Вести
Зурабишвили повика на притисок од Западот за да се задржи Грузија на европскиот пат
Грузиската претседателка Саломе Зурабишвили го повика Западот да изврши притисок врз владејачката партија „Грузиски сон“ да ги преиспита резултатите од „украдените“ избори кои се спроведоа за време на викендот. Во спротивно се ризикува кавкаската држава која екандидат за ЕУ со аспирации за членство во НАТО, да ја изгуби својата „европска перспектива .
Таа во интервју за грузискиот сервис на Радио Слободна Европа во Тбилиси на 29 октомври, рече дека европските и западните партнери на Грузија треба да извршат „екстремен притисок“ врз властите „за да ги разгледаат резултатите од изборите и да го разгледаат количеството на гласовите што се украдени“.
Според Зурабишвили и опозициските партии, околу 300 илјади гласови биле изманипулирани во корист на владејачката партија „Грузиски сон“, која победи со околу 54 отсто од гласачките ливчиња.
Овие тврдења предизвикаа протести на кои десетици илјади Грузијци излегоа на улиците поради обвинувањата за руско мешање во гласањето, што се сметаше за клучен тест за демократските акредитиви на Грузија.
„Толку многу зависи сега од реакциите на нашите партнери, колку дефинитивна ќе биде нивната реакција, колку е силен нивниот притисок врз властите, затоа што мислам дека никој не може да си дозволи да ја изгуби Грузија од Русија во таква форма“, рече Зурабишвили во интервјуто.
„Ако не се испроба притисокот, тогаш тоа значи дека Западот нема да пробал сè за да се обиде да ја задржи Грузија на западната страна и во европската перспектива“, додаде таа.
САД, Европската унија, Канада и Шведска, меѓу другите, изразија критики по парламентарните избори на 26 октомври, кои уследија по зголемената загриженост за демократското назадување на владата предводена од „Грузискиот сон“.
Грузиската влада неодамна донесе контроверзен закон за „странско влијание“ сличен на рускиот закон за „странски агенти“, како и законодавство што ги ограничува правата на ЛГБТ.
Веднаш по објавувањето на резултатите, Зурабишвили рече дека нема да ги признае изборите за кои рече дека станале жртва на „руска специјална операција“ која користела методологија на „закани од кампањата, а не ветувања, пропаганда, како и ПР кампања која беше копи-пејст на руските кампањи“.
Меѓународните набљудувачи од Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ), Советот на Европа, Европскиот парламент и НАТО во соопштија дека денот на изборите бил „оцрнет со нерамномерен терен за игра, притисок и тензија“.
Русија негираше дека играла каква било улога во влијанието на изборите во Грузија.
Во своето интервју за РСЕ, Зурабишвили рече дека локалните организации работат на собирање информации и докази за да ги докажат обвинувањата за злоупотреба при гласањето.
Таа, исто така, посочи, како и опозициските партии, дека резултатите од мислењето и излезните анкети, даваат поинаква слика од официјалните резултати на Централната изборна комисија.
Две излезни анкети на опозицијата предвидуваа дека „Грузискиот сон“ нема да добие повеќе од 42 отсто од гласовите, додека резултатите добија повеќе од 54 отсто.
Анкетите, исто така, сугерираат дека четирите опозициски партии - Коалицијата за промени, Единство-да се спаси Грузија, Силна Грузија и За Грузија - заедно ќе имаат јасно мнозинство, додека официјалните првични резултати покажаа дека добија само 37 проценти заедно.
„Овој став на населението не се промени непосредно пред изборите“, рече Зурабишвили, иако таа не даде конкретни докази.
ОБСЕ соопшти дека евидентирала случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
„Во целина, многу е јасно дека на властите им помогна, инспирираше во нивните активности рускиот модел и она што и го ветија на Грузија по изборите“, додаде Зурабишвили.
„Грузискиот сон“, која е на власт од 2012 година, имаше прозападна агенда, но во последните две години го промени курсот кон Русија.
види ги сите денешни вести
Кремљ негира дека разговара со Киев за прекин на нападите врз енергетската инфраструктура
Кремљ го демантираше извештајот на западните медиуми дека Москва и Киев биле ангажирани во тајни преговори за да ги прекинат меѓусебните напади врз енергетската инфраструктура, бидејќи жртвите предизвикани од руските напади продолжија да се зголемуваат.
Повикувајќи се на високи украински извори, „Фајненшл тајмс“ на 29 октомври објави дека Киев сака да ги продолжи разговорите со посредство на Катар за ова прашање, кои беа прекинати во август со упадот на Украина во руската област Курск.
Украина не го коментираше извештајот, но портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков на 30 октомври ги отфрли информациите како „лажни“, велејќи дека кружат гласини „кои немаат никаква врска со реалноста“ и додавајќи:
„Дури и најпочитуваните медиуми не се двоумат да објавуваат такви измислици“.
Од есента 2022 година, Русија систематски ја напаѓа енергетската инфраструктура на Украина, што резултира со огромни штети, недостиг на енергија и беда за украинските цивили, особено за време на зимската сезона.
Во текот на изминатите неколку месеци, Украина, пак, почна да ги погодува руските енергетски центри со свои беспилотни летала, главно рафинерии за нафта и складишта за гориво кои ја снабдуваат руската војска ангажирана во инвазијата на Украина.
Минатиот месец, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече дека руските напади однеле повеќе од половина од енергетската инфраструктура на Украина, додавајќи дека блокот работи на нејзино обновување.
Во меѓувреме, Русија продолжи да гаѓа цивили во Украина, при што загинаа три лица, а беа ранети уште 15 во нападите врз јужниот регион Херсон, изјави гувернерот на регионот Олександр Прокудин.
Во Киев, девет лица беа ранети за време на напад со руско беспилотно летало рано на 30 октомври, објави градската воена администрација на Телеграм.
Цел на нападот била областа Соломјанкиј, соопштија властите.
„Пожар избувна во неколку станови во повеќекатната станбена зграда. Осумнаесет лица се евакуирани од зградата, 9 се ранети, меѓу кои и едно дете“, се вели во пораката.
Украинските системи за противвоздушна одбрана соборија 33 од 62 беспилотни летала лансирани од Русија во 10 украински региони - Киев, Черкаси, Хмелницки, Харкив, Запорожје, Доњецк, Днепропетровск, Суми, Чернихив и Полтава, објавија украинските воздухопловни сили.
Трудо: Вклучувањето на севернокорејските трупи во Украина може да доведе до ескалација
Премиерот на Канада, Џастин Трудо изјави дека распоредувањето и вклучувањето на севернокорејските трупи во судирот во Украина најверојатно ќе довде до ескалација на војната.
Трудо, во телефонскиот разговор со претседателот на Јужна Корелја, Јун Сук-јеол посочи дека војната значително ќе влијае врз безбедносното опкружување во Европа и во Индо-пацифичкиот регион и предложи продлабочување на соработка помеѓу Канада и Јужна Кореја.
Јун потврди дека распоредувањето на севернокорејските трупи во Русија било побрзо од што се очекувало, додавајќи оти тоа создава опасна ситуација.
Претходно, јужнокорејски владини претставници наведоа дека некои севернокорејски трупи можеби веќе се преместени на линијата на фронтот и изразија загриженост дека не се знае што Русија би можела да му даде на Пјонгјанг за возврат.
Норвешка и даде 127 милиони долари на Романија за нов „Патриот“
Норвешката влада најави дека сојузниците на земјата во НАТО ќе и дадат на Романија 127 милиони долари за делумно покривање на трошоците за новиот ракетен одбранбен систем „Патриот“, кој ќе го замени оној што Букурешт и го донираше на Украина.
Украина го потврди приемот на овој систем од Романија претходно овој месец, откако Букурешт првично се двоумеше да го предаде напредниот систем за противвоздушна одбрана произведен во САД во јуни.
Во 2017 година Романија нарача седум патриоти за цена од четири милијарди долари. Досега има добиено четири од нив. Останатите четири ќе ги испорачаат САД во наредните години.
Цената на еден Патриот чини 400 милиони долари, додека секој проектил чини дополнителни 4 милиони долари.
Мицкоски: Предлог уставни измени во Собранието, пред формирање влада во Бугарија, е наивно
Премиерот Христијан Мицкоски очекува извештајот на Европската Kомисија за напредокот на земјата, што треба да биде објавен денеска (30 октомври), да биде сличен како и претходниот извештај со одредени подобрувања во некои области.
„Од овој извештај од тоа што можам да го добијам како неофицијална информација опфаќа период од 10 месеци од претходната влада и техничката влада, два месеци од оваа Влада и е нешто помал бидејќи е променет форматот за да биде прегледен за граѓаните и за јавноста. Очекувам да биде нешто слично како и минатиот извештај, можеби во некои области да има некакви подобрувања, но да го добиеме и официјално, па ќе го коментираме“, рече Мицкоски.
Во изјава за медиумите дадена денеска во општина Ѓорче Петров, премиерот рече дека ќе даде свое мислење за извештајот откако тој ќе биде објавен.
Во нацрт извештајот на ЕК во кој Радио Слободна Европа имаше увид меѓудругото се наведува дека Северна Македонија сè уште нема усвоено релевантни уставни измени со цел во Уставот да се вклучат граѓани кои живеат во границите на државата како што се Бугарите.
Покрај усвојувањето на уставните измени во Извештајот се нагласува потребата од „спроведување со добра волја“ на билатералните договори со соседните земји, односно на Договорот од Преспа и на Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија.
Мицкоски вели дека доставување на Предлог уставни измени до Собранието пред да биде формирана влада во Бугарија, „би било наивно“ и „таков унилатерален потег би значел целосно загрозување, и на така загрозените евроинтеграции на државата поради авантурите на претходната влада“.
За можноста да се изгради натпартиски став за уставните измени со одложено дејство, Мицкоски, повтори дека во својот говор на 23 Октомври повикал на „натпартиска позиција за многу од отворените прашања“.
Во врска со можноста ЛДП да влезе во владината коалиција, рече дека за тоа не е разговарано ниту во рамки на коалицијата, ниту во рамки на партијата, но дека „секоја поддршка од пратеник што ги поддржува политиките на оваа Влада е добредојдена во рамки на гласањето во Парламентот“.
Иран ја укина забраната за купување најнови модели на Ајфон
Повеќе од 19 месеци откако на Иранците им беше забрането да ги купуваат најновите модели на Ајфон (iPhone), властите на 30 октомври објавија дека забраната е укината.
„Деталите и прописите поврзани со увозот на Ајфон (iPhone) ќе бидат објавени во најблиска иднина“, рече министерот за телекомуникации Сатар Хашеми во објавата на платформата X.
Тој не даде повеќе детали, но рече дека потегот е „поддржан“ од претседателот Масуд Пезешкијан.
Забраната, чија цел беше да го ограничи трошењето во странска валута додека земјата се опоравува од економските санкции поради нејзината нуклеарна програма, беше воведена во февруари 2023 година, со што беше забранета продажбата или увозот на мобилните телефони на Ајфон од серијата 14 и 15.
Тоа не се однесуваше на моделите на Ајфон 13 и претходните, создавајќи масивен црн пазар во земја каде што поседувањето уред од брендот Apple се гледа како статусен симбол. Пред забраната, проценките на аналитичарите покажаа дека околу 1 од 3 паметни телефони биле од моделот на ајфон.
Самиот американски технолошки гигант нема официјално присуство во Иран бидејќи му е забрането да работи во земјата поради санкциите од САД.
Договорот познат како Заеднички сеопфатен акционен план (JCPOA) меѓу Иран и светските сили во 2015 година ја ограничи нуклеарната програма на Техеран во замена за ослободување од санкциите.
Сепак, Иран ја прошири својата програма и ги ограничи инспекциите на Меѓународната агенција за атомска енергија МААЕ на неговите нуклеарни локации откако тогашниот претседател Доналд Трамп ги повлече Соединетите Држави од договорот и повторно воведе санкции во 2018 година.
Техеран и Вашингтон немаат дипломатски односи од 1980 година, кога американскиот претседател Џими Картер ги прекина односите поради заложничката криза во Иран.
ЕУ извештај за проширување - Северна Македонија ги нема усвоено уставните измени
Северна Македонија сè уште нема усвоено релевантни уставни измени со цел во Уставот да се вклучат граѓани кои живеат во границите на државата како што се Бугарите. Ова, меѓу другото, стои во нацрт извештајот на ЕК во кој Радио Слободна Европа имаше увид.
Бугарите како малцинство и нивниот влез во Уставот на Република Северна Македонија, се дел од нацрт извештајот на Европската Комисија која денеска треба да го објави Пакетот за напредокот на европскиот пат на 10 земји кандидати и потенцијални кандидати за членство во ЕУ за 2024 година, меѓу кои е и Северна Македонија.
„Билатералните договори со соседните земји треба да се спроведуваат со добра волја од сите страни, вклучително и Преспанскиот договор меѓу Грција и Северна Македонија и Договорот за пријателство, добрососедство и соработка меѓу Бугарија и Северна Македонија“, пишува во нацрт извештајот во кој РСЕ имаше увид.
Во делот посветен за Северна Македонија се вели дека таа дава добар пример за мултиетничко општество, но дека иако се обврзала се уште не ги усвоила уставните измени.
Треба да се зајакне довербата во правосудниот систем. Ова е една од пораките која Северна Македонија ја добива во нацрт извештајот на ЕК а се однесува на владеењето на правото. Особен акцент во извештајот е ставен на високо профилираните судски спорови кои според ЕК мораат да имаат епилог.
„Северна Македонија треба да продолжи да го спроведува спроведувањето на реформите поврзани со ЕУ, особено во кластерот за основи, особено судството, борбата против корупцијата и организираниот криминал. Корупцијата треба да се решава несмалено, вклучително и преку солидно досие во истрагата, гонењето и конечното осудување на случаи на високо ниво“, се вели во нацрт извештајот.
За Комисијата од клучно значење е властите дополнително да го интензивираат темпото на реформите поврзани со ЕУ. За тоа во извештајот уште се вели дека Северна Македонија треба да ги преземе неопходните чекори за да напредува во процесот на пристапни преговори и ефикасно да ги спроведе реформите поврзани со ЕУ, особено во областа на владеењето на правото, правдата и борбата против корупцијата.
„ По првата меѓувладина конференција за пристапните преговори во јули 2022 година, скрининг сесиите за сите шест кластери на правото на ЕУ беа завршени во декември 2023 година. Комисијата со нетрпение очекува брзо и решително следење на скрининг извештајот за основниот кластер , вклучително и во однос на патоказите на земјата во согласност со рамката за преговори, со цел да се отвори првиот кластер што е можно поскоро и кога ќе се исполнат релевантните услови“, пишува во нацрт извештајот на ЕК.
Кина бара СТО да реагира на новите европски давачки за електрични возила
Кина соопшти дека покренела прашање за трговскиот спор со ЕУ пред Светската трговска организација (СТО), поради одлуката на Брисел да воведе царински давачки на електрични возила од Кина, што Пекинг го нарече „протекционистички потег“.
Европската Комисија усвои правила за дополнителни царински давачки за кинеските електрични возила, поради сомнеж за создавање на нелојална конкуренција.
И покрај отпорот на Германија, Брисел одлучи да воведе дополнителен данок до 35 отсто над веќе постоечките 10 отсто за кинеските електрични автомобили.
Одлуката, која ќе важи пет години, беше објавена вчера во Службениот весник на ЕУ.
„Кина не го прифаќа ова решение и презеде мерки во рамките на механизмот за решавање спорови на СТО“, изјави денеска портпаролот на кинеското Министерство за трговија.
Тој додаде дека Кина ќе продолжи да ги презема сите неопходни мерки за заштита на законските права на кинеските компании да го критикува „протекционистичкиот пристап“ на ЕУ.
Грузиското обвинителство ја повика Зурабишвили како сведок во истрагата за изборнa измамa
Грузиските обвинители ja повикаа претседателката Саломе Зурабишвили да сведочи во истрагата за можна измама на изборите на 26 октомври, на кои победи владејачката партија Грузиски сон поради наводите за прекршувања и од опозицијата и од Зурабишвили.
Истрагата доаѓа еден ден откако американскиот претседател Џо Бајден изрази длабока загриженост за демократскиот регрес на Грузија и повика на транспарентна истрага за наводите за измама со гласањето.
Сè повеќе авторитарниот Грузиски сон прогласи победа со речиси 54 отсто од гласовите, што поттикна илјадници луѓе да протестираат против резултатите, за кои велат дека биле наместени со тактиката на владејачката партија во стилот на Русија, додека меѓународните набљудувачи на изборите рекоа дека гласачките места биле нарушени од „нееднаков терен за игра, притисок и напнатост“.
Набљудувачите на изборите, исто така, ги осудија евидентираните случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
Канцеларијата на обвинителството во соопштението соопшти дека истрагата е отворена откако Зурабишвили изјавил дека изборите биле нарушени со неправилности и одби да ги прифати резултатите.
„Претседателката Саломе Зурабишвили мора да има докази за можно фалсификување на парламентарните избори во 2024 година, во врска со кои, во согласност со процедурата утврдена со закон, таа беше повикана на распит на 31 октомври“, се вели во соопштението.
Во соопштението се ветува дека ќе ги спроведе „сите неопходни истражни и процедурални дејствија, како што е наведено во жалбата на Централната изборна комисија, како и со цел да се проучат обвинувањата изнесени од претседателката на Грузија, претставниците на одделни политички партии и набљудувачките мисии.
Изборите беа одржани откако Грузиски сон претходно оваа година наметна контроверзен закон за „странско влијание“ сличен на законот за „странски агенти“ на Русија преку парламентот, и покрај бојкотот на опозицијата и месеците масовни протести кои на моменти беа насилно задушувани. Законодавството за ограничување на правата на ЛГБТ исто така беше донесено минатиот месец.
Зурабишвили, која беше во спротивност со Грузиски сон, но има ограничени овластувања според грузискиот устав, во интервју за РСЕ на 29 октомври го повика Западот да изврши притисок врз Тбилиси за да ја задржи земјата на западниот пат.
Таа претходно одби да го потпише законот за „странско влијание“ и ги отфрли анти-ЛГБТ законите, потези кои беа отфрлени од Грузиски сон врз основа на нивната контрола врз парламентот.
Во соопштението објавено од Белата куќа, Бајден исто така рече дека изборите „биле нарушени со бројни забележани злоупотреби на административни ресурси, како и со заплашување и принуда на гласачите“, додавајќи дека грузиските граѓани имаат право мирно да протестираат против резултатите.
Некои западни земји, како што се Шведска и Канада, веќе ги влошија односите со Тбилиси како одговор на пријавените изборни прекршувања.
ЕК ќе ги усвои извештаите за напредокот на земјите кандидати за членство во ЕУ
Европската Комисија на денешното заседание на Колеџот на комесари треба да го усвои Пакетот на извештаи за 2024 година за напредокот на европскиот пат на земјите кандидати за членство во ЕУ.
Пакетот ќе вклучува извештаи за напредокот на десетте земји опфатени со процесот на проширување, вклучително и Северна Македонија.
По усвојувањето на пакетот, тој ќе биде официјално презентиран од страна на високиот претставник за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел и еврокомесарот за проширување и соседска политика Оливер Вархеји.
Европската комисија секоја година усвојува и презентира Пакет за проширување, кој опфаќа збир на документи што ја објаснуваат политика за проширувањето на ЕУ и прави преглед на случувањата во текот на изминатата година.
Во извештајот се анализира напредокот постигнат од страна на земјите кандидати и потенцијалните кандидати за членство во ЕУ, предизвиците со кои тие се соочуваат и реформите што треба да ги спроведат.
Обилни поплави во Шпанија, најмалку 50 загинати
Најмалку 50 лица загинале во силните бури и поплави што предизвикаа хаос низ Шпанија, соопштија локалните власти рано во среда (30 октомври).
Регионалниот водач на источната автономна заедница Валенсија, Карлос Мазон, потврди дека се пронајдени мртви тела.
Весникот Ел Паис објави дека шест лица се водат како исчезнати во југоисточната провинција Албасете. Покрај обилните врнежи, имало и град и силни налети на ветер, соопшти националната метеоролошка служба Аемет.
Невремето предизвика излевање на реките, поплавување на улици, домови и полиња, а автомобилите и дрвјата беа однесени од надојдените води.
Локалните медиуми објавија дека предупредувањата за тешки временски услови сега се во сила за 10 од 17 автономни заедници во земјата, а особено погодени се регионите Андалузија, Мурсија и Валенсија кои се популарни кај туристите.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете