Амбасадоре Тимоние, препораката на Советот на министри Северна Македонија да ги почне преговорите со ЕУ, помина во сенка на пандемијата со коронавирусот. Но факт е дека се подготвува преговарачка рамка која треба да биде готова следната недела? Што практично ќе значи таа рамка за земјава?
Прво станува збор за одлична вест, затоа што можеби еден од најголемите предизвици со коишто требаше да се соочи и да ги надмине ЕУ особено во поглед на геостратешкиот приоритет кон Западен Балкан, е задржан. И тоа е од суштинско значење затоа што иако можеби стравувавме дека поради здравствената криза, економските последици дека тој приоритет би можел да се најде на пониско ниво во агендата. За среќа тоа не се случи и тоа е многу важно. И затоа сакам на еврокомесарот Вархеји да му искажеме благодарност затоа што успеа во рамките на преговорите во Комисијата да ја одржи таа рамка и да ја подготви за месец јуни. Тој документ е многу важен и со него ќе се утврди еден своевиден патоказ врз база на новата методологија со три основни точки. Првата патоказ за владеењето на правото, втората за демократските и административните институции и трет патоказ за економските реформи. Тоа ќе биде суштината на патеката која треба да се подготви, рамката ќе треба да се усвои на меѓувладината седница која би требала да се одржи наесен, а потоа ќе отпочне процес којшто не е само технички туку и политички, а ние тоа и го посакувавме, политички пат којшто ќе биде придружуван со различен вид помош и поддршка за Северна Македонија. Значи, многу добар почеток кој се најавува со фактот што јуни ќе биде објавена преговарачката рамка, а како што ние велиме, навистина сте на добар пат.
Дали заклучокот односно изјавата на Бугарија во однос на македонскиот јазик ја гледате како еден вид ново вето во евроатлантскиот пат на Македонија?
Сега пак ќе се повикам на истиот документ од Комисијата кој веќе го споменав, а којшто вели дека сите засегнати држави и државите членки не треба да ги внесуваат сите спорови во тоа. И треба да веруваме дека тој европски дух којшто постои во комуникацијата со Комисијата дека ќе ги инспирира сите држави да ја следат таа постапка. Досега имаше голема солидарност во земјите од Западен Балкан околу интеграцијата на соседните земји од регионот и тие покажаа вистинска волја да помогнат во тој процес, особено во поглед на отворањето на преговорите и тоа е добриот пат. Но од друга страна постои инструмент признаен во меѓународното право, а тоа е Договорот за пријателство од 2017 година и истиот треба да служи како основа за добрите односи меѓу двете земји. Веројатно постои простор за да се решат се уште нерешените прашања, но европскиот дух подразбира компромис, разум и да се гледа кон 21 век во којшто сме, а не да се вртиме кон 19 -тиот век. Треба да се подвлече црта, ЕУ постои затоа што повеќе не зборуваме за Балканските војни. Тие работи се завршени, зад нас, ние сме во проект на изградба. Потоа ќе треба да се разговара затоа што постојат различни комисии кои треба да бидат активни и да најдат за билатералните проблеми. Но, ако една работа не ја сакаме, тоа е увезувањето на сите овие прашања внатре во европскиот простор. Ние посакуваме Европа да постои како цивилизациски модел, како модел на право, а не како место во кое ќе се водат бесконечни преговори за проблеми кои се поврзани со внатрешната политика, а не со европските проблеми.
Вие изјавивте дека за влезот во ЕУ неопходен е кредибилитетот на судството. Дали судството ги оправда очекувањата на официјален Париз?
Прво, треба да одговорат на очекувањата на населението овде и според сите последни анкети кои јас ги видов, тоа не е случај се уште. Затоа претстои важна работа која треба да се спроведе. И претходно се спроведе законодавна обврска и во реална работа во која и ние помагаме, за обука на судиите, во соработка со Академијата на судии и јавни обвинители. Значи инвестираме во иднината, но очигледно е дека се уште постојат прашања во однос на реалното и секојдневно функционирање на судството. Судството треба да се независно, да не биде дел од какви било притисоци, ниту од извршната власт, ниту од економските интереси. И очигледно е дека перцепцијата за оваа тема кај јавното мислење не е таква и дека се уште постои простор за подобрување. Треба да продолжат работите во таа оваа област , затоа што ова прашање не е резервирано само за вашата земја туку едноставно треба да ги држиме очите отворени пред реалноста и да продолжиме со спроведување на реформите за да ги подобриме работите не само на хартија. Зошто судството е перманентна контрола на општеството а, тоа е нешто што ќе треба се поправи.
Знам дека дипломатите не сакаат да зборуваат за внатрешните проблеми во земјата каде што се. Земјава на внатрешен план се наоѓа во една прилично хаотична ситуација. Немаме Собрание, имаме техничка влада. Власта сака избори што побрзо, опозицијата сака на есен. Дали изборите се неопходни за функционирање на правната држава или се само политички тактизирања?
Дипломатски одговор ќе ви дадам, кој и не е така лош. Тоа значи дека европските дипломати имаат потреба од соговорник. Потребен им е легитимен соговорник, но и функционална администрација којашто тесно ќе соработува со една легитимна политичка власт, и на европските дипломати во овие околности особено им се неопходни одлуки. Но тоа значи дека од една страна постојат ограничувањата коишто ни се познати, а се поврзани со епидемијата и таа одлучува всушност. Така е и кај нас во Франција. Ние имаме предвидени избори на 28 јуни, но имаме одредена одредба да ја проучиме состојбата две недели претходно и доколку здравствените услови го дозволат тоа да продолжиме со изборите. Тоа значи дека ние сите работиме под притисок на овие прашања поврзани со здравјето на луѓето кои се приоритетни и не треба да заборавиме дека нашите демократски општества, имаат потреба од функционални институции бидејќи најголемите потешкотии потоа ќе се појават за да се смират последиците од епидемијата. Треба да се донесат низа економски мерки и одлуки коишто би можеле да се донесат само од страна на легитимни институции, а кога ќе се случи гласањето тешко е да се одговори. Наша желба е колку што е можно побрзо, а, кога мислам колку што е можно побрзо, за тоа е потребна политичка одлука, но и објективна која се базира врз здравствената состојба во земјата.
