Достапни линкови

Вести

Советот за безбедност на ОН повика да престанат борбите околу Нагорно-Карабах

Ерменски војници.
Ерменски војници.

Советот за безбедност на ОН ги повика ерменските и азербејџанските сили „веднаш да престанат со борбите“ околу регионот Нагорно-Карабах по тридневните судири. Во изјавата која вчера едногласно ја одобри 15-члениот Совет се изразува поддршка на повикот на генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш страните да ги намалат тензиите и да се вратат на преговори. Советот изрази загриженост „поради извештаите за големи воени акции долж линијата на контакт“ и „најостро ја осуди употребата на сила“.

Изјавата доаѓа во ек на борбите кои предизвикуваат стравување од избивање нова тотална војна меѓу Ерменија и Азербејџан и оти тоа ќе ги вовлече и Турција и Русија во конфликтот. Ерменија тврди дека турски воен авион Ф-16 соборил еден од нивните воени авиони, што Анкара го негираше како „целосна невистина“.

Портпаролката на ерменското Министерство за одбрана на Фејсбук напиша дека нивниот авион Су-15 бил во ерменски воздушен простор кога бил соборен. Портпаролот на турското претседателство Фахретин Алтун го негираше тоа како „апсолутна невистина“ и додаде дека „Ерменија треба да се повлече од териториите кои ги окупирала, наместо да се служи со евтини пропагандни трикови“.

Азербејџанското Министерство за одбрана исто така негира дека турски авион соборил ерменски. Тие претходно соопштија дека ерменската војска го гранатирала азебејџанскиот регион Дашкесан, но Ереван ја оцени информацицјата како „апсолутно лажна“.

Доцна на 28 септември, борците во Нагорно-Карабах соопштија дека во борбите загинале 26 ерменски војници, со што вкупниот број жртви достигна 84. Азербејџан соопшти дека биле убиени 10 цивили, а околу 30 биле ранети.

Ова се најжестоки судири околу Нагорно-Карабах од 2016 година, што ја засили загриженоста за стабилноста на регионот, низ кој поминуваат цевководите кои пренесуваат нафта и гас за светските пазари. Судирите меѓу двете земји избија во 1988 година по барањата на етничките Ерменци за независност на регионот Нагорно-Карабах од Азербејџан и припојување кон Ерменија во моментот на распад на Советскиот Сојуз. Самата војна траеше од 1992 до 1994 година, кога беше договорен прекин на огнот со што беа окончани крвопролевањата кои однесоа 30 илјади животи. Над еден милион луѓе беа раселени. Етничките Азери ја напуштија Ерменија, Нагорно-Карабах и придружните територии, додека Ерменците ги напуштија своите домови во Азербејџан.

види ги сите денешни вести

Нападот во Њу Орлеанс е инспириран од Исламската држава

Истражувачите во францускиот кварт Њу Орлеанс, Луизијана, САД на 1 јануари 2025 година.
Истражувачите во францускиот кварт Њу Орлеанс, Луизијана, САД на 1 јануари 2025 година.

Бројот на жртвите на нападот во Њу Орлеанс, Луизијана, се искачи на 15, а има десетици повредени, од кои некои се во критична состојба. Инцидентот се случил на улицата Бурбон за време на новогодишната прослава околу 03:15 часот по локално време.

Тоа е улица позната по бројни барови и клубови. Очевидци за Си-Би-Ес Њуз изјавиле дека автомобилот со голема брзина влетал во толпа луѓе, а потоа возачот излегол и почнал да пука со оружје, а полицијата возвратила.

Убиениот осомничен за нападот по новогодишната ноќ
Убиениот осомничен за нападот по новогодишната ноќ

Осомничениот кој со своето возило влета во толпа на улица Бурбон на 1 јануари е идентификуван како Шамсуд-Дин Џабар. Американското Федерално биро за истраги (ФБИ) потврди дека се работи за терористички акт и дека напаѓачот е убиен.

Американскиот претседател Џо Бајден изјави дека пред нападот, Џабар споделувал видеа на социјалните мрежи инспирирани од дејствијата на таканаречената Исламска држава и „изразил желба да убие“.


Шефот на полицијата во Њу Орлеанс, Ен Киркпатрик, рече дека напаѓачот се обидел да „прегази што повеќе луѓе“ и дека бил „решен да изврши масакр“.

Откако излегол од возилото, 42 годишниот Џабар, кој е американски државјанин роден во Тексас, почнал да пука во луѓе и ранил двајца полицајци пред да биде убиен во престрелка со полицијата.

Бајден рече дека истражителите пронашле потенцијални експлозивни направи во камионот на напаѓачот, како и знаме на Исламската држава.

Истрагата покажа дека е можно осомничениот за нападот да не е „единствено одговорен“ за нападот. Државниот обвинител на Луизијана, Лиз Мурил, изјави дека „со одреден степен на сигурност да каже дека повеќе луѓе учествувале во нападот“.

Шамсуд Дин Џабар бил ветеран на американската армија.Според неговиот сега отстранет профил на LinkedIn, тој имал голем број работни места во американската војска, вклучително и човечки ресурси и ИТ, пред да биде отпуштен, јавува британскиот медиум Би-Би-Си.

Како што пренесува Би-Би-Си, тој работел и како агент за недвижнини, но лиценцата му истекла во 2021 година. Имал криминално досие, поврзано со сообраќајни прекршоци и помали кражби.

Пакистанските шиитски и сунитски лидери постигнаа мировен договор

Илустрација
Илустрација

Шиитските и сунитските лидери во северозападен Пакистан на 1-ви јануари потпишаа мировен договор за ставање крај на тензиите и воспоставување траен прекин на огнот, откако во судирите за кои се верува дека се поврзани со племенски спор околу земјиштето загинаа над сто луѓе во изминатите 90 дена.

Традиционалниот собир на етнички, верски и политички лидери се одвиваше во регионалниот главен град Квет и заврши откако партиите го потпишаа договорот. Преговорите се одржаа во текот на претходните три недели со поддршка на покраинската влада.


Договорот доаѓа по нападот на 21 ноември 2024 година, врз патнички конвој во областа Курам, при што загинаа околу 46 шиити и четворица сунити. Потоа избувнаа борби меѓу шиитските и сунитските групи, при што загинаа околу 130 луѓе, а беа повредени повеќе од 200, вклучително и првичниот напад на 21 ноември.

Украина ќе ги обнови дипломатските односи со Сирија

Украинскиот претседател Володимир Зеленски
Украинскиот претседател Володимир Зеленски

Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека Киев се подготвува за обновување на врските со Сирија, откако дипломатската мисија предводена од министерот за надворешни работи Андриј Сибиха го посети Дамаск за да се сретне со новото раководство на блискоисточната земја.

Украинската делегација се состана со сирискиот де факто лидер Ахмад ал Шара и други фигури на привремената влада на 30 декември, откако администрацијата на соборениот претседател Башар ал Асад, поддржана од Русија, беше соборена претходно овој месец.

„Се подготвуваме да ги обновиме дипломатските односи со Сирија и интеракцијата со меѓународните организации. Би сакал да им се заблагодарам на нашите разузнавачи што ја обезбедија основата за овие контакти како резултат на посетата“, рече Зеленски во видеото на социјалните мрежи на 2 јануари.

Бунтовниците кои го соборија Асад беа предводени од исламистичката група Хајат Тахрир ал Шам (ХТС), терористичка организација назначена од САД и ЕУ.


Тие јавно вети дека ќе усвојат умерени политики во однос на правата на жените, националното помирување и односите со меѓународната заедница.

Од друга страна светските лидери велат дека остануваат претпазливи од новите владетели кои чекаат конкретни активности.

Украина започна брзо да воспоставува линија за комуникација со новите сириски лидери, велејќи дека е заинтересирана за стабилизирање на ситуацијата и верува дека е од суштинско значење за безбедноста на земјата да го отстрани секое руско присуство од Сирија.

Зеленски претходно оваа недела објави дека Украина испорачала 500 тони пченично брашно во Сирија како дел од нејзината иницијатива „Жито од Украина“.

Русија им даде азил на Асад и неговото семејство претходно овој месец, откако тие побегнаа од Дамаск на 8 декември.

ЕК тврди дека ќе се справи со намалената дистрибуција на руски гас

илустрација
илустрација

Европската Унија најави дека е целосно подготвена да се справи со намалувањето на дистрибуцијата на руски гас за Европа, предизвикано од одлуката на Украина да го прекине транзитот на енергенсот преку нејзина територија од 1 јануари годинава.

Европската комисија истакна дека овој прекин на дистрибуцијата на гасот нема да предизвика позначајни проблеми, имајќи предвид дека по мерките за намалување на зависноста на ЕУ од руски енергенси, преземени по инвазијата на Москва врз Украина, преку украинска територија се транспортираат само околу пет проценти од вкупниот увоз на природен гас во Унијата.

„Повеќе од една година конкретно работиме на адаптирање на сценарио без транзит на руски гас преку Украина“, информира Европската Kомисија.

Како резултат на овие подготовки зајакната е гасната инфраструктура на Унијата и се преземени напори за обезбедување на алтернативни извори за снабдување со енергенсот на земјите погодени од украинската одлука.

Операторот за дистрибуција на енергенсот „Украински систем за пренос на гас“ (ОГТСУ) соопшти дека од вчера (1 јануари) „испораките преку единствената влезна точка за руски гас во Украина се сведени на нула“.

Петгодишниот договор со рускиот државен оператор „Газпром“ за транспорт на руски гас преку територијата на Украина беше склучен во 2019 година. Неговата важност истече на 1 јануари и Киев одби да го продолжи како реакција на инвазијата на Русија врз земјата.

Уште од почетокот на руската инвазија врз во Украина во февруари 2022 година, ЕУ започна со преземање мерки за намалување на зависноста од руски енергенси, но неколку источноевропски држави голем дел од нивните енергетски потреби се уште ги обезбедуваат од Русија.

Австрија уште во декември реши да го раскине договорот за „Газпром“ за снабдување со руски гас обезбедувајќи алтернативни извори, додека Бугарија и Унгарија, заедно со Србија, најголем дел од енергенсот го обезбедуваат преку гасоводот „Турски поток“. На овој начин, украинската одлука најмногу ги погоди Молдавија и Словачка.

Како одговор на украинската одлука, Молдавија воведе 60-дневна вонредна состојба за справување со недостигот на енергенсот, согласно која се ограничува потрошувачката на енергија, осветлувањето во јавните згради и употребата на лифтови. Дополнително, „Газпром“ уште во саботата соопшти дека ќе ја запре испораката на гас за Молдавија поради „спор околу долгот“ на земјата.

Кишињев ваквата најава на рускиот оператор ја оквалификува како „угнетувачка тактика“ на Москва.

Од друга страна, Словачка жестоко ја осуди на постапката на Украина, при што словачкиот премиер дури упати и писмо до Брисел реагирајќи на украинската одлука

Фицо дури лично отпатува во Москва на средба со рускиот претседател Владимир Путин, за да изнајде начини за продолжување на снабдување на Словачка со гас од Русија.

Тој се закани и со прекин на снабдувањето на Украина со електрична енергија преку енергетската мрежа што минува низ Словачка, во услови кога на земјата и е потребен увоз на струја од странство, затоа што украинската инфраструктура оштетена од руско систематско бомбардирање со своето производство не може да ги задоволи домашните потреби.

Почина Агнес Келети, најстарата светска олимписка шампионка

Унгарската гимнастичарка Агнес Келети
Унгарската гимнастичарка Агнес Келети

Прославената унгарска гимнастичарка Агнес Келети почина на 2 јануари на 104-годишна возраст, со што светот ја загуби најстарата освојувачка на олимписки медали.

Келети беше во болница во Будимпешта во критична состојба поради пневмонија од 25 декември.

Таа освои вкупно десет олимписки медали во гимнастика, од кои пет се златни.

Настапила на Игрите во Хелсинки во 1952 година и во Мелбурн во 1956 година.

Родена како Агнес Клајн во 1921 година во Будимпешта, нејзината кариера беше прекината поради Втората светска војна и откажувањето на Олимписките игри во 1940 и 1944 година.

Поради нејзиното еврејско потекло, била исфрлена од гимнастичкиот тим, а за време на војната се криела во едно унгарско село, каде што го преживеала Холокаустот користејќи лажен идентитет и работејќи како слугинка.

Нејзината мајка и сестра ја преживеале војната со помош на познатиот шведски дипломат Раул Валенберг, но нејзиниот татко и другите роднини загинале во логорот Аушвиц.

По војната Келети требаше да настапи на Олимписките игри во Лондон во 1948 година, но во последен момент се повлече поради повреда на скочниот зглоб.

На Игрите во Мелбурн, на 35-годишна возраст, таа стана најстарата освојувачка на златен медал во историјата на гимнастиката.

Истата година, Советскиот Сојуз ја нападна Унгарија, поради што Келети беше принудена да побара политички азил во Австралија.

Следната година, во 1957 година, таа емигрирала во Израел, каде што работела како тренер на националниот тим за гимнастика до 90-тите години на минатиот век.

Палестинските власти го прекинаа емитувањето на катарскиот канал Ал Џезира

илустрација
илустрација

Катарскиот канал Ал Џезира денеска (2 јануари) ја осуди одлуката на палестинските власти да го прекине емитувањето на палестинските територии, велејќи дека тоа е „обид да се скрие реалноста“ во окупираниот Западен Брег.

Одлуката синоќа ја соопштија палестинските власти, обвинувајќи го каналот за „поттикнување бунт“.

„Надлежниот министерски комитет одлучи да го прекине емитувањето и да ги замрзне сите активности на каналот Ал Џезира и неговата редакција на палестинските територии и да ја суспендира работата на сите новинари, вработени, тимови и поврзани канали додека не се подобри неговиот правен статус“, наведува палестинска новинска агенција.

„Оваа одлука доаѓа како одговор на инсистирањето на Ал Џезира да емитува содржини и известувања кои се карактеризираат со дезинформации, поттикнување бунт и мешање во палестинските внатрешни работи“, додава агенцијата.

На Ал Џезира веќе и е забрането емитување од Израел поради долгогодишна расправија со владата на премиерот Бенјамин Нетанјаху.

Во септември, вооружени и маскирани израелски сили во окупираниот град Рамала на Западниот Брег, исто така, извршија рација во канцеларијата на Ал Џезира, велејќи дека таа е „искористена за поттикнување терор“.

Вработените во Ал Џезира на окупираниот Западен Брег потврдија за светските медиуми дека редакцијата во Рамала била информирана за суспензијата.

Палестинските власти наведуваат дека нејзината мерка за суспензија е „привремена“, додавајќи дека одлуката уследила по жалбата од Синдикатот на палестинските новинари во врска со покривањето на настаните од страна на телевизиската мрежа.

Договорот за стратешко партнерство ЕУ-Јапонија стапи во сила

Jапонскиот премиер Фумио Кишида и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен (архивска фотографија)
Jапонскиот премиер Фумио Кишида и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен (архивска фотографија)

Со стартот на Новата година стапи во сила Договорот за стратешко партнерство меѓу Европската Унија и Јапонија, што претставува прва билатерална рамковна спогодба за севкупна соработка на ЕУ и нејзините земји членки со оваа источно азиска држава.

Како што соопшти Советот на ЕУ, овој Договор претставува пресвртница за идниот ангажман меѓу двете страни и ќе обезбеди поблиска политичка и економска соработка за низа билатерални, регионални и мултилатерални прашања.

„Благодарение на Договорот за стратешко партнерство, ЕУ и Јапонија ќе бидат подобро поставени да го зајакнат мултилатералниот глобален поредок заснован на правила и да ги бранат заедничките вредности и принципи како што се владеењето на правото, демократијата, почитувањето на човековите права, отворените пазари и слободната и фер трговија“, се наведува во соопштението.

Во билатералните односи, Договорот ќе ја зајакне соработката во сферата на безбедноста, во борбата против тероризмот и сериозните меѓународни злосторства, како и во справувањето со ширењето на оружјето за масовно уништување.

„Понатаму, Договорот за стратешко партнерство ќе ја зајакне секторската соработка во областите како што се Вселената, информациските и комуникациските технологии, индустриската политика, енергијата, транспортот, образованието, истражувањето и иновациите“, се додава во соопштението.

Договорот, дополнително, пропишува и постапка за решавање спорови и за справување со можни контроверзии.

За координација на спроведувањето на Договорот се предвидува формирање на Заедничкиот комитет, кој ќе претставува форум за дискусија за сите прашања опфатени во спогодбата.

Договорот беше потпишан на 17 јули 2018 година во Токио, но целата постапка за негова ратификација во сите земји членки на Европската Унија заврши дури лани во април, по што Советот на ЕУ донесе одлука за негово стапување во сила од 2025 година.

Судски совет в петок избира нов претседател

Судски совет
Судски совет

Судскиот совет утре (3 јануари) на седница ќе избира нов претседател, откако поранешната претседателка, Весна Дамева, пред еден месец поднесе неотповиклива оставка, а изборот беше одложен до комплетирање на составот со изборот на двајца нови членови од редот на судиите.

Првиот човек на Судскиот совет и неговиот заменик се бираат од членовите со право на глас, откако Уставниот суд во март 2023 го укина ограничувањето тие да се избираат само од редот на членовите избрани од Собранието.

Претседателот на Советот се бира со најмалку осум гласови од членовите на Советот со право на глас.

Советот е составен од 15 члена, од кои осум члена ги избираат судиите од своите редови, петмина ги избира Собранието од кои двајца на предлог на Претседателот на државата. По функција членови на Советот се претседателот на Врховниот суд и министерот за правда, кои учествуваат во работата на Советот без право на глас.

Петмина од членовите од редот на судиите беа израни минатата година. Во декември судиите Аритон Ала од Апелацискиот суд Скопје и Данка Ристова од Апелацискиот суд Штип, претходно во септември беше избрана судијката Џенета Бектовиќ од Основниот кривичен суд Скопје како член на советот од редот на судиите припадници на заедниците, кои се помалку од 20 проценти од населението во државата, додека во јуни нови членови станаа судиите Исамедин Лимани од Врховниот суд и Александар Камбовски, од битолското апелационо подрачје.

Останатите тројца членови на Советот од редот на судиите се судијката Антоанета Димовска избрана во јули 2023 година, судијата Ивица Николовски избран септември 2022 и Ханиф Зендели избран во јануари 2020 година.

По предлог на Претседателот членови на Советот се Весна Дамева, избрана во декември 2019 година и Миљазим Мустафа избран во јули 2019 година.

Членовите на Советот кои се бираат од Собранието се Тања Чачарова-Илиевска избрана во декември 2021 година, Павлина Црвенковска избрана во декемри 2020 година и Селим Адеми избран во декември 2019 година.

На скопската обиколница починала жена, се истражуваат причините за несреќата

илустрација
илустрација

Јавен обвинител и полициски екипи истражуваат како вчера на скопската обиколница дошло до смрт на една жена.

Како што информираат од Основното јавно обвинителство (ОЈО) Скопје, се работи на утврдување на точните причини и околностите под кои се случил настанот.

Имено, се утврдува дали сега починатата жена се движела пеш по коловозот или, пак, паднала од надвозникот. Во тој момент, се вели во описот од Обвинителство, на неа налетал автомобил што се движел по обиколницата, а кој возел во ноќни услови и со намалена видливост на патот.

„По несреќата, на возачот на автомобилот му бил направен алкотест, при што било утврдено дека не возел под дејство на алкохол“, соопштија од Обвинителството.

Оттаму додаваат дека е издадена наредба за обдукција на телото на починатата и дека се прибрани траги и материјални докази што ќе бидат предмет на вештачење.

Со цел да се испитаат сите околности, од ОЈО велат дека се разговара и со очевидци на настанот.

Во Швајцарија стапи во сила забраната за носење бурка

илустрација
илустрација

Во Швајцарија стапи во сила законот за забрана за покривање на лицето на јавни места, познат како „забрана за бурка“, а неговото прекршување може да се казни со парична казна до 1.000 швајцарски франци (1064 евра) објави Свисинфо (Swissinfo).

Иницијативата против носење бурка беше одобрена од 51,2 отсто од швајцарските гласачи во март 2021 година, а исклучоците од законот ќе вклучуваат покривање на лицето од безбедносни, временски или здравствени причини, а исто така ќе биде дозволено на уметнички и забавни причини, бидејќи како и за рекламирање.

Од 1-ви јануари стапија на сила новите правила кои го усогласуваат швајцарското меѓународно наследно право со Европската регулатива за сукцесија.

Кога станува збор за наследството, често се јавуваат судири на јурисдикција помеѓу Швајцарија и остатокот од Европа, а новиот закон ја приближува Швајцарија до Европската Унија.

Државните пензии од денеска се зголемени и во Швајцарија, за 2,9 отсто, со образложение дека тоа е неопходно за да се држи чекор со растот на цените и движењето на платите.

Според тоа, минималната државна пензија ќе се зголеми од 1.225 на 1.260 швајцарски франци месечно, а максималната пензија од 2450 на 2520 швајцарски франци.

Вчитај повеќе

XS
SM
MD
LG