Вести
ЕУ ќе почне преговори за визна либерализација со Ерменија
Европската унија одобри отворање на преговори со Ерменија за визна либерализација и понуди 10 милиони евра воена помош за оваа кавкаска земја. Ова го објави еврокомесарот за надворешна политика Жозеп Борел, по состанокот на министрите за надворешни работи на ЕУ на 22 јули.
„Овие две одлуки долго ги чекаше Ерменија“, изјави Борел.
Како традиционален сојузник и партнер на Русија, Ерменија неодамна се сврте кон подобрување на врските со Западот и заладување на односите со Москва. Ерменија ја обвинува Москва за неуспехот да ја поддржи во нејзиниот конфликт со долгогодишниот непријател Азербејџан.
Најавата на ЕУ беше поздравена од Ерменија, при што ерменскиот министер за надворешни работи Арарат Мирзојан ја опшиша како „многу важна пресвртница во продлабочувањето на партнерството меѓу Ерменија и ЕУ, засновано на заеднички вредности и принципи“.
Одлуката за отворање разговори за визна либерализација со ерменскиот Ереван првично беше донесена од Европскиот совет на 17 јули, кога 27-те амбасадори на ЕУ го одобрија предлогот, при што Советот истакна дека Ерменија ќе мора да ги исполни заеднички договорените одредници.
Откако ќе завршат преговорите, процес кој може да потрае и неколку години, Ерменците ќе можат да патуваат без визи во земјите на ЕУ и Шенген зоната, каде што генерално се укинати граничните контроли за период од 90 дена во рок од кој било период од 180 дена.
На неколку други поранешни советски републики, како што се Молдавија, Украина и соседот на Ерменија од Кавказ, Грузија, им беше одобрено безвизно патување во блокот.
Втората одлука за воена помош беше донесена во рамките на Европскиот мировен фонд.
„Целта на оваа мерка за помош е да ги зајакне логистичките капацитети на ерменските вооружени сили и да придонесе за подобрена заштита на цивилите во кризи и вонредни ситуации“, се вели во посебна изјава на Советот.
види ги сите денешни вести
ЕК ќе ги усвои извештаите за напредокот на земјите кандидати за членство во ЕУ
Европската Комисија на денешното заседание на Колеџот на комесари треба да го усвои Пакетот на извештаи за 2024 година за напредокот на европскиот пат на земјите кандидати за членство во ЕУ.
Пакетот ќе вклучува извештаи за напредокот на десетте земји опфатени со процесот на проширување, вклучително и Северна Македонија.
По усвојувањето на пакетот, тој ќе биде официјално презентиран од страна на високиот претставник за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел и еврокомесарот за проширување и соседска политика Оливер Вархеји.
Европската комисија секоја година усвојува и презентира Пакет за проширување, кој опфаќа збир на документи што ја објаснуваат политика за проширувањето на ЕУ и прави преглед на случувањата во текот на изминатата година.
Во извештајот се анализира напредокот постигнат од страна на земјите кандидати и потенцијалните кандидати за членство во ЕУ, предизвиците со кои тие се соочуваат и реформите што треба да ги спроведат.
Обилни поплави во Шпанија, најмалку 13 загинати
Најмалку 13 лица загинале во силните бури и поплави што предизвикаа хаос низ Шпанија, соопштија локалните власти рано во среда (30 октомври).
Регионалниот водач на источната автономна заедница Валенсија, Карлос Мазон, потврди дека се пронајдени мртви тела.
Весникот Ел Паис објави дека шест лица се водат како исчезнати во југоисточната провинција Албасете. Покрај обилните врнежи, имало и град и силни налети на ветер, соопшти националната метеоролошка служба Аемет.
Невремето предизвика излевање на реките, поплавување на улици, домови и полиња, а автомобилите и дрвјата беа однесени од надојдените води.
Локалните медиуми објавија дека предупредувањата за тешки временски услови сега се во сила за 10 од 17 автономни заедници во земјата, а особено погодени се регионите Андалузија, Мурсија и Валенсија кои се популарни кај туристите.
Харис и Трамп со завршни пораки во изборната кампања
Американската потпретседателка Камала Харис го критикуваше поранешниот претседател Доналд Трамп како нестабилен и опседнат со одмазда на предизборниот митинг на местото во близина на Белата куќа каде што на 6 јануари 2021 година Трамп им се обрати на своите поддржувачи пред тие да го нападнат Капитол.
Говорејќи во Вашингтон на 29 октомври, додека претседателските избори во САД се во својата последна недела, Харис, кандидатката на Демократската партија на изборите на 5 ноември, го кажа она што нејзината кампања го нарече „завршна порака“.
Харис вети дека ќе биде „претседателка на сите Американци“, додека го етикетираше својот проивкандидат како личност која е „нестабилна, опседната со одмазда, обземена од поплаки и неконтролирана моќ“.
Организаторите рекоа дека на собирот присуствувале околу 75 000 луѓе, иако таа бројка не била потврдена од полицијата или независните набљудувачи.
Некои поддржувачи на Харис стоеја во ред повеќе од седум часа чекајќи го нејзиниот говор во паркот каде Трамп зборуваше пред толпа луѓе да го нападне американскиот законодавен дом Капитол во обид да ги наруши изборните резултати во 2021 година.
Пред говорот на Харис пак, Трамп се обрати од неговото одморалиште Мар-а-Лаго на Флорида, велејќи дека „Харис е таа што шири омраза и поделби и спроведува кампања на омраза“.
Подоцна, на 29 октомври, Трамп одржа настан во Алентаун, Пенсилванија, град кој е дом на голема порториканска заедница во една од седумте држави кои се сметаат за одлучувачки за изборите.
Самите жители на Порторико не гласаат за претседател, но гласаат речиси 6 милиони луѓе од островот Кариби кои мигрирале и сега живеат во САД.
Повеќе од 50 милиони луѓе веќе го дадоа својот глас предвреме или по пошта, на една недела до денот на изборите кои укажуваат на исклучително тесна трка.
Во меѓувреме предноста на демократскиот кандидат Камала Харис, е намалена на еден процент во однос на републиканскиот ривал Доналд Трамп и сега има 44 отсто поддршка наспроти 43 отсто поддршка за Трамп, покажува анкета на Ројтерс/Ипсос објавена вчера (29 октомври).
Деветмина повредени во напад на руски дрон на Киев
Најмалку девет лица се повредени синоќа во Киев, главниот град на Украина, во напад на руски дрон кој предизвика пожар во станбена зграда, соопштија украинските власти.
„По напад со дрон, избувна пожар на вториот и третиот кат на деветкатница“ во западниот кварт Соломјански, објави украинската служба за итни случаи на Телеграм.
Официјални лица изјавија дека во нападот е повредено и едно 11-годишно девојче.
Во исто време руското Министерство за одбрана соопшти дека армијата синоќа пресретнала 23 украински беспилотни летала над руска територија.
Русија воведе санкции против државјани на Австралија и Нов Зеланд
Руското Министерство за надворешни работи на 29 октомври соопшти дека се покренати санкции против 131 австралиски државјанин. Санкциите предвидуваат забрана за влез во земјата.
На списокот санкционирани има претставници на одбранбената индустрија, новинари и јавни личности, кои Русија ги обвинува дека промовираат „антируска агенда“.
Санкциите се директен одговор на претходните мерки на Австралија против руски поединци и субјекти.
Меѓу санкционираните се копретседателката на Унијата на украинските организации во Австралија и вработени во компании како „Electro Optic Systems“ и „Micro-X“.
Покрај тоа, Русија воведе санкции за девет новозеландски службеници од Министерството за одбрана, меѓу кои и тројца заменици министри.
Од почетокот на руската инвазија на Украина, Австралија санкционираше над илјада руски граѓани и компании, тренд што е забележан и во Нов Зеланд.
СЗО: Лани над 8 милиони луѓе биле заразени со туберколоза
На над 8 милиони луѓе им беше дијагностицирана туберкулоза минатата година, соопшти во на 29 октомври Светската здравствена организација. Ова е најголем регистриран број на заболени откако здравствената агенција на Обединетите Нации почна да следи.
Околу 1,25 милиони луѓе починале од туберкулоза минатата година, се вели во новиот извештај, додавајќи дека туберкулозата најверојатно се вратила како главен убиец од заразните болести во светот, откако била заменета со ковид-19 за време на пандемијата. Смртните случаи се речиси двојно повеќе од бројот на луѓе кои починале од ХИВ во 2023 година.
СЗО соопшти дека туберколозата и понатаму најмногу ги погодува луѓето во Југоисточна Азија, Африка и Западен Пацифик, односно половина од бројот на заболени доаѓаат од Индија, Индонезија, Кина, Филипините и Пакистан.
„Фактот што туберкулозата сè уште убива и заболува толку многу луѓе е создава чувство на бес, во ситуација кога имаме алатки за да ја спречиме, откриеме и лекуваме“, изјави генералниот директор на СЗО, Тедрос Аданом Гебрејесус.
Сепак, смртните случаи од туберкулоза продолжуваат да паѓаат на глобално ниво, а бројот на новозаразени луѓе почнува да се стабилизира.
Агенцијата забележа дека лани процениле дека околу 400.000 луѓе имаат туберколоза која е отпорна на лекови.
Туберкулозата е предизвикана од бактерии во воздухот кои најмногу ги погодуваат белите дробови. Се проценува дека приближно една четвртина од светската популација има туберколоза, но само околу 5 до 10% од нив развиваат симптоми.
Организацијата „Лекари без граници“, долго време ја повикуваат американската компанија Cepheid, која произведува тестови за туберколоза кои се користат во посиромашните земји, да ги направи достапни за 5 долари по тест, со цел да ја зголеми достапноста.
На почетокот на овој месец, „Лекари без граници“ и 150 глобални здравствени партнери испратија отворено писмо до компанијата со кое ја повикуваат да „даде приоритет на животите на луѓето“ и итно да помогне да се направи тестирањето за туберколоза пораспространето на глобално ниво.
Финска заплени руски имот
Финските власти запленија дел од плажата во сопственост на руската држава, кој претходно дипломатите го користеа за рекреација, јавуваат медиумите во Финска.
Областа, која се наоѓа во близина на јужниот град Хагесбол, зафаќа 17 хектари земја и 3,5 хектари морски води.
Заплената беше извршена на 24 октомври од фински извршители кои работеа според пресудата за замрзнати руски имот издадена од Судот за меѓународна правда во Хаг.
Во поврзан случај, парче земја што му припаѓаше на рускиот центар за наука и култура беше конфискуван претходно по тужба од украинскиот енергетски гигант Нафтохаз, кој тврди дека загуби од 5 милијарди долари поврзани со нелегалната анексија на Крим од страна на Русија.
Руската амбасада во Финска на 28 октомври соопшти дека не добила официјално известување во врска со заплената. Кремљ изјави дека не ја признава јурисдикцијата на Судот за меѓународна правда во Хаг.
Владата го усвои предлог буџетот за 2025 година „тежок“ 6,5 милијарди евра
Предлог буџеот за 2025 година е проектиран на приходи во вредност од 5,8 милијарди евра, што е за 13 проценти повеќе од овогодишниот буџет. Расходите во предлог буџетот за 2025 година кој помина на владината седница на 29 октомври е прдвидено да изнесува 6,5 милијарди евра, што е за 10 проценти од претходниот.
Министерската за финанасии Гордана Димитриеска Кочоска изјави дека предлог буџетот содржи мерки за фискална консолидација и дисциплинирано даночно трошење и мерки и политики за поттикнување на економскиот раст.
„Креиравме Буџет што треба да носи вистински развој на државата“, изјави Димитриеска- Кочоска.
Таа посочи дека состојбата наметнува штедење, но додава дека Владата внимателно ќе постапува за да им овозможиме на институциите редовно извршување на своите надлежности и да испорачаат квалитетни услуги кон граѓанитr и бизнисот.
„Ако го гледаме она што Министерството за финансии директно може да го контролира, државниот долг нема да ги надмине 60-те проценти. Во однос на јавниот долг, се ќе зависи од тоа какви информации ќе добиеме и од јавните претпријатија во однос на нивната реализација. Вкупно 500 милиони евра е еврообврзницата во јануари, ги обезбедуваме средствата, ќе ја рефинансираме, плус тековни околу две милијарди, но има и државни хартии од вредност кои не влегуваат во Буџетот“, изјави министерката.
Според предлог буџетот Владата планира следната година да потроши над 800 милиони евра во капитални инвестиции односно клучни проекти, од кои половина милијарда евра ќе бидат пари од сопствен буџет, а 300 милиони евра од заем.
Претходно премиерот Христијан Мицкоски изјави дека е добро што нема драматично зголемување на дефицитот и оти постепено има изденачување со капиталните инвестиции.
„ Оваа година е добро тоа што немаме драматично зголемување на дефицитот, постепено капиталните инвестиции и буџетскиот дефицит се изедначуваат. Тие се сега негде на ниво 300 со 400 милиони евра, очекувам до крајот на годината да бидат многу блиску“, рече Мицкоски.
Економскиот раст е планиран на ниво од 3,7 проценти, буџетскиот дефицит на четири проценти, а инфлацијата да изнесува 2,2 проценти.
Од друга страна, Светска банка во нејзината последна проекција, посочи дека очекува македонскиот економски раст годинава да достигне ниво од 1,8 проценти, додека 2, 3 отсто да достигне до крајот на следната година.
Со сличен став е и Виенскиот институт за меѓународни економски студии, која опфаќа 23 земји од регионот, македонскиот економски раст и во наредниот перид ќе „каска “ зад балканскиот. Нивната прогноза се поклопува со таа на Светската банка за раст од 1,8 до крајот на годинава и 2, 3 отсто до крајот на следната.
Зурабишвили повика на притисок од Западот за да се задржи Грузија на европскиот пат
Грузиската претседателка Саломе Зурабишвили го повика Западот да изврши притисок врз владејачката партија „Грузиски сон“ да ги преиспита резултатите од „украдените“ избори кои се спроведоа за време на викендот. Во спротивно се ризикува кавкаската држава која екандидат за ЕУ со аспирации за членство во НАТО, да ја изгуби својата „европска перспектива .
Таа во интервју за грузискиот сервис на Радио Слободна Европа во Тбилиси на 29 октомври, рече дека европските и западните партнери на Грузија треба да извршат „екстремен притисок“ врз властите „за да ги разгледаат резултатите од изборите и да го разгледаат количеството на гласовите што се украдени“.
Според Зурабишвили и опозициските партии, околу 300 илјади гласови биле изманипулирани во корист на владејачката партија „Грузиски сон“, која победи со околу 54 отсто од гласачките ливчиња.
Овие тврдења предизвикаа протести на кои десетици илјади Грузијци излегоа на улиците поради обвинувањата за руско мешање во гласањето, што се сметаше за клучен тест за демократските акредитиви на Грузија.
„Толку многу зависи сега од реакциите на нашите партнери, колку дефинитивна ќе биде нивната реакција, колку е силен нивниот притисок врз властите, затоа што мислам дека никој не може да си дозволи да ја изгуби Грузија од Русија во таква форма“, рече Зурабишвили во интервјуто.
„Ако не се испроба притисокот, тогаш тоа значи дека Западот нема да пробал сè за да се обиде да ја задржи Грузија на западната страна и во европската перспектива“, додаде таа.
САД, Европската унија, Канада и Шведска, меѓу другите, изразија критики по парламентарните избори на 26 октомври, кои уследија по зголемената загриженост за демократското назадување на владата предводена од „Грузискиот сон“.
Грузиската влада неодамна донесе контроверзен закон за „странско влијание“ сличен на рускиот закон за „странски агенти“, како и законодавство што ги ограничува правата на ЛГБТ.
Веднаш по објавувањето на резултатите, Зурабишвили рече дека нема да ги признае изборите за кои рече дека станале жртва на „руска специјална операција“ која користела методологија на „закани од кампањата, а не ветувања, пропаганда, како и ПР кампања која беше копи-пејст на руските кампањи“.
Меѓународните набљудувачи од Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ), Советот на Европа, Европскиот парламент и НАТО во соопштија дека денот на изборите бил „оцрнет со нерамномерен терен за игра, притисок и тензија“.
Русија негираше дека играла каква било улога во влијанието на изборите во Грузија.
Во своето интервју за РСЕ, Зурабишвили рече дека локалните организации работат на собирање информации и докази за да ги докажат обвинувањата за злоупотреба при гласањето.
Таа, исто така, посочи, како и опозициските партии, дека резултатите од мислењето и излезните анкети, даваат поинаква слика од официјалните резултати на Централната изборна комисија.
Две излезни анкети на опозицијата предвидуваа дека „Грузискиот сон“ нема да добие повеќе од 42 отсто од гласовите, додека резултатите добија повеќе од 54 отсто.
Анкетите, исто така, сугерираат дека четирите опозициски партии - Коалицијата за промени, Единство-да се спаси Грузија, Силна Грузија и За Грузија - заедно ќе имаат јасно мнозинство, додека официјалните првични резултати покажаа дека добија само 37 проценти заедно.
„Овој став на населението не се промени непосредно пред изборите“, рече Зурабишвили, иако таа не даде конкретни докази.
ОБСЕ соопшти дека евидентирала случаи на купување гласови, двојно гласање, физичко насилство и заплашување.
„Во целина, многу е јасно дека на властите им помогна, инспирираше во нивните активности рускиот модел и она што и го ветија на Грузија по изборите“, додаде Зурабишвили.
„Грузискиот сон“, која е на власт од 2012 година, имаше прозападна агенда, но во последните две години го промени курсот кон Русија.
Кривична пријава за несовесно обезбедување на локалитетот „Плаошник“ во Охрид
Кривична пријава против поранешен времен директор на Управата за заштита на културното наследство и управителот на кичевската фирма за обезбедување „2СС“ поднесе охридската полиција. Првиот е осомничен за кривичното дело „злоупотреба на службена положба и овластување“ додека вториот за „несовесно работење во службата“.
Во полициското соопштение е наведено дека 49 годишниот А.А во својство на в.д. директор без да изврши контрола кај локалитетот „Плаошник“ во Охрид, дозволил агенцијата за обезбедување имоти и лица „2СС“ со седиште во Кичево да се незаконски да заработи 80 илјади евра, со тоа што не се придржувал до потпишаниот договор за физичко и техничко обезбедување на локалитетот.
„Второпријавениот се товари дека како одговорно лице во агенцијата, по склучување на договорот со Управата не постапил по истиот и целосно не ги исполнил предвидените технички услови и ангажирал помал број вработени лица. Тој исто така не се придржувал на законот за приватно обезбедување каде јасно е предвидено дека секој вработен треба да поседува лиценца и легитимација“, се вели во соопштението на Секторот за внатрешни работи-Охрид.
Станува збор за последниот договор кој оваа фирма го склучила со Управата за заштита на културното наследство во 2022 година. Само во изминативе четири години со оваа институција склучила седум договори за јавна набавка - обезбедување на локалитетот на скопското Кале, охридскиот Плаошник и деловен простор на институцијата на Павел Шатев во вредност од над 200 илјади евра.
Во изминативе четири години оваа компанија има потпишано околу сто договори за јавни набавки за обезбедување на голме број на институции во вредност од над 7 милиони евра.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете