Украина ја преминува границата со Русија од почетокот на сеопфатната инвазија на Москва, разузнавачки оперативци вршат тајни операции, беспилотни летала насочени кон аеродроми оддалечени стотици километри, гаѓаат неофицијални милициски групи кои вршат рации во пограничните села.
Овој пат е поинаку
Стотици униформирани украински војници, поддржани од оклопни возила и друга тешка опрема, оваа недела упаднаа во рускиот регион Курск северно од украинскиот град Суми. На 9 август, војниците презеле контрола на околу 600 квадратни километри територија и повеќе од дваесет населени места, според локалните власти, провоените блогери и разузнавачките извештаи.
Најголемиот упад од украинските сили, откако Русија ја започна инвазијата во февруари 2022 година, доаѓа додека украинските трупи се борат да го спречат рускиот напредок на најмалку три локации низ линијата на фронтот долга 1.100 километри на југ. Руските трупи се блиску до главниот автопат во Донбас чие заземање би ги загрозило линиите за снабдување на Украина долж целиот фронт.
„Ситуацијата генерално не е добра за украинските сили“, рече Иван Ступак, украински воен експерт и поранешен разузнавач. За Русија, „главната идеја е да се поделат украинските вооружени сили на два дела и да се обиде да го уништи дел по дел, чекор по чекор. Многу е полесно да се уништи на тој начин“.
Збунети? Еве како изгледа бојното по речиси 900 дена од најголемата копнена војна во Европа од Втората светска војна.
Лошата вест за Украина
На југоисток од логистичкиот центар Покровск, ситуацијата е „многу поопасна“ и „покритична“, според воени експерти и аналитичари. Таму моментот се сврте кон Русија во април, кога нејзините сили го зазедоа селото Очеретина во услови на ротација на украинските војници за која некои извештаи велат дека била неуспешна.
Од 6 август, руските сили беа забележани на источната периферија на Воздвиженка, село кое се наоѓа на околу пет километри од автопатот Т-0504.
„Ситуацијата во правецот на Покровск е исклучително тешка“, велат од Центарот за одбранбени стратегии, тинк-тенк во Киев, предводен од поранешен украински министер за одбрана.
Од Покровск е автопатот, познат различно како N23 или T-0504, кој се упатува кон исток, а потоа североисточно кон Костјантинивка, град на железничка крстосница што служеше како критична линија за снабдување на украинските војници.
Русија многу сака да го контролира автопатот.
Патот, кој се користи за транспорт на муниција и залихи, како и транспорт на ранети војници, ќе биде голем прекин на украинските линии за снабдување.
Патот не е единствената рута во овој дел од бојното поле, рече Ступак. Но, тоа е најдоброто, другите правци може да бидат проблематични, некои не се асфалтирани, што значи помали брзини на возење - а кога времето ќе се се смени и ќе почнат есенските дождови, легендарната кал на Украина ќе ги направи речиси непроодни.
„Ако го пресечете патот, [украинските] сили ќе почнат да страдаат“, рече тој. „Тоа не е крај на војната, но исто така не е добро“.
Ако ништо драматично не се промени во наредните денови и недели, Русија ќе го освои автопатот, ставајќи ја лошата одбрана на Украина во уште послаба позиција.
Можеби поради тоа Украина реши да ја нападне Русија
„Да се каже дека овој упад во Курската област изненади многумина, вклучително и руската команда, е потценување“, рече еден украински воен набљудувач кој пишува под името Татаригами.
Три дена по првичните извештаи за упадот, украинските власти не кажаа ништо, освен сугестиите дека официјалните руски извештаи грубо го потценуваат нејзиниот размер.
На 8 август, претседателот Володимир Зеленски исто така понуди навестување.
„Секој може да види дека украинската армија знае да изненади. И знае како да постигне резултати“, рече тој на еден настан.
Михајло Подољак, врвен советник на Зеленски, даде помалку прикриена потврда.
„Војната е војна, со свои правила, каде што агресорот неизбежно ги жнее соодветните резултати“, рече Подољак во објавата за Телеграм.
Но, руските власти, воените блогери и локални официјални лица и жители укажуваат на невообичаено големата напаѓачка сила, со оклопни возила, па дури и тенкови, која брзо се движела, надминувајќи ја лесната руска одбрана и единиците на граничната стража. Аналитичарите рекоа дека вклучените возила, вклучително и оклопните возила „Страјкер“ испорачани од САД, ја посочија 22-та механизирана бригада на Украина - една од украинските единици, како водечки во нападот.
Сателитските снимки и извештаите на Дип Стејт, организација со врски со украинската армија, сугерираат дека војниците напреднале дури 90 километри од границата на некои места. Руските воени блогери укажуваат на сличен напредок. Проценките на руските и на украинските аналитичари за големината на освоената територија се движеа од 500 до 600 квадратни километри заклучно со 9 август.
Рускиот претседател Владимир Путин свика седница на неговиот Совет за безбедност на 7 август, а тој го отвори состанокот со телевизиски пренос, нарекувајќи ја офанзивата „провокација од големи размери“. Највисокиот руски воен командант, генералот Валери Герасимов, рече дека силите може да бидат со големина на цел баталјон: дури 1.000 војници.
Жителите на пограничниот град Суџа во регионот Курск, на 8 август објавија гневно видео на Телеграм, велејќи дека Путин бил заведен од неговите команданти за размерите на инвазијата.
„Овие лаги ги водат жителите кон смрт“, рече една жена. Воените команданти „ви рекоа дека ситуацијата е под контрола, но денес се водат огромни битки“ во областа.
Целта на операцијата е нејасна, а аналитичарите велат дека шансите за голем тактички успех се мали. Пренасочувањето на искусна единица со големина на баталјон од линијата на фронтот за да се изврши неизвесен упад е проблематично: украинските команданти немаат на располагање длабоки резерви на луѓе или опрема, поради што единиците низ фронтот во Донбас не беа во можност да го запрат рускиот напредок.
Украина, исто така, не го известила својот најголем снабдувач на оружје, САД, пред да го изврши упадот.
Во јуни, додека руските сили извршија локализирана прекугранична офанзива североисточно од Харкив, американската администрација ја омекна постојаната политика и даде зелено светло за Украина да го користи американското вооружување за да напаѓа руски цели во Русија.
И покрај тоа што не доби однапред известување, администрацијата не го сметаше упадот за кршење на пошироката американска забрана, изјавија повеќе американски официјални лица.
„Тоа е во согласност со нашата политика и ние ја поддржувавме Украина од самиот почеток да се брани од нападите што доаѓаат преку границата“, рече портпаролката на Пентагон Сабрина Синг на 8 август.
Преминување на каналот
На околу 55 километри североисточно од Покровск, на другиот крај на автопатот Т-0504, се наоѓа Костјантинивка, со железнички крак што води северозападно до Славјанск и Краматорск - поголеми, силно утврдени градови каде што украинските сили имаат болници, командни пунктови и друга критична инфраструктура.
Русија ја сака Костјантинивка, но за да ја окупира, московските сили треба да го заземат Часив Јар, град на височина со вештачки воден пат - каналот Сиверски Донец-Донбас - кој го дели главниот округ на градот од источниот окружен Канал.
Руските трупи ја окупираа целата област околу Канал некаде во јуни. Во текот на изминатите месеци, мали групи руски војници се обидоа да го преминат каналот и да воспостават позиции на неговата западна страна. Други руски единици, исто така, се обидоа да го опколат каналот од север и југ.
„Русите напаѓаат во мали групи. Тие возат сè до скривалиштето за лесни возила, собираат неколку луѓе, а потоа оваа мала група почнува да упаѓа и стигнува до позициите на нашите момци без да бидат забележани“, изјави за РСЕ, Андриј Полухин, портпарол на 24-та механизирана бригада Кинг Данило. „Но, во моментов, тоа не се случува; [Руските трупи] го преминуваат каналот и се позиционираат на другата страна. Но, ова не се случи“.
Серхи Храбскиј, пензиониран полковник на украинската армија, рече дека напаѓачките руски единици сè уште се само пешадиски единици, кои немаат покритие од тенкови или артилерија.
За Украина, „тактиката е исцрпувачка, но Русите сè уште можат да напредуваат со... нумеричка супериорност. Прашањето е колку долго тие можат да продолжат на таков начин“, рече тој.
Њу-Јорк – град на пеколот
Источно од Покровск, руските единици успешно турнаа напред, во украински линии, кон Њу-Јорк, место во Украина што често се пишуваше како Њујорк. На 7 август, руските воени блогери објавија дека руските трупи влегле во една од областите на градот.
Руските напади во Њу-Јорк вршат поголем притисок врз украинската одбрана само на север, во градот Торецк, каде што руските трупи, исто така, постепено се движат напред.
Заземањето на Торецк ќе ѝ даде на Русија контрола на поширок, распространет урбан регион кој го вклучува главниот регионален град Доњецк и места како Хорливка, Макијивка и други индустриски локации, рече Храбски. Заземањето на Торецк ќе ја загрози и Костјантинивка, 22 километри северозападно.
„Дали тоа ќе предизвика тотален колапс на украинските позиции? Не, затоа што Украинците успеаја да изградат други одбранбени линии“, рече тој.
Чекај, нели Украина го мобилизираше своето население?
Човечката сила беше еден од најголемите проблеми со кои се соочија украинските команданти. Додека Русија можеше да ги надополни своите единици со привлекување волонтери со невообичаено високи плати и бенефиции, Украина беше бавна во донесување законодавство за правилата за мобилизација.
Со усвојувањето на законот во мај, украинските регрутери можеа да почнат да привлекуваат регрути во системот за обука и опремување. Некои единици на фронтот веќе пријавија пристигнување на нови регрути, а Храбски вели дека најголемиот дел од најновите војници треба да се појават до средината на Септември.
„Да бидам искрен, изненаден сум како нашите момци се способни да ги држат своите линии. Тие се целосно исцрпени, нема доволно војници, нема доволно муниција“, рече тој.
Тоа би требало да ја стабилизира линијата на фронтот, предвидува Храбски, но можноста за уште една контраофанзива - како двете претходни во 2022 година или онаа што заврши минатата година - е веројатно невозможно засега.
„Се сомневам дека украинските сили ќе можат да направат нешто пред средината на 2025 година“, рече тој.
