Вести
Светските берзи во пад, на Волстрит избришани 2400 милијарди долари
Откако Вашингтон најави воведување драстични царини, сите најголеми светски берзи паднаа нагло, при што само на Волстрит се избришани околу 2400 милијарди долари од пазарната вредност на компаниите од индексот СиП 500.
Откако американскиот претседател Доналд Трамп објави царини од 10 отсто на целиот увоз и на увозот од земјите со кои САД имаат најголем трговски дефицит и дополнителни реципрочни царини, на светските берзи владее паника.
Ова може да предизвика ескалација на царинската војна, прекини во синџирите на снабдување и меѓународната трговија, зголемување на инфлацијата и забавување на растот на најголемите светски економии, па дури и рецесија во некои од нив.
Азиските берзи беа првите на удар вчера бидејќи Трамп најави драстични реципрочни царини за увоз од Кина, Јапонија, Индија, Тајван, Јужна Кореја. Увозот од Кина, кој веќе подлежи на царини од 20 отсто, во иднина ќе подлежи на дополнителни давачки од 34 отсто, 24 отсто увоз од Јапонија, 26 отсто од Индија, 25 отсто од Јужна Кореја.
Како резултат на тоа, цените на акциите паднаа на сите азиски берзи вчера, најмногу во Јапонија, Јужна Кореја и Хонг Конг.
Следеа европските берзи, каде индексите беа во длабока негатива од самото отворање бидејќи Трамп најави дополнителни царини на увозот од Европската Унија од 20 отсто, а многу европски лидери возвратија со остар тон и најавија контрамерки.
На крајот од тргувањето, лондонскиот ФТСЕ индекс се намали за 1,55 отсто, на 8474 поени, додека франкфуртски ДАКС потона за 3,01 отсто, на 21717 поени, а париски ЦАЦ за 3,31 отсто, на 7598 поени. Индексот Доу Џоунс падна за 3,98 отсто, на 40545 поени, додека СиП 500 потона за 4,84 отсто, на 5.396 поени, а индексот Насдак падна за 5,97 отсто, на 16550 поени.
За сите три индекси ова е најголем дневен пад од 2020 година, кога на пазарите владееше паника поради кризата со корона. Ова вчера избриша околу 2400 милијарди долари од пазарната вредност на компаниите од индексот СиП 500.
Во исто време, меѓу најголемите губитници беа акциите на голем број технолошки гиганти. Цената на Епл потона за 9,2 отсто, Амазон за 9 отсто, Енвидиа речиси 8 отсто.
Кина и Европската Унија најавија контрамерки. Јужна Кореја, Мексико, Индија и неколку други земји рекоа дека засега ќе се воздржат и ќе се обидат да преговараат.
И додека вчера паднаа сите најважни индекси на Волстрит, само индексот на страв ВИКС порасна, пробивајќи се над нивото од 30 поени за прв пат од август. Тоа значи дека инвеститорите се повеќе ги осигуруваат своите портфолија од можен понатамошен пад на цените на акциите.
Трамп вчера рече дека е отворен за преговори. Токму затоа на светските берзи и во наредните денови се очекува неизвесно тргување.
Јужнокорејскиот претседател Јун Сук Јеол отстранет од функцијата
Јужнокорејскиот претседател Јун Сук Јеол е отстранет од функцијата откако Уставниот суд во петок (4 април) го потврди неговото отповикување. На 3 декември, Јун прогласи воена состојба за време на буџетскиот спор со опозицијата, што ја втурна земјата во криза и доведе до негово отповикување од страна на парламентот.
Јун ја оправда својата мерка со тоа што ја обвини опозицијата дека дејствува против државата и дека е инфилтрирана од комунисти, иако не се обезбедени докази за поддршка на овие тврдења.
Во својата едногласна одлука, судот тврди дека наметнувањето на воената состојба од страна на Јун не е оправдано со национална криза. Исто така, Јун го прекршил законот кога испрати војници во Националното собрание за да спречи укинување на воената состојба.
Вршителот на должноста претседател на судот Мун Хјунг Бае ја прочита пресудата, која беше емитувана во живо.
„Негативните ефекти врз уставниот поредок и последиците од прекршувањето на законот од страна на обвинетиот се сериозни, што ги прави придобивките од заштитата на Уставот со разрешувањето на обвинетиот поголеми од националните загуби од разрешувањето на претседателот“, рече Мун.
Јун изјави дека му е жал што не ги исполнил очекувањата на јавноста во изјавата неколку часа по одлуката на судот, објави јужнокорејската новинска агенција Јонхап.
„Длабоко жалам што не можам да ги оправдам вашите надежи и очекувања. Најголема чест во мојот живот беше да ѝ служам на нашата нација. Искрено сум благодарен за вашата непоколеблива поддршка и охрабрување“, рече Јун во изјавата.
Владејачката Партија за народна моќ на Јун соопшти дека „скромно ја прифаќа“ одлуката на судот, додека главната опозициска Демократска партија ја поздрави како „народна победа“, објави Јонхап.
Пресудата значи дека нови избори мора да се одржат во рок од 60 дена.
Дотогаш премиерот Хан Дак Су ќе остане в.д. премиер. Тој тесно загуби од Јун на претседателските избори во 2022 година. Пред пресудата, областа околу судот беше опколена. Повеќе од 14 000 полицајци беа распоредени во центарот на Сеул за да спречат насилни немири.
За Јун, правните битки не се завршени и покрај последната пресуда. Се очекува да му се суди по обвиненијата за бунт поради воведувањето воена состојба. Доколку биде прогласен за виновен, тој може да се соочи со долготрајна затворска казна.
Најмалку три лица загинале, а 32 се повредени во напад со руски дрон во Харкив
Руски дронови синоќа (3 април) го нападнаа вториот по големина град во Украина, Харкив, погодувајќи станбени згради и подметнувајќи пожари во кои загинаа најмалку три лица, а 32 беа повредени, соопштија локалните власти.
Регионалниот гувернер Олег Синегубов изјави дека меѓу ранетите има и две деца.
Тој рече дека се зафатени неколку високи станбени згради, при што избувнал пожар на покривот на една од зградите. Спасувачките екипи ги пребаруваат урнатините по преживеани.
Градоначалникот Игор Терехов изјави дека под урнатините се пронајдени останките на трето лице.
Синегубов, исто така, рече дека едно лице е повредено во напад со дрон во село во близина на Харкив.
Во текот на изминатата недела, Харкив, во североисточна Украина, беше цел на напади со руски дронови речиси секоја ноќ.
Во градот Днипро три лица се повредени во масовен напад со дрон. И во регионот Запорожје, најмалку седум беспилотни летала нападнаа цели во регионот, при што беше повредено едно лице, соопштија локалните власти.
Во меѓувреме, московскиот градоначалник Сергеј Собјанин изјави дека руските единици за противвоздушна одбрана одбиле дрон што се приближувал кон Москва.
„Единиците за воздушна одбрана на Министерството за одбрана одбија напад на беспилотно летало што леташе кон Москва“, напиша Собјанин на апликацијата Телеграм.
Рубио: САД остануваат посветени на НАТО, повик за зголемување на одбранбените трошоци
Американскиот државен секретар Марко Рубио на 3 април рече дека администрацијата на Трамп е посветена на останување во НАТО и ги повика 32-те членки на воената алијанса да се заложат за зголемување на трошоците за зајакнување на нивните одбранбени способности.
По пристигнувањето на дводневниот состанок на министрите за надворешни работи на НАТО во Брисел, Рубио рече дека САД се „активни како што некогаш биле“ во алијансата, додека се обидува да ја смири загриженоста на сојузниците дека Трамп ги поткопува трансатлантските односи.
„Претседателот Трамп јасно стави до знаење дека го поддржува НАТО. Ќе останеме во НАТО“, рече Рубио пред средбата.
„Сакаме да заминеме одовде со разбирање дека сме на пат, реален пат, секоја земја-членка да се обврзе и да го исполни ветувањето дека ќе достигне пет проценти од потрошувачката. Тоа ги вклучува и САД“, рече тој.
Пред состанокот, генералниот секретар на НАТО Марк Руте, исто така, се обиде да ја намали загриженоста за посветеноста на Трамп кон алијансата, велејќи дека според него, посветеноста на САД кон НАТО е „апсолутно јасна“.
„Знам дека има остри зборови. Знам дека има сојузници, на пример, од оваа страна на океанот кои се загрижени за долгорочната посветеност на САД кон НАТО“, рече Руте во средата.
„Апсолутно сум убеден дека оваа алијанса е тука да остане со САД. Нивната посветеност е апсолутно јасна“, додаде тој.
Сојузниците на НАТО се решени да претстават обединет фронт против руската инвазија на Украина, но европските сојузници чувствуваат дека нивните напори се маргинализирани.
Барајќи брз договор за прекин на огнот, Вашингтон сугерираше дека Украина можеби ќе треба да направи територијални отстапки и да преземе чекори за повторно започнување на дијалогот со Русија.
Се очекува Рубио да се соочи со прашања од сојузниците кои се вознемирени, лути и збунети од потезите на администрацијата на Трамп да ги поправи односите со Русија, како и нејзините вербални напади врз долгогодишните трансатлантски партнери.
Врз основа на она што го виделе и слушнале откако Трамп ја презеде функцијата во јануари, европските претставници изразија длабока загриженост за идната улога на САД во алијансата.
Рубио, исто така, веројатно ќе биде принуден да ја објасни желбата на Трамп да ја направи Канада 51-ва држава и неговиот притисок да го анектира Гренланд, кој е автономен во рамките на Данска, уште еден сојузник на НАТО.
Лидерите на НАТО се очекува да одлучат во јуни дали да ги зголемат трошоците за одбрана за секоја членка од сегашниот минимум од два отсто од бруто домашниот производ (БДП).
Администрацијата на Трамп претходно ја промовираше идејата за минимално трошење од пет проценти од БДП, додека Руте повика секој сојузник да се обврзе да потроши најмалку 3,7 проценти од БДП за одбрана што е можно поскоро.
Некои европски сојузници нема да бидат подготвени да трошат премногу брзо за одбрана со оглед на проблемите со нискиот раст и зголемените дефицити.
Најавата на Трамп за царини за речиси секоја земја ширум светот - што еврокомесарот за трговија Марош Шефчовиќ ги нарече „неоправдани“ - ги зголеми стравувањата дека економскиот раст би можел уште повеќе да забави.
На состанокот на НАТО ќе присуствува и украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха, кој се очекува да даде ажурирање за ситуацијата на бојното поле во војната против Русија.
Иако членството на Украина во НАТО засега не е на маса, повеќето европски сојузници сакаат барем да добијат гаранции дека американското оружје ќе продолжи да оди во Украина и дека мисијата на НАТО за обука на украински војници ќе продолжи да функционира.
Сепак, САД повеќе не претседаваат со Контакт групата за одбрана на Украина, позната како Рамштајн група, која ја координира воената поддршка за Киев.
Обединетото Кралство претседаваше со последниот состанок на групата во февруари, а наредниот, кој е привремено закажан за 11 април, би можеле да биде копретседаваат ОК и Франција.
Муцунски се сретна со Рубио во Брисел, најавени нови иницијативи за соработка
Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, остварил, како што наведе, кратка, но продуктивна средба со американскиот државен секретар, Марко Рубио, на маргините на министерскиот состанок на НАТО во Брисел.
„Се согласивме за важноста од натамошно интензивирање на политичкиот дијалог на високо ниво. Следуваат многу заеднички иницијативи“, наведе Муцунски во објавата.
Како што објави Муцунски на социјалните мрежи, разговорот се фокусирал на актуелните прашања од заеднички интерес за Скопје и Вашингтон, како и на соработката во рамките на НАТО.
Двајцата се согласиле за важноста од натамошно интензивирање на политичкиот дијалог на високо ниво и најавија нови заеднички иницијативи.
Муцунски учествува на дводневниот состанок на шефовите на дипломатиите на земјите членки на НАТО, каде што главни теми се безбедносните предизвици, поддршката за Украина, зајакнувањето на партнерствата и подготовките за јунскиот Самит на НАТО во Хаг.
Санкции на Австрија и Германија кон Додик и соработниците за сецесионистички активности
Германија и Австрија иницираат мерки за забрана за влез на тројца лидери од Република Српска во двете земји, се вели во соопштение на германската амбасада.
Претходно австриската министерка за надворешни работи Беате Мајнл Рајзингер и германската државна министерка за Европа и клима, Ана Лирман разговараа во Сараево со претседавачот на Советот на министри на Босна и Херцеговина, Борјан Кришто. Но, во соопштението не наведуваат имиња за кои лидери на Република Српска станува збор.
Инаку, во тек е истрага против претседателот на Република Српска, Милорад Додик, претседателот на собранието на ентитетите, Ненад Стевандиќ и премиерот на Република Српска, Радован Вишковиќ, поради сомнение дека нивните активности го нарушиле уставниот поредок на Босна и Херцеговина.
По нив е распишана централна потерница бидејќи одбиваат да одговорат на поканите за распит во таа истрага.
Во соопштението на германската амбасада се наведува дека министрите од Германија и Австрија рекле дека итно мора да се преземат дополнителни чекори против сторителите на уставната криза во Босна и Херцеговина.
„Нападите врз уставниот интегритет на Босна и Херцеговина од страна на водечките политичари од Република Српска, кои свесно ја ослабуваат државата, се неприфатливи и претставуваат закана за безбедноста и стабилноста на Босна и Херцеговина и на целиот регион. Тие исто така го блокираат понатамошниот процес на пристапување во ЕУ и ја доведуваат во опасност иднината на земјата во ЕУ, се вели во заедничката изјава.
„Затоа, Австрија и Германија, во тесна координација со другите партнери, одлучно се спротивставуваат на одговорните политичари од ентитетот на РС. За таа цел, се иницираат мерки кои во иднина ќе го спречат влезот на тројца одговорни политичари од Република Српска. Милорад Додик со своите сецесионистички провокации и акции отиде во ново на крајност и правно гледано јасно ги премина црвените линии. Со тоа тој ја загрозува безбедноста, стабилноста, уставниот поредок и територијалниот интегритет на земјата на Западен Балкан. Такво однесување повеќе нема да толерираме“, се вели во соопштението.
Во соопштението се повикуваат вклучените актери во БиХ да „придонесат за смирување на ситуацијата“ за да се избегне натамошна ескалација.
Владата на РС, предводена од прорускиот лидер Додик, се обидува да ги уништи основните институции на Босна и Херцеговина преку серија антиуставни одлуки и закони.
Додик, заедно со членовите на неговото семејство и клучните политички соработници, веќе е на списокот со санкции на САД, а санкции воведе и Обединетото Кралство.
Додик одбива да ја прифати и пресудата на Судот на БиХ, кој во прв степен го осуди на една година затвор и шестгодишна забрана за политичко дејствување поради непочитување на одлуките на високиот претставник на БиХ.
Заедно со претседателите на Собранието на РС и на Владата на РС, Ненад Стевандиќ и Радован Вишковиќ, Додик одбива да одговори и на повиците на правосудните институции кои ги товарат за кршење на уставниот поредок на БиХ, поради што пред половина месец се најдоа на централната листа на потерница во земјата.
Покрај тоа, РС се заканува дека ќе поднесе кривични пријави против оние што живеат во таа босанска покраина, ентитет, и работат во институциите на БиХ, доколку не ги испочитуваат барањата на мнозинството на Додик да ги напуштат државните институции.
Европската унија досега не можеше да се договори за санкциите против Додик, поради противењето на унгарскиот лидер Виктор Орбан.
Германија и претходно реагираше на неуставните активности на раководството на РС, со замрзнување на проекти во тој ентитет во април 2022 година со вкупна вредност од околу 105 милиони евра, а во август 2023 година тие средства се целосно се повлечени.
Унгарија најави дека подоцна ќе преземе проекти чие финансирање беше повлечено од германската влада.
Мицкоски и Филипче договориле работни групи за реформи во неколку области
Претседателот на СДСМ, Венко Филипче, ја оцени како конструктивна денешната средба со премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, нагласувајќи дека ова е позитивен сигнал дека политичките лидери ги слушаат барањата на граѓаните.
Филипче и Мицкоски се договориле да формираат работни групи за реформите во правосудството, енергетиката и здравството, со учество на експерти од овие области. Следната средба сè уште не е закажана, а беше кажано дека се очекува и другите партии да се вклучат во процесот.
„Имавме добар и навистина конструктивен состанок со премиерот. Сметам дека и до него јасно е стигната пораката и барањето на граѓаните за некаква форма на заедничка работа во сфери кои што се битни да го подобрат квалитетот на живеење. Начелно договоривме дека ќе работиме на начинот да формираме заеднички тела или работни групи во делот, пред се, на спроведување на реформската агенда“, рече Филипче.
Според него, првичните закони кои треба да стигнат во Собранието се од правосудството како нешто што ги тангира сите граѓани, а потоа и од областа на енергетиката и од здравството.
Премиерот Мицкоски на социјалните мрежи кусо напиша дека се разговара за актуелните случувања, нагласувајќи дека „одговорност, мудрост и чесност ѝ се повеќе од потребни на Македонија.“
На средбата се разговарало и за евроинтеграциите и уставните измени, каде двете страни имаат различни ставови.
Филипче истакна дека состанокот не бил етнички, туку фокусиран на суштински реформи за подобрување на квалитетот на живот во земјата.
Во однос на случајот со Модуларната болница, Филипче изјави дека не чувствува одговорност, но нема проблем истрагата да биде повторно отворена.
Состанок на НАТО во Брисел - Разговори за напорите за прекин на огнот во Украина
Министрите за надворешни работи на НАТО на 3 април треба да започнат дводневен состанок на кој ќе разговараат за зајакнување на одбранбените капацитети на алијансата, во услови кога европските членки на воената алијанса се соочуваат со зголемен притисок од САД да ги зголемат трошоците за одбрана.
Генералниот секретар на НАТО Марк Руте рече дека состанокот доаѓа во „посебно клучно време за нашата заедничка безбедност, со предизвици кои се премногу големи за секој од нас да се соочи сам“.
Руте нагласи дека САД се посветени на Алијансата и покрај критиките дека американскиот претседател Доналд Трамп ги ослабува трансатлантските односи.
„Знам дека има остри изјави. Знам дека сојузниците, на пример, од оваа страна на океанот, се загрижени за долгорочната посветеност на САД кон НАТО“, рече Руте.
„Американците постојано повторуваа: „Ние сме посветени на НАТО. Ние сме посветени на петтата членка“, рече Руте, мислејќи на ветувањето на Алијансата за колективна одбрана.
„Апсолутно сум убеден дека оваа алијанса е тука да остане со САД. Нивната посветеност е апсолутно јасна“, додаде тој.
Американскиот државен секретар Марко Рубио изјави дека администрацијата на претседателот Трамп останува посветена на НАТО. Рубио ги повика сите членки на воената алијанса да се заложат за зголемување на нивните трошоци за зајакнување на одбранбените способности.
Говорејќи по пристигнувањето на дводневниот состанок на министрите за надворешни работи на НАТО во Брисел, Рубио рече дека САД се „активни како никогаш досега“ во Алијансата, додека се обидува да ја смири загриженоста на сојузниците дека претседателот Доналд Трамп ги загрозува трансатлантските односи.
„Претседателот Трамп јасно стави до знаење дека го поддржува НАТО. Ќе останеме во НАТО“, рече Рубио пред да влезе на состанокот.
„Сакаме да го напуштиме состанокот со разбирање дека сме на пат, реален пат, каде што секоја членка ќе го исполни своето ветување дека ќе достигне пет проценти од трошоците. Тоа ги вклучува и САД.
Сојузниците на НАТО се решени да претстават обединет фронт против руската инвазија на Украина, но европските сојузници веруваат дека нивните напори се маргинализирани.
Вашингтон, барајќи брз договор за прекин на огнот, сугерираше дека Украина можеби ќе треба да направи територијални отстапки и да преземе чекори за повторно започнување на дијалогот со Русија.
Американскиот државен секретар Марко Рубио се очекува да присуствува на средба со украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибих и високата претставничка на Европската унија Каја Калас.
Вучевиќ: Името на новиот мандатар ќе биде познат во следните 24 до 36 часа
Во следните 24 часа, односно максимум 36 часа, претседателот на државата ќе биде известен за името на мандатарот за нова влада, човек за кој мислиме дека треба да му се довери мандатот.
Ова денеска (3 април) го изјави претседателот на Српската напредна странка, Милош Вучевиќ.
Според него, партиските органи ќе донесат одлука за името на мандарот.
Неговата партија заедно со коалициските партнери со кои учествуваше на изборите е за формирање нова влада, а не за нови избори.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ денеска ги продолжи консултациите за мандатот на новата влада што почнаа вчера.
Вучевиќ, по разговорите со Вучиќ, изјави дека имаат парламентарно мнозинство и сметаат дека има законски и легитимни услови да се избере нова влада до 18 април, односно до истекот на рокот што го дефинира законот по оставката на премиерот.
Доколку не се избере нова влада до 18 април на полноќ, кога истекува законскиот рок од 30 дена за избор на нов премиер и членови на владата, откако српскиот парламент ја констатира оставката на премиерот Милош Вучевиќ на 19 март, со што го прекина мандатот на целата влада, претседателот на државата е должен да го распушти Парламентот.
Еден пациент од повредените во Кочани се враќа дома, странски тимови за рехабилитација пристигнаа во земјава
Министерството за здравство информира дека еден пациент од повредените лица од пожарот во Кочани, кој беше хоспитализиран во медицински центар во Австрија, денеска (3 април)се враќа во државава, по што согласно протоколите, ќе биде задржан под 24-часовен надзор.
Во државава се пристигнати и странски тимови за рехабилитација на пациентите.
„Со тоа, во странските медицински центри се третираат 80 пациенти, од кои двајца се третираат амбулантски, а нема промена во нивната состојба во однос на минатите денови. Инаку, во изминатото деноноќие на Клиниката за пластична хирургија е примен пациент кој е вратен од Грција и по неопходните испитувања, ќе биде пуштен на домашно лекување. Во моментов на оваа клиника се хоспитализирани тројца пациенти“, појаснуваат од ресорното министерство.
Изминатото деноноќие немало згрижени пациенти на Клиниката за токсикологија.
Како што информираат, во ГОБ „8 Септември“ се хоспитализирани тројца пациенти, а во „Свети Наум Охридски“ остануваат шестмина кои се хоспитализирани на одделение.
„Пристигнати се и тимови од странство со големо искуство во областа на рехабилитација на пациенти со изгореници кои во моментов прават евалуација на просторните услови, апаратурата во неколку центри за рехабилитација на пациенти со изгореници. Министерството за здравство останува во постојана комуникација со медицинските тимови во земјата и странство, посветено на обезбедување најдобра можна нега за секој еден од пациент од повредените од несреќата во Кочани“, се нагласува во денешното соопштение.
На Клиниката за пулмологија се хоспитализирани двајца пациенти, додека во приватните установи останува непроменета состојбата со бројот на хоспитализирани пациенти.
Во пожарот во дискотеата „Пулс“ во Кочани загинаа 59 млади луѓе, а околу 200 беа повредени. Повеќе од половина од повредените беа испратени на лекување во странски медицински центри.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете