Достапни линкови

Помалку жени и без забава: медиумската сцена во Авганистан под Талибанците


Авганистански новинари во редакцијата на ТВ-станицата „Толо“ во Кабул, 11 септември 2018 година
Авганистански новинари во редакцијата на ТВ-станицата „Толо“ во Кабул, 11 септември 2018 година

Живата медиумска сцена во Авганистан драстично се промени откако Талибанците ја презедоа контролата врз земјата на 15 август. Државната телевизија сега емитува исламски проповеди, додека приватните ТВ мрежи ги отстранија забавните емисии и заменија многу водителки со машки колеги.

Познатата водителка на вести Шабнам Давран е едно од најпрепознатливите лица во Авганистан. Но, неколку часа по преземањето на талибанците на Кабул на 15 август, таа беше отпуштена и ѝ било кажано „да си оди дома“ заедно со сите нејзини колешки.

Два дена подоцна, талибанска милитантка, опкружена со бело талибанско знаме, го зазеде нејзиното место во студиото на Радио телевизија Авганистан во Кабул, читајќи соопштенија на раководството на милитантната група.

Катира Ахмади, 20 -годишна, продуцентка на ТВ -станицата Зан ја прилагодува шамијата на презентерка во Кабул, Авганистан, 8 мај 2017 година.
Катира Ахмади, 20 -годишна, продуцентка на ТВ -станицата Зан ја прилагодува шамијата на презентерка во Кабул, Авганистан, 8 мај 2017 година.

„Кога системот се смени, сакав да одам на работа“, рече Давран во објавата на Фејсбук на 18 август. „Не ја загубив храброста, но за жал не ми беше дозволено да работам. Моите машки коелги успеаја да влезат во канцеларијата, но мене ми се заканија и ми рекоа дека не можам да продолжам со работата бидејќи системот се променил“, додава таа во видеото, порачувајќи: „Ако светот го слушне мојот глас, треба да ни помогне затоа што нашите животи се во опасност“.

Просперитетната медиумска сцена во Авганистан беше едно од најголемите достигнувања во изминатите 20 години, по забраната на Талибанците на независните медиуми за време на нивниот брутален поранешен режим, кој беше соборен во 2001 година.

Дојче веле објави дека Талибанците убиле член на семејството на свој репортер

Се проценува дека Авганистан има 170 радио станици, повеќе од 100 весници и десетици ТВ станици. Под режимот на Талибанците постоеше само државното радио, Талибански глас на шеријатот, во кое доминираа повици за молитва и верски учења.

Но, веќе постојат застрашувачки знаци дека фундаменталистичката исламистичка група ги укинува тешките придобивки во слободата на печатот. Државната телевизија сега емитува само соопштенија на Талибанците, реклами за Куранот и исламски проповеди.

Приватните ТВ мрежи ги отстранија од нивната програма популарните музички и забавни емисии во западен стил и странски сапуници.

Меѓутоа, една водителка интервјуираше официјален талибанец во живо на ТВ Толо, најголемата приватна ТВ-станица во земјата. Во текот на денот, новинарка од ТВ Толо, исто така, известуваше во живо од улиците на Кабул.

Но, останува нејасно дали тоа беа еднократни случаи или поширока промена во ставот на Талибанците кон независните медиуми и жените што работат надвор од своите домови, нешто што генерално е забрането од Талибанците.

Милитантната група се обиде да проектира поумерена слика откако ја презеде власта во Кабул, ветувајќи дека ќе ги поддржи слободниот печат и правата на жените - иако во рамките на исламот.

Борел: Морална должност на ЕУ е да спаси што повеќе Авганистанци

Портпаролот на Талибанците, Забиула Муџахид, на 17 август рече дека групата „позитивно ќе се разликува“ од нивното владеење од 1996 до 2001 година, кога нејзиниот брутален режим доби озлогласеност поради угнетување на жените, масакрирање на етнички и верски малцинства и забрана за музика, телевизија и многу спортови.

Талибанци местат талибанско знаме, пред прес-конференција на портпаролот на Талибанците, Забихула Муџахид, во Владиниот медиумски информативен центар, во Кабул, 17 август 2021 година
Талибанци местат талибанско знаме, пред прес-конференција на портпаролот на Талибанците, Забихула Муџахид, во Владиниот медиумски информативен центар, во Кабул, 17 август 2021 година

На првата прес -конференција на Талибанците откако го презедоа Кабул, Муџахид рече дека приватните медиуми „ќе останат независни“, но дека новинарите „не треба да работат против националните вредности“. Тој, исто така, рече дека тие се „посветени жените да работат во согласност со принципите на исламот“, без да прецизира за што станува збор.

Меѓународниот кривичен суд е загрижен поради извештаите за насилство во Авганистан

Но, постојат големи сомнежи дека Талибанците ќе продолжат со ваквата нивна реторика. Надвор од Кабул, далеку од светското внимание, тврдокорната група ефикасно ги уништи независните медиуми.

Милитантната група насилно затвори десетици локални радио станици, весници и радиодифузери во градовите и областите низ земјата. Други медиуми сами затворија во страв од талибански репресалии, при што многу нивни новинари ги напуштија своите домови и заминаа од земјата.

Талибанците се обвинети за убиство на десетици новинари и медиумски работници во последните години. Неколкуте станици на кои им беше дозволено да работат, се принудени да емитуваат талибанска пропаганда. Ним им е забрането да емитуваат музика или женски глас. Извештаите и вестите се заменети со билтени одобрени од Талибанците, цитати од Куранот и исламски проповеди.

Талибанците досега, повторно воведоа многу репресивни закони, како и ретроградна полиција која го дефинираше нивното поранешно владеење. Кога го контролираа Авганистан, Талибанците ги принудија жените да се покриваат од глава до пети, им забранија да работат надвор од домот, строго го ограничија образованието на девојчињата и бараа жените да бидат придружувани од машки роднина кога ги напуштаат своите домови.

Во меѓувреме, на мажите им беше забрането да ја бричат брадата и беа принудени да се молат по пет пати на ден. Талибанците, исто така, воведоа строго толкување на шеријатскиот закон, кој вклучува ампутации на екстремитетите и каменување за некои злосторства. Луѓето кои живеат во областите каде што доминираа

Талибанците во последните недели и месеци велат дека многу од овие политики се вратиле и покрај тврдењата на Талибанците дека се промениле и дека нема да ги вратат нивните озлогласени, ограничувачки строги мерки.

  • 16x9 Image

    Гоце Атанасов

    Со новинарство започна да се занимава за време на студиите по новинарство во Скопје. Работел во Млад борец, Нова Македонија, Македонската радио телевизија, А1 телевизијата и во Дојче Веле, а во Радио Слободна Европа е од започнувањето на емитувањето на македонски јазик.

XS
SM
MD
LG