство и од Фондот за здравствено осигурување ќе работи на усогласување на анексот.
На прес-конференцијата по средбата, на која присуствуваа претедателите на двата синдиката и претседателот на Владата Христијан Мицкоски, беше изразено задоволство од постигнатиот договор.
„Успеавме со овој анекс на Колективниот договор да ги корегираме коефициентите на вработените во здравството. Се работи конкретно за корекција на коефициентот 0.233 кој во превод значи повисока бруто плата за сите вработени од 3650 денари или 2450 денари во нето износ. Уште подобра придобивка во делот на овој анекс е корекција на платите од 0.364 за медицинските сестри со средно образование и останатиот средно медицинскиот кадар кој го превод значи 5700 денари во бруто или 3850 денари во нето. Ова значи и поголема мотивација за нашите вработени, а колективниот договор е двостран акт и израз на добра волја“, истакна Љубиша Каранфиловски, претседател на Самостојниот синдикат за здравство, фармација и социјална заштита.
Од Синдикатот на Клиничкиот центар - Скопје нагласија дека по долги преговори е постигнат договор кој што значително ќе го подобри финансискиот статус на сите вработени во здравствените установи и признавање на нивната посветеност, труд и професионализам.
„Сите овие покачувања се резултат на напорната работа на двата репрезентативни синдикати и заедно со Владата претставуваат одговор на барањата за подобри услови за работа и мотивација за уште поголема посветеност на нашиот секојдневен труд. Како синдикати остануваме посветени на продолжување на дијалогот и понатамошно подобрување на условите за работа во здравството, како и на продолжување на нашата борба за унапредување на здравствениот систем во целост“, истакна Предраг Серафимовски, претседател на Самостојниот синдикат на Клинички центар - Скопје.
Премиерот Мицкоски го оцени потпишувањето на анексот на Колективниот договор како важен историски момент, при што најави дека и во наредните години ќе продолжи трендот на покачување на платите на здравствените работници.
„Веќе следната година, во март месец, ќе имаме дополнителни 5 проценти зголемување на паричната маса која се издвојува за плати за здравствените работници. Следната 2026 година од 5 до 7 проценти, во зависност од тоа во каква состојба и кондиција ќе биде Буџетот, се надеваме дека ќе биде навистина во здрава кондиција и работиме на тоа, зошто да не одиме на горната граница. Истото тоа зголемување од 5 до 7 проценти ќе биде и во 2027 година, а од 7 до 10 проценти ќе биде во 2028 година. Кога ќе го земете целиот овој период во низа, добиваме зголемување на паричната маса потребна за да се исплатат платите на здравствените работници за целиот период, помеѓу 45 и 50 проценти, нешто кое што претставува историско“, истакна премиерот Мицкоски.
Мицкоски додаде дека од Министерството за здравство и од Фондот за здравствено осигурување деновиве ќе излезат со нови позитивни пораки за здравствените работници, а најави дека ќе следат и реформи во здравствениот систем.
Зеленски во ЕП повика на фер и праведен крај на војната во Украина
Украинскиот претседател Володимир Зеленски повика да се стави крај на војната во Украина на „фер и праведен“ начин и оцени дека рускиот претседател Владимир Путин нема да застане сам.
Во видео порака емитувана на специјалната пленарна седница на Европскиот парламент, по повод 1000 дена од почетокот на војната во Украина, Зеленски предупреди дека контингентот севернокорејски војници во Русија, на границите со Украина, може да достигне 100 000.
„Рускиот претседател Владимир Путин донесе 11 000 севернокорејски војници на границите на Украина. Овој контингент може да порасне до 100 000“, рече Зеленски, оценувајќи дека Путин е фокусиран на победа во војната.
Тој додаде дека без одредени клучни фактори, на Русија „ќе и недостасува вистинска мотивација да се вклучи во значајни преговори“.
Украинскиот претседател оцени и дека „секој удар и секоја закана од Русија мора да бидат одговорени со цврсти санкции“.
„Илјада дена беа потребни за радикално да се намали способноста на Русија да ја финансира војната со продажба на нафта. Нафтата е извор на моќта за режимот на Путин. А флотата на танкери во сенка е она што го одржува во живот. Се додека овие танкери работат, Путин продолжува да убива“, рече тој.
Зеленски истакна дека се неопходни силни санкции против Русија.
Во исто време, тој го обвини Путин дека ги цени само парите и моќта.
„Ако некој во Европа мисли дека може да ја продаде Украина на Москва или на која било друга земја како балтичките земји или Балканот, Грузија, Молдавија и да добие нешто за возврат, нека се сети на оваа едноставна вистина: никој не може да ужива во мирните води во среде бура. Мораме да направиме сè за да ја завршиме оваа војна чесно, праведно и заедно“, рече Зеленски.
Зеленски рече дека Украина, цела Европа и украинските партнери во САД и во светот успеале не само да го спречат Путин да ја окупира Украина, туку и да ја одбрани слободата на сите европски народи.
Радмила Шекеринска избрана за заменик генерален секретар на НАТО
НАТО објави дека поранешната министерка за одбрана Радмила Шекеринска ќе стане нов заменик генерален секретар на воената алијанса.
„Среќен сум што можам да го објавам именувањето на Радмила Шекеринска за заменик генерален секретар. Таа е вистински посветена на НАТО, ја знае работата што е потребна за приклучување во Алијансата и што значи да се биде полноправна членка. Со нетрпение очекувам да работам со неа кога ќе ја преземе оваа витална улога“, изјави шефот на Алијансата, Марк Руте.
Пополнувањето на заменичката позиција беше еден од приоритетите на генералниот секретар Марк Руте, кој ја зазеде функцијата на 1 октомври.
Неколку функционери на НАТО, кои зборуваа под услов да останат анонимни, за Радио Слободна Европа изјавија дека имало силна желба заменикот да биде од Централна и Источна Европа и да биде жена.
Меѓу другите кандидати беа поранешната бугарска министерка за надворешни работи Марија Габриел, поранешната претседателка на Хрватска Колинда Грабар-Китаровиќ и Оливера Ињац, која беше министерка за одбрана на Црна Гора 2020-2022 година.
Шекеринска, која беше министерка за одбрана на Северна Македонија од 2017-2022 година, го надгледуваше пристапот на нејзината земја во НАТО во 2020 година. Таа ќе го замени вршителот на должноста заменик генерален секретар на НАТО Борис Руге, кој привремено ја презеде функцијата, откако тогашниот заменик генерален секретар Мирчеа Џоана објави дека ќе се кандидира за претседател на Романија.
Шекеринска ќе биде највисокиот функционер на НАТО од регионот на Западен Балкан, надвор од Европската Унија. Таа ќе ја преземе функцијата до крајот на годината.
Шекеринска е поранешна министерка за одбрана. Од 2002 до 2006 година беше и заменик претседател на Владата на РМ задолжена за европски интеграции. Во моментот е потпретседател на Партијата на европските социјалисти.
Примарната улога на заменикот на генералниот секретар е да го заменува шефот и да претседава со состаноците на 32-та амбасадори во Северноатлантскиот совет двапати неделно или на кој било итен состанок, вклучувајќи го и Советот НАТО-Украина.
Полицијата во Тбилиси ги растури шаторите на демонстрантите кои бараат нови избори
Полицијата во Тбилиси го растури шаторскиот камп што демонстрантите го поставија на главната улица во знак на протест поради резултатите од парламентарните избори минатиот месец и бараат ново гласање.
По изборите одржани на 26 октомври партијата Грузиски сон остана на власт, но противниците тврдат дека гласањето било наместено. Таа партија блиска до Русија на тој начин обезбеди четврти мандат на власт.
Многу Грузијци ги сметаа изборите како референдум за обидот на земјата да се приклучи на Европската унија. Оттогаш се одржаа неколку големи протести.
Кога поставија шаторски камп, демонстрантите ветија дека ќе останат деноноќно барајќи нови парламентарни избори.
Кога полицијата почна да ги растерува, настана тепачка и неколку демонстранти беа приведени. Некои од демонстрантите носеа знамиња на Европската Унија.
Претседателката на Грузија, Саломе Зурабишвили ги отфрли официјалните резултати и смета дека Грузија е жртва на руски притисок за да не влезе во Европската Унија.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете