Во пресрет на изборите во Иран кои ќе се одржат утре, на 1 март, постои заедничка закана која се провлекува низ многуте пораки од обичните Иранци. Изборите ќе значат нов парламент и Собрание на експерти, тело кое го избира Врховниот водач на земјата.
Но, во десетици аудио и писмени пораки испратени до Радио Фарда на Радио Слободна Европа од внатре во Иран, многу луѓе изјавија дека нема да гласаат на, како што рекоа, „бесмислените“ избори кои веројатно ќе ја консолидираат моќта на тврдокорните во земјата.
Примерокот, иако мал, го нагласува предизвикот за легитимноста на владејачкиот верски естаблишмент во Иран, во услови на зголемено антирежимско чувство кое најмногу го видовме на уличните протести што ја потресоа земјата во 2022 година.
„Вие не сте народни претставници. Ги сакате луѓето само за нивните гласови и ништо друго. Тогаш не сакате ништо со народот и тие се чувствуваат како отфрлени“, вели еден Иранец во аудио пораката.
Друг човек ги повика луѓето да не гласаат за како што рече, „корумпиран режим за кој нема место во антички и цивилизиран Иран“.
„Зарем не е време да се каже нè на егзекуциите, диктатурата и окупацијата на мојата татковина, Иран?“, додаде човекот во аудио порака испратена до Радио Фарда.
Властите во Иран не толерираат каква било форма на несогласување и во последниве години затворија голем број новинари, активисти и адвокати. Само во 2023 година во Иран беа егзекутирани околу 700 затвореници, вклучително и девет демонстранти, според групите за човекови права.
За време на бруталното задушување на државата со повеќемесечните национални протести што избувнаа во септември 2022 година, беа убиени најмалку 500 демонстранти, а илјадници беа уапсени.
Протестите започнаа како бунт против бруталното спроведување на хиџабот, клучниот столб на исламската република. Но, тие набрзо влегоа во една од најмасовните демонстрации против иранската теократија, при што некои демонстранти повикаа на крај на религиската власт.
„Денес гледаме дека кој и да ја критикува религиската диктатура е убиен, повреден, мачен или затворен“, рече друг човек во аудио пораката испратена до Радио Фарда.
Оние кои испратија аудио и писмени пораки до Радио Фарда, а живеат во Иран, не ги открија своите имиња или локации поради страв од одмазда.
Повици за бојкот
Голем број истакнати Иранци надвор од земјата и политички и граѓански активисти во Иран повикаа на бојкот на изборите на 1 март.
Речиси 300 политички, општествени и културни фигури во Иран на 25 февруари јавно го осудија претстојното гласање, повикувајќи ги луѓето да го следат примерот и да не учествуваат во „инженерското“ и „инсценирано“ гласање на изборите.
Еден ден претходно, затворениот ирански адвокат за човекови права и добитник на Нобеловата награда за мир, Наргес Мохамади повика на бојкот заедно со „национални санкции и глобална осуда“ на изборите, нарекувајќи ги потезите „политичка неопходност и морална должност“.
Иранските власти и државните медиуми ги обвинија оние кои повикуваат на бојкот дека ја исполнуваат агендата на „непријателот“.
Официјални лица постојано ги повикуваа гласачите со право на глас да го дадат својот глас на изборите, нарекувајќи го тоа верска должност.
Повиците доаѓаат во услови на страв од повторување на рекордно нискиот одѕив на парламентарните избори во 2020 година и на претседателските избори во 2021 година.
Со оглед на зголемениот јаз меѓу владејачките свештеници и младото население во Иран, како и тековната државна репресија и економското лошо управување, властите се подготвуваат за уште една слаба излезност, прогнозираат експертите.
„Изборите се бесмислени“, рече еден човек во друга аудио порака испратена до Радио Фарда, коментирајчи го она што се смета за „нефер поле за игра“ на изборите во Иран, каде што кандидатите се проверувани од тврдокорно тело чии членови се директно или индиректно избрани од врховниот водач.
„Учеството на изборите, дури и ако сме рамнодушни кон сите злосторства што беа извршени од државата во последниве години, ќе биде само исмејување на самите нас“, вели Иранец за Радио Фарда.
Во друга аудиопорака, еден човек рече дека „се надева дека трпението на луѓето истече“ и дека нема да учествуваат на изборите.
Ова е единствениот начин, заклучува тој, „да се стави крај на овој мизерен, тажен и сиромашен живот“.
