Пишуваат: Светлана Ритер, Сергеј Титов, Валерија Панјушкин
Во февруари, рускиот претседател Владимир Путин го одржа главното обраќање на луксузната конференција, насловена „Модерни медицински технологии: предизвиците на утрешниот ден пред времето.“
„Го создадовме овој форум за дискусија за ветувачки решенија кои дури сега се појавуваат и се тестираат, но кои многу наскоро суштински ќе ги променат...животите на луѓето“, рече 71-годишниот Путин, неколкупати застанувајќи за да си го прочисти грлото.
Централниот дел на говорот на Путин беше најавата за 14-тиот „национален проект“ на Русија, потфат наречен Нови технологии за здравјето. Националните проекти се мултилатерални иницијативи предводени од владата насочени кон подобрување на клучните области како што се демографијата, образованието, земјоделството и здравствената заштита, кои беа воведени од Путин во 2005 година и редовно се појавуваат во неговите кампањи за неконкуентните избори.
На 16 мај, нешто повеќе од една недела по петтата претседателска инаугурација на Путин, вицепремиерката Татјана Голикова официјално го претстави новиот проект и најави дека ќе започне во 2025 година. Голикова истакна дека руските „демографски трендови“ создадоа нови „предизвици за здравствената заштита“. Тоа, пак, може да помогне во развојот на „напредните патишта на медицинската технологија“.
Таа конкретно ги спомна технологиите насочени кон забавување на стареењето на клетките, невротехнологиите и „другите начини за зголемување на животниот век“. Клучен аспект на новата иницијатива ќе биде работата на „биомедицинските технологии на иднината за активно и здраво стареење“, објави државната новинска агенција РИА Новости.
Фокусот на забавување на стареењето и зголемување на долговечноста го привлече вниманието на многумина во медицинските кругови.
Новиот национален проект ги одразува „каприците на стареењето на Политбирото“, рече специјалист во една болница во Москва.*
„Сите стареат, вклучително и политичарите“, рече тој. „Терапиите против стареење се многу популарни, а условите за воведување нови технологии се поволни.“
Новата истрага на Система, руската истражна единица на РСЕ и медиумот на руски јазик во егзил Медуза го испитува новиот национален приоритетен проект на Путин и ги разгледува некои од идеите и клучните играчи.
„Тие ги сакаа одговорите вчера“
Буџетот за новиот национален проект не е објавен. Според резимето на РИА Новости, проектот има за цел да „спаси 175.000 животи“ до 2030 година. Друга цел утврдена за проектот е дека „уделот на случаи на медицински третман со помош на нови медицински технологии и иновативни медицински производи“ треба да достигне 10 проценти во рок од пет години.
На почетокот на јуни, Одделот за наука и иновации во здравствената заштита на Министерството за здравство испрати писмо до водечките руски истражувачки институти барајќи брзи предлози за грантови во следните области: развој на медицински производи насочени кон намалување на товарот од клеточното стареење, развој на нови невротехнологии и слични медицински производи насочени кон откривање и лекување на когнитивни и сензорни оштетувања, развој на методи за насочување на имунолошкиот систем врз основа на неговата улога во процесот на стареење и развој на нови медицински технологии базирани на биопечатење.
Биопечатењето користи живи клетки, протеини и други суровини за производство на човечки ткива за лекување на повреди и болести.
Писмото, чиј примерок го добија Systema и Meduza, го потврдија двајца лекари кои работат во медицински истражувачки центри и вработен во академски институт. Тие изразија изненадување од итноста на барањето.
„Се бараше од нас веднаш да ги испратиме сите наши идеи“, рече еден од лекарите. „Писмото пристигна денеска, да речеме, а одговорите ги бараа вчера.
„Да бидам искрен, првпат во животот гледам вакво нешто“, продолжи тој. „Вообичаено за национален проект или која било федерална програма има низа состаноци со различни специјалисти и за се се разговара јавно.
Другиот лекар рече дека е „вчудоневиден“ од писмото.
„Изгледа не, немаме кого третираме освен нашите „стари трупци““, рече тој, мислејќи на стареењето на лидерскиот круг што владееше за време на 25-те години на Путин како претседател или премиер. „Токму сега [со војната во Украина што трае], треба да запреме сè друго. Цинизмот е неразбирлив.
Изворите со кои разговараа Systema и Meduza рекоа дека сè уште не одговориле на повикот за предлози на Министерството за здравство.
„Современите истражувања како она што го споменуваат во овој национален проект се прилично скапи“, рече извор поврзан со Кремљ. „Тие бараат многу пари и ресурси. Развојот на нови терапии чини милијарди, што ниту еден национален проект не може да си го дозволи овие денови.
„Мислам дека нема да добијат нешто добро разгледано толку брзо“, рече извор од фармацевтската индустрија.
„Слуга“
Еден извор поврзан со Кремљ изјави за Systema и Meduza дека генезата на новиот национален проект е „опсесија зголемена со лобирање“.
„Ова е Михаил Ковалчук, кој се радува на вечниот живот и „рускиот геном““, рекол изворот. „Тој трча кај претседателот.“
Ковалчук (77) е физичар и постар брат на бизнисменот милијардер Јуриј Ковалчук, кој беше опишан како „личен банкар на Путин“ и кој е тесно поврзан со Путин откако тој беше заменик-градоначалник на Санкт Петербург во раните 1990-ти. Михаил Ковалчук е претседател на Институтот Курчатов, нуклеарен истражувачки објект во Москва, и е дописен член на Руската академија на науките од 2000 година. Минатата година беше именуван за претседател на Московскиот Политехнички музеј.
Три извори запознаени со еволуцијата на новиот национален проект, исто така, го наведоа Ковалчук како можен иницијатор на идејата. Ковалчук веќе е одговорен за федералната програма за генетика, во која значајна улога има непризнаената постара ќерка на Путин, ендокринологот Марија Воронцова.
Во еден чуден говор во 2015 година, Ковалчук ги обвини „странските елити“ дека се обидуваат да го киднапираат „еволутивниот процес“ за да создадат „личност слуга“.
Тие луѓе, рече тој, ќе имаат „ограничена свест“, ќе се „управува“ со нивната репродукција и ќе се хранат со „евтина храна... од генетски модифицирани организми“. Тој не обезбеди докази за да ги поткрепи бизарните тврдења.
Руските медиуми често пишуваа дека Путин верува во таквите идеи. „Веќе можете да замислите, а не само теоретски, дека човекот може да создаде луѓе со одреден сет на карактеристики“, рече Путин во 2017 година. „Тоа може да биде математички гениј или брилијантен музичар. Или може да биде војник, личност кој може да се бори без страв или сочувство, жалење или болка“.
„Со кој било начин“
Во октомври истата година, Путин тврдеше дека странците „систематски и професионално“ го собираат „биоматеријалот“ на руските граѓани.
„Зошто го прават ова? праша тој.
Во 2009 година, институтот на Ковалчук спроведе проект за „дешифрирање на рускиот геном“.
Тој постојано зборуваше за пожелноста да се живее долг и продуктивен живот. Неговото размислување на оваа тема е под влијание на Константин Скрјабин, кој работеше под Ковалчук во Институтот Курчатов на проектот за рускиот геном.
„Ние [научниците] сакаме да разговараме за проблемот со човечката бесмртност“, рече Скрјабин за Рускиот сервис на РСЕ во 2019 година.
Последниот национален проект на Путин за нови технологии за здравјето се чини дека е резултат на таквите дискусии, се согласија неколку експерти прашувани од Systema и Meduza откако го прочитаа писмото на Министерството за здравство.
„Големиот шеф ја постави задачата“, рече истражувач во московскиот истражувачки центар. „И бирократите се обврзаа да го постигнат тоа со сите средства.
*ЗАБЕЛЕШКА НА УРЕДНИКОТ: Бидејќи руската влада ја назначи РСЕ за „непожелна организација“, РСЕ ги крие идентитетите на своите извори во Русија за да ги заштити од гонење.