Достапни линкови

Дали САД ќе го напуштат НАТО?


Американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет (десно) со генералниот секретар на НАТО Марк Руте(во средината) и врховниот сојузнички командант на НАТО за Европа, генералот Кристофер Каволи на состанокот на Алијансата во Брисел, минатиот месец
Американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет (десно) со генералниот секретар на НАТО Марк Руте(во средината) и врховниот сојузнички командант на НАТО за Европа, генералот Кристофер Каволи на состанокот на Алијансата во Брисел, минатиот месец

Сме биле тука и претходно - прогласувајќи го НАТО за мртов или пред умирање.

Неодамна, американскиот републикански сенатор Мајк Ли на платформата X, објави: „Време е да го напуштиме НАТО и ОН“.

Илон Маск, најбогатиот човек на светот и близок соработник на американскиот претседател Доналд Трамп, одговори едноставно: „Се согласувам“.

Додека официјални лица во Брисел и на други места забележуваат дека Илон Маск често споделува политички мислења на неговата платформа Х, без нужно да ја обликува политиката на САД, некои набљудувачи ја признаваат неговата достапност до Трамп и неформалното влијание кое тој го има во одредени конзервативни кругови во Вашингтон.

Сепак, досега претставниците на НАТО во нивниот штаб во Брисел останаа изненадувачки мирни.

Нивниот одговор на тоа дали падот на Алијансата е неминовен е сè уште убедливо „Не“ и тоа поради две причини: јазот помеѓу реториката и акцијата и разликата меѓу НАТО сојузниците и НАТО аспирантите – особено Украина.

САД сакаат поголеми трошоци за одбраната

Земете ја првата причина. Неодамна-минатата недела, Трамп ја потврди својата посветеност на клаузулата за заемна одбрана на НАТО, член 5, заедно со британскиот премиер Кир Стармер.

Тој став беше повторен повеќе пати - и јавно и приватно - од страна на американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет за време на состанокот на министрите за одбрана на НАТО во Брисел во февруари.

Додека тој цврсто инсистираше на тоа дека европските сојузници мора значително да ги зголемат трошоците за одбраната, сите со кои разговарав ги опишаа дискусиите како конструктивни.

„Никогаш не ја напушташе просторијата, не слушаше, поставуваше прашања и бележеше - не беше однесување на сојузникот што требаше да се повлече“, ми рече еден амбасадор на НАТО.

И во тој правец, дипломатите на НАТО продолжуваат да се движат низ постојаните шпекулации.

„Треба да дешифрираме што значи сето тоа. Но, исто така научивме дека треба да ја игнорираме вревата и да ги гледаме постапките. Тоа е еден вид „стратешко трпение“ што мора да го практикуваме“, рече еден функционер.

Неизвесниот пат на Украина во НАТО

Украина, сепак, е друга работа.

„Украинската патека се промени, но не и патеката на НАТО. Тие беа прилично тешки за Украина, но остануваат посветени на НАТО“, забележа еден амбасадор на Алијансата.

Промената на тонот кон Володимир Зеленски е еден јасен пример, но новата улога на Британија во координирањето на испораката на оружје за Украина е уште еден показател.

Исто така, очигледно е дека Украина нема да се приклучи на НАТО во скоро време - иако, всушност, администрацијата на Бајден беше таа што го блокираше членството на Киев на неодамнешните самити на НАТО, на тивко олеснување на некои западноевропски земји.

Новата американска администрација е само поостра во врска со тоа.

Она што сега го прашуваат земјите од источното крило на НАТО е дали американските трупи ќе останат стационирани таму. Засега, одговорот е да, иако многумина ја признаваат загриженоста за претстојното распределување на американските трупи во Европа.

Но, ако овие земји бидат нападнати од Русија, дали американските сили ќе дојдат на помош?

Преовладува верувањето дека тие ќе го направат тоа, но членот 5 од договорот за НАТО зависи и од сојузниците и од противниците кои веруваат дека тоа ќе се случи.

Или како што рече еден источноевропски функционер:

„Тоа е како мачката на Шредингер - постои и во двете држави, жива и мртва, додека не се отвори кутијата. Во случајот на НАТО, сè додека членот 5 всушност не се тестира, ние навистина нема да знаеме“.

XS
SM
MD
LG