Вести
Во очекување на говорот на Нетанјаху во ОН, Израел го отфрла примирјето
Пред очекуваното обраќање на премиерот Бенјамин Нетанјаху на Генералното собрание на ОН на 27 септември, Израел продолжува да го отфрла притисокот на своите сојузници за 21-дневен прекин на огнот во Либан. Тие наведуваат дека ќе ја продолжат борбата против Хезболах „до победа“.
Во израелското бомбардирање на упориштата на Хезболах поддржани од Иран околу Либан загинаа стотици луѓе оваа недела, додека милитантната група возврати со ракетен истрел.
Соединетите Држави, Франција и другите сојузници го објавија повикот за 21-дневен прекин на огнот на 25 септември, откако претседателот Џо Бајден и неговиот француски колега Емануел Макрон се сретнаа на маргините на Генералното собрание на ОН во Њујорк.
Меѓутоа, на 26 септември, израелскиот лидер Нетанјаху отворено го отфрли предлогот за прекин на огнот, наредувајќи и на армијата да ја продолжи „борбата со полна сила“.
Белата куќа изрази фрустрација поради одбивањето, велејќи дека „многу грижа и напор“ биле вложени во предлогот за примирје.
Францускиот претседател Емануел Макрон подоцна рече дека е „грешка“ Нетанјаху да го отфрли прекинот на огнот и дека тој ќе мора да преземе „одговорност“ за регионалната ескалација.
Говорејќи во Канада каде што се состана со премиерот Џастин Трудо, кој исто така го поддржа примирјето, Макрон рече дека планот за прекин на огнот бил подготвен со самиот Нетанјаху.
Во заедничкото соопштение за прекинот на огнот се наведува дека ситуацијата во Либан станала „неподнослива“ и „не е во ничиј интерес, ниту на народот на Израел, ниту на народот на Либан“.
Во меѓувреме, либанската национална новинска агенција објави дека Израел извршил воздушни напади на 27 септември рано наутро врз неколку градови во јужен Либан, во кои имало и повредени.
Министерството за здравство на Либан доцна во вечерните часови на 26 септември соопшти дека во израелските напади во последните 24 часа загинале 92 лица, а 153 биле повредени.
Повеќе од 1500 луѓе се убиени од избувнувањето на непријателствата меѓу Израел и Хезболах во октомври минатата година, а во израелските напади врз Либан од 23 до 26 септември загинаа повеќе од 700 луѓе, соопштија либанските власти.
Според Меѓународната организација за миграција, околу 118 000 луѓе се раселени поради борбите во Либан во текот на минатата недела.
види ги сите денешни вести
Израелската војска објави дека нападнала штаб на Хезболах во предградиe на Бејрут
Израелската војска објави дека на 27 септември го нападнала штабот на либанската милитантна група Хезболах во јужното предградие на Бејрут.
„ИДФ(војската) изврши прецизен напад врз централниот штаб на терористичката организација Хезболах“, рече портпаролот на армијата, Даниел Хагари во телевизиска изјава.
Штабот, рече тој, „служел како епицентар на теророт на Хезболах“ и „се наоѓа под станбени згради во Бејрут“.
Хезболах е милитантна група и политичка партија која контролира голем дел од јужен Либан. Соединетите Американски Држави(САД) ја прогласија за терористичка организација, додека Европската унија го стави на црната листа нејзиното вооружено крило, но не и политичката партија.
Политичката партија на Хезболах има места во либанскиот парламент.
Обединетите нации(ОН) соопштија дека се вознемирени од израелските напади врз „густо населената“ област во јужните предградија на либанската престолнина Бејрут.
„ОН со голема тревога ги следат нападите на Бејрут“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дужарик.
Привремениот премиер на Либан, Наџиб Микати, рече дека израелските напади врз јужните предградија на Бејрут покажуваат дека Израел „не се грижи“ за напорите да се постигне прекин на огнот.
Нападот врз седиштето на Хезболах следуваше набргу откако израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вети дека ќе продолжи да ја напаѓа милитантната група во Либан.
„Ќе продолжиме да го деградираме Хезболах додека не се исполнат сите наши цели“, им рече тој на светските лидери во ОН.
Нетанјаху, исто така, го обвини Иран за насилството на Блискиот Исток.
„Имам порака до тираните во Техеран: Ако не удрите нас, ние ќе ве удриме вас. Нема место во Иран до кое долгата рака на Израел не може да допре, а тоа важи за целиот Блиски Исток“, рече Нетанјаху во Генералното собрание на ОН.
Речиси 700 луѓе беа убиени во Либан оваа недела во израелски напади, според либанското Министерство за здравство.
САД, Франција и другите сојузници на 25 септември објавија повик за 21-дневен прекин на откако претседателот на САД, Џо Бајден и неговиот француски колега Емануел Макрон се сретнаа на маргините на Генералното собрание на ОН во Њујорк.
Израел ќе продолжи да разговара за предлозите за прекин на огнот во Либан во наредните денови, изјави израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на 27 септември.
Нападите од двете страни на либанско-израелската граница се интензивираа по нападот врз Израел на 7 октомври 2023 година од страна на палестинската група Хамас.
Хамас е прогласен за терористичка организација од САД и ЕУ.
Групата Хезболах објави дека нападите врз Израел ќе продолжат се додека не дојде до прекин на огнот во Појасот Газа.
Зеленски рече дека со Трамп делат заеднички став дека „војната мора да се запре“
Поранешниот американски претседател Доналд Трамп се сретна со украинскиот претседател Володимир Зеленски на 27 септември во Њујорк и рече дека ако победи на претседателските избори во САД во ноември „ќе работиме со двете страни“ за да заврши војната во Украина и дека тој верува дека тоа може да се „реши многу брзо“.
„Имам многу добри односи со Зеленски, а исто така имам многу добри односи, како што знаете, со претседателот (Владимир) Путин“, рече Трамп.
Пред средбата, медиумите во САД шпекулираа дека средбата можеби нема да се одржи откако Трамп се навреди од коментарите на Зеленски кој во интервју за списание кажа дека Трамп „навистина не знае како да ја запре војната“.
„Фактот што дури и денес сме заедно е многу добар знак“, рече Трамп додека двајцата пристигнуваа во конференциската сала во кулата „Трамп“ во Њујорк.
„Мислам дека имаме заеднички став дека војната во Украина треба да се прекине и дека Путин не може да победи“, рече Зеленски.
Зеленски се сретна со Трамп по разговорите со претседателот на САД, Џо Бајден и потпретседателката и претседателска кандидатка на демократите, Камала Харис во Вашингтон додека Русија продолжува со нападите врз Украина.
Средбата меѓу Трамп и Зеленски е откако поранешниот американски претседател и актуелен републикански кандидат за нов мандат ги повтори своите сомнежи дека Украина може да ја одбие неиспровоцираната инвазија на Русија и да ја добие војната.
Во дебатата со Харис, Трамп одби да каже дали сака Украина да ја добие војната.
Трамп, исто така, рече дека Украина треба да склучи договор за ставање крај на војната и сугерираше дека Киев требало да направи отстапки за Русија во месеците пред инвазијата од Москва, велејќи дека „секој договор - најлошиот договор - би бил подобар од тоа што го имаме сега“.
На 26 септември, Бајден го пречека Зеленски во Белата куќа, откако објави милијарди воена помош од САД за Киев и повторно инсистираше на тоа дека Русија „нема да надвладее“ во нејзината инвазија врз Украина.
Зеленски му го претстави на Бајден неговиот „план за победа“ и повторно побара САД да ги укинат ограничувањата за употребата на оружје со долг дострел за удари врз воени цели длабоко во Русија, нешто за што сојузниците на Украина имаат поделени ставови.
„Русија нема да победи. Украина ќе победи, а ние ќе продолжиме да стоиме покрај вас на секој чекор“, рече Бајден за време на средбата со Зеленски во Белата куќа.
„Длабоко цениме дека Украина и Америка застанаа рамо до рамо“, рече Зеленски, облечен во темно зелена војничка облека.
Зеленски го сподели својот „план за победа“ и со Харис во Белата куќа. Харис му кажа на Зеленски дека нејзината поддршка за народот на Украина е непоколеблива. Таа, исто така, го нападна својот противник на претстојните претседателски избори, велејќи дека сугестиите на Трамп за Украина да го склучи договорот со рускиот претседател Владимир Путин за ставање крај на војната не се предлози за мир, туку „предлози за предавање“.
Во последниот масовен напад од руски беспилотни летала на 27 септември, во украинското пристаниште Измаил во Дунав, загинаа три лица, а 11 други, меѓу кои и едно дете, беа ранети, објави регионалниот гувернер на Одеса, Олех Кипер.
Измаил е критичен центар за украинскиот извоз на жито, лоциран на границата со членката на НАТО, Романија и постојано е цел на руски напади.
Критики во Унгарија по изјава на помошник на Орбан дека Унгарија не би се спротивставила на руска инвазија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан се најде на удар на опозицијата откако неговиот најблизок соработник во изјава сугерираше дека Будимпешта нема да се бори против руска инвазија како Украина.
Балаж Орбан, политички директор во Кабинетот на премиерот Виктор Орбан, (со кој не е во роднинска врска) на 26 септември за веб-страницата Мандинер изјави дека одлуката на Украина да се спротивстави на целосната инвазија на Москва е „неодговорна“.
Тој направи паралела со советската инвазија на Унгарија во 1956 година, која наиде на вооружен народен отпор, што потоа беше потиснат.
„Со оглед на 1956 година, веројатно не би го направиле тоа што (украинскиот) претседател (Володимир) Зеленски го направи пред две и пол години, затоа што е неодговорно, затоа што гледаме дека тој ја доведе својата земја во одбранбена војна, многу животи се изгубени и територии се изгубени“, изјави Балаж Орбан, кој е и пратеник во унгарскиот парламент.
Тој додаде дека „тоа е нивно право и суверена одлука“.
„Тие имаа право да го направат тоа. Но, да не прашаа нас, немаше тоа да им го советуваме врз основа на она што се случи во 1956 година“, рече Балаж Орбан.
Околу 2.500 до 3.000 Унгарци, главно вооружени цивили, беа убиени за време на борбите меѓу 23 октомври и 4 ноември 1956 година, против супериорните советски трупи кои интервенираа за да ја уништат реформската влада на Имре Наѓ.
Стотици илјади Унгарци избегаа во егзил по тие борби, кои ја симболизираа потрагата по слобода на Унгарија под комунистичка власт, до падот на комунизмот во 1989 година.
Во видео објавено на неговата страница на Фејсбук доцна на 26 септември, Балаж Орбан вели дека неговите зборови биле „намерно погрешно протолкувани“ и дека „хероите од 1956 година се национални херои“ и „сеќавањето за нив е свето“.
Петер Маѓар, лидерот на опозициската партија на десниот центар Тиса, веднаш повика на оставка на Балаж Орбан.
„Со овие зборови Балаж Орбан го понижи споменот на илјадници унгарски борци за слобода, од кои стотици, за разлика од Балаж Орбан, беа подготвени да ги жртвуваат своите животи за слободата и независноста на својата земја“, напиша Маѓар на Фејсбук.
„Владата на Орбан ќе им ја предаде Унгарија на Русите без борба“, напиша на Фејсбук лидерот на централно-левичарската Демократска коалиција, поранешниот премиер на Унгарија, Ференц Ѓурчањ.
Во неговото неделно обраќање на националното радио на 27 септември, Виктор Орбан рече дека е важно да се зборува „многу внимателно и јасно“ за чувствителни работи.
„Сега мојот политички директор даде двосмислена изјава која е погрешна бидејќи нашата заедница постои врз основа на револуцијата од 1956 година, таа израсна од неа“, рече Орбан.
Унгарија на чело Орбан одбива да се приклучи кон санкциите на западот за Русија и одржува силни економски односи со Москва. Унгарија, исто така, одби да испрати оружје во Украина, со која дели заедничка граница.
Претседателката на Молдавија го разреши началникот на војската
Претседателката на Молдавија, Маја Санду, го разреши началникот на војската на Молдавија додека земјата се подготвува да одржи клучни претседателски избори и референдум за пристапување во Европската унија (ЕУ).
Потегот следуваше една недела откако Министерството за одбрана на Молдавија предложи бригадниот генерал Едвард Охладчиуц да биде разрешен од функцијата началник на Генералштабот на националната армија и командант на војската на Молдавија поради истекување на неговиот договор за воена служба.
Тој беше назначен на функцијата во ноември 2021 година.
Кога го контактираше Радио Слободна Европа(РСЕ), молдавското Министерство за одбрана одби да каже кој ќе го замени Оладчиуч и кога неговата замена ќе ја преземе функцијата.
Поранешниот министер за одбрана, Анатол Салару, за РСЕ изјави дека за важни кадровски отпуштања обично се разговара претходно со политичкото раководство во земјата.
Салару додаде дека името на лицето кое ќе ја преземе испразнетата позиција обично се знае однапред, бидејќи војската „не може долго да остане без раководство“.
Молдавскиот политички аналитичар Андреј Курарару за РСЕ изјави дека повторното назначување или разрешување на началникот на армијата зависи не само од неговите перформанси, туку и од „политичките размислувања“ на претседателот.
Санду, која се соочува со клучен тест за нејзиниот реизбор на изборите на 20 октомври, предложи референдумот за ЕУ да се одржи истовремено со претседателските избори.
Нејзината администрација се впушти во обид да го ограничи сè уште моќното влијание на Москва во Молдавија пред изборите.
Аналитичарот Курарару за РСЕ изјави дека Министерството за одбрана во моментов е во процес на отстранување на „потенцијалните разузнавачки извори кои работат за Русија“ и се бара нов армиски началник кој би можел да управува со овој процес побрзо и поефикасно.
По почетокот на руската неиспровоцирана инвазија на Украина во февруари 20222, владата на Санду цврсто застана на страната на Европската унија, осудувајќи ја агресивната војна на Москва и прими десетици илјади бегалци од соседна Украина.
Закон за нефер трговски практики од утре, пониски цени од крајот на октомври
Законот за забрана на нефер трговски практики ќе почне да се применува од утре, 28 септември, соопшти Министерсвото за економија и труд.
Законот предвидува повеќе од 2.500 земјоделски и прехранбени производи да имаат ограничени маржи до 10 отсто (тоа е разликата меѓу цената по која набавуваат одреден производ и по која потоа ќе го продаваат).
„Овој закон не ја регулира трговската маржа, туку ги забранува дополнителните трошоци (надоместоци) кои добавувачите морале да ги плаќаат за нивните производи да се продаваат од купувачите. Со примена на овој закон очекуваме резултати на долг рок и намалување на цените на овие производи на листата од најмногу 10 отсто, односно првите резултати со намалени цени ги очекуваме до крајот на октомври кога очекуваме дека ќе се потрошат залихите од претходните договори и ќе почнат да се продаваат производите согласно новите договори“, вели министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши.
Законот за забрана на нефер трговски практики беше донесен на 20 март 2024 година. Трговците и добавувачите имаа рок од шест месеци да ги усогласат договорите, односно да склучат нови договори, не подоцна од 27 септември 2024 година.
Контролата за промена на овој Закон ја врши Комисијата за заштита од конкуренција. Првите три месеци по стапувањето на сила на законот, ќе има само опомени, без казни. Во тој период е предвидена соработка со компаниите за да утврди дали се правилно склучени договорите односно дали се опфатени соодветно одредбите од законот.
Од 2025 година ќе се вршат редовни контроли од Комисијата за заштита на конкуренцијата.
Финска поставува база на НАТО во близина на руската граница
Финска ќе постави клучна база на НАТО на помалку од 200 километри од границата со Русија, објави Министерството за одбрана на Финска на 27 септември.
Финска стана членка на НАТО во 2023 година поради руската инвазија на Украина во февруари 2022 година и по децении воено неврзување.
Министерот за одбрана на Финска, Анти Хаканен, рече дека новиот штаб на НАТО за северноевропската копнена команда ќе биде во Микели, еден од најблиските градови до границата на Финска со Русија.
„Финска ѝ испраќа порака на Русија дека сме полноправна членка на НАТО и дека НАТО има многу силна улога во одбраната на Финска“, рече Хаканен на прес-конференција.
Командата на војската на финските одбранбени сили веќе се наоѓа на местото каде ќе биде лоцирана идната база.
„Со комбинирање на локациите, постигнуваме најдобра можна синергија помеѓу управувањето со националната одбрана и одбранбениот менаџмент на НАТО“, рече Хаканен.
Според финскиот министер за одбрана, во штабот ќе работат неколку десетици луѓе од различни земји на НАТО.
Деталите за мултинационалните сили на НАТО, познати како напредни копнени сили (ФЛФ) со седиште во неколку земји на источниот фронт на НАТО, ќе бидат објавени во подоцнежна фаза, рече Хаканен.
Финска ја промени својата долгогодишна политика на неутралност по инвазијата на Москва на Украина и стана 31-ва членка на НАТО на почетокот на 2023 година. Оттогаш, Финска ја засили воената обука на резервните единици и граничниот надзор, дозволувајќи им и на авионите на НАТО да патролираат во граничниот воздушен простор, што ја налути соседна Русија.
Земјата со 5,5 милиони жители дели над 1300 километри долга граница со Русија.
Русија објави дека освоила село во украинскиот регион Доњецк
Русија објави дека го освоила селото Мариновка во источниот украински регион Доњецк, каде нејзините сили се борат за важниот логистички центар Покровск, јави агенцијата Ројтерс.
Украинскиот Генералштаб не го коментираше статусот на Маринивка, но објави дека областите во близина и Селидов, на југозапад, доживеале најголема концентрација на руски напади во текот на изминатиот ден. Се наведува и дека биле одбиени 42 руски напади на Покровскиот фронт.
Ројтерс не можеше независно да ги потврди извештаите од бојното поле од ниту една страна.
Руските сили го забрзаа напредувањето во Доњецк во последните недели, заземајќи голем број градови и села. Украинскиот претседател Володимир Зеленски оваа недела е во Соединетите Американски Држави(САД) барајќи поддршка за воените напори на Украина.
Американскиот претседател Џо Бајден на 26 септември објави повеќе од осум милијарди долари воена помош за Украина за да му помогне на Киев „да победи во оваа војна“.
Притвор за американски државјанин под обвинение дека се борел за Украина
Градскиот суд во Москва му одреди истражен притвор на 72-годишен државјанин на Соединетите Држави, под обвинение дека им се придружил на украинските вооружени сили кои се борат да ги одбијат инвазивните руски војници. Според ваквото обвинение тој би можел да биде затворен најмалку седум години.
Државните медиуми на 27 септември објавија дека Стивен Хабард, роден во Мичиген, се преселил во градот Харкив во источна Украина во 2014 година.
Обвинителите побараа судот да го задржи Хабард во притвор, тврдејќи дека постои опасност од бегство и дека може „да продолжи со криминалните активности“ доколку биде ослободен.
Судијата се согласи со барањето на обвинителите и одлучи дека Хабард мора да остане во притвор најмалку до 26 март 2025 година.
Претходните ограничувања на Хабард пред судењето остануваат непознати, бидејќи нема извештаи или официјални изјави за неговото апсење или информации за тоа како тој завршил во Москва.
„Свесни сме за извештаите за апсење на американски државјанин. Поради ограничувањата на приватноста не можеме да коментираме повеќе“, се вели во соопштението на Амбасадата на САД во Москва.
Кон крајот на мај 2022 година, три месеци откако Русија ја започна инвазијата против Украина, каналите на Телеграм и медиумите блиски до руската влада објавија видео со човек за кој се тврди дека е Стивен Џејмс Хабард, во кое тој вели дека заедно со неговиот партнер се преселил во градот Изум во регионот Харкив, каде што бил сведок како украинските вооружени сили го „го гранатираат Изум за пропагандни цели и за да создадат паника меѓу локалните жители“.
Не е јасно во кои околности и каде е снимено видеото, но една жена која на профил на Фејсбук е претставена како Триша Хабард Фокс во објава на 27 мај рече дека нејзиниот брат, Стивен Џејмс Хабард, бил „киднапиран во Украина пред речиси три години“ и дека има две видеа на кои тој е врзан и тепан од „руски чеченски бунтовнички војници“.
Москва е обвинета дека таргетира американски граѓани со тоа што ги приведувала под лажни обвиненија, за подоцна да ги користи како договор за пазарење во разговорите за враќање на Русите осудени за злосторства во Соединетите Држави и другите западни земји.
Неколку американски државјани останаа зад решетки во Русија по размената на затвореници на 1 август во која беа вклучени 16 лица, кои Москва се согласи да ги ослободи во замена за осум Руси осудени за злосторства и отслужување затворски казни во САД и Европа.
Американските државјани, новинарката на РСЕ, Алсу Курмашева, новинарот на Волстрит Џурнал, Еван Гершкович, и поранешниот американски маринец Пол Вилан, беа меѓу ослободените во големата размена на затвореници меѓу Русија и западот.
Јапонија доби нов премиер
Jапонската владејачка партија го избра поранешниот министер за одбрана Шигеру Ишиба за свој лидер, кој наскоро ќе ја преземе функцијата премиер Ишиба.
Ишиба, кој е експерт за одбранбена политика, предложи азиска верзија на воениот сојуз на НАТО и порамноправен безбедносен сојуз меѓу Јапонија и Соединетите Држави.
Ишиба ја победи министерката за економска безбедност Санае Такаичи, која се кандидираше да стане првата жена премиер на Јапонија.
Во моментот кога беше објавена неговата победа, Ишиба стана, мавташе и се поклони многу пати во знак на благодарност.
Тој вети дека партијата повторно ќе стане „скромна и искрена“ и отворена за активна дискусија.
„Ќе го посветам целото мое тело и душа за да ја направам Јапонија безбедна и сигурна земја во која секој ќе може да живее со насмевка“, рече тој.
Премиерот во заминување Фуми Кишидо беше опфатен со партиски корупциски скандали, а ЛДП сакаше нов лидер со надеж дека ќе ја врати довербата на јавноста пред веројатните општи избори.
Некои експерти веруваат дека партиските превирања може да значат дека Јапонија ќе се врати во ерата пред 20 години, кога имаше промени во раководството и политичка нестабилност.
Низата краткотрајни влади ја повредува способноста на јапонските премиери да поставуваат долгорочни политички цели или да развиваат односи со други лидери.
Следниот вторник Кишида и министрите ќе поднесат оставки.
Откако и официјално ќе биде избран на парламентарните избори, Ишиба во текот на денот ќе го предложи составот на новата влада.
Кишида му ја честиташе победата на Ишиба и рече дека ова е нов почеток за неговата партија, наведувајќи дека „ЛДП ќе се прероди, ќе ги исполни очекувањата на граѓаните и ќе постигне резултати“.
Пашинјан: Мирот меѓу Ерменија и Азербејџан е на дофат
Мирот меѓу Ерменија и Азербејџан не само што е можен, туку е и на дофат на рака, изјави ерменскиот премиер Никол Пашинјан во својот говор на 79-тото заседание на Генералното собрание на Обединетите Нации во Њујорк.
„Ова е мој четврти говор пред Генералното собрание на ОН и овој говор ќе се разликува многу од претходните. Главните пораки од моите претходни говори беа поврзани со ќор-сокакот во постигнувањето мир меѓу Ерменија и Азербејџан, но денес сакам да кажам дека мирот меѓу Ерменија и Азербејџан не само што е можен, туку е и на дофат на раката. На 30 август Ерменија и Азербејџан потпишаа 'Регулатива за заедничка активност на комисиите за утврдување на државната граница меѓу двете земји'“, рече Пашинјан.
Тој додаде дека ова е првиот правен документ потпишан меѓу двете земји.
„Што е уште поважно, со овој документ, Ерменија и Азербејџан се договорија да ги дефинираат договорите на Алма Ата од 1991 година како основен принцип за дефинирање на границите меѓу двете земји и ќе се раководат од нив“, рече Пашинјан и објасни дека тоа значи дека двете земји „го потврдуваат принципот на взаемно признавање на територијалниот интегритет и неповредливоста на границите, кој постоел во времето на СССР, што е главен фактор за воспоставување мир“.
Ерменскиот премиер додаде дека сега се потврдува дека двете земји немаат територијални претензии една кон друга.
Двете земји треба да го направат следниот чекор и да го потпишат Договорот за воспоставување мир и дипломатски односи меѓу Ерменија и Азербејџан.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете