Иран потроши децении методично градејќи ја „Оската на отпорот“, неговата лабава мрежа на вооружени посредници и сојузници против Израел.
Мрежата е клучна за обидите на Иран да го одржи воениот притисок врз Израел и да го одврати неговиот главен непријател од директен напад на исламската република.
Но, на 7 октомври, клучниот член на „Оската на отпорот“ - Хамас започна смртоносен прекуграничен напад врз Израел, компромитирајќи ја мрежата и оставајќи го Иран изложен на можна директна војна со Израел.
Организацијата Хамас, прогласена за терористичка од ЕУ и САД, уби речиси 1200 Израелци, главно цивили и зеде 251 заложник во Појасот Газа.
Една година по нападот без преседан, Израел ги ослабна клучните членови на Оската и го остави Иран сè поблиску до сеопфатната војна со Израел што сакаше да ја избегне.
Скршена оска?
Хамас е погоден од одмазднички воздушни бомбардирања на Израел и копнена инвазија на Појасот Газа.
Во разорната војна во Израел загинаа над 41 000 Палестинци, повеќето жени и деца, според Министерството за здравство на Хамас. Израел проценува дека околу 17 000 борци на Хамас се убиени во Газа, бројка што Хамас ја отфрли.
Во јули, политичкиот водач на Хамас, Исмаил Ханије, беше убиен во Техеран во осомничен израелски напад.
Хезболах, либанската вооружена група и политичка партија, истрела илјадници ракети врз Израел во изминатата година во знак на солидарност со Палестинците.
Шиитската организација, најмоќниот член на „Оската на отпорот“, се смета за терористичка група од САД, иако ЕУ го стави на црната листа само неговото вооружено крило.
Хезболах претрпе голем удар во последните месеци. Израелските напади го десеткуваа неговото раководство, ги деградираа неговите борбени способности и ја загрозија неговата комуникација.
На 1 октомври, израелските трупи го нападнаа јужниот дел на Либан, отворајќи втор фронт во неговата војна против Оската на отпорот.
На околу 2000 километри на југ, мета се и бунтовниците Хути. Хутите почнаа да лансираат напредни ракети и беспилотни летала кон Израел веднаш по нападот на 7 октомври врз цели на меѓународниот поморски сообраќај во близина на брегот на Јемен. Акциите ги вратија Хутите на американската терористичка листа во јануари годинава. Кон крајот на септември, бранови израелски воздушни напади погодија цели на Хутите во Јемен.
Проиранските милиции и членовите на иранската Исламска револуционерна гарда, исто така, беа тешко погодени од израелските напади во Ирак и Сирија.
„Ослабена, но не надвор од игра“
Али Алфонех, виш соработник на Институтот за арапски заливски држави во Вашингтон, рече дека со преземањето на иранските полномошници, Израел ја поткопа главната компонента на доктрината за национална безбедност на Техеран.
„Иран виде дека една од страните, главниот полномошник, либанскиот Хезболах, е сведена на речиси ништо“, рече Алфоне, додавајќи дека тоа во голема мера го ограничи „она што Хезболах може да го направи за Иран на краток рок“.
На 1 октомври, Иран го започна својот најголем ракетен напад во историјата против Израел, како одмазда за израелскиот атентат врз лидерот на Хезболах, Хасан Насрала неколку дена претходно.
Алфоне сугерираше дека нападот на Иран можеби бил поттикнат од загриженоста дека Израел ги гаѓал ракетните арсенали на Хезболах кои „потенцијално можат да го одвратат Израел од таргетирање на иранската нуклеарна инфраструктура“.
„Ако тие проектили повеќе не се таму, работите изгледаат многу мрачни за Иран“, рече Алфонех, додавајќи дека Иран можеби го погодил Израел со надеж дека тоа би можело „да го оттргне вниманието на Израел од Либан“.
Други експерти, сепак, беа скептични за севкупниот ефект од бомбардирањето на Израел против „Оската на отпорот“.
„Хезболах дефинитивно претрпе удар, но еуфоријата што го зафати Израел и делови од Вашингтон се чини прерана и претерана“, вели Трита Парси, ко-основач на Институтот Квинси со седиште во Вашингтон.
„Оската можеби беше ослабена, но е се уште во игра“, вели таа.
Хамидреза Азизи, соработник на германскиот институт за меѓународни безбедносни прашања, смета дека Хамас, милициите поддржани од Иран во Сирија и до одреден степен Хезболах, се ослабени ако се зборува за оружјето и човечките ресурси.
Но, тој рече дека тоа воопшто не се однесува на „Оската на отпорот“. Во случајот со Хезболах, Азизи рече дека групата има значителна работна сила од околу 100.000 борци. А Хезболах, вели тој, само ретко ги користел своите најмоќни балистички ракети против Израел.
Хутите, пак, веќе лансираа балистички ракети со голема способност и се најмалку погодени од израелските напади.
Најголемото влијание, рече тој, имало на командната и координативна структура на оската на отпорот, главно поради убиството на долгогодишниот лидер на Хезболах , Насрала од страна на Израел, „кој пак беше задолжен за координација на сите овие групи“, вклучително и напорите за обука и регрутирање.
