Вести
Коперник: Летото во 2024 историски најтопло на северната хемисфера
Земјата во 2024 година ги доживеа најтоплите јуни и август, најтоплиот ден досега и најжешкото лето досега, велат од европската служба за климатски промени „Коперник'.
Тие денеска (6 септември) истакнаа дека ова лето било најтопло на северната хемисфера досега. Просечната глобална температура од јуни до август 2024 година беше највисока досега, или 0,69 степени Целзиусови повисока од тримесечниот просек забележан во периодот од 1991 до 2020 година, забележува „Коперник“.
„Оваа низа рекордни температури ја зголемува веројатноста 2024 година да биде најтоплата година досега“, изјави заменик-директорката на Коперник, Саманта Бурџис.
Таа додаде дека температурите во иднина ќе бидат поинтензивни ако не се преземат итно мерки за намалување на стакленичките гасови.
Емисиите на стакленички гасови од согорувањето на фосилните горива се главната причина за климатските промени, пренесува Ројтерс.
Просечната температура во Европа во текот на трите летни месеци беше највисока досега, со 1,54 степени Целзиусови над просекот од 1991 до 2020 година. Со ова се надмина претходниот рекорд од 1,34 степени Целзиусови, поставен во 2022 година.
Според извештајот на Коперник, условите биле повлажни од просечните во Западна и Северна Европа. Додека пак, во поголемиот дел од медитеранскиот регион и во Источна Европа, условите биле посуви од просекот, што доведе до суша на некои места.
Од септември 2023 година до август 2024 година, просечната глобална температура била за 1,64 степени Целзиусови повисока од прединдустрискиот просек, покажуваат податоците на „Коперник“.
види ги сите денешни вести
САД со нови санкции за повеќе од 60 Грузијци, меѓу нив и за двајца владини функционери
Соединетите Американски Држави(САД) воведоа санкции за повеќе од 60 Грузијци, вклучително и за двајца членови на владата, за кои сметаат дека ја „поткопале“ демократијата и човековите права во земјата, поради загриженоста на западот за вртењето на Тбилиси кон Москва.
„САД воведоа санкции за двајца грузиски владини функционери, за нивната вмешаност во сериозно кршење на човековите права за време на насилниот одговор на мирните протести против законот за странско влијание“, изјави државниот секретар на САД, Антони Блинкен, на 16 септември.
Станува збор за началникот на Одделот за специјални задачи на Министерството за внатрешни работи, Звијад „Кареба“ Харазишвили и еден од неговите заменици, Милери Лагазаури.
„Ние, исто така, санкционираме двајца грузиски водачи на насилна екстремистичка група, Константин Моргошија и Зураб Махарадзе, за сериозно кршење на човековите права, вклучително и за насилни напади врз Грузијците кои ја користат својата слобода на мирно собирање“, рече Блинкен.
Владејачката партија Грузиски сон се најде на удар на западните сојузници на Грузија по нејзиниот потег да воведе закон за „странски агенти“ за кој многумина стравуваат дека ќе ги задуши медиумите и независните гласови.
Грузискиот парламент во мај го усвои законот, отфрлајќи го ветото на грузиската претседателка Саломе Зурабишвили.
САД соопштија дека ги преиспитуваат своите билатерални односи со Грузија - која долго добиваше поддршка од Вашингтон - а ЕУ, исто така, смета дека потезите како што е законот за странски агенти негативно ќе влијаат на надежите на земјата за приклучување кон блокот.
Лукашенко помилува уште 37 политички затвореници
Авторитарниот белоруски лидер Александар Лукашенко помилува 37 лица, вклучително и шест жени, кои отслужуваат затворски казни поради обвиненија за екстремизам, соопшти Кабинетот на Лукашенко на 16 септември.
Помилувањето е во пресрет на Денот на националното единство што треба да се одбележи на 17 септември.
Вкупно 115 од повеќе од 1.300 политички затвореници во Белорусија се помилувани од јули до сега.
Ова е четврти декрет за масовна амнестија што Лукашенко го потпиша оваа година, за помилување на лица затворени за учество во масовните протести во 2020 година против официјалниот резултат од претседателските избори.
По изборите во август 2020 година, Централната изборна комисија на Белорусија го објави реизборот на Лукашенко за претседател, негов шести последователен мандат. Со тоа не се согласи опозицијата, која инсистираше на победа на нејзиниот кандидат Светлана Тихановска. Низ земјата почнаа масовни протести против изборни измами и за поддршка на демократијата.
Протестите беа жестоко задушени од безбедносните сили. Стотици уапсени луѓе, вклучително и лидери на опозицијата, беа осудени на долги затворски казни.
Шведска би можела да го предводи планираното присуство на НАТО во Финска
НАТО работи на воспоставување воено присуство во северна Финска, каде што Шведска би можела да преземе водечка улога, јави новинската агенција ДПА.
„Ова вклучува уникатен модел на присуство на мултинационални сили на НАТО, познати како напредни копнени сили (ФЛФ), слични на оние во другите земји на НАТО кои граничат со Русија“, рекоа шведскиот министер за одбрана Пол Јонсон и неговиот фински колега Анти Хаканен на прес-конференција во Стокхолм на 16 септември.
Според министерството на Хаканен, проектот за воено присуство веќе бил одобрен од НАТО на состанокот на министрите за одбрана во јуни, но се чека одобрение од шведската влада.
Финска ја промени својата долгогодишна политика на неутралност по инвазијата на Москва на Украина и стана 31-ва членка на НАТО на почетокот на 2023 година. Оттогаш, Финска ја засили воената обука на резервните единици и граничниот надзор, дозволувајќи им и на авионите на НАТО да патролираат во граничниот воздушен простор, што ја налути соседна Русија.
Земјата со 5,5 милиони жители дели над 1300 километри долга граница со Русија.
Шведска стана членка на НАТО во март 2024 година, речиси две години откако аплицираше за прием. Апликацијата на Шведска, која по 200 години се откажа од воена неутралност, извесно време беше блокирана од Турција и од Унгарија.
Министерството за надворешни работи до бугарскиот амбасадор изразило загриженост за отстапување од договорениот протокол
Во Министерството за надворешни работи и надворешна трговија(МНРНТ) беше повикан амбасадорот на Република Бугарија, Желјаско Радов, каде беше изразена загриженост поради отстапувањето од договорениот протокол за фотографирањето на двајцата претседатели, при што дополнително беше побарано објаснување од бугарската страна, соопштија од министерството на 16 септември.
Радуков не ја примил протестната нота, потврдија од МНР за Радио Слободна Европа (РСЕ).
Причина за реакцијата на МНРНТ е изоставањето на државното знаме на Северна Македонија од местото каде претседателката на Северна Македонија, Гордана Сиљановска-Давкова се фотографираше со бугарскиот претседател Румен Радев на средбата во Софија во петокот на 13 септември.
„Во разговорот со бугарскиот амбасадор беше потенцирано дека средбата и заедничкиот ручек на двајцата претседатели поминале во пријателска атмосфера. Дополнително, на амбасадорот Радуков му беше укажано дека Министерството за надворешни работи и надворешна трговија е непријатно изненадено од последната изјава на амбасадорот Ангел Димитров, претседавач на бугарскиот дел од Заедничката мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни прашања, дадена во емисијата „Офанзива со Љубомир Огњанов“ на НОВА Вести. Изјавата во основа го нарушува начелото дека претседавачот на експертската комисија не треба да дава политички изјави за Владата на соседна држава, која е легитимно избрана. Сметаме дека оваа изјава е несоодветна и непримерна“, пишува во соопштението од Министерството за надворешни работи.
Според соопштението, на амбасадорот Радуков, исто така, му било пренесено дека Република Северна Македонија и понатаму останува посветена на позитивен развој, унапредување и зајакнување на билатералните односи и соработката во сите области од заемен интерес за двете држави и нивните народи, за што беше потврдена подготвеност и од другата страна.
Претходно, и премиерот Христијан Мицкоски изјави дека ќе му биде врачена протестна нота на бугарскиот амбасадор во Северна Македонија.
„Во минатото кога се понижуваше и распродаваше македонското достоинство, тогаш се молчеше, се виткаше кичмата и се согласуваа со тие што не понижуваа и газеа. Сега се решаваат работите на овој начин, дипломатски, се испраќаат протесни ноти и нема повеќе да имаме меѓународна политика ниту дипломатска со свиткана кичма. Тогаш кога ќе се помине рубиконот, кога ќе се помине црвената линија, тогаш треба и да се реагира. Затоа што вие ако не реагирате, тој исклучок потоа ќе стане пракса“, изјави Мицкоски.
Од бугарска страна реагираа дека ќе ја пречекаат Сиљановска-Давкова со државно знаме кога ќе отиде во официјална државна посета.
„Да се разбереме, ова не беше ниту државна, ниту работна посета и се надевам дека во најбрз можен рок претседателката на Република Северна Македонија ќе има државна посета, која ќе биде со сите официјални церемонии по протокол, а тоа ќе придонесе за понатамошен развој на нашите односи“, изјави денеска (16 септември) бугарскиот претседател Румен Радев, кој оцени и дека средбата в петокот била конструктивна.
Средбата на Радев и Сиљановска - Давкова беше дел од активостите на македонската претседателка при посетата на Софија по повод присуство на настапот на македонската опера во Софија со „Набуко“, како чекор од културната дипломатија. Во македонската делегација беа и министрите за надворешни работи и трговија Тимчо Муцунски и за култура Зоран Љутков.
Новоименуваниот амбасадор на Бугарија Желјаско Радуков и ги предаде акредитивните писма на претседателката Сиљановска Давкова на 10 септември, заменувајќи го досегашниот амбасадор Ангел Ангелов.
Сиљановска - Давкова именуваше тројца членови на Советот за безбедност
Претседателката Гордана Сиљановска -Давкова за членови на Советот за безбедност ги именува Малинка Ристевска Јорданова,експерт за евроинтеграции, Џевдет Хајредини, поранешен министер за финансии и Владимир Спиридонов, експерт за климатски промени. Со именувањето на тројцата членови, Советот за безбедност на Република Северна Македонија е во полн состав, информираа од Кабинетот на Сиљановска - Давкова.
Претседател на Советот за безбедност е претседателката на Северна Македонија, Гордана Сиљановска - Давкова. Членови се претседателот на Собранието, Африм Гаши, премиерот Христијан Мицкоски, министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски, министерот за одбрана, Владо Мисајловски, како и министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски.
Советот за безбедност е највисокото советодавно тело во Република Северна Македонија, кое ги разгледува прашањата поврзани со безбедноста и одбраната на државата и дава предлози на Собранието и на Владата.
Начинот на работа на Советот за безбедност на Република Северна Македонија, начинот на остварување на правата и исполнувањето на должностите на членовите на Советот, свикување и одржување на седниците, спроведувањето на заземените ставови, поведените иницијативи и дадените мислења и предлози, информирањето за својата работа, како и други прашања во врска со организирањето и начинот на работа на Советот, се определени со Деловник за работа на Советот за безбедност на Република Северна Македонија.
Седниците на Советот за безбедност се затворени. Во одредени случаи седниците можат да бидат и јавни за тоа одлучува претседателот на Советот.
Мароко спречи мигранти да влезат во шпанската енклава Сеута
Мароканската полиција на 15 септември спречи неколку групи мигранти кои насилно се обиделе да преминат во шпанската северноафриканска енклава Сеута, соопшти Министерството за внатрешни работи на Шпанија.
„Некои се обидоа да ја пробијат граничната ограда, што се случуваше и претходно, но сега никој не успеа да премине на шпанска почва“, соопштија од министерството.
Се наведува дека претходно преку интернет се пренесени повици за преселба во Сеута, која е шпанска територија на тлото на Европската унија(ЕУ).
Мароканските власти уапсија 60 лица осомничени за поттикнување масовна миграција преку социјалните мрежи, објави мароканската разузнавачка агенција.
Локалните медиуми објавија снимки од луѓе во ридовите во близина на мароканскиот пограничен град Фнидек и зголеменото присуство на мароканската полиција.
Сеута и Мелија, две шпански територии во Северна Африка, со години се мета на мигранти и бегалци кои бараат подобар живот во Европа.
Во претходните години, мигрантите се обидуваа да се искачат преку бодликавата жица што ги опкружуваа градовите или да влезат во нив преку море.
Шпанските власти соопштија дека во август илјадници мигранти се обиделе да преминат во Сеута, вклучително и стотици млади луѓе кои се обиделе да препливаат и да ги заобиколат граничните контроли.
Според податоците на Министерството за внатрешни работи на Мароко, полицијата оваа година спречила обид за миграција на 45.000 лица, од кои 11.000 кај Сеута и 3.000 кај Мелија.
Француски државјанин се изјасни виновен за избегнување на одговорностите на „странски агент“
Московскиот суд се согласи да продолжи со судењето на францускиот државјанин Лоран Винатје по „посебен налог“ - кој гарантира полесна казна - откако тој се изјасни виновен по обвинението за избегнување на одговорностите на „ странски агент“, јавија руските медиуми на 16 септември.
Откако беше поднесена молбата на Винатје, истражителите ги отфрлија обвиненијата за шпионажа против него, по неговото апсење во јуни.
Судењето по „посебен налог“ значи дека судот не може да осуди обвинетиот на повеќе од две третини од максималната затворска казна. Во случајот на Винатје, тој не може да биде осуден на повеќе од две третини од петгодишната казна со која се соочува, што значи дека неговата евентуална затворска казна не може да надмине 40 месеци.
Винатје работеше како советник за Русија и Евроазија во Центарот за хуманитарен дијалог, непрофитна организација со седиште во Швајцарија. Тој продолжи да доаѓа во Русија по руската инвазија врз Украина во февруари 2022 година.
Тој беше осомничен дека неколку години „намерно собирал информации од областа на воените и воено-техничките активности на Руската Федерација“.
„Овие информации, кога се добиени од странски извори, може да се искористат против безбедноста на државата. За овие цели тој неколку пати ја посетил територијата на Русија, вклучително и градот Москва, каде што имал средби со граѓани, соопштија од рускиот Истражен комитет.
Истражителите тогаш рекоа дека Французинот ќе биде обвинет според руските закони затоа што не се регистрирал како „странски агент“, што предвидува казна до пет години затвор.
Затворената руска новинарка Мариjа Пономаренко почна штрајк со глад
Затворената сибирска антивоена активистка и новинарка Марија Пономаренко почна штрајк со глад во знак на протест против новото обвинение против неа и извештајот од затворот во кој се вели дека седум пати добила опомени поради кршење на затворските правила.
Каналот „РусЊуз“, за кој Пономаренко работеше пред нејзиното апсење во 2022 година, на Телеграм објави дека Пономаренко го најавила штрајкот со глад откако доживеала нервен слом во судницата на 16 септември за време на нејзиното судење за дополнително обвинение за напад на двајца затворски чувари.
Таа го отфрла обвинението.
Пономаренко беше осуден на шест години затвор во февруари 2023 година поради протест против тековната руска инвазија на Украина.
Таа беше прогласена за виновна за „ширење лажни вести“ за руската војска.
Многу критичари и групи за човекови права велат дека Кремљ го користи таканаречениот закон за странски агенти за да го потисне различното мислење.
Законот беше потпишан од рускиот претседател Владимир Путин во јули 2022 година и стапи на сила на 1 декември истата година. Со законот се проширува дефиницијата за таканаречени „странски агенти“ за да ги вклучи сите „под странско влијание“, за што противниците на законот велат дека ѝ олеснило на државата да ги нападне домашните критичари.
Орбан го одложи говорот во Европскиот парламент поради невремето во Унгарија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан го одложи говорот планиран за среда во Европскиот парламент поради поплавите во Унгарија, јавуваат агенциите Ројтерс и ДПА.
„Поради екстремните временски услови и поплавите во Унгарија, ги одложив сите мои меѓународни обврски“, изјави Орбан.
За време на викендот обилни дождови и поплави ја зафатија централна и источна Европа, а во невремето загинаа најмалку 10 луѓе, додека илјадници беа принудени да ги евакуираат своите домови.
Полскиот премиер Доналд Туск вчера објави дека се подготвува да прогласи состојба на природна катастрофа.
Унгарскиот премиер во среда во Европскиот парламент во Стразбур требаше да ја претстави програмата на унгарското претседавање со Советот на ЕУ.
„Претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, разговараше со премиерот Орбан за да му пренесе дека Европскиот парламент е подготвен да направи се што може за да им помогне на сите погодени од поплавите“, соопшти Европскиот парламент, додавајќи дека пратеничката група за оваа недела ќе се одржат консултации за работната програма.
Во меѓувреме, бројот на загинати во поплавите во централна Европа се искачи на осум, откако илјадници луѓе беа евакуирани од своите домови во Полска, Чешка, Австрија и Романија.
Циклонот „Борис“, донесе обилни дождови од Австрија до Романија, што доведе до најголемите поплави во речиси три децении во тешко погодените области на Чешка и Полска.
Илјадници куќи беа оштетени за време на викендот, мостови беа однесени, а најмалку 250 000 домаќинства, главно во Чешка, останаа без струја.
Студентски отпор бара укинување на повисоките давачки за студирање
Младинското движење на студентите кое се бори за подигнување на студентскиот стандард во земјава „Студентски отпор“ соопшти дека покренува петиција за новите повисоки давачки за студирање.
„Оваа петиција е апел до надлежните веднаш да ги укинат неразумните трошоци! Овие неправди, некоректност и изживување со македонскиот студент нема да ви ги премолчиме“, стои во соопштението од „Студентски отпор“.
Оттаму посочуваат дека оваа академска година почнува со нови повисоки давачки за студентите од околу 5000 денари без, како што наведуваат, никаква најава и консултација со студентите при УКИМ.
„Недозволиво е досегашните неоправдани високи цени за студирање да се надоградуваат со уште понеразумни трошоци! Наместо да се преиспитаат досегашните давачки и младите да се мотивираат за високо образование и просперитет во Македонија - надлежните зададоа уште еден удар по и така катастрофалниот студентски стандард“, се вели во соопштението.
Пред неколку месеци од ова здружение реагираа на најавите за покачување на сумите за партиципација на студентите на државниот Универзитет „Свети Кирил и Методиј“.
Во моментот студентите плаќаат по 100 евра од семестар, а во приватна квота по 200 евра семестар.
Според актуелниот Закон за високо образование, партиципацијата е износ кој го определува Владата, а кој се наплаќа од студентите запишани на јавна високообразовна установа чие образование се финансира од буџетската каса.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете