Сириската опсерваторија за човекови права со седиште во Велика Британија денеска (5 јануари) објави дека повеќе од 100 борци се убиени во изминатите два дена во северна Сирија, во борби меѓу групите поддржани од Турција и силите на сириските Курди.

Од петокот вечерта, во судирите во неколку села околу градот Манбиџ загинаа 101 лице, вклучително и 85 членови на протурски групи и 16 членови на Сириските демократски сили (СДФ), во кои доминираат Курдите, наведува организацијата која ја следи граѓанската војна во Сирија.

СДФ соопшти дека ги одбила „сите напади на турските платеници кои биле поддржани од турски беспилотни летала и авијација“.

Турското Министерство за одбрана соопшти дека „неутрализирало“ 32 курдски борци во северна Сирија, без да даде дополнителни детали.

Групите поддржани од Турција во северна Сирија продолжија да се борат против СДФ во исто време кога бунтовниците предводени од исламистите започнаа офанзива на 27 ноември со која беше соборен сирискиот претседател Башар ал Асад само 11 дена подоцна.

Протурските групи успеаја да ги освојат Манбиџ и Тал Рифат во северната провинција Алепо, контролирана од Курдите, и покрај напорите предводени од САД да воспостават прекин на огнот во областа Манбиџ.

Борбите продолжуваат оттогаш, со зголемен број жртви.

За време на посетата на Дамаск во петокот, германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок рече дека безбедноста на Курдите е „суштинска за мирна Сирија“.

Таа рече дека ова налага „запирање на борбите на северот и интеграција на курдските сили во сириската безбедносна архитектура“.

СДФ контролира големи делови од североисточна Сирија и делови од провинцијата Деир Езор на исток, каде што Курдите воспоставија полуавтономна администрација по повлекувањето на владините сили за време на граѓанската војна што започна во 2011 година.

Групата, која е поддржана од САД, презеде контрола врз дополнителна територија откако ја зазеде од таканаречената Исламска држава.

Анкара ја обвинува главната компонента на СДФ, Единиците за заштита на народот, дека е поврзана со Курдистанската работничка партија (ПКК), која води повеќедецениски бунт во југоисточна Турција и е забранета од Анкара како терористичка организација.

Турската војска редовно изведува напади против курдските борци во Сирија и соседен Ирак, обвинувајќи ги дека се поврзани со ПКК.

Ахмед ал Шара, новиот сириски водач и водач на исламистичката група Хајат Тахрир ал Шам (ХТС), на крајот на декември изјави за телевизијата Ал Арабија дека локалните сили предводени од Курдите треба да се интегрираат во националната армија.

ХТС ја предводеше коалицијата на бунтовнички групи кои го соборија Асад минатиот месец.

Извор: АФП

Владата на Србија ја усвои Одлуката за формирање на Координативно тело со цел да се обезбеди сигурно снабдување со нафта и гас поради, како што е наведено, потенцијалното воведување санкции на САД врз нафтената индустрија на Србија (НИС) поради руска сопственост.

Во соопштението се наведува дека ова тело ќе ја насочува и координира работата и активностите на работните групи – за следење на активностите на Министерството за финансии на САД и Работните групи за преговори околу склучување договор за набавка и испорака на природен гас на Србија од Русија.

Претходно, српскиот претседател Александар Вучиќ изјави за РТС дека на 10 или 13 јануари очекува документ од САД за воведување санкции за НИС поради руска сопственост.

Од 2008 година, руската државна компанија Гаспром нефт и нејзината чадор компанија Гаспром имаат мнозинска сопственост во НИС од 56,15 отсто, додека 29,87 отсто се во сопственост на Србија.

На 4 јануари, Вучиќ изјави дека американскиот потсекретар за економски раст, енергија и животна средина, Хозе Фернандез, му потврдил дека земјата ќе воведе директни санкции за НИС.

На 16 декември, американскиот Стејт департмент за РСЕ изјави дека Соединетите Држави „не најавуваат санкции јавно“, но дека „остануваат посветени на попречување на руското генерирање приходи и на набавките и финансиските мрежи што се користат за поддршка на нејзината војна против Украина“.

Американскиот амбасадор во Србија, Кристофер Хил, на 23 декември изјави за РТС дека нема најави дека ќе бидат воведени санкции кон НИС поради руска сопственост.

Тој тогаш рече дека постои загриженост за тоа дали НИС во руски раце на некој начин помага да се финансира војната во Украина и дека тоа се легитимни прашања што треба внимателно да се разгледаат.

И покрај обидите за диверзификација на изворите на снабдување од почетокот на руската инвазија на Украина, Србија сè уште е доминантно зависна од руските енергетски извори, а оваа зависност беше еден од клучните аргументи на официјален Белград да не воведе санкции кон Москва.

Поранешниот заменик началник на Генералштабот на вооружените сили на Ерменија е уапсен под обвинение за небрежност во врска со војната во Нагорно-Карабах во 2020 година, во услови на тековни политички тензии во кавкаската земја.

Генерал-полковник Тиран Хачатријан беше уапсен на 4 јануари и ќе биде приведен додека го чека судењето. Државните обвинители тврдат дека тој не ги извршил своите службени должности за време на 44-дневната војна меѓу Ерменија и Азербејџан во 2020 година.

Тој ги отфрли обвинувањата, а неговиот правен тим вели дека планираат да поднесат жалба. Во денешната (5 јануари) изјава, неговите адвокати ги нарекоа обвиненијата „неосновани“ и велат дека притворот на поранешниот висок воен офицер е одмазда за неговите политички ставови, како и дека тој е жртвено јагне за „поразот на Ерменија во војната“ со Азербејџан.

Апсењето е уште еден знак за политичките предизвици во Ерменија по загубите на Ереван од Баку во последователни кампањи, кои ги заострија односите на ерменскиот премиер Никол Пашинијан со војската на неговата земја и го ставија под зголемен притисок на домашната јавност.

Војната во 2020 година, кога азербејџанските сили презедоа контрола врз дел од Нагорно-Карабах, беше втора во која Азербејџан и Ерменија се бореа во последните три децении за отцепениот регион, кој беше под контрола на етничките ерменски сепаратисти, но меѓународно признат како дел на Азербејџан од 1990-тите.

Тоа беше проследено со одлучувачка еднодневна воена операција во септември 2023 година, во која азербејџанските сили ја преземаа контролата врз преостанатите делови од регионот.

На Хачатријан му беше доделена титулата национален херој на Ерменија во 2020 година по војната со Азербејџан таа година, но по последиците од неа, брзо се зголемија тензиите меѓу него и ерменските власти.

Во февруари 2021 година, Пашинијан го разреши Хачатријан од функцијата заменик-началник на Генералштабот на вооружените сили, што доведе до ескалација на судирите со војската.

Ден откако Хачатријан беше разрешен од своите должности, повеќе од 40 високи воени офицери на Ерменија, вклучително и Хачатријан, повикаа на оставка на премиерот и неговата влада.

Пашинијан го осуди потегот како дел од обидот за државен удар за негово соборување.

Како дел од прелиминарното сослушување на 4 јануари, истражниот комитет на Ерменија рече дека обвиненијата против Хачатријан произлегуваат од „несовесниот однос кон извршувањето на неговите службени должности“ во октомври 2020 година, вклучително и неуспехот да се постават соодветни одбранбени линии, што доведе до тоа азербејџанските сили да остварат стратешки придобивки.

Хачатријан исто така беше уапсен и задржан во притвор два месеца во јануари 2024 година, откако пукал од пиштол за време на конфронтација во ресторан. Обвинителите рекоа дека поранешниот воен службеник повредил случаен минувач на соседната маса, но Хачатријан ги негираше обвиненијата и рече дека пукал со својот пиштол во воздух во самоодбрана.

По апсењето во 2024 година, адвокатот на Хачатријан изјави за РСЕ дека властите го користат случајот како можност да го замолчат и заплашат поради неговата критика кон владата.

На 88-годишна возраст утрово (5 јануари) ненадејно почина поранешниот премиер на Грција и поранешен лидер на ПАСОК, Костас Симитис.

Тој за време на неговите два мандати ја внесе земјата во еврозоната.

Воедно беше и првиот грчки премиер што во 2000 година го посети Скопје за Конференцијата на балканските земји, јавува новинската агенција МИА.

Беше премиер од 1996 до 2004 година, а неговите два мандати се поврзани и со големите инфраструктурни проекти за подготовка на Олимписките игри во Атина во 2004 година, како и со интеграцијата на Кипар во Европската унија.

Во октомври 2000 година, како премиер на Грција го посети Скопје за време на Конференцијата на балканските земји и се сретна со тогашниот македонски премиер Љубчо Георгиевски. Според натписите во медиумите од тој период, претседателите на двете влади, тогаш интензивно разговарале за постигнување решение за името, додека „Република Горна Македонија“, бил предлогот на маса.

Како поранешен премиер, тој често ја истакнуваше потребата за изнаоѓање решение на спорот меѓу двете земји, меѓутоа за Договорот од Преспа, при еден од неговите говори во Солун рече дека „проблемот требаше да се реши, но решението не е задоволително“.

Симитис во Грција се сметаше за умерен политичар и е меѓу најважните премиери на земјата.

Во неговата политичка кариера, пред да стане премиер, беше министер за финансии, за трговија, за образование, за индустрија и енергија, додека пак речиси 24 години беше пратеник во грчкиот Парламент.

Тој, според грчките медиуми, немал здравствени проблеми, синоќа пристигнал во неговата викендичка на Пелопонез, додека пак рано утрово во бесвесна состојба со возило на брза помош бил пренесен во болница, каде што била констатирана смрт.

Пораки со сочувство упатија грчката претседателка, грчкиот премиер, лидерот на ПАСОК, како и претседателите на опозициските партии, а со одлука на Владата ќе биде прогласена четиридневна национална жалост.

Украинската војска започна нов напад во руската област Курск, според извештаите од руското Министерство за одбрана и од бојното поле.

Додека војската на Украина допрва треба да ги коментира пријавените маневри, руското Министерство за одбрана во денешното (5 јануари) соопштение рече дека „околу 9 часот по московско време, украинските вооружени сили започнаа контранапад за да го запрат напредувањето на руските трупи во насока на Курск. Во соопштението се инсистира дека руските трупи „продолжуваат да ги победуваат“ украинските сили.

Размерите на тековната офанзива и дали таа ќе доведе до промени долж линијата на фронтот останува нејасно, но некои украински официјални лица исто така сугерираат дека е во тек нов притисок.

Шефот на претседателскиот кабинет на Украина, Андриј Јермак, рече дека има „добри вести од регионот Курск“ и дека Русија „го добива она што го заслужува“.

Андриј Коваленко, шеф на Центарот за спротивставување на дезинформации на Советот за национална безбедност и одбрана на Украина, исто така го коментираше развојот и рече дека руските сили во Курск биле „нападнати во неколку правци, што за нив беше изненадување“.

„Одбранбените сили работат“, напиша тој.

Украинските трупи прво имаа ненадеен упад на 6 август и оттогаш ги одбиваа руските обиди за нивно целосно протерување.

Од неодамна, руските сили, поддржани од илјадници севернокорејски војници, напредуваа, но не успеаја целосно да ги исфрлат украинските трупи.

Наводно, офанзивата е започната од окружниот центар Суџа, кој е под украинска контрола од август, во правец на Бољшој Солдацкое, кој се наоѓа на околу 70 километри од градот Курск, административен центар на регионот.

Во своето соопштение, руското Министерство за одбрана соопшти дека одбило напад на Украина во близина на селото Бердин, на околу 15 километри од границата.

Според руските провоени канали на Телеграм, кои ги следат и документираат случувањата на фронтот, нападот се изведува со оклопни возила, возила за расчистување мини и системи за електронско војување, за кои се вели дека успешно се спротивставуваат на руските беспилотни летала.

Каналот МИГ Роси тврди дека украинската војска имала „локални успеси“, велејќи дека „ова не се бавни маневри на мали диверзантски групи, туку обид за напад од целосен обем“.

РСЕ не можеше самостојно да ги потврди извештаите.

Околу половина од земјата освоена во првичната офанзива е повторно заземена од август, но Киев сè уште ја држи Суџа и околу 500 квадратни километри руска територија.

Во ноември, Украина објави дека нејзините сили се вклучиле во борба со севернокорејските војници во регионот Курск, а украинските власти тврдат дека севернокорејските сили трпат големи загуби.

Воведувањето на севернокорејските трупи дојде по прекуграничната офанзива на Украина, која рускиот претседател Владимир Путин ја осуди како „голема провокација“.

Јануарските напади што ги започна Киев се случуваат бидејќи неговите сили наводно страдаат од недостиг на работна сила и губат позиции во источна Украина.

Развојот доаѓа и пред инаугурацијата на новоизбраниот претседател на САД, Доналд Трамп на 20 јануари, кој претходно изјави дека завршувањето на војната во Украина ќе биде приоритет од првиот ден.

Кит Келог, претстојниот пратеник на администрацијата на Трамп за Украина и Русија, доби задача да ги води преговорите за ставање крај на војната и исто така рече дека потенцијалните разговори за прекин на огнот би можеле да започнат откако Трамп ќе ја преземе функцијата.

Во декемвриското интервју за Фокс њуз, Келог рече дека војната може „да се реши во следните неколку месеци“.

За време на интервјуто емитувано на 2 јануари на украинската телевизија, Зеленски рече дека операциите во Курск играат клучна улога во спротивставувањето на какви било меѓународни перцепции дека Киев ја губи војната.

„Операцијата Курск промени сè. Тоа беше важен чекор“, рече тој.

Дваесетидвегодишник од Гостивар е осомничен за кривично дело - силување на дете кое не наполнило 15 години, соопшти Јавното обвинителство на Република Северна Македонија (ЈОРСМ).

Основното јавно обвинителство Гостивар, како што се наведува, повело истрага поради основано сомнение дека осомничениот на 2 јануари принудил на сексуален однос 13-годишно девојче.

„Со жртвата се запознале преку апликацијата ‘Снеп-чет' и започнале да контактираат и да се гледаат. Кога девојчето не сакало повеќе да излегува со него, осомничениот вршел притисок и на критичниот ден ја принудил да ги остави другарите и да влезе во неговиот автомобил. Потоа и го одзел мобилниот телефон, ја натерал на однос против нејзина волја, заканувајќи и се да не кажува никому“, стои во соопштението.

Јавниот обвинител до судијата на претходна постапка од Основниот суд во Гостивар поднел предлог за определување мерка притвор за осомничениот, бидејќи би можел да се даде во бегство, да влијае врз детето-жртва и други сведоци или да го повтори делото, наведуват од ЈОРСМ.

Повеќе од 370 милиони девојчиња и жени или една од осум во светот, биле жртви на силување или сексуална злоупотреба пред да наполнат 18 години, објави во октомври 2024 Агенцијата на Обединетите Нации за децата (УНИЦЕФ).

Таа бројка се искачува на 650 милиони, или еден од пет, кога ќе се земат предвид „без-контактните“ форми на сексуално насилство, како што е онлајн или вербалната злоупотреба, соопшти УНИЦЕФ во, како што го нарече првото глобално истражување за овој проблем.

Италијанската премиерка Џорџа Мелони вчера (4 јануари) во неофицијална, ненадејна посета се сретна со новоизбраниот претседател на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп, во неговата резиденција Мар-а-Лаго на Флорида, објави нејзиниот кабинет, пренесе АФП.

Фотографиите објавени од кабинетот на екстремно десничарската премиерка ги прикажуваат Мелони и Трамп како позираат на влезот во Мар-а-Лаго и разговараат во просторијата за прием.

Нејзиниот кабинет не објави изјава ниту пак даде детали за посетата.

Фотографиите на двајцата конзервативни лидери се најдоа на насловните страници на сите италијански весници денеска (5 јануари).

Иако не беа откриени детали од нивната средба, италијанските медиуми објавија дека Мелони планира да разговара со Трамп за руската војна во Украина, трговските прашања, Блискиот Исток и апсењето на италијанската новинарка Сесилија Сала во Иран, објави Ројтерс.

Мелони е меѓу неколкуте странски лидери, вклучително и канадскиот премиер Џастин Трудо и унгарскиот премиер Виктор Орбан, кои го посетија Трамп, кој треба да биде инаугуриран по втор пат на 20 јануари.

Италијанската премиерка, која ја предводи крајнодесничарската партија Браќа на Италија, се сретна со Трамп пред четиридневната посета на американскиот претседател Џо Бајден на Рим, каде што се очекува да се сретне со премиерот и со папата Франциск.

Хилари Клинтон, Џорџ Сорос и Дензел Вашингтон се меѓу добитниците на највисоката цивилна награда во САД - Претседателскиот медал на слободата.

Американскиот претседател Џо Бајден ја додели наградата во Белата куќа на 19 од најистакнатите личности од областа на политиката, спортот, забавата, човековите права, застапувањето на ЛГБТК+ правата и науката.

„За последен пат како претседател, ја имам честа да го доделам Медалот на слободата, највисоката цивилна чест на нашата нација, на група извонредни, навистина извонредни луѓе“, рече Бајден.

Поранешната државна секретарка Хилари Клинтон беше пречекана од толпата со аплауз, а почестени беа и филантропот Џорџ Сорос и актерот Дензел Вашингтон.

Постхумно беа доделени четири медали - на Џорџ В. Ромни, поранешен гувернер на Мичиген и секретар за домување и урбан развој, поранешниот јавен обвинител и сенатор Роберт Ф. Кенеди, Еш Картер, поранешен секретар за одбрана и на Фани Лу Хамер, која ја основаше Демократската партија за слобода на Мисисипи и ги постави темелите за Законот за правото на глас од 1965 година.

Белата куќа објави дека победниците дале „пример за придонес за просперитетот, вредностите или безбедноста на Соединетите Американски Држави, светскиот мир и други значајни општествени, јавни или приватни иницијативи“.

Меѓу наградените се и филантропи - готвачот Хозе Андрес, директор на хуманитарната организација „World Central Kitchen“, и активистот и водач на рок групата U2, Боно Вокс.

Признанија добија и фудбалерот Лионел Меси, кошаркарската легенда на Лос Анџелес Лејкерс Ервин „Меџик“ Џонсон, актерот Мајкл Џеј Фокс, познат по неговото застапување за истражување на Паркинсоновата болест, главната и одговорна уредничка на модниот магазин „Вог“ Ана Винтур, модниот дизајнер Ралф Лорен и други.

Претседателскиот медал на слободата е доделен 654 пати од 1963 година.

Значајни добитници на Медалот на слободата во минатото се Мартин Лутер Кинг Јуниор и Мајка Тереза.

На територијата на Србија, денеска (5 јануари) е Ден на жалост поради масовното убиство во Цетиње, Црна Гора, што се случи во средата на 1 јануари.

Ден на жалост прогласи Владата на Србија на седницата одржана во саботата.

Ацо Мартиновиќ од Цетиње на 1 јануари пукал и убил 12 лица, а потоа се самоубил. Меѓу убиените има и две момчиња на возраст од 13 и 8 години. Во Клиничкиот центар во Подгорица се лекуваат четири лица.

Граѓаните на повеќе градови во Србија запалија свеќи за загинатите во Цетиње, студентите дополнителни 12 минути го продолжија 15-минутниот молк за жртвите од трагедијата во Нови Сад, а државните претставници изразија сочувство до црногорските колеги и народот.

Во Црна Гора беше прогласена тридневна жалост од 2 до 4 јануари, додека ентитетот на БиХ, Република Српска, го прогласи 3 јануари за Ден на жалост.

Утрото е студено со наместа ниска облачност, а преку денот ќе биде сончево со мала до умерена локална облачност. Ќе дува слаб до умерен ветер од јужен правец, информираат од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР).

Максималната температура ќе достигне од 5 до 12 степени, а во Скопје, до максимални 6 степени.

Според УХМР, утрово најниска температура во земјава од -11 степени Целзиусови е измерена на Попова Шапка. Висината на снежната покривка измерена во 7 часот е 52 см на Попова Шапка и 44 см во Маврови Анови.