Александр Стојаногло, кандидат за претседател на Молдавија кој ќе се соочи со проевропската актуелна претседателка Маја Санду во вториот круг од претседателските избори на почетокот на следниот месец, го бранеше стекнувањето романско државјанство и ги критикуваше медиумските извештаи дека неговите ќерки работат во Западна Европа.

Санду победи во првиот круг претседателски избори во Молдавија на 20 октомври со освоени 42,49 отсто од гласовите, додека социјалистот Стојаногло, поранешен државен обвинител кој се соочува со обвинувања за корупција, освои 25,9 отсто гласови покажаа конечните резултати.

Во кампањата имаше тврдења за купување гласови, како и кампањи за дезинформации и манипулација на гласачи, наводно оркестрирани од Русија.

Вториот круг на изборите е закажан за 3 ноември.

Поголем дел од Молдавија беше дел од Романија до крајот на Втората светска војна, а многу Молдавци имаат и романско државјанство, што им дава можност слободно да патуваат во Европската унија и да работат таму.

Стојаногло го бојкотираше референдумот за интеграција на Молдавија во Европската унија (ЕУ) што беше одржан во ист ден со претседателските избори и на кој европската опција предводена од Санду победи со тесно мнозинство.

Откако медиумите открија дека Стојаногло поседува романски пасош, тој тврдеше дека го добил во 2019 година во „аполитички контекст“, без да каже детали.

Стојаногло ги нападна медиумите за извештаите дека двете негови ќерки работат на Запад.

Според јавните податоци на социјалните мрежи, неговата постара ќерка Кристина магистрирала економија и бизнис во Виена и работи за компанија со седиште во Швајцарија, додека помладата Корина студирала на Универзитетот во Мастрихт во Холандија и работи за Европската централна банка (ЕЦБ) во Франкфурт, Германија.

Многу набљудувачи го сметаа двојното гласање во Молдавија како клучно во одлучувањето за насоката во која ќе се движи земјата – ќе има поблиски врски со Европа или ќе остане во сенка на Русија.

Руската Државна Дума, Долниот дом на парламентот, го одобри договорот за стратешко партнерство со Северна Кореја, кој дозволува „воена и друга помош“ од една на друга земја, пренесе сервисот на англиски јазик на Радио Слободна Европа(РСЕ).

Договорот, одобрен на 24 октомври, откако првично беше договорен меѓу претседателот на Русија, Владимир Путин и севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун во Пјонгјанг во јуни, ја носи соработката меѓу двете земји на повисоко ниво, вклучително и изјава во која се наведува дека доколку едната страна биде нападната и се најде во воена состојба, другиот мора „веднаш да обезбеди воена и друга помош со сите средства што му се на располагање“.

Не е јасно како треба да се толкува таа клаузула, но и Јужна Кореја и Соединетите Американски Држави(САД) неодамна рекоа дека имаат докази дека севернокорејските трупи се во Русија и се чини дека одржуваат вежби.

Таквото распоредување ја зголемува можноста севернокорејските војници да им се придружат на руските трупи кои се борат во Украина, бидејќитаму продолжува војната предизвикана од целосната инвазија на Москва врз нејзиниот сосед во февруари 2022 година.

Секретарот за одбрана на САД, Лојд Остин, на 23 октомври рече дека има докази за испраќање војници во Русија од страна на Северна Кореја откако Пјонгјанг ѝ обезбеди оружје на Москва.

Аналитичарите сè уште ја проценуваат ситуацијата, рече Остин, но Пјонгјанг, кој ги негираше обвинувањата, може да се соочи со последици за директната помош на Русија.

Портпаролот на Советот за национална безбедност, Џон Кирби,изјави дека Белата куќа верува дека најмалку 3.000 севернокорејски војници отпатувале со брод до Владивосток на рускиот Далечен Исток меѓу почетокот и средината на октомври.

Минатата недела, јужнокорејската Национална разузнавачка служба (НИС) соопшти дека го следела движењето на војската на Северна Кореја од 8 октомври до 13 октомври и дека снимила транспорт на специјални сили на руска територија преку руски транспортен брод.

Институтот за проучување на војната, тинк-тенк организација со седиште во Вашингтон, исто така неодамна објави дека неколку илјади севернокорејски војници пристигнале во Русија и се подготвуваат за распоредување во Украина.

Кремљ претходно ги отфрли тврдењата на Јужна Кореја дека Пјонгјанг ѝ испорачувал артилериски гранати и ракети со краток дострел на Москва, но не ги коментираше последните тврдења ниту на Сеул ниту на украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој на 14 октомври рече дека „ова веќе не е само пренос на оружје. Всушност се работи за трансфер на луѓе од Северна Кореја до окупаторските воени сили“.

Пјонгјанг и Москва се сојузници од основањето на Северна Кореја по Втората светска војна и уште повеќе се зближија по руската инвазија на Украина во 2022 година, при што Сеул и Вашингтон долго време тврдат дека Ким Џонг Ун испраќал оружје за употреба во Украина.

Полицијата на Босна и Херцеговина и Хрватска уапси 16 лица за криумчарење на најмалку 159 мигранти од Босна и Херцеговина во Хрватска преку реката Сава, соопшти европската полициска агенција Европол на 24 октомври.

Според Европол, разбиената група е одговорна за криумчарење мигранти „под животно опасни околности“.

„Користејќи преполни чамци, лицата осомничени за криумчарење доброволно ги загрозувале животите и безбедноста на мигрантите. По преминувањето на реката, мигрантите тајно биле превезувани со разни видови возила, биле скриени во приватни автомобили или товарни простори на транспортни возила и пренесени во Словенија, Италија, Германија и други европски земји на Унијата“, соопштија од Европол.

Се проценува дека осомничените од криумчарење мигранти заработиле најмалку 80.000 евра.

Акцијата беше спроведена како дел од Оперативната работна група формирана во март 2023 година, која вклучува тела за спроведување на законот од Хрватска, Словенија и Босна и Херцеговина. Таа е насочена кон мрежите на организиран криминал за криумчарење мигранти кои се активни на западнобалканската рута.

Регионот на Западен Балкан е важна транзитна зона за илегални миграции, особено за оние кои се обидуваат да стигнат до Западна и Северна Европа. Трасата на нерегуларната миграција кон Европската Унија преку Западен Балкан, поточно преку Албанија, Босна и Херцеговина и Србија, се зголемува уште од 2018 година, покажа извештај на Меѓународната организација за миграција (ИОМ).

Полицијата го приведе А.Р.(29) од скопското село Арачиново, кој е еден од осудениците на кои со одлука на македонската претседателка извршувањето на изречената казна затвор му беше заменето со условна осуда, соопштија од Министерството за внатрешни работи (МВР) и од Јавното обвинителство(ЈО).

Причина за приведувањето е тоа што за истото лице е поведена истрага за обид за убиство.

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, помилува десет осуденици по повод Денот на Македонската револуционерна борба, 23 Октомври. Според таа одлука, на тројца извршувањето на затворската казна им се заменува со условна додека на останатите седуммина со одлуката им се скратува времетраењето на казната.

Од Министерството за внатрешни работи (МВР) соопштија дека против А.Р. е поднесена кривична пријава по брза постапка, за настан од 14 октомври во Чаир, кога од огнено оружје бил повреден Е.А. (35) од Скопје. По изготвените вештачења, полицијата утврдила дека сторител на делото бил А.Р.

Од Јавното обвинителство соопштија дека полициски службеници на 24 октомври „непосредно по излегувањето од КПУ „Идризово“ – Скопје лишија од слобода лице на кое со Одлука на Претседателот на Република Северна Македонија извршувањето на изречената казна затвор му беше заменето со условна осуда, бидејќи за истото лице е поведена истрага за ново кривично дело“.

До судија на претходна постапка од Основниот кривичен суд Скопје ќе биде доставен предлог за определување мерка притвор, соопштија од Јавното обвинителство.

Меѓу помилуваните има и лица кои беа осудени во познати случаи во јавноста. Еден од нив е поранешниот градоначалник на Битола, Владимир Талески, кому претседателката му скрати една година од затворската казна од која му остануваат за извршување уште околу три години.

Талески беше осуден на седум години затвор во предметот „Транспортер“ покренат од поранешното Специјално јавно обвинителство (СЈО) кое го гонеше за злоупотреба на службената положба во врска со организирањето превоз на ученици во Битола.

Делумно помилување со три месеци помала казна доби и Марјан Ефремов, кој беше првообвинет во предметот „Шпион“.

Меѓу делумно ослободените се и лицата: Мухарем Али од Скопје, Тодор Попов од село Миравци, Томислав Симонов од Скопје, Перо Кузмановски од Градско и Живко Делиџаков од селото Богородица. Тие добија намалување на затворските казни по два односни три месеци.

Извршувањето на затворската казна, според одлуката за помилување, пак, се заменува со условна осуда на: Акиф Равмановски од село Арачиново, Никола Трпчески од Охрид и Шенол Маслани од Арачиново.

Дел од медиумите јавија дека едно од помилуваните лица е член на наркокартелот „Барон“, а опозицискиот СДСМ реагираше дека помилувањето на вакво лице е најшокантно од целата листа.

Одлуките за помилување на осуденици, претседателот на државата ја носи по препорака на Комисијата за помилување, која е постојано работно тело во служба на претседателот.

Сиљановска Давкова, која функцијата ја презеде во мај, нови членови на оваа Комисија именуваше на крајот на јули годинава.

Секоја најава за нарушување на единството на Заедницата на единици на локална самоуправа(ЗЕЛС) му штети и на ЗЕЛС и на сите општини, изјави министерот за локална самоуправа, Златко Перински, откако градоначалниците на општините Струмица и Карпош најавија дека ќе го напуштат ЗЕЛС поради проблеми со министри од Владата.

„ ЗЕЛС е единствената асоцијација на единиците на локалната самоуправа што има мандат да ги застапува нивните интереси пред Владата. Добро е и во иднина да остане така. Ваквото однесување сериозно ја нарушува позицијата на ЗЕЛС, затоа што само единствен ЗЕЛС може да биде сериозен партнер на Владата во разговорите за унапредување на системот на локалната самоуправа и на развојот на општините“, изјави Перински.

Орце Ѓорѓиевски, претседател на ЗЕЛС и градиначалник на Кисела Вода, во изјава за медиумите попладнево, рече дека досега до ЗЕЛС нема стигнато официјално барање за излегување од ова тело. Тој кажа дека таква одлука носи Советот на општината.

„За да се пристапи кон одредена изјава или одредени обвинувања, особено кон ЗЕЛС, треба претходно да се седне и да се разговара. Апелирам до двајцата колеги да се вразувамат и малку посериозно да погледнат на овие нивни потези, затоа што Орце не може самоиницијативно да одлучи како градоначалник на Кисела Вода да ги стави во заложништво сите граѓани повлекувајќи личен потег или потег побуден од различна политичка причина или понуда“, изјави Ѓорѓиевски.

Претходно, Костадин Костадинов, градоначалник на Струмица, на Фејсбук објави дека од денеска, 24 октомври, општина Струмица се откажува од членство во ЗЕЛС, а тој ќе поднесе оставка на функцијата член на Управниот одбор. Причината е „револт заради индиферентниот однос кон Струмица и нејзините граѓани во периодот кога тие се соочуваат со еден од најголемите предизвици - водата за пиење, но и заради истиот однос по одбивањето од Владата на единствениот проект од Струмица за реализација со средства од унгарскиот кредит“.

Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) ја продолжи забраната за користење на водата за пиење во Струмица поради пронајдени колиформни бактерии. Проблемот со водата во Струмица трае веќе еден месец.

Стевче Јакимовски, градоначалник на Карпош, најави дека општина Карпош може да го напушти ЗЕЛС поради „големи притисоци од страна на централната власт“.

-„Што прават со мене тука? Министерот за транспорт вика јас не потпишувам планови додека сум министер и уште се фали дека со новиот закон му се зголемиле ингеренциите. Сега јавно да го прашам. Вие одите кон Брисел или одите кон Москва? Ако одите кон Брисел вие треба да ги намалувате дискреционите права, а не да ги зголемувате. Ако одите кон Москва, тогаш ќе функционирате со декрет“, изјави Јакимовски.

Тој рече дека МВР му пушта кривични пријави, а не се гласаат општинските програми и буџетот.

ЗЕЛС е единствена национална асоцијација која ги застапува интересите на единиците на локалната самоуправа пред централната власт.

Во ЗЕЛС на доброволна основа членуваат сите 80 општини и Градот Скопје.

Унгарската опозициска партија Тиса има мала предност пред владејачката партија Фидес, покажа анкетата објавена во четврток (24 октомври). Ова е втора анкета која покажува дека Тиса ја престигнува партијата на премиерот Виктор Орбан.

Лидерот на партијата на десниот центар, Петер Маѓар (43), поранешен инсајдер во владата, претставува голем предизвик за Орбан, капитализирајќи го незадоволството од другите опозициски партии кои се покажаа поделени и неефикасни против Фидес поради изминатите 14 години, пишува Ројтерс.

Толпа од околу 10 000 луѓе се собраа на митингот на Тиса во Будимпешта во средата кога земјата ја одбележа годишнината од востанието против советската власт во 1956 година, кое беше задушено од Црвената армија.

За време на својот говор на митингот, Маѓар ги објави чекорите за подготовка на неговата партија и избор на кандидати за изборите во 2026 година.

Тој вети дека ќе ја искорени корупцијата, ќе инвестира во здравството и образованието и ќе започне „национален дијалог“ со гласачите од 5 ноември, токму кога владата на Орбан се подготвува да испрати анкети до милиони Унгарци ширум земјата за нејзината економска агенда.

Економијата се бори да закрепне од инфлаторната криза, наведува Ројтерс.

Анкетата на Институтот Публикус објавена во четвртокот, спроведена помеѓу 11 и 18 октомври, покажа дека Тиса има 39 отсто поддршка меѓу посветените гласачи, додека Фидес има 37 отсто.

„Еве повеќе студии кои покажуваат дека трката меѓу Фидес и Тиса е речиси изедначена. Вреди да се напомене: на изборите за Европскиот парламент Фидес победи со 45 до 30 проценти, споредено со тоа, ова би била многу сериозна промена“, напиша аналитичарот Габор Торок на својот блог.

Друга анкета објавена во средата, спроведена од Истражувачкиот центар 21 во првата половина на октомври, покажува дека Тиса има 42 отсто поддршка меѓу посветените гласачи, а Фидес 40 отсто.

Што се однесува до електоратот во целина, Фидес продолжува да ја предводи Тиса со 29 отсто поддршка. Две други неодамнешни анкети покажуваат дека Фидес има намалена предност пред Тиса. Во сите анкети околу 30 отсто од гласачите се неопределени.

Орбан, чија десничарска влада се противи на политиката на Европската Унија за обезбедување воена помош за Украина против руската инвазија и одржува добри односи со Русија, во средата рече дека неговата суверена политика за војната во Украина и миграцијата е неприфатлива за Брисел, обвинувајќи ја извршната власт на ЕУ за политичко мешање.

Русија не успева да ја добие поддршката што ја бара од земјите на БРИКС, изјави денеска портпаролот на Европската комисија како одговор на прашање поврзано со состанокот во Казан.

Портпаролот додаде дека тоа ја покажува меѓународната изолација на Москва.

„Состанокот беше обид на рускиот претседател Владимир Путин да го злоупотреби руското претседавање со БРИКС за да се надмине меѓународната изолација“, рече портпаролот.

Според него, во генералната декларација усвоена на состанокот нема единствен став за војната во Украина.

„Декларацијата од Казан не се однесува на нас. Санкциите на ЕУ се засноваат на правни одлуки според сегашното законодавство“, рече портпаролот.

Инаку рускиот претседател Владимир Путин е домаќин на овогодинешниот самит на организацијата БРИКС во градот Казан.

Форумот, на кој учествуваат 24 шефови на држави и влади, Путин го смета за дел од иницијативата за создавање нов светски поредок за ставање крај на доминацијата на САД. Средбата завршува денеска (24 октомври).

Меѓу поважните гости се издвојува кинескиот претседател Си Џинпинг, а присуствуваат претставници од вкупно 32 земји.

На оригиналните членки на БРИКС -Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка неодамна им се приклучија земји како што се Обединетите Арапски Емирати, Египет, Етиопија и Иран. Статусот на Саудиска Арабија сè уште е нејасен.

Министерството за внатрешни работи на Србија ја укина одлуката според која на рускиот државјанин и антивоен активист Антон Бобришев му беше наредено да ја напушти Србија, јавува Гласот на Америка.

Ваквата одлука на Министерството за внатрешни работи (МВП) е донесена на 23 октомври, по претставка на адвокатот Антон Бобришев.

Постапката пред институциите продолжува, бидејќи Бобришев се жалел и на второто решение, според кое му бил одбиен привремен престој во Србија.

Руското демократско општество, невладина организација која собира руски антивоени активисти во Србија, оценува дека во случајот на Антон Бобришев се продолжува со прогонот на руските граѓани во Србија поради нивните антивоени ставови.

Со решението на Министерството за внатрешни работи на Србија, кое беше издадено на 16 септември, беше одбиено барањето на Антон Бобришев да му се одобри привремен престој во Србија, по основ на сопственост на недвижен имот.

Три дена подоцна, МВР со ново решение му наложи да ја напушти Србија во рок од 30 дена - односно до 19 октомври.

Во образложението на својата одлука, МВР наведува дека „претходно била побарана проценка од државниот орган надлежен за заштита на безбедноста на Србија дали престојот на странец претставува неприфатлив безбедносен ризик“.

По жалбата на адвокатот, МВР на 23 октомври ја укина наредбата Бобришев да ја напушти државата.

Постапката по втората жалба, со барањето Бобришев да му се одобри привремен престој во Србија, сè уште е во тек.

Бобришев и неговата сопруга се преселиле во Србија пред осум години.

Како што претходно објави Руското демократско општество, Антон Бобришев учествуваше на антивоени митинзи во Белград, а во јуни 2023 година во Панчево организираше митинг за поддршка на лидерот на опозицијата и критичар на Кремљ, Алексеј Навални, кој почина во затвор во Русија во февруари на оваа година.

Франција ќе обезбеди пакет помош од 100 милиони евра за поддршка на Либан, рече претседателот Емануел Макрон во четврток (24 октомври) на меѓународната конференција во Париз.

Макрон рече дека „масовната помош е потребна што е можно поскоро за либанското население и за стотиците илјади луѓе раселени за време на војната, како и за заедниците што ги прифаќаат бегалците“.

Франција е домаќин на меѓународната конференција за Либан за да се подигне воена и хуманитарна помош за земјата, каде што во војната меѓу Хезболах и Израел се раселени милион луѓе и загинаа повеќе од 2500.

Организаторите се надеваат дека ќе соберат 426 милиони долари хуманитарна помош за која Обединетите Нации велат дека е итно потребна. Париз, исто така, се обидува да помогне во обновувањето на суверенитетот на Либан и да ги зајакне неговите институции.

Меѓународната конференција е во момент кога критичарите велат дека дипломатскиот пристап на францускиот претседател Макрон кон Блискиот исток е „поматен“ од неговиот понекогаш „хаотичен начин на комуникација“.

Сепак, историските односи на Франција со Либан, поранешна француска колонија, му даваат на Париз поттик да координира „одговор на огромниот предизвик што сега го претставува војната во Либан“, рече Рим Момтаз, главен уредник на „ Карнеги Европа“, пишува АП.

„Французите се обидуваат да овозможат меѓународните донатори од прва рака да слушнат од актерите на теренот во Либан кои најдобро можат да ги опишат најнепосредните потреби предизвикани од израелската агресија што насилно раселе 20 отсто од либанското население за две недели“, рече Момтаз.

Израел започна големо бомбардирање и копнена инвазија на Либан во текот на изминатиот месец, а цел беше Хезболах, милитантна група поддржана од Иран.

САД го сметаат Хезболах за терористичка организација, додека Европската Унија го стави на црната листа само вооруженото крило, но не и на политичката партија која има места во либанскиот парламент.

Меѓународната организација за миграција соопшти дека околу 800 000 луѓе во Либан се раселени, од кои многумина сега се во засолништа, додека други побегнале преку границата во Сирија.

Либанската влада не може да се справи со кризата предизвикана од војната поради недостиг на пари, потсетува АП.

Во последниве недели, Макрон се чинеше дека го зацврстува својот став кон Израел бидејќи постојано повикуваше на прекин на огнот и во Либан и во Газа, осудувајќи ги „неподносливите човечки жртви“.

Тоа му го повтори на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху со кого телефонски разговарал во понеделникот. Макрон, исто така, остро го осуди израелското „намерно“ гаѓање на мировниците на Обединетите Нации во јужен Либан, обвинение кое Израел го негираше.

Утрото на 24 октомври неименуван ученик застрелал друг ученик во училишниот двор во Сараево, соопшти полицијата.

Министерството за внатрешни работи на кантонот Сараево соопшти дека полицијата во осум часот утрото била известена за „инцидент“ пред Средното металуршко училиште, во кој е повреден еден ученик.

„Полициските службеници при излегување на терен констатирале дека еден малолетник употребил огнено оружје, а друг малолетник повредил во потколеницата“, соопшти Министерството за внатрепни работи на кантонот Сараево.

Повредениот малолетник е пренесен во Клиничкиот центар на Универзитетот во Сараево (КЦУС), а другиот малолетник наводно е под полициска контрола.

На повредениот малолетник во КЦУС му била констатирана „лесна физичка повреда“, соопшти полицијата.

Оттаму додаваат дека Обвинителството во Сараево е информирано за сè.

Во последните денови, основните и средните училишта во Сараево се справуваа со десетици лажни пријави за поставени бомби, а закани беа испратени и на адресите на судовите, аеродромите и касарните на вооружените сили низ земјата.

Досега се откриени и приведени неколку малолетници.