Рускиот претседател Владимир Путин има намера да одржи средба со генералниот секретар на Обединетите Нации (ОН), Антонио Гутереш, на маргините на самитот на БРИКС во Казан, објави денеска (21 октомври) помошникот на рускиот претседател, Јуриј Ушаков, јавуваат агенциите ТАСС и Интерфакс.

Самитот од 22 до 24 октомври, кој ги собира лидерите од Бразил, Русија, Индија, Кина, Јужна Африка и неколку други земји, Москва го смета за можност да покаже дека напорот на Западот да ја изолира Русија поради нејзината воена офанзива во Украина не успеа.

И покрај средбата Путин-Гутереш, планирана да се одржи на 24 октомври, нема индикации дека ниту Киев ниту Москва се подготвени за пошироки мировни преговори за ставање крај на конфликтот.

Гутереш постојано ги критикуваше постапките на Русија, наведувајќи дека тековната воена операција на Москва во Украина претставува „опасен преседан“ за светот. Шефот на ОН постојано повикуваше на „праведен мир“ кој го почитува меѓународното право и „територијалниот интегритет“ на Украина.

За време на состанокот со Путин во април 2022 година, само два месеци откако Русија ја започна својата инвазија на Украина, Гутереш го повтори ставот на ОН и разговараше за предлозите за хуманитарна помош и евакуација на цивили од конфликтните зони.

Путин тврди дека Украина мора да отстапи повеќе територии на нејзиниот југ и исток како предуслов за каков било прекин на огнот, барање што украинскиот претседател Володимир Зеленски категорично го отфрли.

Зеленски, во обраќањето пред Советот за безбедност на ОН минатиот месец, тврдеше дека Москва може да биде принудена на мир само преку меѓународен притисок.

Покрај средбата со Гутереш, Ушаков потврди дека Путин планира билатерални разговори со неколку клучни лидери, меѓу кои и индискиот премиер Нарендра Моди, кинескиот претседател Си Џинпинг, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, иранскиот претседател Масуд Пезешкијан и палестинскиот лидер Махмуд Абас.

Овие состаноци ги нагласуваат напорите на Русија да ги задржи и зајакне врските со влијателни земји и лидери надвор од западната сфера, користејќи го самитот на БРИКС како стратешка платформа за да се врати назад против дипломатската изолација.

Филип Лазарини, шеф на агенцијата на Обединетите Нации (ОН) која пружа помош на Палестинците, денеска (21 октомври) го обвини Израел дека ја скратил помошта за северните делови на Појасот Газа и повика на прекин на огнот како чекор „да се стави крај на овој бескраен кошмар“.

„Израелските власти продолжуваат да одбиваат хуманитарни мисии да стигнат на север со клучни резерви, вклучително и лекови и храна за опколените луѓе“, напиша тој во објавата на X.

Лазарини повика хуманитарните организации да добијат пристап до северниот дел на Појасот Газа, вклучително и онаа што ја предводи, односно Агенцијата на Обединетите нации за помош и работа за палестинските бегалци на Блискиот Исток (УНРВА).

Израел во последните две недели спроведува голема операција на северот на Појасот Газа, со тврдење таму се прегрупирани членови на Хамас - организација означена како терористичка од САД и ЕУ.

Палестинските власти соопштија дека стотици луѓе загинале, а здравствениот сектор на северот е на работ на колапс.

Хуманитарните организации предупредуваат дека во појасот Газа практично не пристигнала помош во последните неколку недели. Израелската статистика покажува тотален колапс на пристигнувањето помош во Газа, во споредба со септември.

Високиот хуманитарен претставник на Обединетите нации, Џојс Мсуја, во саботата рече дека Палестинците во северниот дел на Газа трпат „неискажливи ужаси“ и побара „злосторствата“ да престанат.

Израел постојано негираше дека го блокира пристапот на хуманитарната помош во Газа, но САД велат дека треба да го подобрат пристапот до помош или да ризикуваат да загубат дел од својата воена поддршка.

Најмалку 42.519 луѓе се убиени, а десетици илјади се повредени во Појасот Газа од почетокот на војната во октомври минатата година, според властите под контрола на Хамас.

Војната започна по нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година, во кој беа убиени околу 1.200 луѓе, а 251 завршија во Газа како заложници. Како одмазда, Израел вети дека ќе го уништи Хамас.

Роман Шкловер, 34-годишен активист од руската дијаспора во Ерменија (РДА), денеска (21 октомври) беше приведен во Ереван, на централниот плоштад на Републиката, се вели во соопштението на РДА.

Ерменските власти го уапсија врз основа на меѓународна потерница од Русија, каде што се бара за „јавно оправдување на тероризмот користејќи Интернет“.

Шкловер, чие име е додадено на руската листа на „терористи и екстремисти“, е во тридневен притвор и може да биде екстрадиран во Русија, соопшти групата.

Апсењето е дел од трендот на апсења во Ерменија на руски државјани кои ги бара Москва. Во декември 2023 година, руските безбедносни сили го приведоа Дмитриј Сетраков во Ерменија, а во април оваа година Анатолиј Шчетинин беше приведен во градот Ѓумри.

Двајцата се префрлени во Русија. Активистите и организациите за човекови права изразија загриженост поради овие апсења и вмешаноста на руските безбедносни сили во Ерменија.

Регулаторната управа за електронски и поштенски комуникации на Косово (АРКЕП) и додели на американската компанија Старлинк пристап до интернет на секоја локација во Косово.

„Ширум светот, Старлинк им овозможи на заедниците кои имаат потреба да пристапат до образование, здравствени услуги, овозможи работа на далечина и обезбеди критична комуникациска поддршка за време на природни катастрофи или други национални итни случаи“, се вели во соопштението.

Од АРКЕП додаваат дека влезот на оваа глобална компанија на домашниот пазар ќе влијае и на економските придобивки и севкупниот развој на Косово.

Старлинк е приватна интернет сателитска мрежа во сопственост на компанијата на милијардерот Илон Маск, SpaceX.

Се верува дека има околу 4.800 уреди во орбитата, преку кои се обезбедува интернет во околу 100 земји во светот.

Маск реши да и понуди на Украина пристап до оваа мрежа, по почетокот на руската војна во Украина во февруари 2022 година, кога таа земја остана без комуникациски линии.

Старлинк се користи од милиони луѓе ширум светот бидејќи нуди побрз интернет од некои локални провајдери.

На официјалната веб-страница на компанијата доволно е да ја побарате најблиската адреса и потоа да извршите уплата за да ја добиете услугата.

Во Собранието денеска се пушти во употреба заштитената соба изградена од материјали кои спречуваат неовластено следење и прислушување, за комуникациите да останат доверливи.

Дизајнот на т.н. глува или тивка соба ги исполнуваа строгите безбедносни барања поставени и од НАТО и од Европската Унија, стои на страницата на македонското Собрание.

„Заштитената соба не е сувопарно барање кое произлегува од Меморандумот за разбирање со ДЦАФ, таа е барање на НАТО. Оттука, процесот за нејзина изградба, набавка на опрема и операционализирање беа особено комплексни“, рече претседателот на Собранието, Африм Гаши според кого заштитената соба ја унапредува надзорната улога на Собранието.

За Владо Ѓердовски, раководител канцеларијата на ДЦАФ - Женевски центар за управување со безбедносниот сектор во Скопје, оваа соба е многу повеќе од безбедносен објект.

Тоа е, како што нагласи, место каде што може да се водат критични и критички разговори, без страв од компромитација, обезбедувајќи одлуките за националната безбедност да се носат во средина на доверба и доверливост.

Андреј Рупник, директор на ДЦАФ – Љубљана, рече дека ова е важен чекор за Собранието на РСМ за постигнување на меѓународните безбедносни стандарди.

Заштитената просторија во Собранието е од највисок, т.н. прв степен на заштита за документи со највисока класификација и ги исполнува сите стандарди на аудио и анти-радијациска заштита. Опремена е со соодветна заштитена опрема за да се гарантира заштитата на класифицираните информации. Опремата ги задоволува највисоките стандарди на радијациска заштита, велат од Собранието.

Вишиот суд во Белград денеска (21 октомври) му го продолжи притворот на Владимир Кецмановиќ, таткото на малолетниот К.К., кој изврши масовно убиство во ОУ „Владислав Рибникар“ на 3 мај 2023 година, во Белград.

Вонсудскиот кривичен совет на Вишиот суд во Белград донел решение за продолжување на притворот на Кецмановиќ, кој може да трае најмногу 60 дена, соопшти судот.

На веб-страницата на Вишиот суд пишува и дека Кецмановиќ се товари за „тешко дело против општата безбедност“.

Притворот му е продолжен „поради постоење на околности кои укажуваат дека за краток временски период ќе го повтори кривичното дело доколку остане на слобода“ како и сметајќи дека постојат основани сомнежи дека сторил кривично дело за кое е пропишана затворска казна над десет години.

Како што се наведува, начинот на извршување и сериозноста на последиците од тоа кривично дело доведоа до вознемиреност кај јавноста, што може да го загрози непреченото и правично водење на кривичната постапка.

На 3 мај 2023 година, тринаесетгодишен ученик во ОУ „Владислав Рибникар“ со пиштолот на својот татко убил девет негови врсници и еден училишен чувар. Тој ранил уште пет ученици и еден наставник.

Малолетниот К.К. цело време, откако го изврши масовното убиство, беше во психијатриска клиника, од каде беше донесен на распит во Специјалниот суд.

Во ноември 2023 година, Вишиот суд во Белград го потврди обвинението против родителите на момчето што го изврши масакрот, а судењето започна во јануари 2024 година.

Таткото цело време е во притвор, а на мајката пред една година и е изречена забрана за приближување и комуникација со синот, што уште е во сила. Обвинетите се сопственик и инструктор на стрелачкиот клуб каде, според обвинението, малолетниот ученик научил да пука со својот татко.

Напаѓачот не одговара пред законот, бидејќи во моментот на нападот имал помалку од 14 години.

Претседателот на Партијата на слободата во Албанија, Илир Мета, е уапсен денеска (21 октомври) по налог на Специјалното обвинителство за борба против корупцијата (СПАК), јавуваат албанските медиуми.

Мета беше претседател на Албанија од 2017 до 2022 година, а ја извршуваше и функцијата премиер, министер за надворешни работи и други високи функции.

Полицијата и СПАК се уште немаат објавено официјално соопштение за апсењето на Илир Мета.

Тој најави прес-конференција за денеска и беше на пат кон седиштето на неговата партија кога беше уапсен.

Во јуни годинава се појави во СПАК бидејќи упати сериозни обвинувања кон првиот човек на оваа институција, Алтин Думани.

По рочиштето, Мета за медиумите изјави дека бил испрашуван три часа „за бескорисни работи“, кои според него немаат врска со него, туку со туѓи постапки. Тој изјави и дека го прашале за неговото богатство и нагласи дека со ова прашање се занимавала неговата сопруга Моника Криемади, со која е во процес на развод.

Во СПАК претходно беше Моника Криемадхи, која за разлика од Мета не ги нападна обвинителите на СПАК, туку рече дека си ја вршат работата.

По апсењето на Мета, таа на социјалните мрежи објави дека не знае дека е изречена безбедносната мерка „обврска за јавување“ - како што пишуваат медиумите во Албанија, ниту пак „затворски притвор“ доколку ја прекрши наводната обврска.

„Сè уште не сум слушнала за судска одлука со која се определуваат мерки за безбедност на мене или на таткото на моите деца. Штом ќе бидам информирана за овие судски одлуки, ќе одговорам со сите правни и јавни потези. Правосудниот прогон како оружје против политичкиот противник, како и јавното судење против нас, не ја спречува опозицијата во бескомпромисните битки за заштита на јавниот интерес“, напиша Кримади на Фејсбук.

Портпаролот на Партијата за слобода, Теди Блуши, апсењето на Мета го нарече „неодговорен чин“, велејќи дека СПАК со овие постапки се обидува да ја „елиминира опозицијата“.

„Причините за неговото апсење се поврзани со позицијата што ја зазеде во одбрана на националното прашање“, рече Блуши.

Поранешниот премиер Сали Бериша беше на прес-конференција во моментот кога Мета беше уапсен. Тој го опиша апсењето како „политички прогон“.

„Тие не објавија никакви факти за Илир Мета. Прогонот на Мета е само политички. Политичката наредба на [премиерот на Албанија] Еди Рама е спроведена. Ние сме на ред“, рече Бериша, откако новинарите го прашаа за овој развој на настаните.

По појавата на птичјиот грип во Зоолошка градина во Скопје, од Институтот за јавно здравје (ИЈЗ) препорачуваат да се избегнува контакт со болни или мртви животни, контакт со животни во фарми и пазари за животни, влегување во области каде може да се колат животните, контакт со какви било површини што се чини дека се контаминирани со животински измет, колење или јадење болни животни. Од ИЈЗ истакнуваат дека речиси сите случаи на инфекција со вирусот се поврзани со близок контакт со заразени живи или мртви птици.

„Иако можеби имало некои случаи кои не биле откриени, се чини дека вирусот не заразува лесно луѓе и не се шири од човек на човек, врз основа на сегашното знаење и разбирање на оваа болест“, велат од Инситутот.

Периодот на инкубација за инфекција птичјиот грип или инфлуенца A(H5N1) се проценува дека е до седум дена, иако обично е два до пет дена по последната позната изложеност на болна или мртва живина. Сепак, периодот на инкубација може да трае и до 14 дена. Инфекцијата со вирусот може да предизвика низа болести кај луѓето, од благи до тешки, а во некои случаи може да биде дури и смртоносна. Смртноста е до 50 проценти, појаснуваат од ИЈЗ.

Првичните симптоми примарно се респираторни, со покачена температура, треска и кашлица, но може да се јават и нереспираторни симптоми. Симптомите на горниот респираторен тракт - течење на нос и болки во грлото можеби не се вообичаени кај сите пациенти, но, болеста може да напредува до респираторна инсуфициенција, акутен респираторен дистрес синдром (ARDS) и повеќеорганска инсуфициенција.

Од ИЈЗ потенцираат дека заболените треба да се менаџираат правилно за да се спречат тешки болести и смрт.

Доколку некој смета дека можеби има птичји грип, веднаш треба да се побара медицинска помош ако се има симптоми слични на грип како треска, кашлица и тешкотии при дишење, или конјунктивитис или други необјаснети симптоми. Да се информира лекарот на лицето за каква било изложеност на болни или мртви животни.

„Следете ги добрите практики за безбедност на храната како што се избегнување на потрошувачката на сирово млеко, јајца и месо. Одржувајте колективна и лична хигиена, вклучително и редовно миење раце со сапун и вода. Лицата со професионална експозиција треба да ги следат протоколите за работа, како и мерките за превенција поврзани со работното место“, препорачуваат од ИЈЗ.

Откако угина гуска во езерцето во скопската Зоолошка градина потврден е случај на присуство на виосокопатоген сој на вирусот на птичји грип H5N1.

Епидемиолошка анкета е направена кај 15 вработени во Зоолошката градина. На четири лица им се издадени решенија за здравствен надзор.

Уште еден вработен треба да се тестира денеска (21 октомври) откако пројавил симптоми на покачена температура и дијареа. Препораките од страна на епидемиолозите и микробиолозите се дека тестирањето треба да се спроведе по пет дена од појава на први симптоми.

Над 10.000 наставници во основните и средните училишта во Србија спроведуваат „бел штрајк“, односно на сите ученици им ставаат само петки, објави денеска (21 октомври) Самостојниот синдикат на просветните работници на Србија (НСПРС).

Членовите на овој синдикат го започнаа таканаречениот „бел штрајк“ на 14 октомври.

Како што соопштија претходно, до ваков чекор дошло затоа што Владата и Собранието не ја подобриле безбедноста во училиштата до дадениот рок (13 октомври). Синдикалците бараат содветни измени на законот и прописите за на наставниците да им се гарантира поефикасна правна заштита од напади, како и можност учениците кои се однесуваат крајно недолично веднаш се суспендираат од часот.

Како што објави НСПРС, вработените во училиштата „пројавуваат зголемен интерес да се приклучат на ‘белиот штрајк' до крајот на полугодието, како нов начин на борба за подобри услови за работа“.

Начелниот договор меѓу Синдикатот на вработените во образованието и Владата за воведување построги мерки за напади врз наставници е постигнат по протестот на 16 мај. Просветните работници потоа излегоа на централните улици на Белград поради ескалацијата на насилството во училиштата.

Српскиот премиер, Милош Вучевиќ, во јуни изјави дека до крајот на годината ќе бидат усвоени измените на Кривичниот законик, кои се однесуваат на вработените во образованието.

Дел од просветните работници, собрани во четири репрезентативни синдикати, од почетокот на учебната година двапати протестираа барајќи изедначување на почетната плата на наставниците со просечната плата на национално ниво.

Американскиот помошник државен секретар за Европа и Азија, Џејмс О'Брајан, во понеделник (21 октомври) за Српската радио-телевизија (РТС) изјави дека САД сакаат Србија и Косово да се движат во правец кон Европа.

Тој во интервју за РТС нагласи и дека сака да ги почитува сите договори и нивните одредби постигнати за време на дијалогот меѓу Белград и Приштина, но дека не знае кога ќе се формира Заедницата на општините со српско мнозинство (ЗСО) на Косово.

Тој посочи и дека целта е да се разговара за практични работи - како да се забрза протокот на стоки и да се отворат сите гранични премини.

„Отворањето на преминот е успешно. Сегашниот метеж на границите е резултат на големиот проток на сообраќај, што е добро. Овие гужви треба да се решат со текот на времето со пренасочување на сообраќајот на други премини“, изјави О'Брајан за РТС.

Владата на Косово на 7 октомври ја замени одлуката за забрана за увоз на стоки од Србија со зголемена контрола на преминот Мердаре.

Одлуката за забрана за увоз на стока од Србија ја донесе Владата на Косово во средината на јули 2023 година од „безбедносни“ причини, откако тројца косовски полицајци беа уапсени од српската полиција.

Иако во меѓувреме беа ослободени косовските полицајци, одлуката за забрана за увоз на српска стока остана во сила.

Џејмс О'Брајан изјави и дека има последици за Косово поради дејствија кои не биле координирани со САД.

„Најголемата последица е што земјите од Европа не гласаа за приклучување кон нивните институции (Советот на Европа). Косово заостанува зад другите балкански држави. Сето ова се случува затоа што Приштина презема некоординирани акции“, рече О'Брајан.

Зборувајќи за евроинтеграциите, тој рече дека САД сакаат сите земји од Западен Балкан да се движат кон Европската Унија.

„Србија е најголемата економија и регионот нема да може да напредува ако Србија не биде интегрирана. Старите конфликти можат само да ја задржат Србија на тој пат“, рече О'Брајан.

Претходно, на 20 октомври тој се сретна со претседателот на Србија, Александар Вучиќ и рече дека разговарале за билатералната соработка на полето на безбедноста и одбраната.