Достапни линкови

Вести

Арбитражни спорови може да ја чинат државата една четвртина од Буџетот

Илустрација
Илустрација

Осум арбитражни спора во вредност од речиси 1,4 милијарди евра, се водат против Северна Македонија. За споредба македонскиот буџет за годинава е проектиран на 5,2 милијарди евра, што значи дека ризикот ако се изгубат правните спорови ќе „тежи“ колку една четвртина од буџетот.

Арбитражен спор пред меѓународна институција во кој некоја компанија бара наплата на шетата од странска држава е честа пракса кога правилата на игра или договорите се нарушени.

Досега се завршени три спора, во еден тужителот кој бараше вкупно 500 милиони долари оштета се повлече, еден државата го доби а еден го загуби и ќе треба да плати штета од 21 милион евра, изјавил на средба со новинарите вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи.

На оваа листата влегуваат споровите на „Кунико ресорсис“ од Холандија за „Фени индустрис“, потоа две постапки од индиски „Бинани“ во врска со рудникот „Злетово“, на „Хеленик Петролеум“ за „Окта“, постапката на Блажо Тасев против државата за рудникот „Саса“, потоа на повеќе украински инвеститори во врска со рудникот „Казандол“, како и на турски „Гама Гуч“ за „Те-То“ како и спорот на италијанската компанија „Инсо системи“ во врска со изградбата на Клиничкиот центар во рамки на комплексот „Мајка Тереза“ во Скопје.

Во арбитражните спорови Северна Македонија, ја застапуваат странски адвокатски канцеларии, кои се бираат од листата на триесетте најдобро рангирани канцеларии во светот а досега за нивните услуги е платено околу 15 милиони евра или околу еден процент од вкупната сума на споровите во кои тие ја застапувале Македонија.

Според Битиќи, избегнувањето на решавањето на овие спорови е спротивно на интересите на граѓаните и државата.

„Имав дилема, но не траеше повеќе од десет минути, дали да потпишам да решаваме арбитражни спорови или оставам, како што тоа се правело претходно. Сметам дека треба да се заштити интересот на државата и граѓаните, а ова е еден од начините да се направи тоа“изјави вицепремиерот Битиќи.

Северна Македонија досега го доби спротот со холандската компанија „Кунико ресорсис“ која бараше 74 милиони долари штета поради според нив незаконска стечајна постапка за „Фени“. Холандската компанија е задолжена да плати три милиони долари на адвокатската компанија која ја застапуваше Македонија.

Досега единствениот арбитражен спор кој Северна Македонија го загуби е со „Хеленик петролеум“ и спорниот купопродажендоговор за рафинеријата ОКТА, државата сега треба да и плати 21 милион евра на грчката компанија „Хеленик Петролеум“.

Од Влада се децидни дека ќе се плати помала сума од досудената и нагласуваат дека со оваа пресуда се забранува „Хеленик Птеролеум“ да поведе уште еден, трет арбитражен спор и да бара наплата на шетата за период од 2012 до 2019 година.

Индската компанија „Бинани“ во два наврати поведе арбитражен спор против државата, во првиот се повлече , па државата бара присилна наплата на трошоците за адвокатите и постапката, додека втората се запре и во моментот се пресметуваат трошоците кои индијската компанија ќе треба да ги плати на адвокатите и постапката.

Активни спорови во моментов се Блажо Тасев против државата кој бара оштета од 492 милиони евра за како што тврди незаконска експропријација на имотот на „Саса“ од 2004 година кога тој победил на јавно наддавање. Постапката е во завршна фаза, одржано е последното усно рочиште, одлуката се очекува оваа есен.

Оштета од 78 милиони евра бараат шестмина украински државјани заради раскин на концесијата во „Казандол“ по рефередумот на локалното население кое гласаше за одземање.

Турската „Гама Гуч“ бара 5 милиони евра штета околу стечајна постапка во „ТЕ-ТО“. Ова е класичен пример кога спор меѓу приватни компании прераснува во постапка против државата врз основа на договор за заштита на инвестициите кој што го имаат потпишано Македонија и Турција.

А спор против државата води и италијанската компанија „Инс Системи“ кои требаше да го градат Клиничкиот центар „Мајка Тереза“ но договорот кој го потпиша тогашниот министер Никола Тодоров го раскина неговиот наследник Венко Филипче.

Во овој список не влегуваат други потенцијални арбитражни постапки, како на пример онаа за „Иловица- Штука“ во Струмичко кои деновиве се многу актуелни во јавноста откако концесијата за нив беше споена и граѓаните стравуваат дека овој контроверзен проект ќе се реализира, а за кој се стравува дека може да надмине една милијарда евра.

Инаку, од формирањето на Националното координативно тело во 2017 година до сега, по основа на арбитражни постапки, не се исплатени буџетски средства.

види ги сите денешни вести

Францускиот премиер Атал во понеделник ќе поднесе оставка

Францускиот премиер Габриел Атал.
Францускиот премиер Габриел Атал.

Францускиот премиер Габриел Атал вечерва најави дека ќе поднесе оставка во понеделник по вториот круг од парламентарните избори.

Атал рече дека ќе поднесе оставка до францускиот претседател Емануел Макрон, но дека ќе „продолжи да ја извршува функцијата онолку долго колку што е потребно“, особено поради претстојните Летни олимписки игри во Париз.

Во вториот круг од вонредните парламентарни избори во Франција, најмногу гласови во неделата доби левичарската коалиција Нов народен фронт.

Според првите проценки на излезните анкети, пред таборот на претседателот Макрон и екстремната десница, така што ниту еден блок не доби апсолутно мнозинство.

Унгарски портал: Орбан на пат за Кина

Унгарскиот премиер Виктор Орбан и рускиот претседател Владимир Путин, Москва, Русија, 5 јули 2024 година.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан и рускиот претседател Владимир Путин, Москва, Русија, 5 јули 2024 година.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој се врати од посетата на Москва, сега можеби е на пат за Пекинг, објави на 7 јули еден унгарски портал, иако владата во Будимпешта не ги потврди овие наводи.

Унгарскиот информативен портал 444.hu објави дека страниците за следење покажале дека авионот на унгарската влада „Dassault Falcon 7X“ заминал од Будимпешта за Пекинг.

Станува збор за авион кој често се користи за превоз на унгарскиот премиер.

Орбан, чија земја го презеде ротирачкото претседателство со Европската унија на 1 јули, беше остро критикуван од лидерите на ЕУ за неговата посета на Москва на 5 јули, каде што се сретна со претседателот Владимир Путин во, како што рече унгарскиот премиер, напорите да се стави крај на војната меѓу Русија и Украина.

Брисел и Украина рекоа дека Орбан не зборува во име на Европската унија или Киев.

Кинескиот претседател Си Џинпинг ја посети Унгарија во мај.

update

Избори во Франција: левицата во водство, екстремната десница ограничена

Луѓе ги очекуваат резултатите од вториот круг од парламентарните избори во Нант, западна Франција, 7 јули 2024 година.
Луѓе ги очекуваат резултатите од вториот круг од парламентарните избори во Нант, западна Франција, 7 јули 2024 година.

Во вториот круг од вонредните парламентарни избори во Франција на 7 јули, според првите проценки на излезните анкети, најмногу гласови доби левичарската коалиција Нов народен фронт пред таборот на претседателот Емануел Макрон и екстремната десница, така што ниту еден блок нема да има апсолутно мнозинство за независно владеење, пишува Франс прес.

Се гласаше за 501 пратеничко место во Националното собрание на Франција, кое има вкупно 577 пратеници.

Во првиот круг на 30 јуни беа избрани само 76 пратеници.

Екстремно десничарската партија „Национален собир“ влегува во парламентот со најголем број пратеници досега (помеѓу 115 и 155), но останува далеку од преземање на власта, објавувајќи разочарувачки резултат во споредба со нејзиниот пробив во првиот круг пред седум дена.

Со 172 до 215 пратеници, според првите проценки на институтот за испитување на јавното мислење, левиот сојуз на Новиот народен фронт, кој го сочинуваат партии кои не се согласуваат по повеќе прашања, одеднаш станува водечка политичка сила во земјата.

Жордан Бардела, лидер на екстремно десничарската партија Национален собир, вечерва по изборите изјави дека неприродни сојузи ја турнале земјата во прегратките на крајната левица.

Во своето прво обраќање до поддржувачите по објавувањето на резултатите, Бардела го критикуваше „неприродниот“ и „нечесен сојуз“ кој, како што рече, го лиши францускиот народ од победа на Националниот собир.

„Вечерва овие сојузи ја фрлаат Франција во прегратките на екстремната левица на Жан-Лук Меланшон (лидерот на Новиот народен фронт, НФП)“, рече Бардела.

Француското претседателство соопшти дека претседателот Емануел Макрон во моментов ги анализира најновите изборни резултати и дека ќе почека да се комплетира сликата за пратеничките места пред да донесе дополнителни одлуки.

Излезноста на гласачите до 16 часот беше 59,71 отсто, што е највисока излезност на парламентарните избори од 1981 година (61,4 отсто), со што левицата дојде на власт.

Од почетокот на кампањата, Франција е втурната во токсична атмосфера, обележана со навреди, физички напади на кандидати и расистички и антисемитски говори.

Во Франција во случај на протести ќе бидат мобилизирани 30.000 полицајци, од кои 5.000 во Париз. Многу сопственици на продавници во градовите ги заштитија своите излози.

Националниот собир и нивните сојузници освоија најмногу гласови во првиот круг пред седум дена (33 отсто), потоа левичарскиот совет на Новиот народен фронт со 28 отсто и таборот на претседателот Емануел Макрон со 20 отсто.

Изборите се одржаа во време на подготовките за Олимписките и Параолимписките игри во Париз, кои започнуваат на 26 јули.

Макрон го распушти парламентот и распиша избори на 9 јуни, по победата на Националното собрание на изборите за Европскиот парламент и лошиот резултат на неговата либерална партија Преродба.

Најмалку шестмина повредени во првата трка со бикови во Памплона

Во моментот кога бик влегува во коридата, фестивалот Сан Фермин во Памплона, Шпанија, 7 јули 2024 година.
Во моментот кога бик влегува во коридата, фестивалот Сан Фермин во Памплона, Шпанија, 7 јули 2024 година.

Најмалку шест лица се повредени на првиот ден од овогодинешното трка со биковите во Памплона, Шпанија, соопштија лекарите на 7 јули.

Едно лице се здобило со повреда на главата, а другите пет се со претежно модринки, изјави за РТВЕ портпаролот на локалната здравствена служба, пренесува ДПА.

Неколку повредени завршиле во болница.

Секој ден до 14 јули, стотици луѓе ќе ловат по шест бикови, од кои некои тежат повеќе од 600 килограми, и неколку волови низ сокаците на Памплона сè до арената. Потоа матадорите ги убиваат биковите во арената.

За време на трката на патеката долга 875 метри, секоја година се повредени десетици тркачи, од кои повеќето се млади мажи.

Имаше 16 смртни случаи од 1924 година, а последниот беше во 2009 година.

Активистите за правата на животните ги нарекуваат трките со бикови „средновековна суровост“.

И покрај тоа, фестивалот сè уште привлекува илјадници посетители од целиот свет.

Ердоган го повика Асад да ги обноват турско-сириските односи

турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган.
турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган.

Турција може во секое време да испрати покана до сирискиот претседател Башар ал Асад за можни разговори за обновување на односите меѓу двете соседни земји, изјави турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган на 7 јули.

„Ќе ја испратиме нашата покана до Асад и со тоа сакаме да ги вратиме турско-сириските односи на исто ниво како порано. Нашата покана може да биде испратена во секое време“, нагласи Ердоган.

Турција ги прекина врските со Сирија во 2011 година по избувнувањето на војната во која ги поддржа бунтовничките сили кои сакаат да го соборат Асад.

Анкара изврши неколку прекугранични воени операции против милитантите за кои вели дека ја загрозуваат нејзината национална безбедност и воспостави „безбедна зона“ во северна Сирија, каде што сега се стационирани турските сили, пренесува Ројтерс.

Ердоган истакна дека Анкара ќе иницира реципрочни мерки за секој позитивен чекор на Дамаск и дека рускиот претседател Владимир Путин и ирачкиот премиер Мохамед Шија Ал Судани можат да придонесат за воспоставување контакт.

Турскиот претседател додаде дека сега се дојдени до точка од која, доколку Асад направи чекор кон подобрување на односите со Турција, Анкара може да одговори со истиот пристап.

Сириските власти постојано укажуваат дека може да се воспостави секаков вид нормализација на односите откако Турција ќе се согласи да повлече илјадници војници од северозападна Сирија.

Највисока излезност на изборите во Франција во последните 43 години

Гласачите стојат во ред пред да го дадат својот глас во вториот круг од парламентарните избори во Франција на избирачко место во Лион на 7 јули 2024 година.
Гласачите стојат во ред пред да го дадат својот глас во вториот круг од парламентарните избори во Франција на избирачко место во Лион на 7 јули 2024 година.

Одѕивот на гласачите во вториот круг од француските парламентарни избори денеска до пладне беше највисок од 1981 година и поголем отколку во вториот круг од последните парламентарни избори одржани во 2022 година, соопшти Министерството за внатрешни работи.

Излезноста беше 26,3 отсто, што е значително зголемување во однос на 18,99 отсто пред две години.

Гласачките места низ Франција беа отворени на 7 јули за вториот круг од парламентарните избори, при што се очекува победа на Националниот собир (РН) на лидерката на екстремната десница Марин Ле Пен.

Иако антиимиграциската, евроскептичната партија можеби нема да освои целосно мнозинство, поделбите во парламентот би можеле да ја донесат Франција во политичка неизвесност и да ја ослабат нејзината меѓународна позиција, пишува француската новинска агенција Франс прес.

Гласањето започна во 8 часот и треба да продолжи до 18 часот или до 20 часот во поголемите градови, кога ќе бидат објавени првите проценки на резултатите.

Главното прашање е дали партијата Национален собир на Марин Ле Пен и нејзините сојузници ќе постигнат апсолутно мнозинство од 289 места во 577-членото Национално собрание, Долниот дом на земјата, пишува германската новинска агенција ДПА.

Последните анкети предвидуваат дека Националното собрание и неговите сојузници ќе обезбедат 175 до 215 места, што е многу помалку од апсолутно мнозинство.

Новинската агенција Ројтерс пишува дека изборите ќе го реконфигурираат политичкиот пејзаж и исто така дека анкетите предвидуваат екстремно десничарскиот Национален собир (РН) да освои најмногу гласови, но веројатно нема да го има потребното мнозинство.

Таквиот исход може да ја фрли земјата во хаотичен однос во парламентот пред Олимпијадата во Париз, сериозно поткопувајќи го авторитетот на претседателот Емануел Макрон.

Во првиот круг минатиот викенд, Националниот собир беше најсилната партија, пред новиот левичарски сојуз и центристичкиот табор на претседателот Емануел Макрон.

Францускиот претседател Емануел Макрон повика на предвремени парламентарни избори по поразот на неговата партија на изборите за Европскиот парламент на почетокот на јуни.

МНР го повика на консултации македонскиот амбасадор во ОН Фрчкоски

Љубомир Фрчкоски.
Љубомир Фрчкоски.

Министерството за надворешни работи и надворешна трговија на Северна Македонија (МНР) соопшти дека македонскиот амбасадор во Обединетите нации Љубомир Фрчкоски бил повикан на консултации во Министерството, но не даде детали за причиите поради кои е повикан.

„Министерството за надворешни работи и надворешна трговија информира дека согласно Законот за надворешни работи македонскиот амбасадор во ОН, Љубомир Фрчкоски е повикан на консултации во Министерството“, наведуваат од МНР, јавува МИА.

Од Министерството информираат дека за сите дополнителни детали јавноста ќе биде навремено известена.

Иако МНР се уште на објавува за што станува збор, пратеникот од ВМРО-ДПМНЕ Миле Лефков на денешната прес-конференција одговораше на новинарско прашање во врска со повикувањето на Фрчкоски на консултации во МНР.

Тој рече дека секој треба да биде повикан на одговорност за тоа како ја извршувал својата должност, без разлика за кој човек се работи или на која функција бил.

„Од тоа што можевме во јавноста да го видиме, гледаме дека како амбасадор на Македонија уживал во удопствата кои му ги обезбедил Зоран Заев со именувањето, а во исто време нема отчет како се трошеле народните пари, односно парите биле трошени на непознат начин“, рече Лефков.

Дел медиуми објавија дека Фрчкоски бил повикан поради злоупотреба на службената картичка за авионски билети и непочитување на насоки кои биле давани од поранешниот министер за надворешни работи Бујар Османи.

Земјотрес почувствуван во подрачјето на Охрид

Илустративна фотографија.
Илустративна фотографија.

Земјотрес со магнитуда од 3.6 степени според Рихтеровата скала днеска е почувствуван во подрачјето на Охрид, информира
Телеметриската сеизмолошка мрежа на Република Северна Македонија.

Според извештајот, земјотресот се случил на 7 јули во 14 часот и 7 минути во охридското подрачје, на 125 километри југозападно од Скопје.

Според досегашните податоци на опсерваторијата, земјотресот бил почувствуван од населението во градот Охрид и околината.

Земјотресот бил почуствуван и во повеќе места од Охридско-струшкиот регион, како и во дел од пограничните подрачја со Албанија.

Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар јави дека земјотресот регистриран денеска во близина на Охрид се случил на длабочина од 5 километри во Охридското Езеро.

Поморската мисија на ЕУ уништи два дрона во Аденскиот залив

Илустративна фотографија - Нафтен танкер Полукс управуван од Sea Trade Marine S.A., од Атина погоден од јеменските Хути. 17.02.2024.
Илустративна фотографија - Нафтен танкер Полукс управуван од Sea Trade Marine S.A., од Атина погоден од јеменските Хути. 17.02.2024.

Поморската мисија на Европската унија која ги штити бродовите што го преминуваат Црвеното Море соопшти дека нејзината фрегата Псара на 7 јули уништила двe беспилотни летала во Аденскиот залив.

Мисијата Аспид започна во февруари како одговор на нападите со беспилотни летала и ракети врз бродови од милитантите Хути поддржани од Иран.

Хутите ги опишуваат нападите како акти на солидарност со Палестинците во израелската војна во Газа.

Други земји, вклучително и Соединетите Американски Држави, исто така имаат поморски сили кои дејствуваат во областа.

САД веруваат дека иранскиот корпус на гардата на исламската револуција помага во планирањето и извршувањето на ракетните напади и нападите со дронови на Хути.

Иран, од друга страна, негира вмешаност.

Коалицијата предводена од Саудиска Арабија долго време го обвинува Иран за вооружување, обука и финансирање на Хутите.

Хутите негираат дека се соработници со Иран и нагласуваат дека тие сами произведуваат оружје.

Хутите извршија повеќе од 50 напади врз бродови во Црвеното Море и Аденскиот Залив од ноември минатата година.

Доаѓа период на многу топло време со температура до 40 степени

Илустративна фотографија.
Илустративна фотографија.

Со дневни температури над 30 степени целзиусови, кои на некои места ќе достигнат и 40 степени, следува период на многу топло време во Северна Македонија, инфомира Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР).

„Во попладневните часови претежно во планинските подрачја ќе има и изолирана појава на нестабилност со краткотраен дожд и ретки грмежи“, велат од УХМР.

Денеска времето е сончево и топло со мала локална облачност и со слаб ветер од променлив правец, со максимална температура од 31 до 38 степени. Во Скопје ќе биде до 37 степени, наведува УХМР.

И Хиррометеролошките заводи во регионот информираат дека следниве денови се очекува топло време со натпросечни температури и повремени локални дождови.

Експертите за клима велат дека поради тоа многу е важно луѓето сериозно да ги сфатат предупредувањата и да не излегуваат во најтоплите часови од денот.

„Мораме да сфатиме дека ова не се исти жештини како пред десет или 20 години, туку се последици на променетата клима“, вели за РСЕ Ивана Воиновиќ – директорка на Центарот за климатски промени на Универзитетот Долна Горица во Црна Гора.

Се предвидува дека низ целиот европски континент температурите ќе се искачат високо над 30 степени, а во многу земји и ќе надминат +40 степени. Најтопло ќе биде во Источна Европа и на Балканскиот Полуостров.

Очекувањата според хидрометрролошките заводи се следнава недела најжешката воздушна маса да се движи од Италија кон Балканскиот полуостров, проширувајќи се на север кон Словачка, Унгарија и Полска. Во делови од Романија, Бугарија и Грција, исто така, се прогнозира температурите да стигнат до 40 степени.

Жешко време веќе зафати и големи делови од Русија, коде се измерени меѓу најтоплите временски услови во последните сто години, со температури над 35 степени Целзиусови. Температурите во Москва го соборија рекордот од 1917 година, објави Ројтерс.

И во Соединетите држави (САД) речиси 130 милиони луѓе ширум земјата ќе се соочат со екстремно високи температури во текот на следната недела, по продолжувањето на долготрајниот топлотен бран кој веќе собори рекорди за опасно високи температури, пишува АП.

Според Националната метеоролошка служба, температурите би можеле да достигнат повеќе од 38 степени Целзиусови во делови од северозападниот дел на Тихиот Океан, средно-атлантскиот и североисточниот регион на САД, а во поголемиот дел од западот, температурите најверојатно ќе бидат од 8 до 16 степени Целзиусови над просекот за ова време од годината.

Источниот дел на САД, исто така, се подготвува за уште повисоки температури. Балтимор и другите делови на Мериленд беа под предупредување за горештини, а температурите се очекува да достигнат до 43 целзиусови степени.

Во петокот беше поставен нов рекорд на топлина во долината на смртта во Калифорнија, едно од најжешките места на Земјата, при што температурата достигна 52,8 степени Целзиусови.

Вчитај повеќе

XS
SM
MD
LG