Вести
Бугарија му одговори на Мицкоски, преговарање за преземени обврски нема
Бугарското Министерство за надворешни работи нагласува дека „без разлика дали е привремена или редовна бугарска влада, дијалогот не вклучува повторно преговарање за веќе преземените обврски од Скопје“. Ова доаѓа како реакција на изјавата на премиерот Христијан Мицкоски за која велат дека со неа уште еднаш отворено ја доведува во прашање европската перспектива на неговата земја.
„На властите во Скопје треба да им биде јасно дека обидите за покренување идеи за повторно преговарање на веќе преземените меѓународни обврски може да доведат само до дополнително дистанцирање од почетокот на преговорите за членство во ЕУ. Овој наш став нема да се смени без разлика дали е техничка или редовна влада. Потсетуваме дека како резултат на непотребните провокации и конфронтации со соседните земји, Северна Македонија веќе изгуби премногу време во процесот на отворање на пристапните преговори, се вели во реакцијата од бугарското МНР.
Вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски смета дека процесот на уставните измени кај нас и преговарачката рамка се главна тема во бугарските медиуми секогаш кога има избори во Бугарија.
„Второ, секогаш кога во Бугарија ќе дојдат избори се злоупотребува темата Македонија. Не знам сега не сум сигурен за кога им се изборите затоа што до толку се нефункционални што не можат ни избори да закажат, ова им е седма или осма техничка влада, веќе луѓе не можат да најдат за во техничката влада. Така што, прво нека си ги средат дома работите, нека изберат политичка влада и ќе седнеме и ќе зборуваме со политичката влада. Немам намера да одговарам на луѓе коишто ловат политички поени а коишто се политички маргиналци во моментов во Бугарија затоа што се претставници на влада која што нема легитимитет од никого, рече Николоски.
Претходно, премиерот Христијан Мицкоски изјави дека очекува по изборите во Бугарија на 27 октомври да се формира политичка влада со која ќе може да се разговара и да се најде „заедничко решение со кое конечно ќе се тргне децениската блокада која ја имаме како држава во евроитегративниот процес“, рече Мицкоски.
Прашан дали има други креативни решенија доколку Бугарија не сака да репреговара за уставните измени, Мицкоски рече дека треба да почекаме да се избере политичка влада во Бугарија и да се отвори дијалог со нив.
види ги сите денешни вести
Грузија донесе рестриктивни анти-ЛГБТ закони
Пратениците во Грузија одобрија нови рестриктивни закони со кои се ограничуваат правата на ЛГБТ заедницата и се забрануваат културни настани како што се парадите на гордоста.
Гласањето беше бојкотирано од опозицијата што е одраз на поларизираниот политички пејзаж во грузиското општество пред националните избори закажани за октомври.
За време на седницата, група демонстранти пред зградата на парламентот во центарот на Тбилиси на 17 септември ги осудија законските измени оценувајќи ги како игнорирање на вистинските проблеми на грузиските семејства.
Со пакетот законски измени, кој беше претставен со наслов „За семејните вредности и за заштита на малолетници“, всушност се менуваат 18 актуелни закони, вклучително и за слободата на говорот и изразувањето, како и за радиодифузија.
Со измените се забрануваат собири на кои се промовираат лица кои се идентификуваа како пол различен од „неговиот или нејзиниот биолошки пол“, како и настани на кои се промовира истополовата ориентација или врски.
Иницијативата за овие законски измени ја покрена владејачката партија Грузиски сон, а беше усвоена со 84 гласа „за“ и нула „против“ со оглед на бојкотот на опозицијата.
Опозицијата го бојкотира парламентот уште од мај годинава кога пратениците на Грузискиот сон го одобрија нацрт-законот за „странско влијание“ што Грузијците и западните влади го споредуваат со закон за „странски агенти“ што го донесе Русија за да се справи со неистомислениците.
САД и другите западни земји изразија загриженост за законот, кој бара организациите кои добиваат повеќе од 20 отсто од своето финансирање од странство да се регистрираат како „агенти на странско влијание“.
Десетици илјади Грузијци демонстрираа против законот и покрај бруталната репресија. Повеќето демонстранти го нарекуваа предлог-законот како „руски закон“.
Европската Унија реагираше на донесувањето на законот на тој начин што ги паузираше преговорите за пристапување на Грузија во ЕУ.
Во пресрет на изборите во Грузија на 26 октомври, грузискиот претседател Саломе Зурабишвили порача дека гласањето е избор помеѓу „да се биде роб на Русија или да се има соработка со Европа“.
Анкетите покажуваат дека Грузискиот сон останува единствената најпопуларна партија во земјата пред изборите.
Министерот за европски прашања Муртезани назначен за главен преговарач со ЕУ
Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани е назначен за главен преговарач со Европската Унија за членство на Република Северна Македонија во овој блок.
Назначувањето се случило на владина седница одржана денеска (17 септември).
„Привилегија е да работам за европската иднина и стандард на живеење на моите сограѓани рамо до рамо со нашите стратешки партнери. Задачата ја земам со голема одговорност и чест. Патот може да ни е долг, но дестинацијата ни е конечна. Ние сме ЕУ“, порача Муртезани преку Фејсбук по назначувањето.
За заменик на главниот преговарач е назначена заменик-министерката за европски прашања, Викторија Трајков.
Според соопштеното по владината седница, Министерството е задолжено и да подготви нова одлука за воспоставување на структура за преговори за пристапување на Република Северна Македонија во ЕУ.
Пред Муртезани, главен преговарач со ЕУ беше вицепремиерот за европски прашања Бојан Маричиќ, кој раководеше со поранешниот Секретаријат за европски прашања.
По формирањето на новата влада во јуни, Секретаријатот прерасна во Министерство на чие чело беше избран Муртезани.
Собранието го донесе Законот за заем од Унгарија
Собранието денеска (17 септември) со 65 гласа „за“ го изгласа Законот за задолжување на Република Северна Македонија со заем од половина милијарда евра од унгарската Влада.
Против Законот што го предложи Владата гласаа 15 пратеници, а „воздржани“ немаше. Законот беше донесен по скратена постапка.
Во текот на општиот претрес за законот на продолжението на 14-тата седница опозицијата обвини дека договорот за заемот е направен зад затворени врати, со крајно сомнителни намери и носи огромни политички и економски последици со енормно зголемување на јавниот долг.
Наспроти нив, од ВМРО-ДПМНЕ порачаа дека постапката е транспарентна и оти првпат има заем за кој однапред се знае за што ќе биде потрошен и оти ќе се помогне на општините и на стопанството.
Законот во собраниска процедура се најде минатата недела, а стана дел од дневниот ред на 14-тата седница на предлог на пратениците на ВМРО-ДПМНЕ. Воедно беше изгласана и потребата тој да се носи по скратена постапка.
Ова беше повод за реакција од опозицискиот СДСМ, чија пратеничка група во четвртокот преку прес-конференција на која говореше партискиот лидер Венко Филипче ја повика власта да го повлече предлог-законот и да го поднесе во редовна постапка. Филипче изјави дека Законот за кредит од Унгарија е голем корупциски проект, за кој каматите ќе ги плаќаат идните генерации.
Поради ваквата позиција, пратеничката на СДСМ и претседателка на Комисијата за финансирање и буџет, Сања Лукаревска одби да закаже седница на ова собраниско тело, поради што интервенираше претседателот на Собранието, Африм Гаши. Седницата на Комисијата ја закажа тој, а со неа претседаваше пратеникот од редовите на ВМРО-ДПМНЕ, Бојан Стојановски.
Пратениците на СДСМ не присуствуваа на седницата и не учествуваа во комисиската расправа.
Инаку, според Законот, заемот од унгарската Експорт-ипорт банка ќе се повлече во една транша, а рокот за негова отплата е 15 години, со вклучен грејс период од три години. Каматната стапка е фиксна и изнесува 3,25 проценти. Во него се предвидува Северна Македонија да и плаќа на унгарската Експорт-импорт банка приватно друштво со ограничена одговорност провизија за неповлечени средства во висина од 0,5 проценти од заемот на годишно ниво.
Заемот од унгарската Експорт-импорт банка, приватно друштво со ограничена одговорност, ќе се повлече во една транша, рокот за отплата е 15 години, со вклучен грејс период од три години, а каматната стапка е фиксна и изнесува 3,25 проценти. Ќе се отплаќа на 24 полугодишни рати, на 15 февруари и 15 август секоја година.
Заемот беше договорен кон средината на јули од страна на пртемиерот Христијан Мицкоски и неговиот унгарски колега Виктор Орбан за време на нивната средба на маргините на Самитот на НАТО во Вашингтон.
Руската армија се зголемува за 180 000 војници
Рускиот претседател Владимир Путин нареди руската армија да се зголеми за 180 000 војници, соопшти Кремљ.
Со ова проширување, руската армија ќе има 1,5 милиони активни војници, што ќе ја направи втора по големина армија во светот, веднаш по кинеската.
Зголемувањето на бројот на војници значи дека Русија ќе ја надмине армијата на САД и Индија, според податоците од воената организација „Меѓународен институт за стратешки студии“.
„Ова се должи на бројните закани кои постојат на нашите граници“, изјави портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
Тој додаде дека ситуацијата на западните и источните граници бара соодветни мерки.
Ова е третпат откако Путин го зголемува бројот на војници во руската армија од почетокот на инвазијата врз Украина во февруари 2022.
Германија ќе и додели дополнителни 100 милиони евра помош на Украина
Германија ќе обезбеди дополнителни 100 милиони евра помош за Украина оваа зима, објави денеска германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок за време на нејзината посета на Молдавија.
„Русија повторно планира „зимска војна“, со цел да го направи животот на Украинците што е можно понеподнослив“, изјави Бербок пред состанокот на министрите во Кишињев.
Русија изврши серија напади врз украинската енергетска инфраструктура, што предизвика долги прекини во снабдувањето со електрична енергија во некои делови од земјата.
Во јуни, Киев ја истакна потребата од повеќе системи за противвоздушна одбрана за да се обезбеди обновување на енергетската инфраструктура и нејзино функционирање за време на зимата, кога побарувачката е најголема поради ниските температури.
Украинскиот премиер Денис Шмигал минатата недела ги претстави плановите за поправка и заштита на електроенергетскиот систем на земјата пред зимата, вклучително и зајакнување на капацитетите против напади со беспилотни летала и удари од фрагменти од проектили.
Шмигал рече дека сите болници и повеќе од 80 отсто од училиштата низ земјата се опремени со генератори, но сепак има „итна потреба од уште 1800 генератори со голем капацитет“.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски во јуни изјави дека руските напади врз енергетските капацитети на Украина уништиле половина од нејзиниот капацитет за производство на електрична енергија од минатата зима.
Во почетокот на септември, ЕУ најави 40 милиони евра хуманитарна помош за Украина за да помогне во поправките, електричната енергија, греењето и домувањето пред претстојната зима.
Фон дер Лајен ја избра Словенката Марта Кос за еврокомесарка за проширување
Во вторник, на 17 септември, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го претстави новиот состав на Европската комисија, кој ќе има петгодишен мандат.
Таа реши да ја додели функцијата комесар за проширување на Марта Кос, кандидатка од Словенија. Но, таа официјално ќе биде именувана само доколку ја добие поддршката од Парламентот на Словенија и од Европскиот парламент.
Кос не беше формално номинирана од нејзината земја.
„Секој член на мојот тим ќе ги донесе своите искуства и перспективи во Европа“, напиша Фон дер Лајен на платформата X.
Ресорот за проширување е од особено значење за регионот на Западен Балкан бидејќи сите шест земји, плус Украина, Молдавија, Грузија и Турција, се во процес на проширување. Со исклучок на Косово, сите земји се кандидати, а некои се во преговори за членство.
Фон дер Лајен ги повика другите 26 членки на ЕУ, од кои секоја номинира потенцијален комесар, да го зголемат родовиот баланс меѓу номинираните.
Словенечките власти во последен момент го сменија кандидатот, за да и помогнат на Фон дер Лајен да го зголеми бројот на жени во комисијата, бидејќи тој беше помалку од една третина. Сепак, некои го сметаа барањето на Фон дер Лајен како нарушување на суверенитетот на земја членка на ЕУ.
Кандидатурата на Кос предизвика полемики во Словенија, бидејќи опозицијата не сака да ја поддржи, па дури и да закаже расправа во надлежната собраниска комисија.
Претседателот на Комисијата за европски прашања на словенечкиот парламент, Франц Брезник, кој доаѓа од опозицијата, одби на дневен ред да ја стави потврдата за именувањето на Кос. Поради тоа, Фон дер Лајен не можеше да предложи нова Комисија на 10 септември кога беше планирано, туку ја одложи за 17 септември.
Таа сега даде предлог, со очекување во меѓувреме и Словенија да ја заврши својата процедура.
Опозицијата во Словенија ја обвини Кос дека е соработник на комунистичката тајна служба на поранешна Југославија. Кос беше амбасадорка на Словенија во Германија и во Швајцарија. Претходно работеше и во Владата на Словенија како директор за односи со медиумите.
Составот на комисијата за вториот мандат на Фон дер Лајен ќе го одрази акцентот на колективната безбедност преку воведување на „полноправен комесар за одбрана“ додека блокот се бори со последиците од тековната војна во Украина и другите согледани закани, пишува Радио Слободна Европа на англиски јазик.
Еден ден пред планираното соопштение, францускиот комесар за внатрешниот пазар на ЕУ, Тиери Бретон, ненадејно поднесе оставка и побара од неговата земја да номинира некој друг во обид да ја натера Фон дер Лајен да и даде „наводно повлијателен ресор на Франција“.
Фон дер Лајен е задолжена за избор на ресорите на секој од 26-те кандидати.
Таа потенцираше дека при составот на ЕК и распределбата на ресорите водела сметка за постигнување баланс и во однос на половата и географската застапеност, па така во Комисијата ќе има 11 жени, што е околу 40 отсто.
Фон дер Лајен постави цели за Комисијата кои вклучуваат преглед на основите на безбедноста и дополнително зајакнување на одбраната на Украина во услови на две и пол години руска инвазија. Некои од другите итни предизвици со кои моментално се соочува блокот се заканите за трансатлантските односи, поделбите околу тековната војна на Израел со терористичката група Хамас назначена од САД и ЕУ во Појасот Газа и тензиите околу земјоделските, индустриските и еколошките цели на блокот, особено во светлина на Европскиот зелен договор усвоен во 2019 година.
Фон дер Лајен, исто така, постави приоритети како што се зајакнување на границите на ЕУ и пристап заснован на заслуги кон долго закоченото проширување на ЕУ.
Највисоката функција на Европската комисија е едно од трите клучни институционални претседателства, заедно со раководството на Европскиот совет, кои ги дефинираат општите политички насоки и приоритети на блокот и на Европскиот парламент.
Регистрирани нови 57 случаи на ковид, починале четири лица
Во периодот од 9 до 15 септември во земјава се регистрирани 57 нови случаи на SARS-CoV-2, пријавени се четири починати лица, две во Скопје и по еден во Битола и Тетово, сите над 70-годишна возраст и невакцинирани, се посочува во најновиот извештај на Институтот за јавно здравје.
Од 9 до 15 септември тестирани се вкупно 285 материјали во лабораториите во кои се спроведува молекуларно тестирање и антигенско тестирање за присуство на SARS-CoV-2, со намалување од 36,5 отсто во однос на минатата недела. Регистрирани сe 57 нови позитивни случаи, со намалување од 48,6 отсто во однос на минатата недела.
Во тековната недела, регистрирани се заболени лица во општините од осум градови. Најголем дел од регистрираните случаи се од Скопје, a највисока инциденца е регистрирана во Делчево.
Регистрирани се заболени лица во сите возрасни групи, со најголем број на случаи пријавени во возрасната група над 60 години.
Во текот на 2024 година, а заклучно со 15-ти месецов, во земјава се регистрирани вкупно 1560 заболени и 20 починати лица асоцирани со Ковид-19.
Од појавата на првиот случај на Ковид-19 на 26 февруари 2020 година пријавени се вкупно 351 876 заболени со Ковид-19 и 9999 починати лица асоцирани со овој вирус.
Продолжува дијалогот меѓу Белград и Приштина во Брисел
Во Брисел денеска (17 септември) ќе се одржи нова рунда дијалог меѓу Белград и Приштина на ниво на главните преговарачи Петар Петковиќ и Бесник Бислими.
„На средбата во Брисел ќе се разговара за напредокот во имплементацијата на Охридскиот договор и други прашања кои влијаат на нормализацијата на односите меѓу Белград и Приштина, изјави портпаролот на Европската Унија“, Петер Стано.
Непознато е дали двајцата овластени претставници ќе се сретнат заедно или одделно со претставниците на ЕУ.
Според информациите од дипломатски извори, меѓу темите што Белград ги предложи да се најдат на дневен ред е прашањето за мостот на Ибар, како и формирањето на Заедницата на српските општини.
Српскиот претседател Александар Вучиќ минатата недела ја објави својата намера „значително и драматично да ја зголеми поддршката на Белград за Србите во Косово“.
Тој, исто така, ги повика Србите кои ги напуштија работните места во полицијата и другите косовски институции во знак на протест пред речиси две години, да се вратат на работните места и изнесе административни планови за да им помогне на Србите да земаат плати и други финансиски бенефиции на српската страна од заедничката граница.
Некои Срби изразија незадоволство и рекоа дека се чувствуваат предадени од Вучиќ, додека пак официјалните претставници на ЕУ го поздравија чекорот.
Косовскиот премиер Албин Курти првично избегна јавно да коментира и не е јасно дали тие институции ќе направат сè за да го олеснат масовното враќање на етничките Срби.
Приштина ги нарекува „нелегални“ таканаречените „паралелни“ институции поддржани од Белград.
Мета ги забрани руските државни медиуми на своите платформи
Американската групација Мета, која ги поседува платформите Фејсбук, Инстаграм и Ватс-Ап (WhatsApp), соопшти дека им забранува на руските државни медиуми пристап до тие платформи ширум светот, „за да се избегне странско мешање“.
„По внимателно разгледување, ја проширивме нашата акција против руските државни медиуми“, се наведува во соопштението од Мета.
Одлуката за забрана е донесена откако американскиот државен секретар Ентони Блинкен минатата недела ги осуди дестабилизирачките активности на рускиот медиум „Раша тудеј“ (Russia Today).
Забраната означува остра ескалација на акциите на најголемата светска компанија за социјални медиуми против руските државни медиуми, откако таа со години преземаше поограничени чекори како што се блокирање на продажните места за објавување реклами и намалување на досегот на нивните објави.
Спроведувањето на забраната ќе започне во текот на следните денови.
Талибанците негираат дека ја прекинале кампањата за вакцинација против детска парализа во Авганистан
Авганистанското Министерство за здравство, управувано од Талибанците, ги отфрли извештаите на 17 септември дека тврдокорната група ја суспендирала или одложила големата акција за вакцинација против детска парализа.
Портпаролот на Министерството Шарафат Заман ги нарече ваквите извештаи лажни и рече дека нема официјална директива за одложување или запирање на плановите за борба против детска парализа, јавува Радио Слободна Европа (РСЕ) на англиски јазик.
Наместо тоа, рече тој, талибанските здравствени власти се обидуваат да спроведат кампања за вакцинација на легитимен и технички правилен начин за да имаат корист на општеството.
Еден ден претходно, АП цитираше висок функционер на Светската здравствена организација (СЗО) кој рече дека бил свесен за дискусиите за спроведување имунизација од место до место на локации како што се џамии, наместо да посетува домови.
Локалните и меѓународните набљудувачи постојано предупредуваат на хуманитарни предизвици откако Талибанците ја презедоа контролата врз земјата откако меѓународната коалиција предводена од САД се повлече во средината на 2021 година.
СЗО потврди 18 случаи на детска парализа во Авганистан оваа година, за разлика од шестте во 2023 година и најави голема акција во септември.
Кампањата за детска парализа од врата до врата низ целата земја во јуни беше прва во најмалку пет години, а претставниците на СЗО рекоа дека шемата дозволува вакцинацијата да стигне до повеќе деца.
Камал Шах, поранешен службеник за комуникации во УНИЦЕФ, агенција на Обединетите Нации одговорна за хуманитарна и друга помош за децата ширум светот, ги повика властите подобро да ги интегрираат Талибанците во напорите за вакцинација против детска парализа.
Авганистан и соседен Пакистан се единствените земји во светот каде детската парализа сè уште е ендемична. СЗО предупредува дека големиот прекуграничен сообраќај меѓу двете земји го зголемува ризикот од ширење на полио.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете