Вести
Израелски воздушен напад во источен Либан
Либанските државни медиуми објавија дека израелски воздушен напад го погодил регионот Баалбек во источниот дел на земјата, со што бил „прекршен“ кревкиот прекин на огнот меѓу Израел и Хезболах.
Примирјето стапи на сила на 27 ноември, по повеќе од една година непријателства што започнаа со избувнувањето на војната во Појасот Газа.
Оттогаш и двете страни меѓусебно се обвинуваат за прекршување на примирјето.
Нападот во среда(25 декември) во близина на градот Тарја не резултираше со жртви, соопшти државната Национална новинска агенција, нарекувајќи го нападот „прво прекршување на договорот за прекин на огнот“ во областа Баалбек.
Извор од либанските безбедносни сили, кој сакаше да остане анонимен, рече дека нападот биле насочен кон „магацини за кои се верува дека му припаѓаат на Хезболах“.
Хезболах со децении владее во јужниот дел на Бејрут, и на југот и на истокот на земјата. Таа е и вооружена група и политичка партија која контролира голем дел од јужен Либан. ЕУ не го стави на црната листа неговото политичко крило, туку само вооруженото. Политичката партија Хезболах има места во либанскиот парламент.
Соединетите Држави, Франција, Либан, Израел и мировници на Обединетите Нации имаат задача да го надгледуваат прекинот на огнот.
Либан побара од страните, особено од САД и Франција да го притиснат Израел да го забрза неговото повлекување од југот на земјата според условите на договорот.
Како дел од примирјето, либанската армија и мировниците ќе се распоредат во јужен Либан додека израелската армија се повлекува во период од 60 дена, кои треба да истечат во јануари 2025 година.
Израелската армија во понеделник (23 декември) соопшти дека ги продолжува своите „одбранбени активности“ на југ „во согласност со договорот“.
Курти ја обвини Српската листа дека го претставува Белград
Косовскиот премиер Албин Курти ја обвини најголемата партија на косовските Срби „Српска листа“ дека е под команда на Белград, додека властите ја разгледуваат нејзината жалба против забраната за учество на претстојните парламентарни избори.
„Српската листа, за жал, го претставува широкиот опсег и високиот степен на мешање на Србија во внатрешните работи на Косово“, изјави синоќа Курти на новинарите.
Централната изборна комисија на Косово во понеделникот (23 декември) и забрани на Српска листа да учествува на изборите на 9 февруари, наведувајќи го „националистичкиот став на партијата и блиските врски со Србија“.
Партијата вчера поднесе претставка до надлежните органи во Приштина.
Член на Државната изборна комисија рече дека не може да одобри „структура која отворено не ја признава државата Косово“.
Доколку повторно биде одбиено учеството на изборите, „Српска листа“ ќе има право на жалба по втор пат до Врховниот суд. Одлуките на Врховниот суд се конечни.
Курти додаде дека Србија му дава азил на поранешниот потпретседател на партијата Милан Радојчиќ, а Приштина бара негова екстрадиција, откако тој ја презеде одговорноста за вооружениот напад врз косовската полиција во близина на манастирот во Бањска, северно Косово, во септември 2023 година.
Инциденти пред белградското Собрание, активисти протестираат против буџетот
Активистите на иницијативата „Мостот останува“ и граѓани на 25 декември се собраа пред Собранието на град Белград на протест на кој, како што велат, сакаат да го спречат донесувањето на „коруптивниот буџет“ на главниот град.
Во еден момент дојде до туркање меѓу дел од толпата и обезбедувањето на собранието. Дел од активистите успеаја да го пробијат безбедносниот кордон и влегоа во градскиот парламент. Набрзо на влезот биле распоредени припадници на жандармеријата и ситуацијата се смирила.
Најголемиот дел од насобраните се пред зградата на улицата, каде што поставија голем транспарент „Корупцијата убива“.
Меѓу нив има и пратеници од опозициските партии. Мила Поповиќ, пратеничка од опозициската Партија на слободата и правдата, за медиумите изјави дека некои граѓани се обиделе да влезат во Градското собрание и да го спречат донесувањето на буџетот за кој сметаат дека е корумпиран.
„Овој буџет е само рамка за збогатување на новокомпонираната прогресивна елита и за натамошно уништување на Белград. Од него се гледа дека сите капитални инвестиции стојат во место, а се е направено во интерес на инвеститорите блиски до српската Прогресивна партија“, рече Поповиќ.
Инаку во Градското собрание се одржува седница на која меѓу другото ќе се расправа за буџетот на Белград, како и за укинување на давачките за јавниот превоз од 1 јануари 2025 година и формирање на Служба за безбедност во Белград.
Граѓански активисти се собраа еден час пред почетокот на седницата и истурија црвена боја на влезот во зградата на Собранието. Набрзо дојдоа општинските служби кои почнаа да го чистат асфалтот пред влезот.
Како што јавија репортерите на Радио Слободна Европа, толпата скандирала „Оставка, Шапиќ“, алудирајќи на белградскиот градоначалник Александар Шапиќ.
Отпечатоци со црвена боја на рацете станаа симбол на борбата против корупцијата во Србија и на протестите што се одржаа низ целата земја по падот на бетонската настрешница од Железничката станица во Нови Сад на 1 ноември, кога загинаа 15 лица.
Градоначалникот на Белград, Александар Шапиќ, на 18 декември најави дека ќе се формира белградска Служба за безбедност, и дека една од главните задачи на членовите на службата ќе биде да патролираат низ училиштата и градинките преку ден и по улиците на населените места во текот на ноќта.
Идејата, рече Шапиќ на прес-конференцијата, е да се олесни работата на белградската полиција.
Се урна патнички авион во Казахстан, има преживеани
Патнички авион се урнал во близина на градот Актау во казахстанската област Мангистау, соопшти на 25 декември казахстанското Министерство за вонредни состојби.
Имаше спротивставени извештаи за бројот на преживеани во несреќата, но казахстанските здравствени власти соопштија дека 14 лица биле примени во болница.
„Во моментов, 14 преживеани се пренесени во регионалната болница, од кои пет на интензивна нега“, се вели во соопштението на регионалниот оддел на Министерството за здравство.
Светските агенции јавија дека авионот на „Азербејџан ерлајнс“ летал од Баку за градот Грозни во Чеченија, но поради магла бил пренасочен во Грозни.
Засега нема коментар од авиокомпанијата „Азербејџан ерлајнс“.
Извештаите велат дека во авионот имало најмалку 67 патници и пет членови на екипажот.
Патниците се државјани на Азербејџан, Казахстан, Киргистан и Русија, објавија локалните новински агенции.
Казахстанското Министерство за вонредни ситуации соопшти дека спасувачките екипи се на местото на несреќата и дека противпожарните служби го изгаснале пожарот.
Голем воздушен напад врз енергетската инфраструктура на Украина
Едно лице е убиено во најновиот руски напад со дронови низ Украина. Нападот предизвикал оштетувања на енергетската инфраструктура, соопштија украинските власти.
Сирените за воздушен напад одекнаа над Украина во средата наутро (25 декември), додека воздухопловните сили објавија дека руски крстосувачки ракети Калибр биле лансирани од Црното Море.
Украина се соочува со најтешката зима од речиси тригодишната војна, додека Москва го засилува воздушното бомбардирање и нејзините трупи напредуваат на линијата на фронтот на исток.
Во средата наутро, гувернерот на регионот Херсон извести дека едно лице загинало, а тројца се повредени во нападите во последните 24 часа.
Во регионот Днепропетровск, каде зимските температури се движат околу точката на смрзнување, гувернерот Сергеј Лисак рече дека Русија ја гаѓала електричната мрежа.
„Непријателот се обидува да го уништи електроенергетскиот систем во регионот. Останете на безбедно место додека не се укине предупредувањето за воздушен напад. Грижете се за себе“, напиша Лисак на Телеграм.
Според градоначалникот Игор Терехов, „масовен ракетен напад“ го погодил и североисточниот украински град Харкив рано во средата.
„Харкив е под масивен ракетен напад. Во градот се слушнаа серија експлозии и сè уште има балистички проектили кои се насочени кон градот“, напиша Терехов на Телеграм.
Регионалниот гувернер рече дека имало седум руски напади и дека најмалку три лица биле повредени.
Од почетокот на војната во февруари 2022 година, Русија сериозно ја оштети електричната мрежа на Украина со постојано бомбардирање, предизвикувајќи редовни прекини на струјата.
Украина редовно апелира до своите сојузници за поцврсти системи за противвоздушна одбрана за да се спречат руските напади врз електроенергетскиот систем на земјата.
Минатиот месец Вашингтон и дозволи на Украина да користи американски ракети со долг дострел против воени цели во Русија, што поттикна жестока реторика и ветувања за одмазда од Москва.
Во ноември, Русија лансираше речиси 200 проектили и беспилотни летала насочени кон енергетската мрежа на Украина, при што претседателот Володимир Зеленски тврдеше дека била истрелана „касетна муниција“ во војната.
Двете страни се борат да добијат предност пред Доналд Трамп да биде инаугуриран за претседател на САД во јануари, кој вети дека ќе донесе брз крај на конфликтот, без да предложи конкретни услови за прекин на огнот или мировен договор.
Армијата на Москва тврди дека оваа година запленила повеќе од 190 украински населби, при што Киев се бори да ја одржи линијата поради недостигот на работна сила и муниција.
Руското Министерство за одбрана во средата (25 декември) соопшти дека нивните сили собориле 59 украински беспилотни летала во текот на ноќта.
Годишно обраќање на претседателката Сиљановска-Давкова
Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова денеска напладне (25 декември) ќе има годишно обраќање во Собранието. Ова е прво годишно обраќање во нејзиниот мандат.
Се очекува претседателката да говори за актуелните и случувањата во изминатиот период, како и за очекувањата во следната година во внатрешната и надворешната политика, состојбата во економијата и друго.
Обраќањето на шефицата на државата е во рамки на 25. собраниска седница.
Иран ги укинува забраните за Ватсап и Гугл плеј
Иранскиот совет за сајбер простор гласаше за укинување на забраните за апликациите Ватсап и Гугл плеј, објавија државните медиуми.
На состанокот на 24 декември Врховниот совет за сајбер простор едногласно гласаше за укинување на ограничувањата за некои апликации во странска сопственост, вклучително Ватсап и Гугл плеј, објави државната новинска агенција ИРНА.
Не е јасно кога одлуката ќе стапи на сила. Советот ги одржува седниците зад затворени врати и не се објавува јавно како гласале членовите поединечно.
ИРНА извести дека членовите гласале за укинување на ограничувањата, но и дека истовремено „ја нагласуваат и важноста од управувањето со владеењето на правото во сајбер просторот“.
Овие две апликации беа ограничени во 2022 година, по избивањето на протестите под слоганот „Жени, живот, слобода“, кои потоа беа задушени.
Советот за сајбер простор, кој беше формиран по налог на иранскиот лидер Али Хамнеи, исто така ја нагласува и „поддршката за домашните платформи“.
Додека забраните за Ватсап и Гугл плеј се укинуваат, останатите платформи и социјални мрежи како што се Фејсбук, Икс, Телеграм и Јутјуб, остануваат блокирани во Иран.
Партијата на Додик предлага прекин на евроинтеграциите додека не запре судењето против него
Прекин на евроинтеграциите и на учеството во носењето одлуки на ниво на Босна и Херцеговина (БиХ) доколку не запре судскиот процес против Милорад Додик.
Ова, меѓу другото, се наведува во заклучоците што Сојузот на независни социјалдемократи (СНСД) на Додик и неговите коалициски партнери предлагаат да бидат изгласани во Народното собрание на Република Српска, ентитет во рамки на БиХ.
Ваквата информација на својот блог ја објави Небојша Вукановиќ, шеф на пратеничката група „За правда и ред“ во Народното собрание на Република Српска (НСРС). Тој рече дека неговата пратеничка група нема да ги поддржи ваквите заклучоци и дека тие се „обид за одбрана на еден човек, кој одамна е над Уставот и законот, а сега сака да го легализира тоа“.
Во документот за кој пратениците расправаат на собраниската седница што почна попладнето на 24 декември, има осум заклучоци.
Во предлогот е нагласено дека Народното собрание останува „посветено на почитување на територијалниот интегритет и заедничкиот суверенитет меѓу ентитетите“ дефинирани со Дејтонскиот мировен договор, но за негово кршење во документот се обвинуваат високите претставници, Уставниот суд, судот и обвинителството на БиХ. Тоа, како што е наведено, кулминирало со „политички монтиран судски процес против претседателот на Република Српска и директорот на Службениот весник“.
Во предлогот, СНСД и партнерите бараат Додик и в.д. директорот на Службен весник, Милош Лукиќ, да не се одзиваат на поканите од судот на БиХ каде им се суди за неизвршување на одлуките на високиот претставник.
„Националното собрание на РС бара од именуваните и избраните претставници на Република Српска во институциите на БиХ, без исклучок, да го прекинат одлучувањето на ниво на БиХ, додека судот и обвинителството не го суспендираат политички инсценираниот процес против Додик и Лукиќ“, се наведува во документот.
Исто така, се бара и прекин на европската интеграција „додека не се воспостави владеење на правото во БиХ“.
Пратениците од коалицијата на Додик бараат од Владата на Република Српска итно да почне измена на Кривичниот законик со која би се криминализирале „непочитувањето и неизвршувањето на одлуките на институциите и органите на Република Српска“.
Посочуваат и дека доколку не се почитуваат ваквите заклучоци во рок од 48 часа „ќе преземат еднострани мерки со цел нивно спроведување“.
Претседателот на Народното собрание, Ненад Стевандиќ, претходно во текот на денот изјави дека за седницата на која се расправа за ваквиот предлог-заклучоци го информирал обвинителството на БиХ, кое ден претходно испратило итно барање за информација.
Обвинителството на Босна и Херцеговина испрати барања врз основа на Законот за кривична постапка и достапните податоци кои укажуваат на сомнение за сторени повеќе кривични дела меѓу кои „договор за извршување кривично дело“, „подготовка на кривично дело“ и „напад врз уставниот поредок“.
За што се гони Додик?
Обвинителството на Босна и Херцеговина на 11 август минатата година поднесе обвинение против Додик, бидејќи тој потпишал претседателски декрети со кои прогласил за валидни два закони во ентитетот Република Српска, кои претходно беа поништени од високиот претставник Кристијан Шмит.
Освен него, Обвинителството го товари и Милош Лукиќ кој како в.д директор на Службен весник овозможил објавување на указите на Додик.
Станува збор за измени на Законот за објавување закони и други прописи на Република Српска и на Законот за неизвршување на одлуките на Уставниот суд на Босна и Херцеговина.
Високиот претставник во БиХ, Кристијан Шмит, ги поништи двата закони на 1 јули 2023 година, додека законодавната процедура официјално сè уште беше во тек.
Истиот ден, Шмит, користејќи ги своите овластувања, наметна измени и во Кривичниот законик на Босна и Херцеговина, со што беше додадено кривично дело „неизвршување на одлуките на високиот претставник“, за што потоа беше обвинет Додик.
Милорад Додик се наоѓа на црната листа на САД од јули 2017 година поради попречување или закана за саботирање на Дејтонскиот мировен договор.
На почетокот на јануари 2022 година тој повторно беше санкциониран, бидејќи директно или индиректно учествувал во кршење или во чин што го попречил или загрозил спроведувањето на Дејтонскиот мировен договор, како и поради коруптивни активности.
Советниците го изгласаа буџетот на Град Скопје за 2025 година
Со 28 гласа „за“ и два „против“, 45-члениот Совет на Град Скопје денеска, 24 декември, го изгласа Буџетот на главниот град за следната 2025 година.
Буџетот изнесува 140 милиони евра.
За него беа поднесени 42 амандмани од повеќе политички партии, но по координацијата што ја имаа советничките групи со претседателот на Советот, Трајко Славески, од ВМРО-ДПМНЕ и градоначалничката Данела Арсовска, предлагачите сами повлекоа дел од амандманите, а други беа одбиени поради технички неправилности.
На седницата, Советот даде зелено светло и за одлуката за извршување на градскиот буџет за 2025, а беше донесен и План на програми за развој за 2025-2027 година.
Овој план, како што образложи Јулијана Тасиќ од секторот за финансии на Градот, претставува среднорочен приказ на програмите што се наменети за развој на инвестиции во следните три години.
„Планот ги содржи сите капитални проекти кои се наменети за подобрување на инфраструктурата, изградба и реконструкција на патишта и инфраструктурни објекти и сите други капитални проекти каде инвестицијата опфаќа период подолг од една година. Планот станува составен дел на буџетот на Град Скопје и сите измени што се предвидоа во буџетот ќе се рефлектираат во овој план“, вели Тасиќ.
Буџетот за 2025 година е последен што се носи во мандатот на градоначалничката Данела Арсовска и на актуелниот состав на Советот.
Следниот ќе биде предложен од нов градоначалник и ќе го гласа друг состав на Советот, со оглед дека во октомври идната година ќе се одржат локални избори.
Арсовска веќе изјави дека нема амбиции за втор мандат.
Таа стана градоначалничка откако победи на изборите во 2021 година со поддршка од ВМРО-ДПМНЕ. Меѓутоа, патиштата им се разделија по помалку од една година од мандатот откако меѓусебно се обвинуваа за злоупотреби и неработење.
Курти ги обвини Радоичиќ и Србија за нападот на каналот Ибар-Лепенац
Косовскиот премиер Албин Курти, денеска, 24 декември, обвини дека бизнисменот од северот на Косово, Милан Радоичиќ, дал наредба да се изврши нападот на каналот Ибар-Лепенац на 29 ноември, а по Србија како држава ја прозва дека стои зад финансирањето, планирањето и логистиката на нападот.
На прес-конференција, Курти рече дека овие тврдења ги базира на разузнавачки информации.
Според неговите зборови, поддршката што официјален Белград ја дава на, како што рече, „терористичката група на Милан Радоичиќ“, не може да се нарече поинаку, туку координација на државата Србија со оваа група за интензивирање на хибридната војна против Косово.
Курти презентираше хронологија од 15 напади во периодот од 20 јуни до 29 ноември годинава кои, според него, имале за цел да му наштетат на Косово „користејќи тероризам“. Како што рече, кулминацијата бил нападот на каналот Ибар-Лепенац.
Каналот беше нападнат на 29 ноември во селото Варага во општина Зубин Поток, општина со српско мнозинство на северот на Косово.
Косовската полиција соопшти дека нападот бил извршен со експлозив тежок до 20 килограми.
Каналот Ибар-Лепенац преку езерото Ујман го снабдува со вода целиот север на Косово, регионите на Митровица, Приштина и околината, како и Косовската енергетска корпорација, за ладење на нејзините термоелектрани.
Курти изјави дека во повеќе наврати во текот на годинава Радоичиќ овластил луѓе да вршат напади во Косово.
Косовските власти го бараат Милан Радоичиќ откако тој призна дека го организирал и извршил нападот во Бањска во септември 2023 година.
Тогаш, група Срби ја нападна косовската полиција во селото Бањска во општина Звечан при што беше убиен еден полицаец.
Косово го окарактеризира овој напад како терористички акт и ја обвини Србија дека стои зад него, што Белград го негираше.
Милан Радоичиќ, поранешен политичар и бизнисмен од северот на Косово, е на црната листа на САД и Велика Британија поради обвинувања за корупција и организиран криминал.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете