Проблеми во Еврозоната

Еврозоната неможе да си дозволи да направи пример од Грција. Сајмон Тилфорд, кој е главен економист во Центарот за Европски Реформи во Лондон, вели дека тврдења на службениците и политичарите во фискално поголемите економии на валутниот блок, вклучувајќи го Волфганг Шаубле, Германскиот министер за финансии - дека Грците ќе мораат да најдат нивен сопствен начин за излез од кризата, не се веродостојни. Тие го игнорираат фактот дека грчкиот проблем не може да си се реши самиот од себе, ниту пак, грчките неплатени долгови ќе бидат „чистачкото“ искуство како што си замислуваат многу луѓе во посилните земји членки. Тилфорд вели дека членките на еврозоната се со право бесни на грчките власти поради фалсификувањето на буџетски податоци. Но Грција е само истакнат пример на економиите што се соочуваат со проблеми кои ја изгубиле конкурентноста во Еврозоната и сега имаат слаби јавни финансии и слаби изгледи за пораст. Тие мораат да ги намалат буџетските дефицити, а воедно и да ги намалат трошоците во однос со останатите од Еврозоната, и тоа во време кога економиии како Германија и Холандија флертуваат со дефлација а инвеститорите се исплашени за суверениот ризик. Ако Еврозоната не успее да ја поддржи Грција таа ќе се соочи со голем проблем. Финансиските пазари брзо ќе го пренасочат своето внимание кон други економии од евро блокот со неодржливи фискални позиции и слаби проспеки за пораст. Италија, Шпанија и Португалија ке бидат во ситуација да плаќаат драматично повисоки позајмувачки трошоци, притоа покачувајќи ја веројатноста за натамошни фискални кризи. Вакво сценарио секако дека ќе ги обесхрабри другите централни и источни земји членки на Европската Унија да и се приклучат на еврозоната во скоро време. И политичките последици ќе бидат огромни, тврди Тилфорд.

Тилфорд – грчкиот план е нереален

Грција најави план за намалување на буџетскиот дефицит од 12.7 проценти од бруто домашниот производ во 2009 на само 2.8 проценти во 2012. Земајќи ги во предвид лошите економски проспекти на земјата, тоа ке доведе до дефлација и осакатување на високо задолжената економија што е и закана за социјалната стабилност.

Според Тилфорд, грчкиот план е нереален а потенцијалната не-организраност може да го ослабне кредибилитетот на еврото, кое беше значително стабилно во изминативе две години за време на Меѓународниот финансиски неред.

Грција да ја напушти Еврозоната?

Според Тилфорд, доколку член на Еврозоната има неплатени долгови, ризикот да ја напушти Валутната Унија неможе да биде целосно изоставен. Ако Грција има неплатени долгови и остане во Еврозоната сеуште ќе биде длабоко неконкурентна. Грчката влада сеуште ќе има тешкотии да се приклучи на финансиските пазари при поволни услови, затоа што инвеститорите ќе бидат скептични во однос на перспективите за пораст. Напуштајтањето на Еврозоната пак ќе обезбеди пат кон пораст, барем краткорочно, и тоа може да се покаже како политичка неопходност. Делумното разградување на еврозоната пак ќе и направи на Европската Унија непроценлива штета.
Грчкиот Премиер Јорго Папандреу од своја страна цврсто ја одби можноста Атина да се повлече од еврозоната, Не постојат никакви механизми за земјите да ја напуштат зоната, и политички ќе биде многу тешка одлука за Европската Унија, пишува Тилфорд.

Став на Европската Централна Банка

Грчкиот буџетски дефицит се најде и пред Гувернерите на Европската Централна Банка во Франкфурт. Претседателот Жан-Клод Трише изјави дека разговори за исклучување на Грција и други членки на Еврозоната заради фискални проблеми се “абсурдни хипотези“. Но тој додаде: “Ова значи дека престоји многу работа и дека може да се види до кој степен управувачкиот совет се обиде да ја разбере неопходноста за соодветни мерки во однос на фискалната политика. Ова е клучна порака кон сите членки на еврозоната - За нивен просперитет, потребно да се справат со ситуацијата со превземање соодветни и храбри мерки.“, рече Трише. Средбата во Франкфурт на гувернери на ЕЦБ реши да ја остави непроменета основаната каматна стапка на историски најниско од 1 процент. Ова е компромис кој ги илустрира различните притисоци кои теоретски можат да станат толку силни со што ќе го прекинат евро пактот меѓу земјите учеснички. Ниската каматна стапка е потребна на Грција, Ирска, Шпанија и Португалија да можат да го стимулираат порастот во нивните скоро прализирани економии. Но може да потикне инфлациски тенденции во појаките земји на еврозоната, како Германија и Франција, кои излегоа од рецесијата и повторно растат. Еврото беше создадено со намена да ги спои економиите кои беа релативно на исто ниво на развој. Ова требаше да овозможи политика на каматна стапка која ќе им одговара на сите. Но реалноста покажа дека ова било премногу оптимистичко очекување.

Можни решенија

Грција, а исто така, и Италија и Шпанија, мора ја зголемат продуктивноста. Германија и други членки треба да прифатат дека се дел од проблемот. Има малку смисла, вели аналитичарот Тилфорд, да се дискутира дека послабите земји членки треба да пробаат да ја имитираат Германија. Германската економија закрепнува на основа на извозот, а приватната потрошувачка всушност се намалува што ќе води кон нови намалувања на реалните плати и до понатамошен пад на Германскиот девизен курс мерен со трговијата во еврозоната. Но ќе биде невожможно за Шпанија и Грција да ги средат своите јавни финансии освен ако не им донесат пораст на своите економии. Поради ова тие мораат да ја ребалансираат нивната трговија со останантите од еврозоната. На еврозоната и се потребни построги фискални правила. Но исто така мора да постават граници на суфицитите и дефицитите во рамките на тековната сметка на еврозоната.
Алтернативата за такви правила е фискална односно политичка унија. Ова ќе значи “посилните“ економии да префрлуваат пари на “послабите“ на континуирана основа, скоро како што се случува и со индивидуални земји членки. Изгледа дека на никој не му се допаѓа ова, особено не на “силните“ земји.