Вести
Заеднички воени вежби на Ерменија и САД
Ерменија и САД во понеделникот започнаа заеднички воени вежби во Ерменија, соопшти тамошното Министерство за одбрана, пренесува Агенцијата Франс Прес, додавајќи дека ова е уште еден показател за зближување меѓу Западот и Ереван, што ги залади односите со Русија.
Во воената вежба „Игл партнер 2024“ учествуваат единици на американската армија од Европа и Африка и Националната гарда на Канзас, а ќе се одржува до 24 јули, соопшти Министерството.
За време на воената вежба, двете армии ќе работат на „стабилизациони цели“ на „меѓународни мировни мисии“, ќе разменуваат „добри практики“ и ќе ја зајакнат „подготвеноста“ на ерменските единици.
Во исто време, на 5 јули, САД објавија прекин на воените маневри со Грузија, претходно најавени за крајот на месецот, во време кога се разгледуваат односите со Тбилиси.
Ерменија не може да го заборави отсуството на поддршка од Москва кога во август 2023 година Азербејџан целосно го окупираше Нагорно-Карабах, територија до пред една година населена со мнозинство Ерменци, но меѓународно призната како дел од Азербејџан.
Оттогаш, Ереван се обидува да ги зајакне врските со Западот, додека Грузија се доближува до Русија, потсетува АФП.
Аналитичарите најавуваат ново геополитичко престројување на Кавказ.
Русија сè уште има воена база во Ѓумри на ерменска територија, а Ереван сè уште е членка на Организацијата на Договорот за колективна безбедност, воена алијанса предводена од Москва.
Ерменија, сепак, го замрзна своето членство во ОДКБ предводена од Русија во февруари бидејќи алијансата ја пропадна земјата, рече тогаш премиерот Никол Пашинјан.
Пашинјан изрази незадоволство од долгогодишните врски на Ерменија со Русија и рече дека Ерменија повеќе не може да се потпира на Русија за да ги обезбеди нејзините одбранбени потреби. Тој изјави дека се разгледува нејзиното членство во ОДКБ.
види ги сите денешни вести
Кина бара СТО да реагира на новите европски давачки за електрични возила
Кина соопшти дека покренела прашање за трговскиот спор со ЕУ пред Светската трговска организација (СТО), поради одлуката на Брисел да воведе царински давачки на електрични возила од Кина, што Пекинг го нарече „протекционистички потег“.
Европската Комисија усвои правила за дополнителни царински давачки за кинеските електрични возила, поради сомнеж за создавање на нелојална конкуренција.
И покрај отпорот на Германија, Брисел одлучи да воведе дополнителен данок до 35 отсто над веќе постоечките 10 отсто за кинеските електрични автомобили.
Одлуката, која ќе важи пет години, беше објавена вчера во Службениот весник на ЕУ.
„Кина не го прифаќа ова решение и презеде мерки во рамките на механизмот за решавање спорови на СТО“, изјави денеска портпаролот на кинеското Министерство за трговија.
Тој додаде дека Кина ќе продолжи да ги презема сите неопходни мерки за заштита на законските права на кинеските компании да го критикува „протекционистичкиот пристап“ на ЕУ.
Грузиското обвинителство ја повика Зурабишвили како сведок во истрагата за изборнa измамa
Грузиските обвинители ja повикаа претседателката Саломе Зурабишвили да сведочи во истрагата за можна измама на изборите на 26 октомври, на кои победи владејачката партија Грузиски сон поради наводите за прекршувања и од опозицијата и од Зурабишвили.
Истрагата доаѓа еден ден откако американскиот претседател Џо Бајден изрази длабока загриженост за демократскиот регрес на Грузија и повика на транспарентна истрага за наводите за измама со гласањето.
Сè повеќе авторитарниот Грузиски сон прогласи победа со речиси 54 отсто од гласовите, што поттикна илјадници луѓе да протестираат против резултатите, за кои велат дека биле наместени со тактиката на владејачката партија во стилот на Русија, додека меѓународните набљудувачи на изборите рекоа дека гласачките места биле нарушени од „нееднаков терен за игра, притисок и напнатост“.
Набљудувачите на изборите, исто така, ги осудија евидентираните случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Канцеларијата на обвинителството во соопштението соопшти дека истрагата е отворена откако Зурабишвили изјавил дека изборите биле нарушени со неправилности и одби да ги прифати резултатите.
„Претседателката Саломе Зурабишвили мора да има докази за можно фалсификување на парламентарните избори во 2024 година, во врска со кои, во согласност со процедурата утврдена со закон, таа беше повикана на распит на 31 октомври“, се вели во соопштението.
Во соопштението се ветува дека ќе ги спроведе „сите неопходни истражни и процедурални дејствија, како што е наведено во жалбата на Централната изборна комисија, како и со цел да се проучат обвинувањата изнесени од претседателката на Грузија, претставниците на одделни политички партии и набљудувачките мисии.
Изборите беа одржани откако Грузиски сон претходно оваа година наметна контроверзен закон за „странско влијание“ сличен на законот за „странски агенти“ на Русија преку парламентот, и покрај бојкотот на опозицијата и месеците масовни протести кои на моменти беа насилно задушувани. Законодавството за ограничување на правата на ЛГБТ исто така беше донесено минатиот месец.
Зурабишвили, која беше во спротивност со Грузиски сон, но има ограничени овластувања според грузискиот устав, во интервју за РСЕ на 29 октомври го повика Западот да изврши притисок врз Тбилиси за да ја задржи земјата на западниот пат.
Таа претходно одби да го потпише законот за „странско влијание“ и ги отфрли анти-ЛГБТ законите, потези кои беа отфрлени од Грузиски сон врз основа на нивната контрола врз парламентот.
Во соопштението објавено од Белата куќа, Бајден исто така рече дека изборите „биле нарушени со бројни забележани злоупотреби на административни ресурси, како и со заплашување и принуда на гласачите“, додавајќи дека грузиските граѓани имаат право мирно да протестираат против резултатите.
Некои западни земји, како што се Шведска и Канада, веќе ги влошија односите со Тбилиси како одговор на пријавените изборни прекршувања.
ЕК ќе ги усвои извештаите за напредокот на земјите кандидати за членство во ЕУ
Европската Комисија на денешното заседание на Колеџот на комесари треба да го усвои Пакетот на извештаи за 2024 година за напредокот на европскиот пат на земјите кандидати за членство во ЕУ.
Пакетот ќе вклучува извештаи за напредокот на десетте земји опфатени со процесот на проширување, вклучително и Северна Македонија.
По усвојувањето на пакетот, тој ќе биде официјално презентиран од страна на високиот претставник за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел и еврокомесарот за проширување и соседска политика Оливер Вархеји.
Европската комисија секоја година усвојува и презентира Пакет за проширување, кој опфаќа збир на документи што ја објаснуваат политика за проширувањето на ЕУ и прави преглед на случувањата во текот на изминатата година.
Во извештајот се анализира напредокот постигнат од страна на земјите кандидати и потенцијалните кандидати за членство во ЕУ, предизвиците со кои тие се соочуваат и реформите што треба да ги спроведат.
Обилни поплави во Шпанија, најмалку 50 загинати
Најмалку 50 лица загинале во силните бури и поплави што предизвикаа хаос низ Шпанија, соопштија локалните власти рано во среда (30 октомври).
Регионалниот водач на источната автономна заедница Валенсија, Карлос Мазон, потврди дека се пронајдени мртви тела.
Весникот Ел Паис објави дека шест лица се водат како исчезнати во југоисточната провинција Албасете. Покрај обилните врнежи, имало и град и силни налети на ветер, соопшти националната метеоролошка служба Аемет.
Невремето предизвика излевање на реките, поплавување на улици, домови и полиња, а автомобилите и дрвјата беа однесени од надојдените води.
Локалните медиуми објавија дека предупредувањата за тешки временски услови сега се во сила за 10 од 17 автономни заедници во земјата, а особено погодени се регионите Андалузија, Мурсија и Валенсија кои се популарни кај туристите.
Харис и Трамп со завршни пораки во изборната кампања
Американската потпретседателка Камала Харис го критикуваше поранешниот претседател Доналд Трамп како нестабилен и опседнат со одмазда на предизборниот митинг на местото во близина на Белата куќа каде што на 6 јануари 2021 година Трамп им се обрати на своите поддржувачи пред тие да го нападнат Капитол.
Говорејќи во Вашингтон на 29 октомври, додека претседателските избори во САД се во својата последна недела, Харис, кандидатката на Демократската партија на изборите на 5 ноември, го кажа она што нејзината кампања го нарече „завршна порака“.
Харис вети дека ќе биде „претседателка на сите Американци“, додека го етикетираше својот проивкандидат како личност која е „нестабилна, опседната со одмазда, обземена од поплаки и неконтролирана моќ“.
Организаторите рекоа дека на собирот присуствувале околу 75 000 луѓе, иако таа бројка не била потврдена од полицијата или независните набљудувачи.
Некои поддржувачи на Харис стоеја во ред повеќе од седум часа чекајќи го нејзиниот говор во паркот каде Трамп зборуваше пред толпа луѓе да го нападне американскиот законодавен дом Капитол во обид да ги наруши изборните резултати во 2021 година.
Пред говорот на Харис пак, Трамп се обрати од неговото одморалиште Мар-а-Лаго на Флорида, велејќи дека „Харис е таа што шири омраза и поделби и спроведува кампања на омраза“.
Подоцна, на 29 октомври, Трамп одржа настан во Алентаун, Пенсилванија, град кој е дом на голема порториканска заедница во една од седумте држави кои се сметаат за одлучувачки за изборите.
Самите жители на Порторико не гласаат за претседател, но гласаат речиси 6 милиони луѓе од островот Кариби кои мигрирале и сега живеат во САД.
Повеќе од 50 милиони луѓе веќе го дадоа својот глас предвреме или по пошта, на една недела до денот на изборите кои укажуваат на исклучително тесна трка.
Во меѓувреме предноста на демократскиот кандидат Камала Харис, е намалена на еден процент во однос на републиканскиот ривал Доналд Трамп и сега има 44 отсто поддршка наспроти 43 отсто поддршка за Трамп, покажува анкета на Ројтерс/Ипсос објавена вчера (29 октомври).
Деветмина повредени во напад на руски дрон на Киев
Најмалку девет лица се повредени синоќа во Киев, главниот град на Украина, во напад на руски дрон кој предизвика пожар во станбена зграда, соопштија украинските власти.
„По напад со дрон, избувна пожар на вториот и третиот кат на деветкатница“ во западниот кварт Соломјански, објави украинската служба за итни случаи на Телеграм.
Официјални лица изјавија дека во нападот е повредено и едно 11-годишно девојче.
Во исто време руското Министерство за одбрана соопшти дека армијата синоќа пресретнала 23 украински беспилотни летала над руска територија.
Русија воведе санкции против државјани на Австралија и Нов Зеланд
Руското Министерство за надворешни работи на 29 октомври соопшти дека се покренати санкции против 131 австралиски државјанин. Санкциите предвидуваат забрана за влез во земјата.
На списокот санкционирани има претставници на одбранбената индустрија, новинари и јавни личности, кои Русија ги обвинува дека промовираат „антируска агенда“.
Санкциите се директен одговор на претходните мерки на Австралија против руски поединци и субјекти.
Меѓу санкционираните се копретседателката на Унијата на украинските организации во Австралија и вработени во компании како „Electro Optic Systems“ и „Micro-X“.
Покрај тоа, Русија воведе санкции за девет новозеландски службеници од Министерството за одбрана, меѓу кои и тројца заменици министри.
Од почетокот на руската инвазија на Украина, Австралија санкционираше над илјада руски граѓани и компании, тренд што е забележан и во Нов Зеланд.
СЗО: Лани над 8 милиони луѓе биле заразени со туберколоза
На над 8 милиони луѓе им беше дијагностицирана туберкулоза минатата година, соопшти во на 29 октомври Светската здравствена организација. Ова е најголем регистриран број на заболени откако здравствената агенција на Обединетите Нации почна да следи.
Околу 1,25 милиони луѓе починале од туберкулоза минатата година, се вели во новиот извештај, додавајќи дека туберкулозата најверојатно се вратила како главен убиец од заразните болести во светот, откако била заменета со ковид-19 за време на пандемијата. Смртните случаи се речиси двојно повеќе од бројот на луѓе кои починале од ХИВ во 2023 година.
СЗО соопшти дека туберколозата и понатаму најмногу ги погодува луѓето во Југоисточна Азија, Африка и Западен Пацифик, односно половина од бројот на заболени доаѓаат од Индија, Индонезија, Кина, Филипините и Пакистан.
„Фактот што туберкулозата сè уште убива и заболува толку многу луѓе е создава чувство на бес, во ситуација кога имаме алатки за да ја спречиме, откриеме и лекуваме“, изјави генералниот директор на СЗО, Тедрос Аданом Гебрејесус.
Сепак, смртните случаи од туберкулоза продолжуваат да паѓаат на глобално ниво, а бројот на новозаразени луѓе почнува да се стабилизира.
Агенцијата забележа дека лани процениле дека околу 400.000 луѓе имаат туберколоза која е отпорна на лекови.
Туберкулозата е предизвикана од бактерии во воздухот кои најмногу ги погодуваат белите дробови. Се проценува дека приближно една четвртина од светската популација има туберколоза, но само околу 5 до 10% од нив развиваат симптоми.
Организацијата „Лекари без граници“, долго време ја повикуваат американската компанија Cepheid, која произведува тестови за туберколоза кои се користат во посиромашните земји, да ги направи достапни за 5 долари по тест, со цел да ја зголеми достапноста.
На почетокот на овој месец, „Лекари без граници“ и 150 глобални здравствени партнери испратија отворено писмо до компанијата со кое ја повикуваат да „даде приоритет на животите на луѓето“ и итно да помогне да се направи тестирањето за туберколоза пораспространето на глобално ниво.
Финска заплени руски имот
Финските власти запленија дел од плажата во сопственост на руската држава, кој претходно дипломатите го користеа за рекреација, јавуваат медиумите во Финска.
Областа, која се наоѓа во близина на јужниот град Хагесбол, зафаќа 17 хектари земја и 3,5 хектари морски води.
Заплената беше извршена на 24 октомври од фински извршители кои работеа според пресудата за замрзнати руски имот издадена од Судот за меѓународна правда во Хаг.
Во поврзан случај, парче земја што му припаѓаше на рускиот центар за наука и култура беше конфискуван претходно по тужба од украинскиот енергетски гигант Нафтохаз, кој тврди дека загуби од 5 милијарди долари поврзани со нелегалната анексија на Крим од страна на Русија.
Руската амбасада во Финска на 28 октомври соопшти дека не добила официјално известување во врска со заплената. Кремљ изјави дека не ја признава јурисдикцијата на Судот за меѓународна правда во Хаг.
Владата го усвои предлог буџетот за 2025 година „тежок“ 6,5 милијарди евра
Предлог буџеот за 2025 година е проектиран на приходи во вредност од 5,8 милијарди евра, што е за 13 проценти повеќе од овогодишниот буџет. Расходите во предлог буџетот за 2025 година кој помина на владината седница на 29 октомври е прдвидено да изнесува 6,5 милијарди евра, што е за 10 проценти од претходниот.
Министерската за финанасии Гордана Димитриеска Кочоска изјави дека предлог буџетот содржи мерки за фискална консолидација и дисциплинирано даночно трошење и мерки и политики за поттикнување на економскиот раст.
„Креиравме Буџет што треба да носи вистински развој на државата“, изјави Димитриеска- Кочоска.
Таа посочи дека состојбата наметнува штедење, но додава дека Владата внимателно ќе постапува за да им овозможиме на институциите редовно извршување на своите надлежности и да испорачаат квалитетни услуги кон граѓанитr и бизнисот.
„Ако го гледаме она што Министерството за финансии директно може да го контролира, државниот долг нема да ги надмине 60-те проценти. Во однос на јавниот долг, се ќе зависи од тоа какви информации ќе добиеме и од јавните претпријатија во однос на нивната реализација. Вкупно 500 милиони евра е еврообврзницата во јануари, ги обезбедуваме средствата, ќе ја рефинансираме, плус тековни околу две милијарди, но има и државни хартии од вредност кои не влегуваат во Буџетот“, изјави министерката.
Според предлог буџетот Владата планира следната година да потроши над 800 милиони евра во капитални инвестиции односно клучни проекти, од кои половина милијарда евра ќе бидат пари од сопствен буџет, а 300 милиони евра од заем.
Претходно премиерот Христијан Мицкоски изјави дека е добро што нема драматично зголемување на дефицитот и оти постепено има изденачување со капиталните инвестиции.
„ Оваа година е добро тоа што немаме драматично зголемување на дефицитот, постепено капиталните инвестиции и буџетскиот дефицит се изедначуваат. Тие се сега негде на ниво 300 со 400 милиони евра, очекувам до крајот на годината да бидат многу блиску“, рече Мицкоски.
Економскиот раст е планиран на ниво од 3,7 проценти, буџетскиот дефицит на четири проценти, а инфлацијата да изнесува 2,2 проценти.
Од друга страна, Светска банка во нејзината последна проекција, посочи дека очекува македонскиот економски раст годинава да достигне ниво од 1,8 проценти, додека 2, 3 отсто да достигне до крајот на следната година.
Со сличен став е и Виенскиот институт за меѓународни економски студии, која опфаќа 23 земји од регионот, македонскиот економски раст и во наредниот перид ќе „каска “ зад балканскиот. Нивната прогноза се поклопува со таа на Светската банка за раст од 1,8 до крајот на годинава и 2, 3 отсто до крајот на следната.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете