Ова е непристоен предлог. Намерата не е чесна, намерата не е заради почит. Обратно. Намерата вака да се искаже еднострано, всушност значи непочитување, значи непризнавање. Тогаш мојот коментар е дека фрустрации се во прашање, изјави денеска (9 јануари) претседателката Гордана Сиљановска Давкова коментирајќи ја изјавата на лидерот на бугарската партија „Преродба“, Костадин Костадинов, за припојување на Македонија и на украинската област Јужна Бесарабија кон Бугарија.

Во однос на тоа какви се сигналите од Софија и комуникацијата меѓу неа и претставници на Софија, шефицата на државата во интервју за ТВ Алфа, изјави дека дијалозите меѓу нив се пристојни, одмерени но и со резерва, a дека меѓу граѓаните нема проблеми.

Претходно реагираше и македонското Министерство за надворешни работи, осудувајќи ја изјавата на Костадинов и опишувајќи ја како злонамерна.

Лидерот на ултаранационалистичката и крајнодесничарска бугарска партија „Преродба“, Костадин Костадинов, денеска ја повика владата во Софија официјално да објави претензии за припојување на Македонија и на украинската област Јужна Бесарабија кон Бугарија.

Во објава на социјалната мрежа Фејсбук, тој ги поддржува изјавите на новозибраниот претседател на САД Доналд Трамп за Канада и Панамскиот Канал и наведува дека е потребно и Софија јавно да излезе со барање за припојување на Македонија и Јужна Бесарабија кон Бугарија.

Со парада на улиците на Бања Лука денеска (9 јануари) беше одбележан Денот на Република Српска, кој Уставниот суд на Босна и Херцеговина три пати го прогласи за неуставен.

Од Обвинителството на Босна и Херцеговина не одговорија на прашањето на Радио Слободна Европа дали е покрената истрага во врска со овогодинешното одбележување, ниту дали нешто било преземено во врска со ова прашање минатата година, кога, како што се наведува, ги следеле активностите на 9 јануари.

На парадата присуствуваа, меѓу другите, претставници на ентитетските јавни и спасувачки служби, демобилизирани припадници на Армијата на РС, студенти.

Меѓу официјалните претставници беа премиерот на ентитетот, Радован Вишковиќ и претседателот на Народното собрание на РС, Ненад Стевандиќ.

Не присуствуваше претседателот на РС, Милорад Додик, кој се опоравува од операцијата направена на почетокот на декември.

Во негово име зборуваше министерот за внатрешни работи на Република Српска (РС), Синиша Каран.

Тој во својот говор го спомена и Дејтонскиот договор, оценувајќи дека по завршувањето на постапката во Судот на БиХ против Милорад Додик „ќе се знае дали ќе опстанат Дејтонскиот мировен договор и БиХ“.

На Додик му се суди за непочитување на одлуките на високиот претставник на меѓународната заедница Кристијан Шмит.

Дојдоа и претставници на Владата на Србија

Во Бања Лука пристигна и делегација од Владата на Србија. Меѓу нив беше и министерот за одбрана Братислав Гашиќ.

Дојде и Александар Вулин, министер во Владата на Србија, кој е на американската црна листа.

Тој рече дека „РС е празник за секој Србин односно празник на сите Срби“.

„Затоа ја уриваат, ја напаѓаат секоја српска вредност, бараат да се утврди што ќе славиме, како ќе славиме, затоа бараат да ни се одреди и знаме и име и сакаат да владеат наместо нас. Бараат да му се суди на Додик, како одмазда, како што им судеа на нашите во Хаг, да го соборат првиот меѓу нас, Александар Вучиќ, и тоа на улица, а не на избори“, рече Вулин.

Меѓу учесниците беа и претставници на Ноќните волци, огранок на рускиот мото клуб на чело со Александар Залдостанов, кој е близок до Кремљ и рускиот претседател Владимир Путин.

За прославата беа издвоени околу 283.000.

Во пресрет на одбележувањето, Канцеларијата на високиот претставник (ОХР), Делегацијата на Европската унија (ЕУ) во БиХ и Амбасадата на САД во Сараево објавија соопштенија во кои повикаа на реакција на судските власти во земјата поради прославата, и почитување на државниот Устав.

Ден претходно, Владата на Србија, предводена од премиерот Милош Вучевиќ, на 9 јануари ја посети Бања Лука, а во делегацијата беше и Ана Брнабиќ, претседателката на српскиот парламент.

Поради доаѓањето на овие функционери, шефот на дипломатијата на Босна и Херцеговина, Елмедин Конаковиќ упати протестна нота до Србија.

Што се слави, а што се оспорува?

На 9 јануари 1992 година, Собранието на српскиот народ во Босна и Херцеговина ја усвои Декларацијата за прогласување на Република на српскиот народ на Босна и Херцеговина како независен ентитет во рамките на Босна и Херцеговина.

Властите во РС го одбележуваат тој датум како ден на основање на Република Српска.

Претставниците на Бошњаците и Хрватите не учествуваа во декларацијата, а тие два народи на 9 јануари гледаат почеток на војната во Босна и Херцеговина и почеток на етничко чистење, воени злосторства и геноцид врз несрпското население.

Во 1992 година, Уставниот суд на Република Босна и Херцеговина ја поништи Декларацијата, а во 2015 и 2019 година Уставниот суд на Босна и Херцеговина го прогласи за неуставно одбележувањето на Денот на РС, 9 јануари.

Во одлуката од 2015 година беше наведено дека „Уставниот суд на Босна и Херцеговина не го оспорил правото на Република Српска да го слави Денот на Републиката, но тоа не може да биде 9 јануари“, бидејќи тој датум „не е прифатлив за сите граѓани“ .

Деветти јануари е и слава на РС, кога се слави Свети архиѓакон Стефан.

И покрај овие одлуки, Денот на РС редовно се одбележува во последните десет години, а за секоја прослава се трошат по неколку стотици илјади евра.

Највисокиот суд во Њујорк денеска (9 јануари) го отфрли барањето на Доналд Трамп за суспендирање на неговата пресуда по кривични обвиненија за тајни исплати на порно ѕвезди. Со ова, на новоизбраниот претседател, Врховниот суд на САД му останува последна опција која може да го спречи утрешното рочиште.

Еден од судиите во Апелациониот суд во Њујорк издаде налог со кој одби да му дозволи сослушување на правниот тим на Трамп.

Трамп побара од Врховниот суд да ја поништи казната, која се очекува да биде изречена утре (10 јануари). Неговите адвокати на 8 јануари поднесоа жалба до највисокиот суд во САД, откако њујоршките судови одбија да го одложат изрекувањето на пресудата минатиот мај кога беше осуден по 34 точки од обвинението за фалсификување деловни книги. Трамп ја негираше вината.

Во поднесокот до највисокиот суд во Њујорк, адвокатите на Трамп рекоа дека судечкиот судија и државниот апелационен суд „погрешно пропуштија да го запрат изрекувањето на пресудата“, тврдејќи дека Уставот наложува автоматска пауза по жалбата и дека пресудата ќе ја наруши претседателската транзиција, бидејќи Трамп се подготвува да се врати во Белата куќа на 20 јануари.

Обвинителите одговорија велејќи дека нема причина високиот суд да преземе „вонреден чекор“ да интервенира во случајот на федерално ниво за да го запре изрекувањето на казната.

Адвокатот на Трамп, Џон Зауер рече дека случајот е политички мотивиран и оти пресудата ќе биде „тешка неправда“.

Адвокатите на Трамп, исто така, тврдат дека доказите користени во судењето на Менхетен ја прекршиле одлуката на Врховниот суд од минатото лето, која на Трамп му дава широк имунитет од кривично гонење за дејствија што ги презел како претседател.

Судиите во Њујорк утврдија дека пресудите за Трамп се однесуваат на лични работи, а не на официјални претседателски прашања кои се во суштината на пресудата на Врховниот суд.

Извори: АП, Ројтерс

Еден од четворицата тешко ранети во масакрот во Цетиње, Дејан Кокотовиќ, почина денеска (9 јануари) во Клиничкиот центар во Црна Гора.

На 1 јануари, по крвавиот упад во Цетиње во кој Ацо Мартиновиќ уби 12 лица, тој беше примен во Клиничкиот центар каде лекарите се бореа за неговиот живот.

Од таа здравствена установа на 6 јануари соопштија дека тројца пациенти успешно закрепнуваат, а пациентот кој бил во критична состојба покажува знаци на опоравување.

Осомничениот за повеќекратно убиство во Цетиње и ранувањето на најмалку четири лица Ацо Мартиновиќ се самоуби.

Тој починал при транспорт во болница.

Многу лидери на земјите од регионот и странски амбасади испратија телеграми со сочувство до црногорските власти, граѓаните на Цетиње и Црна Гора.

Поради трагичниот настан сите новогодишни манифестации во Црна Гора беа откажани.

Ова е второ масовно убиство во Цетиње во последните две години. Во август 2022 година, Вук Бориловиќ уби 10 и рани 6 лица, по што беше убиен.

Словачка размислува за мерки против Украина, вклучително и задржување на помошта доколку не се најде решение за одлуката на Киев да го прекине рускиот гас, изјави словачкиот премиер Роберт Фицо денеска (9 јануари) по разговорите со европскиот комесар за енергетика, Дан Јоргенсен.

На 1 јануари, Киев презеде мерки за намалување на приходите кои и помагаат на Русија да ја финансира војната против Украина, овозможувајќи време да најдат алтернативни добавувачи додека има залихи во Европската унија.

Меѓутоа, Фицо вели дека ова ќе ја чини Словачка 1 милијарда евра годишно по повисоки цени за гасот што го користи и 500 милиони евра во такси за понатамошен транзит.

Тој се закани дека ќе го прекине вонредното снабдување со електрична енергија на Украина во време кога Русија ја напаѓа украинската енергетска мрежа, или ќе ја намали помошта за украинските бегалци.

Фицо рече дека владата, исто така, може да ја запре хуманитарната помош или да го искористи правото на вето врз одлуките на ЕУ за Украина, истовремено инсистирајќи дека не сака да ги зголемува тензиите.

„Не постои ништо, ниту меѓународното право ниту санкциите, што го спречува транзитот на гас низ Украина“, изјави тој за новинарите во Брисел.

„Доколку штетата за ЕУ е трајна, како и штетата за Словачка, Словачка ќе преземе реципрочни мерки“, додаде тој.

Словачка и Европската комисија објавија дека се договориле да формираат работна група за ова прашање.

Фицо ја промени надворешната политика на Словачка откако ја презеде власта во 2023 година, негувајќи ги односите со Русија и одбивајќи да обезбеди воена помош за Украина.

Сепак, не е јасно како стигнал до проценката на потенцијалните загуби на Словачка.

Словачкиот оператор за пренос на гас Eustream, во кој државата има 51 отсто сопственост, пријави приход од 226 милиони евра за целиот транзит на гас за годината што завршува во јули 2023 година, што е последниот достапен податок и вклучува мал удел на гасот што не доаѓа од Русија.

Словачка предложи технички решенија, вклучително и преземање на сопственоста на рускиот гас пред да стигне до Украина, но Киев ги отфрли на самитот на ЕУ во декември. Неколку дена подоцна, Фицо се сретна со рускиот претседател Владимир Путин во Москва за да разговара за ова прашање.

На Словачка, која има договор со руски Газпром, годишно и се потребни 4-5 милијарди кубни метри гас за да ги задоволи потребите, а од Русија преку Украина увезувала околу три милијарди кубни метри гас.

Словачката државна компанија за гас SPP сега купува течен природен гас (LNG) од BP, ExxonMobil, Shell, Eni и RWE.

Извор: Ројтерс

Американскиот претседател Џо Бајден се очекува следната недела да воведе нови санкции против руската економија, според американски функционер, како дел од мерките за зајакнување на Украина соочена со агресијата на Москва, пред Доналд Трамп да ја преземе функцијата.

Санкции се очекуваат, рече функционерот кој побара да остане анонимен, бидејќи администрацијата на Бајден денеска (9 јануари) објави нова воена помош од 500 милиони долари за Украина, која се очекува да вклучи проектили за противвоздушна одбрана, муниција и опрема за поддршка на борбените авиони Ф-16.

Враќањето на новоизбраниот претседател Трамп во Белата куќа на 20 јануари ги поттикна шпекулациите за дипломатско решение за ставање крај на инвазијата на Москва, но и стравот во Киев дека набрзина постигнатиот мир може да има висока цена.

Советниците на Трамп изнесоа предлози за ставање крај на војната во Украина, со кои практично во догледна иднина на Русија би и се отстапиле големи делови од украинската територија.

Соработниците на Бајден велат дека сакаат да ја стават Украина во најсилна позиција на бојното поле за да имаат предност во можните преговори со Русија оваа година.

Засега нема детали за санкциите што Бајден би ги наметнал на Русија во своите последни денови како претседател, иако неговите соработници ги информирале соработниците на Трамп за чекорите што ги преземаат, рече функционерот.

Ројтерс претходно оваа недела објави дека три извори рекле оти САД планираат дополнителни санкции насочени кон приходите на Русија од нафтата, кои помагаат во финансирањето на нејзината војна против Украина.

Еден од изворите рече дека санкциите ќе бидат насочени кон две руски нафтени компании, повеќе од 100 танкери, трговци со нафта и руски осигурителни компании, без да прецизира за кои субјекти станува збор.

Извор: Ројтерс

Министерството за надворешни работи и надворешна трговија на Република Северна Македонија соопшти дека „силно ја осудува објавата на лидерот на бугарска политичка партија Преродба, Костадин Костадинов, и актуелен пратеник во Народното собрание на Бугарија, на Фејсбук со која изразува јасни територијални претензии кон нашата држава“.

„Таквите злонамерни изјави на официјални личности од бугарската политичка сцена се директен напад на суверенитетот, интегритетот и независноста на нашата држава и истовремено се во директна спротивност со правилата и принципите на меѓународното право, немешањето на државите во нивните внатрешни работи и политиката на градење добри меѓусоседски односи“, македонското МНР во реакцијата.

Лидерот на ултаранационалистичката и крајнодесничарска бугарска партија „Преродба“, Костадин Костадинов, ја повика владата во Софија официјално да објави претензии за припојување на Македонија и на украинската област Јужна Бесарабија кон Бугарија.

Оваа негова изјава е дел од објавата, во која Костадинов ги поддржува изјавите на новоизбраниот претседател на САД, Доналд Трамп, за Канада и Панамскиот Канал.

Изјавата на Костадинов, за македонското МНР е „недолична и непримерна“.

„Ваквата недолична изјава на Костадинов, очекуваме од официјална Софија да биде отфрлена како непримерна на духот и времето во кое живееме, европските стандарди кои силно ги почитуваме и спротивно на нашите залагања за обезбедување траен мир, безбедност и просперитет во Европа и пошироко“, стои во соопштението на Министерството за надворешни работи и надворешна трговија.

Појавата на нарачана изработка на магистерски и докторски трудови мора да запре, порачува Министерката за образование, Весна Јаневска.

Според неа, Министерството веќе работи на воведување стандарди и мониторинг во високото образование.

„Веќе е јавна тајна во Македонија дека се случуваат вакви неправилности. Она што го правиме секојдневно според можностите кои ни ги дава законот и според човечките капацитети кои ни се на располагање, е да сме присутни во сите високообразовни институции и научни институции. Во неколку државни универзитети веќе се одземени неправилно стекнати звања. Одредени луѓе се отпуштени од работа“, рече Јаневска на денешната прес-конференција во Министерството за образование и наука (МОН).

Таа очекува новиот Закон за високо образование на кој работи МОН, Законот за научни истражувања и националната рамка за квалификација на полиња, подрачја и области, кои треба да се донесат како пакет, да го подобрат квалитетот на високото образование.

„Кога ќе бидат готови, уште еднаш комисија од МОН ќе ги помине сите три документи, ќе направиме повеќе јавни расправи во универзитетите, доколку има потреба овојпат ќе имаме јавна расправа и во Собрание и потоа ќе го предадеме во владина и собраниска постапка“, дополни министерката.

Јанева рече и дека Законот за високо образование е при крај, а на него го подготвува работна група формирана во новото национално координативно тело за реформи во високото образование.

Либанскиот парламент денеска (9 јануари) го избра армискиот командант Џозеф Аун за претседател на земјата, откако местото беше празно повеќе од две години поради неможноста за договор.

Изборот на Аун, за што има одобрение од САД, го покажува намаленото влијание на Хезболах поддржан од Иран по разорната војна на либанската милитантна група со Израел.

Хезболах е на американската листа на терористички организации, додека само неговото вооружено крило е на црната листа на ЕУ, но не и политичката партија која има места во либанскиот парламент.

Исходот од гласањето во либанскиот парламент, според Ројтерс, ја одразува промената на рамнотежата на силите во Либан и на поширокиот Блиски Исток, каде што шиитскиот муслимански Хезболах беше разнишан во минатогодишната војна со Израел, додека неговиот сириски сојузник Башар ал -Асад беше соборен во декември.

Тоа, исто така, укажува на оживување на влијанието на Саудиска Арабија во земја кадешто улогата на Ријад долго време беше засенета од Иран и Хезболах.

Претседателската функција во Либан, резервирана за маронитските христијани според системот на верска поделба на власта, е празна откако мандатот на Мишел Аун заврши во октомври 2022 година, бидејќи длабоките поделби спречија договор за кандидат кој би можел да освои доволно гласови во парламентот со 128 места.

Извор близок до саудискиот кралски двор рече дека француските, саудиските и американските пратеници му рекле на претседателот на парламентот Набих Бери, близок сојузник на Хезболах, оти меѓународната финансиска помош - вклучително и од Саудиска Арабија - е зависна од изборот на Аун.

Изборот на Аун е првиот чекор кон заживување на владините институции во земја која нема ниту шеф на држава ниту влада со целосни овластувања откако претходниот претседател Аун ја напушти функцијата.

Либан, чија економија сè уште се опоравува од разорниот финансиски колапс во 2019 година, има огромна потреба од меѓународна поддршка за обнова од војната, која според проценките на Светска банка би ја чинела земјата 8,5 милијарди долари.

Нема лекарска грешка според извештајот во врска со седуммесечното бебе кое почина на детската клиника во Скопје, изјави денеска (9 јануари), министерот за здравство Арбен Таравари.

„За среќа, професионалците констатираа дека докторите немаат никаква грешка“, рече Таравари на денешната прес-конференција.

На прашањето каде бил проблемот за смртта на седуммесечното бебе, Таравари одговори дека најверојатно бебето е донесено подоцна на Клиниката.

„Можеби болеста си го направила своето, можеби подоцна е донесено детето. Меѓутоа, констатирано е дека нема лекарска грешка“, додаде Таравари.

Седуммесечно бебе починало на 16 декември на интензивна нега на Детската клиника во Скопје.

Државниот санитарен и здравствен инспекторат (ДСЗИ), кој изврши вонреден инспекциски надзор на Детската клиника откако почина седуммесечно бебе, предложи Министерството за здравство да покрене постапка за стручен надзор над лекувањето на бебето.

Било донесено на Клиниката на 9 декември, а потоа и на 11 декември кога заради влошената клиничка слика, хоспитализирано е на Одделот за неврологија. Креирани му се упати за повеќе испитувања, а на 13 декември заради натамошно влошување на здравствената состојба, трансферирано на Одделот за интензивна нега и терапија.

Откако во јавноста излезе веста за смртта на бебето, директорот на Детската клиника, Реџеп Мемеди рече дека биле запазени сите процедури и третмани и дека нема лекарска грешка.

Тој тврдеше дека се работи за неоснован притисок врз Клиниката и здравствениот персонал во оваа институција.

За неколку месеци ова е четврто починато дете на Детската клиника. Последниот случај беше со петтгодишно девојче кое почина од воспаление на мозокот.