Пред три години Македонија ја ратификува Конвенцијата на ОН за правата на лицата со попречености, ратификуван е и протоколот, а земјава според тоа треба да ги изедначи правата на сите луѓе. Законите и правилниците постојано се менуваат, но лицата со попреченост остануваат дезавуирани, реагира Благица Димитровска од Куманово, мајка на лице со попреченост над 18-годишна возраст.
Оваа категорија граѓани не може сама да се бори за своите права, туку тоа го прават нивните родители и некако не е приоритет во државата.Благица Димитровска, мајка на лице со попреченост
„Оваа категорија граѓани не може сама да се бори за своите права, туку тоа го прават нивните родители и некако не е приоритет во државата“, вели таа.
Димитровска појаснува дека со сите промени на Законот за социјална заштита, биолошкото семејство секогаш е маргинализирано, додека згрижувачките семејства со сиот респект кон нив, ги имаат поволностите. Тие добиваат околу 200 до 250 евра месечно доколку згрижат лице со попреченост, додека биолошкото семејство со кое лицето има ненадоместлива емотивна врска нема ништо.
Лице со попреченост е принудено со денови, а може и со недели, да трпи болки и да чека ред на Стоматолошки институт во Скопје, каде што од цела Македонија такви лица чекаат.Татјана Арсовска, мајка на лице со попреченост.
„Биолошкото семејство понекогаш е принудено да ги отфрла своите деца бидејќи не може да се грижи за нив, токму поради законските поволности. Згрижувачките семејства по згрижување на лице со каква било попреченост за десет години, добиваат пензија. Што со родителите? Остануваат без пензија, без плата, не се вработени. Тоа е една голема неправда“, вели Димитровска.
Лицата со попреченост не добиваат додаток за мобилност, освен врзаните за количка, иако останатите исто така имаат постојана потреба од помош. Според неа, државата отвора дневни центри за лица до 18-годишна возраст, а и по таа возраст тие лица принудно остануваат таму, но со истата програма која не е компатибилна со возраста.
„Најтешкото прашање за родителите е што после нив? Треба да се оформи и живеење со поддршка, за да не останат на улица каде што секојдневно се злоупотребувани“, додава Димитровска и го посочува и Законот за здравствена заштита каде што лицата со попречености се ослободени од партиципација по неколку основи само до 26-годишна возраст.
Од искуството на родителите овие лица кои од самото раѓање користат повеќе видови лекарства, над 26 години имаат потреба од нивното зголемување и специјалистички прегледи.
„Исто така според Законот за семејство по службена постапка на овие лица им се одзема деловната способност и тие се прогласуваат за невидливи, без право на глас. Тоа е против Конвенцијата“, забележува Димитровска.
Татјана Арсовска, исто така мајка на лице со тешка попреченост, раскажува дека во Куманово како најголема општина во државава, нема ниту една стоматолошка ординација за овие лица.
„Лице со попреченост е принудено со денови, а може и со недели, да трпи болки и да чека ред на Стоматолошки институт во Скопје, каде што од цела Македонија такви лица чекаат“, вели Арсовска и додава дека нејзиното дете кога имало потреба од болничко лекување, во кумановската болница за тоа нема услови.
„На Неврологија кај нас ми се случи не можеа да го хоспитализираат, ме пратија во Скопје, а од таму ме вратија и детето бевме принудени да го лекуваме со домашна посета“, раскажува Арсовска и додава дека нема лифтови во болниците, велат дека немаат обучено персонал, родителот не може да присуствува постојано.
За што и да е, појаснува Арсовска, нема услови.
