Некои го прават тоа за пари, други за татковината. Некои, пак, затоа што „едноставно немаат што друго да прават“.
Без оглед на нивната мотивација, непознат број сибирски бездомници потпишаа договори за борба во Украина, исто како што Москва, сакајќи да избегне уште една политички оптоварена мобилизација, се бори да ги задоволи своите потреби за војници, кои сега се зајакнати со тринеделниот украински упад во западниот руски регион Курск.
Министерството за одбрана објави дека околу 190.000 мажи потпишале договори за да и се приклучат на војската оваа година. На почетокот на оваа година, Русија усвои закон со кој се создаваат поволни услови за осомничените и осудените за криминал да бидат избришани нивните досиеја доколку доброволно се борат. Дополнително, изворите велат за РСЕ дека официјалните лица активно бараат нови војници во засолништата за бездомници низ Сибир и на далечниот исток од земјата.
Кампањата за регрутирање се чини дека се случува спорадично, изјавија за РСЕ волонтери и персонал од прифатилиштето за бездомници.
За време на делумната воена мобилизација на Русија во септември 2022 година, меѓународните и независните руски медиуми објавија дека полицијата и војската барале мажи за регрутирање во засолништа.
Ваквите напори, очигледно, оттогаш продолжуваат спорадично. Жена волонтерка во засолниште во предградијата на Ангарск, индустриски град во регионот Иркутск, рече дека во 2023 година регрутерите им доаѓале речиси секој месец со флаери кои ги повикувале луѓето да потпишат договори.
„Се разбира, овие будали беа заведени од договорената плата“, рече таа, мислејќи на бездомните жители на прифатилиштето. РСЕ ги крие идентитетите на своите извори во Русија заради нивна заштита.
Флаер објавен на веб-страницата на селската управа во регионот Иркутск им нуди на здрави возрасни мажи еднократна исплата од 400.000 рубли (4.388 долари) за да се пријават, како и месечни плаќања од 210.000 рубли (2.304 долари) и други бенефиции. Продолжувањето на договорот повеќе од една година носи дополнителни 195.000 рубљи (2.139 долари) бонус.
Тоа значи дека годишниот договор, доколку се испочитува, би можел да обезбеди над 2,9 милиони рубљи (32.000 долари), што е над 72 пати повеќе од просечната плата во 2022 година, објавена од официјалната руска агенција за статистика, Росстат. Покрај тоа, понудата ветува „можност за решавање на станбените проблеми“ и „гарантирано вработување по истекот на договорот“.
„Никој не се враќа жив“
Двајца редовни жители на едно големо засолниште за бездомници во регионот Иркутск неодамна му рекоа на основачот на организацијата дека потпишале договори затоа што им требале пари „за да го решат [нивниот] станбен проблем“ откако нивните сопруги ги избркале поради прекумерно пиење. Мажите се надеваа дека војната на крајот ќе им овозможи да добијат хипотеки за сопствените домови, рече основачот.
Волонтерот од засолништето од предградијата Ангарск, сепак, рече дека бездомниците, кои „обично се зависници“, не разбираат целосно дека се коцкаат со своите животи.
„Тие веруваат дека е можно да се вратат од војната“, рече таа. „И тие не го сфаќаат тоа. Освен првите момци [кои потпишаа шестмесечни договори во 2022 година], никој не се врати жив“.
Русија не ги објави податоците за воените жртви од септември 2022 година. Владата на САД во јуни процени дека повеќе од 350.000 руски војници се убиени или ранети од февруари 2022 година, додека Украина тврди дека речиси 579.500 руски војници се убиени или ранети.
„Потроши ги сите пари“
Еден волонтер во прифатилиштето за бездомници, кој зборуваше за РСЕ, рече дека од повеќе од 50 бездомници кои исчезнале од нивното засолниште од летото 2022 година -- многумина како регрути, претпоставуваше таа, само двајца се вратиле, и двајцата без пари.
„Останатите... Господ знае, тие останаа заглавени на патот [да се борат], пиејќи ја својата заработка“, рече волонтерот. „Најверојатно, тие се веќе мртви“.
Волонтер во друго засолниште во предградието Ангарск раскажа дека поранешен жител се јавил да каже дека само тој и уште еден војник преживеале од неговата чета од 50 мажи. Тој му рекол на волонтерот дека, откако одбил да служи како „топовско месо“, бил ставен во казнена јама, импровизиран затвор за војниците во визби или дупки во земјата.
Ниту еден од волонтерите кои разговараа со РСЕ не знаеше за случаи на бездомник кој се вратил од Украина во „нормален“ живот или кој ја искористил својата воена заработка за да купи стан.
Основачот на засолништето во регионот Иркутск раскажува дека еден бездомник, алкохоличар, потпишал договор во 2023 година, се борел шест месеци, добил медал за спасување на колега војник, но неодамна се вратил во прифатилиштето.
Војната „навистина го промени“ човекот, но без да ја подобри неговата ситуација во животот, продолжи основачот на засолништето.
„Тој пиеше многу и ги потроши сите пари што ги врати од војната“, рече основачот.
Иако непрофитните организации им помагаат на ветераните да се вратат во цивилниот живот, нема програми кои конкретно се однесуваат на потребите на поранешните бездомници ветерани кои се враќаат од Украина.
Основачот на засолништето во регионот Иркутск верува дека во текот на првите две години од војната, бездомниците честопати потпишувале договори за подобрување на нивната положба во општеството. Покрај тоа што сакаа пари, некои отидоа да ја „бранат татковината“, а други затоа што немаа „цел во животот“, рече тој.
Но, сега, додаде тој, разбираат дека служењето во Украина не води до „особена почит“ за нив.
'Како можеш да одбиеш?'
Во видеото објавено на неговиот официјален канал Телеграм на 9 јули, градоначалникот на градот Иркутск, Павел Березовски, негираше дека некој од бездомниците во неговиот град се борел во Украина.
„Некои од нив тврдат дека се бореле за да ги натераат луѓето да ги сожалуваат“, рече тој.
Неколку илјади километри североисточно, во регионот Саха-Јакутија, властите користеа воена регрутација како една од неколкуте мерки за отстранување на бездомниците од улиците на Јакутск пред градот да биде домаќин на меѓународниот спортски турнир „Деца од Азија“ кон крајот на јуни, објави локалниот сајт за вести SakhaDay.
На добротворниот настан во мај за бездомниците и непривилегираните, омбудсманката на Саха-Јакутија, Сардана Гуриева, чија канцеларија соработуваше на собирањето на бездомниците во Јакутск, ги повика присутните да го следат примерот на 19 бездомници кои се пријавиле да се борат во Украина во 2023 година.
„Ти си патриот“, им рече таа на група бездомници на настанот во мај наречен „Промени го својот живот“, според SakhaDay. „Како можете да одбиете да и помогнете на вашата земја во нејзините часови на потреба?
*Напишано од Елизабет Овен врз основа на известувањето од Сибир Реалити на РСЕ.
