Кога државата затајува, граѓаните им ги олеснуваат маките на мигрантите

Лоша власт, добри луѓе е најчестиот одговор што го добивме од мигрантите со кои разговаравме на патот од Демир Капија до Велес за нивното патешествие низ Македонија во обид да стигнат до некоја од земјите од ЕУ.

Власта, според нив, е лоша, зашто не им дозволува да користат јавен превоз и ги принудува да пешачат, а граѓаните се добри, затоа што колку-толку им помагаат да ја поминат голготата низ земјава.

Стотици мигранти, најмногу од Сирија, а потоа и од Авганистан, Пакистан, Јемен и од Западна Африка секојдневно ја поминуваат Македонија со велосипеди. Во земјава влегуваат на диво од Грција, потоа пешачат до Гевгелија или до Демир Капија каде што купуваат стари велосипеди за 100-150 евра. До Велес возат во стариот пат, а потоа по автопат. За нивна, но и за среќа на возачите, на автопатот Велес – Скопје има градежни работи и една коловозна лента е затворена, па мигрантите се движат по неа и со тоа се намалуваат ризиците за сообраќајни несреќи.

Оние што немаат пари за велосипеди пешачат околу 200 километри од Грција до границата со Србија, каде што исто така се обидуваат нелегално да влезат, па потоа се надеваат дека ќе успеат да стигнат до Унгарија и да продолжат во некоја од западноевропските држави. Појдовна точка им е Турција, од каде што со бродови на диво стигнуваат до Грција. Велат дека ја избегнуваат Бугарија поради негативните искуства што претходните групи мигранти ги имале во таа земја.

Изнемоштените, повредени и семејствата со повеќе мали деца кои не се во состојба да пешачат или да возат велосипед, чекаат на железничката станица во Демир Капија со надеж дека ќе успеат да се качат на воз, но полицијата не им дозволува. Возачите кои превезуваат нелегални мигранти може да бидат обвинети за шверц на луѓе и да добијат долгогодишни затворски казни. Мигрантите велат дека не се дојдени за да седат во Македонија и затоа не им е јасно зошто власта не им дозволува побрзо да заминат.

Мигранти од Сирија патуваат низ Македонија на нивниот пат за влез во ЕУ. Некои на велосипед, некои бараат начин да влезат во возовите, други пак пеш, а тие кои се со деца, кампуваат во парковите низ Повардарието.

Додека бевме во Демир Капија полицијата им дозволи само на две семејства со 8 деца меѓу пет месеци и 11 години да се качат во полупразниот воз до Скопје.

„Од Солун до тука патувавме седум дена. Првиот ден пешачевме 17 часа“, рече едно од децата кое зборуваше англиски јазик.

Активисти во градовите од Повардарието им даваат храна, вода, обувки, облека и лекови на исцрпените бегалци. Пунктот за помош во Демир Капија е во близина на железничката станица. Волонтерката Габриела Андреевска вели дека најдобриот начин да им се помогне на овие луѓе е да им се дозволи да влезат во воз.

„Засега има осум волонтери, се обидуваме колку што е можно повеќе да помагаме, но најмногу им треба транспорт, некогаш им нудиме храна и вода, но плачат и велат ни треба превоз“, вели таа.

Сретнавме група од стотина мигранти со велосипеди кои одмораа во паркот во Градско. Се обидуваат да отспијат додека траат горештините, а навечер и рано наутро продолжуваат со патот.

Јасин Саленги од Авганистан работел како преведувач за меѓународните сили во неговата земја. Вели дека по повлекувањето на ИСАФ, неговата безбедност во земјата е загрозена затоа што според талибанците, работел „за неверниците“. Мигрантите се движат во поголеми групи, затоа што велат дека така полесно се штитат од криминалните банди кои ги ограбуваат по пат, додека генерално се задоволни од приемот на локалното население.

„Неколку пати ни дадоа храна и вода, ни укажуваат лекарска помош. Сите тие се локални жители и тие се однесуваат кон нас многу добро и многу сме задоволни од македонскиот народ“, вели Саленги.

Мухамед Алави тргнал кон западните земји од Јемен. Не знае каде ќе оди. Вели да стигнам до Австрија, па ќе видиме.

„Авијацијата на Саудиска Арабија вели дека бомбите се за уништување на јеменските сили, а не цивилите, но всушност кога ќе ги фрлат бомбите тие уништуваат станбени блокови во околината, уништуваат многу куќи и предизвикуваат многу жртви и одлучив да избегам од таа ситуација“, вели тој.

Со групата мигранти, пешки и со велосипед, патува и американскиот новинар Метју Касел, кој снима репортажа за нивната голгота. Се прашува зошто власта не им дозволува да качат на воз и да го продолжат патувањето. Тие се тука, пешачат или се возат со велосипеди, спијат на железничките станици, но не им даваат да се качат во воз. Тоа нема никаква смисла, вели тој и додава дека дел од групата имала негативни искуства со полицијата или со криминални групи, но не и со жителите што ги среќаваат по пат.

„Тешко е. Пешачиме низ полиња, ниви, лоши патишта, пруги, има опасност од криминалци по пат, има опасност дека полицијата може да ги фати и да ги врати во Грција, по што одново ќе мора да го поминуваат истиот пат, што се случува, на половина од луѓето од оваа група тоа им се има случено еднаш или двапати досега. Она што ме изненади е топлиот прием од обичните Македонци – селаните ги пуштаат чешмите за мигрантите и бегалците што поминуваат низ нивните имоти, луѓето ги поздравуваат, им подаваат чипс или некаква храна од возилата и тоа е многу убаво“, вели тој.

Жителите на Велес љубопитно набљудуваа група од педесетина мигранти кои со велосипеди поминуваат низ нивниот град. Велат дека секој ден поминуваат по стотици луѓе.

„Да им фрлиме вода полесно да минат низ Македонија.“

„Законот што побрзо да се донесе, да имаат право 72 часа да поминат низ Македонија.“

„Да им пуштиме автобуси да ги однесат до граница да не се мачат за џабе или воз, вагон да им пуштиме. Тоа е најдобро, да не се малтретираат“, велат граѓани на Велес.

Измените во Законот за азил, со кои на мигрантите ќе им се олесни транзитот низ Македонија, се ставени на дневен ред на утрешната собраниска седница. Ако Собранието ги изгласа, мигрантите ќе имаат право да се задржат во Македонија до 72 часа при што ќе може да користат и јавен превоз. Сличен закон има и во Србија.