Два дена откако Талибанците триумфално влегоа во авганистанската престолнина на 15 август, истиот ден кога претседателот Ашраф Гани избега во странство милитант со оружје му наредил на 24-годишниот кројач Ахмад Давуд да ја затвори продавницата за фустани на улицата Лиси-Маријам, трговска област во главниот град.
„Тој ми рече дека на мажите не им е дозволено да прават фустани за жени“, вели Давуд. Тоа јасно го означува крајот на неговиот популарен бизнис, бидејќи повеќето од неговите клиенти се жени.
УНХЦР се подготвува за околу 500 илјади бегалци од Авганистан
Давуд сега мора да бара друга работа. Неговите стари родители и помладите браќа и сестри зависат од неговата работа, која првпат ја презел како чирак на 15-годишна возраст за да го издржува своето сиромашно семејство.
„Сега ја намалуваме храната, имаме доволно пари за да се минеме само еден месец“, вели Давуд за РСЕ, додавајќи: „И мојот брат, полицаец, ја загуби работата, а моите две сестри се дома затоа што нивните училишта се затворени. Толку многу промени за само неколку дена“.
Пазарите и пекарите остануваат отворени во градот со повеќе од 4,4 милиони жители, иако цените на храната скокнаа и има значително помалку клиенти отколку порано.
Многу локални медиуми ја продолжуваат својата работа, а некои канцелариски работници - главно мажи - се враќаат на своите работни места. Обновен е дел од јавниот превоз, иако со сериозно намален број возила.
ЕУ и 20 други земји ги повикуваат новите авганистански власти да ги почитуваат правата на жените
Но, и покрај тие знаци на нормалност, животот во Кабул „запре“ за жителите како Давуд и неговите браќа и сестри, кои чекаат да видат во која насока тврдокорната група има намера да ја води нивната земја.
„Нашето училиште е затворено и сѐ уште немаме официјални упатства за тоа кога ќе го отвориме и какви промени ќе има образовниот сектор“, вели 25-годишниот наставник Башир Форог.
Училиштето на Форог, во центарот на Кабул, нагло беше затворено денот кога владата поддржана од ОН падна и Талибанците повторно влегоа во градот, речиси две децении откако беа соборени од меѓународните сили предводени од САД како одговор на планираните напади на 11 септември и координирани од водачот на Ал Каеда, Осама бин Ладен од авганистанска територија.
Ученици желни да се вратат на училиште
Форог вели дека на денот кога талибанците влегоа во Кабул родителите панично брзаа на училиште за да ги соберат своите деца и училишната зграда беше напуштена за еден час.
„Никој не ни кажува што ќе се случи со училишната програма, униформата на учениците или иднината на мешаните часови за девојчиња и момчиња откако ќе отвориме повторно“, вели Форог. Тој додава дека често добива телефонски повици од родители на ученички кои „се желни да се вратат на училиште, дури и со нов, построг кодекс на облекување“.
Талибанците изјавија дека не се противат на образованието на девојчињата и работењето на жените сѐ додека носат исламска облека, иако се чини дека извештаите на очевидци од целата земја го негираат ваквото ветување.
Висок функционер на Талибан дури даде интервју за женска телевизиска водителка во Кабул, бидејќи ултраконзервативната исламистичка група се обидува да се ребрендира како поумерена сила отколку пред две децении.
Талибанските власти инсистираат дека ќе ги почитуваат правата на жените во рамките на нормите на исламот, но тие не објаснуваат што значи тоа. Повеќе новинарки и службенички велат дека биле испратени дома од талибански милитанти.
„Ништо не е јасно, Талибанците не кажуваат ништо јасно и тоа ги загрижува младите“, вели Разма Саад студентка од Кабул. Пред помалку од два месеца, Саад беше поголема оптимистка во врска со изгледите да се живее под талибанска власт, велејќи дека групата „можеби се променила“.
Говорејќи за РСЕ во средината на јули, Саад рече дека се надева оти може да ги продолжи студиите и дека „ситуацијата нема да биде толку лоша како што многумина се плашат“.
Талибанците убиле млада жена бидејќи носела тесна облека
Саад сега вели дека е загрижена од „нејасниот јазик“ на Талибанците. Таа вели дека многу нејзини блиски пријатели го напуштиле Авганистан во последните недели. Саад останува во Кабул. Таа сѐ уште се надева дека Талибанците ќе ги ублажат некои од најстрогите ставови и ќе ги почитуваат желбите на луѓето ако сакаат ефективно за владеат.
Излевање на мозоци
Многу Авганистанци се скептични дека Талибанците ја сменија својата угнетувачка политика кога владееја со поголемиот дел од Авганистан помеѓу 1996 и 2001 година, наметнувајќи строга форма на исламскиот закон.
Младите Авганистанци пораснаа под владата поддржана од ОН, навикнати на релативни слободи, како што се посетување секуларни училишта, слушање музика, носење модерна облека и спортски трендовски фризури.
Стравувајќи за својата иднина, десетици илјади Авганистанци се собраа на меѓународниот аеродром во главниот град од 15 август, очајно барајќи да излезат од земјата. Соочени со изгледите за одлив на мозоци, Талибанците ги повикуваат Авганистанците да останат во земјата и да ѝ служат на сопствената нација.
Но, најакутната криза на човечки капитал во Авганистан може вештачки да ја создадат самите Талибанци, доколку ги затворат вработните жени - милиони учителки, медицински лица, полицајки и други - во нивните домови.
„Талибанците не можат да ја развијат земјата ако половина од населението - жените - исчезнат од јавниот живот“, вели Махјабин Рамз, од Кабул. Со диплома за новинарство, Рамз доби понуда за работа од локален медиум само неколку дена пред падот на Кабул.
Оваа недела, Рамз доби телефонски повик од истиот медиум во кое се вели дека на неодредено време му го суспендирал вработувањето.
Парите не се сѐ
Сѐ изгледа како вообичаено за Шапур, кој води две успешни аптеки во Кабул и живее удобен живот со своето младо семејство во новоизградена куќа во богатиот кварт на населбата Хаирхана.
Талибанците повторно воведуваат репресивни закони за жените во Авганистан
Двете негови продавници остануваат отворени. Иако овие денови има помалку клиенти, Шапур е уверен дека бизнисот наскоро повторно ќе започне.
Но, вели тој, парите не се сѐ. Шапур не сака неговото семејство да го изгуби она што тој го опишува како „мали детали“ на нивните слободи: да излезе на вечера со својата сопруга, да ѝ купува цвеќиња за Денот на вљубените, или да може неговата сопруга да оди во салон за убавина.
Фотографии на очајно бегање од Авганистан
Шапур, исто така, сега треба да се грижи за својот помал брат, кој служеше како полицаец до минатиот месец.
Талибанците наводно понудија „амнестија“ за сите поранешни војници, полицајци и владини работници. Но, повеќе извештаи сугерираат дека талибанските милитанти одат од врата до врата по оние што работеле за полициските сили или владините агенции.
„Живееме во постојан страв и грижа“, вели Шапур.
На спротивниот крај на Каирхана, Давуд неволно се прилагодува на новите реалности на Кабул.
Некогаш со фризури во стилот на Боливуд, тесни црни фармерки и тесни бели кошули, Давуд сега носи традиционална авганистанска облека. Ја избричи главата и пушта брада.
„Морав да работам напорно уште од детството - имаше многу ноќи кога од глад не можев да спијам. Но, никогаш порано не сум се чувствувал толку безнадежно“, вели Давуд, заклучувајќи очајно: „Каква несреќна нација сме ние“.
