Вести
Во Германија почнуваат разговори за формирање владејачка коалиција
Конзервативците од блокот ЦДУ/ЦСУ, кои освоија најмногу гласови на неделните парламентарни избори во Германија, денеска ќе започнат разговори со Социјалдемократите (СПД) за формирање можна коалиција, изјавија извори од двата табора.
Лидерот на Христијанско-демократската унија (ЦДУ), Фридрих Мерц, кој треба да стане нов канцелар, претходно изјави дека сака да формира влада до Велигден, 20 април, но социјалдемократите истакнаа некои несогласувања околу формирањето на нивната петта „голема коалиција“.
На првиот денешен состанок се очекуваат по девет претставници од секоја страна, чија содржина нема да биде соопштена бидејќи постигнале договор за доверливост.
Овие разговори се првиот чекор пред коалициските преговори, а тие би можеле да траат со месеци.
„Светот не чека, работите и натаму брзо се менуваат“, рече Мерц во понеделникот, решен да „има конструктивни, добри и брзи разговори со социјалдемократите“.
Мерц спомена три точки како приоритети во разговорите: надворешната и безбедносната политика, „нерешеното прашање со миграцијата“ и економската ситуација.
Конзервативниот блок освои 28,6 отсто од гласовите на изборите, а Мерц веднаш изјави дека не сака коалиција со крајнодесничарската партија Алтернатива за Германија (АфД), која се најде на второто место со 20,8 отсто од гласовите.
Социјалдемократите се трети со околу 16 отсто од гласовите, што е голем пораз за партијата на поранешниот канцелар Олаф Шолц.
види ги сите денешни вести
Захарова: Mировни сили во Украина значат „директен вооружен конфликт“
Официјална Москва соопшти дека земјите што распоредуваат мировници во Украина ќе се вклучат во „директен вооружен конфликт“ со Москва и дека таа ќе одговори на тоа со „сите расположливи средства“.
Украина побара од своите европски сојузници да распоредат воени „контингенти“ на нејзина територија откако ќе заврши тригодишниот конфликт, за да се заштити од идни напади од Русија.
Франција и Обединетото Кралство сугерираа дека би можеле да распоредат мировни сили, но Москва се откажа од оваа идеја како дел од прекинот на огнот или како долгорочна безбедносна гаранција за Украина.
„За нас е апсолутно неприфатливо армиските единици на други држави да бидат стационирани во Украина под какво било знаме“, рече на брифинг портпаролката на Министерството за надворешни работи, Марија Захарова.
„Без разлика дали станува збор за странски контингент и воена база, сето тоа би значело вклучување на овие земји во директен вооружен конфликт со нашата земја“, додаде Захарова.
Нејзините коментари следуваат откако американските преговарачи отпатуваа во Русија за да го претстават својот план за 30-дневно примирје во Украина, откако претходно оваа недела ја добија поддршката за овој план од Киев.
Киргистан и Таџикистан постигнаа договор за завршување на граничниот спор
Претседателите на Киргистан и Таџикистан, Садир Јапаров и Емомали Рахмон денеска (13 март) потпишаа договор за демаркација, со кој се бара да се стави крај на долготрајниот пограничен конфликт во кој имаше десетици мртви од двете страни во последните години.
Договорот, кој беше потпишан во главниот град на Киргистан, Бишкек, предвидува повторно отворање на патниот, железничкиот и воздушниот сообраќај, кои се суспендирани од септември 2022 година.
Киргистан и Таџикистан повеќе пати се судрија околу границата во близина на киргистанскиот град Баткен во 2021 и 2022 година, што кулминираше со шестдневен конфликт во септември 2022 година.
Споровите за 970-километарската граница меѓу двете земји датираат уште од советско време, кога Москва првпат ги исцрта границите во етнички мешаните делови на Централна Азија.
Обвинителството поднесе жалба за куќниот притвор на Јахоски
Обвинителството за гонење на организиран криминал и корупција го обжали домашниот притвор на Асмир Јахоски, сопственик на компанијата „Пуцко петрол“, кој му беше одреден по последната полициска акција за аферата со мазут.
„Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција го разгледа Решението со кое не се прифати предлогот на обвинителството за определување на мерка притвор и на осомничен му беше определена мерка куќен притвор и мерка на претпазливост – одземање на патна исправа и забрана за издавање на нова патна исправа. Незадоволно од ваквата одлука Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција во законски утврдениот рок до Кривичниот совет при Основниот кривичен суд – Скопје поднесе жалба поради суштествена повреда на одредбите од кривичната постапка и побара Кривичниот совет да ги преиспита фактите содржани во жалбата, како и решавачките факти врз основа на кои е донесено обжаленото Решение“, информираа денеска (13 март)од Обвинителството.
Во полициска акција пред два дена беа приведени 11 луѓе, еден е во бегство, а еден веќе во притвор. Тие се осомничени за набавка на мазут со сомнителен квалитет и за перење на пари.
Перење пари и злоупотреба на службена должност ги поврзува сите осомничени, меѓу кои сопственици на нафтени компании и поранешен директор на ЕСМ, за кои обвинителството се сомнева дека покрај перењето пари, набавувале горива со сомнителен квалитет што се штетни за животната средина.
Според Обвинителството за гонење на организиран криминал, двајца осомничени во период од 2021 до 2023 година го оштетиле државниот буџет за над 167 милиони евра.
Кривична пријава е поднесена против 13 луѓе и една компанија од Скопје.
За две години, државните институции набавиле нови возила за 8,5 милиони евра
За две години државните институции набавиле нови патнички возила за 8,5 милиони евра. Од нив дел се купени, а дел земени на лизинг, покажуваат покажуваат резултатите од истражувањето на Центарот за граѓански комуникации за набавките на патнички возила на државните институции во 2023 и 2024 година и отворената база на податоци на договорите за јавните набавки на возилата.
Меѓу сите купени возила се и 45-те владини автомобили, секое по 50 илјади евра, земени на лизинг за сегашните функционери, но и за поранешните премиери и претседатели.
Истражувањето открива дека најскапо набавено возило од 55 илјади евра е на општината Шуто Оризари, додека општина Прилеп набавила, па го раскинала договорот за возило од 63 илјади евра.
„Просечната вредност на сите набавени возила во последните две години е 31 760 евра. Омилен бренд на функционерите им е Шкода, од каде е набавено секое трето возило. Најмногу возила, 82, набавиле Електрани на Северна Македонија. На дури 70 % од тендерите за набавка на возилата имало само по една понуда, а најголема вкупна вредност на склучени договори имаат фирмите Порше лизинг и Аутомотив груп, секоја по околу 2,8 милиони евра за две години“, покажуваат резултатите од истражувањето.
Во објавеното истражување од Центарот за граѓански комуникации се наведува дека во 2023 и 2024 година, државните институции набавиле 269 нови патнички возила и за нив потрошиле 8.543.658 евра.
Дел од институциите ги купиле возилата, а друг дел ги набавиле на лизинг, најчесто оперативен, што значи дека по истекот на периодот на лизингот треба да ги вратат, иако за возилата плаќаат како да ги купиле.
Нови возила набавиле 44 институции, а склучени се вкупно 72 договори за јавни набавки. Просечната вредност на сите набавени возила во последните две години е 31 760 евра.
„Најскапи возила, од по 55 илјади евра, набавиле: општина Шуто Оризари, Државна видеолотарија, општина Битола и Комуналец Кавадарци. Убедлив рекордер ќе беше општина Прилеп која во декември 2024 година склучила договор за набавка на лизинг на возило од 63 илјади евра. Но, како што тврдат од општината, договорот е раскинат во февруари оваа година и возилото не е земено. Сепак, на Електронскиот систем за јавни набавки не е објавено раскинувањето на овој договор“, се наведува меѓу другото во истражвуањето на ЦГК.
Руската војска соборила 77 украински дронови, Украинците уништиле 74 руски
Руската војска синоќа (12 март) собори 77 украински беспилотни летала над неколку региони, соопшти руското Министерство за одбрана. Силите пресретнале и уништиле 77 дронови, од кои повеќето биле над регионот Брјанск, на границата со Украина и регионот Калуга.
Беспилотните летала беа соборени два дена по најголемиот украински напад од овој тип од почетокот на конфликтот.
Украинската противвоздушна одбрана, пак, собори 74 беспилотни летала кои ги нападнаа руските сили, додека 38 руски беспилотни летала за мамка исчезнаа од радарот без да предизвикаат штета, објави украинското воздухопловство на Телеграм.
Русија извршила голем воздушен напад, кој започнал синоќа во 19 часот по локално време, користејќи балистичка ракета Искандер-М, лансирана од областа Курск и 117 нападни дронови Шахед и голем број беспилотни летала-мамки испратени од западните и јужните региони на земјата.
Украина го потврди уривањето на 74 беспилотни летала, вклучувајќи го и Шахед, над регионите Харкив, Полтава, Чернихив, Суми, Киев, Хмелницки, Винице, Депропетровск, Запорожје, Одеса и Миколаев.
Руските напади предизвикале штета во повеќето од погодените региони.
Нападите се случуваат два дена откако Украина го прифати американскиот предлог за 30 дневен прекин на огнот, а Русија сè уште не одговори дали ќе го прифати.
ОН го обвинуваат Израел за сексуално насилство врз Палестинците
Експертска комисија на Обединетите Нации го обвини Израел дека извршил сериозни прекршувања на човековите права, вклучително и употреба на сексуално насилство како средство за угнетување и контрола на палестинското население.
Израел категорично ги отфрла наводите, нарекувајќи ја комисијата пристрасна и обвинувајќи ја дека применува различни стандарди за Израел отколку за другите страни.
Во извештајот објавен во четврток (13 март) се вели дека сексуалното и родовото насилство „станало се почеста и појава“.
Во него се документирани случаи на сексуален напад и силување, како и случаи кога поединци биле принудени да се соблекуваат на јавно место. Се вели дека овие акти биле извршени или по директна наредба или со премолчено одобрение на военото и цивилното раководство.
„Во Појасот Газа, здравствените центри беа систематски уништени од израелските сили, а беше блокиран и увозот на лекови и основни материјали за бремени жени и новороденчиња. Како резултат на тоа, жени и деца умреа од компликации што може да се спречат“, се вели во извештајот на експертската комисија.
Комисијата тврди дека овие дејствија претставуваат злосторства против човештвото и дека спречувањето на родов геноцид ги исполнува критериумите за геноцид.
„Доказите собрани од комисијата откриваат жално зголемување на сексуалното и родовото насилство. Нема бегање од заклучокот дека Израел употребил сексуално и родово насилство врз Палестинците за да ги тероризира и да овековечи систем на угнетување што го поткопува нивното право на самоопределување“, рече Нави Пилај, претседател на Независната меѓународна комисија за истражување во окупираната палестинска територија.
Комисијата спроведе разговори со жртви и сведоци и анализираше фотографски и видео докази. Нејзините наоди опфаќаат настани во Појасот Газа, окупираниот Западен Брег и Источен Ерусалим од 7 октомври 2023 година.
На тој ден, палестинските милитантни групи започнаа голем напад врз Израел, убивајќи приближно 1200 луѓе и киднапирајќи околу 250 во Газа. Комисијата претходно објави извештај во јуни 2024 година со детали за актите на насилство и тортура извршени за време на нападите.
Според комисијата, Израел не одговорил на барањата за информации.
Независни експерти од Советот за човекови права на ОН го формираше овој независен панел од експерти во 2021 година за да ги истражи наводните прекршувања на меѓународното хуманитарно право и правото за човекови права во Израел и окупираните палестински територии.
Комисијата вели дека нејзината работа има за цел да го повика Израел за одговорност пред меѓународните судови.
Повиците за зголемување на одбранбените трошоци предизвикуваат негодување во Шпанија
Левичарската влада на Шпанија, пропорционално најмалиот трошеч на одбраната на НАТО, се соочува со политички и народен отпор бидејќи има за цел да ги исполни европските повици да го зголеми својот воен буџет.
Руската инвазија на Украина и зголемените стравувања дека претседателот Доналд Трамп ќе ги повлече американските безбедносни гаранции кои со децении ја штитеа Европа, предизвикаа бран реакции низ континентот.
Според податоците на НАТО, Шпанија одвоила 1,28 отсто од своето годишно економско производство на одбраната во 2024 година, што е многу помалку од стапката од два отсто која ја бараше Алијансата и помалку од сите други членки.
И во новото геополитичко сценарио, со оглед на тоа што Европската комисија бара итно зголемување на трошоците за одбрана за да постигне поголема безбедносна независност, целта од два проценти договорена од членките на НАТО во 2014 година може да се покаже како недоволна.
Трамп постојано бараше од другите земји од НАТО да сносат поголем товар за одбраната на Европа и ја промовираше идејата за зголемување на трошоците на пет проценти од БДП.
Социјалистичкиот премиер Педро Санчез го потврди своето ветување дека ќе ја достигне границата од два проценти за време на посетата на Финска вчера (12 март).
Но, неговата коалициска влада се соочува со тешка битка бидејќи нема мнозинство во парламентот и се потпира на низа сепаратистички и маргинални партии за усвојување закони.
Каталонските и баскиските формации кои се за независност не се подготвени да ги зајакнат воените трошоци и трошоците во шпанската армија, додека екстремно левичарските групи традиционално се непријателски настроени кон политиката на НАТО и САД.
Дури и Јоланда Дијаз, заменик-премиер од екстремно левиот коалициски партнер на социјалистите се противи на зголемувањето на трошоците за одбрана.
Откако Санчез и Дијаз се состанаа оваа недела за да разговараат за горливата тема, портпаролката на социјалистите се обиде да ја смири загриженоста, велејќи дека „социјалната држава нема да биде еродирана“ ако собере повеќе пари за вооружените сили.
Санчез цврсто ја поддржува Украина, посетувајќи ја неколку пати досега и пречекувајќи 200 000 украински бегалци во Шпанија. Минатиот месец тој вети една милијарда евра (1,1 милијарди долари) нова воена помош за 2025 година.
Германските конзервативци ги започнуваат разговорите за коалиција со СПД
Германскиот победнички конзервативен блок денеска треба да ги започне коалициските разговори со централно-левичарските социјалдемократи (СПД) на канцеларот во заминување Олаф Шолц, во обид да ја формираат следната германска Влада, јави ДПА.
Откако обезбедија јасна победа на парламентарните избори во февруари Демохристијанската унија (ЦДУ) и нивната баварска сестринска партија Христијанско-социјалната унија (ЦСУ) во прелиминарните разговори со СПД се договорија за голем број клучни точки за работаата на идната влада, додава германската агенција.
Од денеска 16 работни групи, секоја составена од 16 претставници на ЦДУ, ЦСУ и СПД, треба да водат преговори за деталите од заедничката владина програма.
Предвидено е работните групи да се состануваат следните 10 дена, а за координацијата ќе се погрижи управувачка група. Нивната работа потоа треба да биде предадена на преговарачка група, која треба да ги вклучи лидерите на секоја партија.
Евентуалниот нацрт-коалициски договор потоа ќе им биде ставен на одобрување на трите партии.
СПД, потсетува ДПА, веќе соопшти дека би сакала да се консултира со своите членови за нацрт-договорот.
Лидерот на ЦДУ и иден германски канцелар , Фридрих Мерц, изјави дека има за цел Германија да ја добие новата влада до средината на април.
Трамп ја предупреди Русија со санкции додека Москва го разгледува договорот за прекин на огнот
Американскиот претседател Доналд Трамп ја повика Русија да се согласи на 30-дневен прекин на огнот, предупредувајќи дека ќе ѝ воведе дополнителни санкции на земјата доколку таа го одбие предлогот на САД.
„Русија нема излез освен прекин на огнот. Доколку е потребно, ќе ја санкционираме, но се надевам дека нема да има потреба“, им рече Трамп на новинарите во Белата куќа на 12 март.
„Во финансиска смисла можеме да направиме многу непријатни, многу лоши работи, погубни за Русија, но јас не го сакам тоа“, рече тој.
Неговите коментари доаѓаат еден ден откако Киев се согласи на привремен прекин на огнот по деветчасовните разговори со претставници на Трамп во Саудиска Арабија.
Трамп го стави како главен приоритет крајот на повеќе од тригодишната руска инвазија на Украина откако ја презеде функцијата пред помалку од два месеци, брзо испраќајќи ги највисоките функционери во Москва и Киев за да ја подготват основата за разговори.
Тој го искористи значајното влијание на Вашингтон врз Украина - воената помош и размената на разузнавачки информации - за да го натера Киев да се согласи со предлогот за прекин на огнот.
Но, Трамп нема таков тип на потпора со Русија, која веќе е под огромни американски и европски санкции.
Експертите велат дека Путин најверојатно ќе се обиде да ги одолговлекува разговорите за прекин на огнот за да ја подобри својата позиција на бојното поле, а оттука и на преговарачката маса за постигнување мир.
Руските сили не само што напредуваат во источна Украина, туку и ги туркаат украинските сили од нејзиниот регион Курск.
Украина изврши упад во Курск во август, заземајќи дел од руската територија што се надеваше дека ќе ја замени за своја земја откако ќе започнат мировните преговори. Русија сега врати повеќе од половина од територијата што првично ја загуби во Курск.
Москва засега одби да ги коментира спецификите на предлогот за 30-дневен прекин на огнот и не е јасно дали рускиот претседател Владимир Путин се одлучил за договорот.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, рече дека Москва „внимателно ја проучува“ заедничката американско-украинска изјава објавена по разговорите во Џеда и дека ќе чека да коментира додека руските преговарачи не добијат подетални информации од Вашингтон.
Американскиот државен секретар Марко Рубио, кој ги претставуваше Соединетите држави на разговорите, рече дека Вашингтон „ќе има контакт со Русите“ денеска.
Кремљ вели дека ги чека деталите за договорот за прекин на огнот во Украина
Русија реагираше претпазливо на предложениот договор за прекин на огнот објавен од украинските и американските преговарачи и ја задржа можноста за телефонски разговор меѓу претседателите Владимир Путин и Доналд Трамп во наредните денови.
Говорејќи еден ден по објавувањето на договорот, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, на 12 март рече дека руските власти „внимателно ја проучуваат“ објавата, но чекаат да слушнат повеќе детали од американските преговарачи пред да коментираат дополнително.
Во меѓувреме, реакцијата на улиците на Москва беше измешана, а еден човек рече дека „да се согласи на примирје сега, кога непријателот е ослабен, е сосема несоодветно и погрешно“.
Но, други ја поздравија веста. „Ние само сакаме ова да заврши што е можно поскоро за луѓето да престанат да умираат“, рече една жена од главниот град на Русија. „Толку многу веќе загинаа.
Договорот, постигнат во Џеда, Саудиска Арабија, на 11 март конкретно бара 30-дневен прекин на огнот меѓу Киев и Москва, а исто така е нотирано дека тоа ќе биде предмет на одобрение од Русија. Исто така, се вели дека Вашингтон се согласил да продолжи да споделува разузнавачки информации со Украина.
Американската суспензија на размена на оружје и разузнавачки информации со Киев дојде по спорниот состанок во Белата куќа на 28 февруари, на кој Трамп и американскиот потпретседател Џеј Ди Венс го прекоруваа украинскиот претседател Володимир Зеленски.
„Ќе ја дадеме оваа понуда сега до Русите и се надеваме дека тие ќе кажат да, дека ќе кажат да за мирот“, изјави државниот секретар Марко Рубио за новинарите во Џеда.
„Топката сега е кај нив“, рече тој.
Мајк Волц, советникот за национална безбедност во Белата куќа, требаше да се сретне со својот руски колега оваа недела, а специјалниот пратеник на Трамп, Стив Виткоф, исто така, планираше да отпатува во Москва, најверојатно за да се сретне со Путин.
Руското Министерство за надворешни работи не даде коментар, иако портпаролката рече дека во наредните денови се можни разговори со американски претставници.
Коментаторите поврзани со Кремљ, пак, го прикажаа договорот како позитивен исход за Русија. Константин Косачев, пратеник во Горниот дом на рускиот парламент, тврди дека резултатите од разговорите се строго американски и тврди дека тие ја покажуваат слабоста на Зеленски.
„Русија напредува, и затоа ќе биде поинаку со Русија“, рече тој во објавата на Телеграм.
„Секој договор (со целосно разбирање за потребата од компромис) ќе биде по наши услови, а не американски“, рече тој.
„И ова не е фалење, туку разбирање дека вистински договори се уште се пишуваат таму, на фронтот, кои и Вашингтон треба да ги разбере.
„Најважно е да не се мешате во руско-американските преговори со коментари од трета страна. Оставете ги преговарачите да работат“, напиша тој: „Победата ќе биде наша.“
Сергеј Марков, поранешен советник во Кремљ, рече дека руските власти би можеле да одговорат со контрапонуда: суспендирање на западните испораки на оружје за Киев за истиот период од 30 дена, од САД и од европските сојузници исто така.
„Европа мора да го поддржи примирјето во Украина не со зборови, туку со дела -- ембаргото за испорака на оружје во зоната на конфликтот е добро позната формула во дипломатијата“, рече тој во објавата за Телеграм.
Иако Вашингтон е најголемиот единствен снабдувач на оружје за Украина, европските сојузници колективно обезбедуваат исто толку оружје и друга опрема.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете