Претседателката Гордана Сиљановска Давкова смета дека е потребен нов закон за помилување во чиј фокус би биле луѓето затвореници, оти сегашниот смета дека не е системски поставен.

Таа потврди дека била запозната со кривичните дела на неколкуте осудени лица кои се помилувани по повод новогодишните празници.

Според неа, една од основните забелешки на нашиот систем на помилувања или на намалувања на казните е многу кусиот период, затоа што, како што посочи, правото на помилување или на милост е човечко право и се оценува социјализацијата или ресоцијализацијата откако ќе се најдете во затвор. Она што е најважно, вели таа, при помилувањето е судот.

„Ниту Министерството за правда, ниту Комисијата за помилување можат или смеат да играат улога на истражни органи - да се јавуваат во АНБ или АР за да ги проверуваат луѓето. Тоа е работа на судот - значи судијата го креира профилот, досието што доаѓа кај нас. Само судот може да ги проверува фактите и доказите, не ние. За мене најважно е кој и како ја прави селекцијата во затворите - кога ќе побараат или самите затвореници или нивните најблиски намалување на казната и кој го ниже досието.

Сиљановска смета дека ако ги нема сите потребни елементи во досието, тогаш ниту Министерството за правда, ниту комисијата може навистина да има вистинска претстава за луѓето. Затоа, според неа во иднина дури и во рамки на Судскиот совет би можело да се разгледува начинот на кој што судиите ги креираат досиејата за луѓето.

Според претседателката, потребен е нов модерен закон за помилување во кој што суштината ќе бидат луѓето затвореници.

Во однос на тоа дали би требало да се предвиди поголем период од три месеци за помилување, таа додава дека тоа треба да го предложат овластените предлагачи на закони, но вели, можеби е потребно да се преиспита и самата казнена политика.

Од Кабинетот на претседателката вчера информираа дека по повод новогодишните празници помилувани се седум лица од кои едно потполно, а шест делумно. Шестемина осудени лица се помилувани во траење од три месеци, а едно лице три месеци и четири дена, што кај него доведува до потполно ослободување од извршување на казната затвор.

Комисијата за помилување е дел од телата на претседателката, која по предлог на Министерството за правда одлучува кој и какво помилување ќе добијат затворенците со правосилни пресуди.

Сите членови на првата Комисија за помилување што беше формирана од Сиљановска Давкова, поднесоа оставка од функцијата по критиките во јавноста за дел од имињата на листата за помилување кои беа објавени по повод празникот 23 Октомври. Новиот состав на Комисијата беше формиран на крајот на ноември, а го предводи д-р Милка Ристова.

Најмалку 17 Палестинци загинаа во израелските воздушни напади врз бегалскиот камп Буреиџ и градот Џабалија во Појасот Газа на 1 јануари, објави официјалната палестинска новинска агенција ВАФА, пренесува Ројтерс.

Во еден напад, беше погоден дом во областа Џабалија на северот на Газа, најизолираниот и најсилно уништен дел од територијата, каде што Израел спроведува голема операција од почетокот на октомври.

Министерството за здравство на Газа соопшти дека седум лица, меѓу кои една жена и четири деца, загинале, а најмалку десет се ранети.

Во друг напад доцна на 31 декември во бегалскиот камп Буреиџ во центарот на Газа загинаа една жена и едно дете, според болницата за маченици Ал Акса, која ги прими нивните тела.

Индиректните преговори за прекин на огнот меѓу Израел и Хамас - кои САД и ЕУ ги сметаат за терористичка организација - се одржаа во декември во Доха со посредство на Катар, Египет и САД. Војната во Појасот Газа започна на 7 октомври 2023 година , со напад што го предизвика Хамас врз Израел, кога според израелските податоци загинаа околу 1.200 луѓе, а милитантите заробија 251 заложник.

Уште 96 заложници се во Појасот Газа, меѓу кои 34, според војската, се мртви.

Во израелските воени операции во Појасот Газа, според властите на таа територија контролирана од Хамас, загинале повеќе од 45.553 лица.

Романија и Бугарија, по 13 години чекање, на 1 јануари станаа полноправни членки на Шенген зоната.

Во март 2024 година беа укинати контролите на воздушните и поморските пристаништа, а кон средината на декември овие две земји добија согласност од нивните европски партнери да ги укинат контролите и на копнените гранични премини.

Влезот во Шенген зоната се означува на граничните премини на полноќ на 31 декември.

За Бугарите и Романците тоа значи дека сега ќе можат да возат до Франција, Шпанија или Норвешка без пасош.

Возачите и патниците повеќе не мора да покажуваат никакви лични документи, а автомобилите ќе поминуваат без контрола.

Од 2011 година Бугарија и Романија чекаат да станат членки на зоната за слободно движење на европскиот континент.

Според соопштението на Европската комисија, од декември 2023 година, кога Советот на ЕУ одлучи да ги пречека Романија и Бугарија во Шенген зоната, двете земји-членки ги презедоа сите неопходни мерки за да обезбедат непречена примена на шенгенските правила од 31 март 2024 година.

На тој датум, контролите на внатрешните воздушни и поморски граници беа укинати и почнаа да се применуваат шенгенските правила, вклучително и издавањето шенген визи.

Шенген зоната, основана во 1985 година, сега вклучува 25 од 27-те земји-членки на ЕУ и придружните земји Швајцарија, Норвешка, Исланд и Лихтенштајн.

Сега ќе има засилен надзор на бугарско-турската граница, која станува надворешна граница на Шенген зоната.

Две лица загинаа, а шест беа повредени на 1 јануари во Киев во напад на руската армија, која утрото истиот ден лансираше бран од 111 беспилотни летала врз Украина.

Тоа е првиот руски напад на првиот ден од 2025 година, додека ден претходно, украинскиот претседател Володимир Зеленски во својот новогодишен говор рече дека Новата година ќе биде „година на преговори што треба да стават крај на војната“.

Рускиот претседател Владимир Путин кон крајот на декември се закани дека ќе го нападне центарот на Киев како одговор на употребата на американско и британско оружје со долг дострел врз неговата земја.

„По утринскиот напад, бројот на жртви во Киев се зголеми: двајца загинати, шестмина повредени, четири лица се спасени“, објавија украинските служби за итни случаи на Telegram.

Спасувачите изјавија и дека го ставиле под контрола пожарот кој ја оштети станбената и административната зграда во областа Печерск во историскиот центар на главниот град.

Пожарот е предизвикан од паѓање на остатоци од дронови соборени од противвоздушна одбрана.

Зградата и припаѓа на Народната банка на Украина, а се наоѓа на околу 300 метри од претседателските канцеларии.

„Дури и на новогодишната ноќ, Русија се грижи само да и наштети на Украина“, рече Зеленски.

Цената на електричната енергија за домаќинствата од денеска е поскапа за 0,92 проценти. Во првиот блок е повисока за 0,68 проценти, во вториот за 0,9, во третиот за 1,93 и во четвртиот за 2,24 проценти, a евтината тарифа е поскапа за 0,9 проценти. Со тоа граѓаните ќе имаат минимално зголемување на сметките, а евтината дневна тарифа најмалку до пролетва останува од 13 до 15 часот. Просечно семејство кое досега имало сметка од 2.300 денари сега ќе треба да одвои само плус 21 денар за нејзино покривање.

Ова се овозможи откако Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) првпат го искористи контролниот механизам при определувањето на цената на електрична енергија за домаќинствата и малите потрошувачи зошто универзалниот снабдувач ЕВН Хоум, побара цената на електричната енергија за домаќинствата од 1 јануари да се зголеми за 4,4 проценти. Претходно РКЕ за седум проценти ја намали и мрежарината, а ЕСМ понуди цена од 62 евра за мегават час и покривање на 100 проценти од вкупно планираните количини на тендерот на универзалниот снабдувач.

Минималното зголемување на цената на електричната енергија за домаќинствата, додаде, го овозможи и одлуката на РКЕ со која се намали цената на мрежарината пред се во делот на дистрибуција.

На почетокот на минатиот месец РКЕ донесе одлука со која цената на МЕПСО за пренос на електрична енергија од 1 јануари се зголемува за 5,68 проценти, цената за дистрибуција на Електродистрибуција се намалува за 5,52 проценти, а цената на операторот на пазарот на електрична енергија МЕМО се зголемува за 19,8 проценти. МЕПСО, пак, од РКЕ побара зголемување на цената за пренос на електрична енергија од 50,58 отсто, МЕМО за 78,58 отсто, а Електродистрибуција поднесе податоци во кои не беа вклучени трошоците за покривање на загуби во дистрибутивната мрежа, бидејќи не беше завршена постапката за набавка на електрична енергија за покривање на загубите.

Уличната акција „15 минути молк“, во чест на жртвите од падот на настрешницата од железничката станица во тој град, се одржа на 1 јануари во близина на местото на тој трагичен настан.

Граѓаните и студентите кои ги блокираа факултетите во Нови Сад се собраа во 11:52 часот и во целосна тишина ја блокираа раскрсницата пред железничката станица 15 минути, по една минута молчење за секоја жртва.

Како што јави Н1, на средбата присуствувале и советниците од Собранието на Нови Сад.

Акцијата се одржа точно два месеци по падот на настрешницата на 1 ноември, што е една од најголемите трагедии што го погодија Нови Сад од крајот на Втората светска војна.

Студентите кои блокираа десетици факултети и две универзитетски штабови во Белград, Нови Сад, Ниш и Крагуевац организираа протести на новогодишната ноќ, 31 декември.

Тие се собраа во своите градови и шетаа низ централните улици, а потоа во 23 часот и 52 минути одржаа 15-минутен штанд во молк, по што се вратија на своите факултети.
Блокадите на факултетите почнаа на 25 ноември, а студентите бараат од властите објавување на комплетната документација поврзана со реконструкцијата на Железничката станица во Нови Сад, гонење на сите кои ги нападнаа студентите за време на уличните акции „15 минути молк“, прекин на постапките за сите приведени на протестите поради падот на настрешницата и зголемувањето на буџетските издвојувања за факултетите за 20 отсто.

Владата на Србија на 13 декември објави 195 документи поврзани со реконструкцијата на главната железничка станица во Нови Сад.

Претставниците на српските власти во неколку наврати изјавија дека се исполнети сите барања, но студентите тоа го негираат.

Организацијата Транспаренси Србија и Градежниот факултет тврдат дека тоа не е комплетна документација.

Бетонска настрешница се урна од зградата на Железничката станица на 1 ноември во 11:52 часот, при што загинаа 15 лица, а двајца беа тешко повредени. Трагедијата се случи четири месеци по свеченото отворање на зградата на Железничката станица во присуство на градските и републичките лидери.

Непосредно пред крајот на годината, Вишото јавно обвинителство во Нови Сад, одговорно за истрагата за падот на настрешницата, објави дополнителна документација за која тврдат дека е „целокупната достапна документација и информации собрани во текот на предистражната и истражна постапка“.

Вишото јавно обвинителство во Нови Сад поднесе обвинение против 13 лица во врска со несреќата во Нови Сад на 30 декември, меѓу кои и поранешниот министер за градежништво, транспорт и инфраструктура Горан Весиќ и поранешната директорка на Железничката инфраструктура на Србија, Јелена Танасковиќ.

Меѓутоа, еден ден подоцна, Вишиот суд во Нови Сад, меѓу другите, одби да им одреди притвор на Весиќ и Танакосиќ.

Русија ја нападна Украина со голем број беспилотни летала во текот на ноќта, а украинските власти тврдат дека повеќето биле соборени или заглавени од воздушната одбрана. Најмалку едно лице загина во Киев.

Воздушниот напад од 1 јануари беше најновиот обид на Русија да ја погоди енергетската инфраструктура на Украина и да го тероризира нејзиното исцрпено население, речиси три години по сеопфатната инвазија на Москва.

Украинските власти соопштија дека едно лице загинало во Киев за време на нападот, а седум други биле ранети од урнатини.

Градоначалникот Виталиј Кличко изјави дека два ката од станбена зграда биле делумно уништени, а телото на една жена подоцна било извлечено од урнатините.

Во соопштението на украинските воздухопловни сили се вели дека 111 нападни беспилотни летала биле лансирани од Русија, а 63 од нив биле соборени. Други 46 биле „локално изгубени“, се вели во извештајот, што значи дека најверојатно биле заглавени од одбраната за електронско војување.

„Дури и на новогодишната ноќ, Русија беше загрижена само за тоа како да и наштети на Украина“, напиша претседателот Володимир Зеленски на Телеграм.

Иако Украина направи големи чекори во заштитата на својата енергетска инфраструктура и изградбата на алтернативни резерви, земјата продолжува да трпи редовни прекини и прекини во централното греење и топлата вода бидејќи Русија користи беспилотни летала, како и балистички и крстаречки ракети за да чека цели.

Русија, од своја страна, соопшти дека Украина истрелала најмалку 66 беспилотни летала врз цели во Русија. Министерството за одбрана тврди дека сите биле соборени.

На бојното поле, во меѓувреме, исцрпените украински сили се борат да го спречат немилосрдниот руски напредок на повеќе локации низ фронтот долга речиси 1.100 километри. Логистичкиот центар на Покровск, во источниот регион Доњецк, се повеќе е изложен на ризик од опкружување, а руските сили ја уништуваат украинската одбрана во близина на Курахове, Велика Новосилка и Часив Јар.

Понатаму на север, украинските војници постојано губат терен во Курск, рускиот пограничен регион каде Киев започна ненадејна, прекугранична инвазија во текот на летото. Москва вработи илјадници севернокорејски сили за да помогне во повлекувањето на украинските војници.

Овој состав на Судскиот совет можеби има легалитет, но нема легитимитет кај граѓаните, вели премиерот Христијан Мицкоски во новогодишното интервју за МИА. Нагласува дека кадровскиот потенцијал којшто треба да го освежи ова тело навистина треба да биде со импозантна цел и агенда пред себе, но и институционална меморија позади себе, односно да има биографија и тежина, бидејќи, како што посочи, „ако ние едните ги замениме со други, а останат навиките исти и начинот на однесување не сме направиле ништо“.

„Едно е јасно дека овој Судски совет ваков каков што е нема легитимитет кај граѓаните. Тој можеби има легалитет, но нема легитимитет бидејќи кредибилитетот им е уништен, довербата е едноцифрен број проценти, довербата е на историско најниско ниво и она кое што е важно е дека ако нема свесност помеѓу нив самите да заминат, тогаш мора ние да преземаме некакви чекори за да може тие да заминат. Но, тоа не значи дека сега едни луѓе коишто ја довеле ситуацијата и состојбата ваква каква што е да ги замениме со други коишто тоа ќе го продолжат“, нагласи Мицкоски.

Ова доаѓа по ставот на Владата за целосно распуштање на Судскиот совет и Советот за јавни обвинители, новиот закон за Судскиот совет, но и најавената смена на петмината негови членови кои се избираат преку Собранието.

За тоа дека секоја опозиција ја обвинува власта дека го партизира судството и тие додека беа во опозиција, и сегашната опозиција со обвинувања за такви обиди, но и дали целосен ветинг на правосудството по примерот на Албанија е решението, Мицкоски вели дека имаме одлични закони и оти е потребно обвинителите и судиите да се ослободат од стегите на моќниците.

„Не би рекол дека ветингот е опција. Не би рекол. Ние имаме одлични закони. Ние треба само да ги ослободиме обвинителите и судовите од партиските стеги. Ова вие што велите да не бидат во грч и да мора на партиски моќници или некој друг тип на моќници да им служат. Ние треба само да ги ослободиме и на тој начин тие ќе почнат да се однесуваат онака како што би требало да се однесуваат, односно да обвинуваат и судат по закон и Устав, нагласи Мицкоски.

Во интервјуто премиерот говори за првите месеци од работата на Владата, за сработеното, плановите за национално обединување за стратешките прашања, за работата на владината коалиција, односите со ДУИ, комуникациата со Ахмети.

Се осврнува и на бегството на Груби, последните полициско-обвинителски акции, на реформите во правосудството, евроинтеграциите, но и на плановите за зголемување на животниот стандард, најавените инвестиции за 2025...

Рускиот државен гасен гигант Газпром соопшти дека го прекинал снабдувањето со гас во Европа преку главниот гасовод што минува низ Украина, откако Киев одби да го обнови договорот за транзит потпишан пред сеопфатната инвазија на Москва.

Овој потег, објавен на почетокот на 1 јануари во објава на каналот на Телеграм на Гаспром, не се очекува да предизвика големи проблеми за повеќето европски клиенти, поради долгогодишните напори на многу земји да не се зависни од рускиот гас.

Словачка, Унгарија, Австрија и неколку балкански земји продолжија да го користат рускиот гас испорачан преку Украина, иако во помали количини.
Молдавија, сепак, е повеќе изложена на ризик, поради големата електрана што се напојува со руски гас. Молдавските власти прогласија вонредна состојба минатиот месец во очекување на истекот на транзитниот договор меѓу Москва и Киев.

Фабриката, лоцирана во отцепениот регион Трансдњестров, почна да се гаси на почетокот на 1 јануари, а нејзиниот оператор, Тирастеплоенерго, рече дека го прекинува снабдувањето со централно греење и топла вода за сите домаќинства и административни згради во Трансдњестров, освен болниците.

Не е јасно дали имало прекини во електричната енергија, која централата ја снабдува со остатокот од Молдавија.

„Го запревме транзитот на руски гас, тоа е историски настан“, се вели во изјавата на украинскиот министер за енергетика. „Русија ги губи своите пазари, ќе претрпи финансиски загуби.

Гасоводот од советската ера, кој носеше гас од Сибир до рускиот пограничен град Суџа, потоа во Украина, беше последниот голем гасовод во функција, по уништувањето на подморскиот гасовод Северен тек кон крајот на 2022 година.

Друг гасовод што носи гас во Полска преку Белорусија, исто така, е суспендиран поради инвазијата во Украина.

Русија порано снабдуваше нешто помалку од половина од природниот гас на Европската унија, но блокот драстично го намали тој увоз по февруари 2022 година.

Многу европски клиенти се свртеа кон алтернативни извори, вклучително и течен природен гас обезбеден од САД и Катар и од Норвешка.

Австриското Министерство за енергетика соопшти дека нивните испораки се загарантирани благодарение на набавките за гас што тече низ Италија и Германија и претходните напори за полнење на контејнери за складирање.

Словачка, чиј премиер Роберт Фицо, беше во необична посета на Москва минатиот месец, исто така не се очекува да забележи никаков недостиг, иако официјалните лица рекоа дека алтернативните набавки ќе чинат дополнителни 177 милиони евра (184 милиони долари).

Во изјавата објавена неколку часа откако гасот престана да тече, Фицо предвиде дека потегот ќе има „драстично“ влијание врз земјите од Европската унија, но не и врз Русија.

Унгарија и другите земји продолжуваат да добиваат руски гас од југ преку црноморскиот гасовод Турски тек.

Запирањето значи дека Украина ќе се откаже од околу 800 милиони долари годишно како транзитни такси. „Газпром“, пак, ќе загуби од речиси 5 милијарди долари од продажбата на гас.

„Европската гасна инфраструктура е доволно флексибилна за да обезбеди гас од неруско потекло за Централна и Источна Европа преку алтернативни рути“, рече портпаролката на Европската комисија, Ана-Каиса Иконен. „Таа е засилена со значајни нови увозни капацитети течен природен гас од 2022 година.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски минатата недела беше огорчен кога Фицо се сретна со рускиот претседател Владимир Путин и последователно се закани дека ќе го прекине снабдувањето со електрична енергија на Украина во текот на зимските месеци поради одлуката на Украина да не го обнови договорот за гасоводот.

Зеленски го обвини Фицо дека прима „наредби“ од Кремљ за да им наштети на Киев и неговиот народ додека Русија ги напаѓа украинските електрани и нејзината енергетска мрежа.

Полска од Унгарија од денеска го презема ротирачкото претседавање со Советот на ЕУ, а фокус на ова претседавање ќе биде безбедноста.
Токму слоганоѕт „Безбедност, Европа!“, Полска го промовира како мотив во нејзиното шестмесечно претседателство во текот на кое ќе ги поддржува активностите за зајакнување на европската безбедност во нејзините седум димензии: надворешна, внатрешна, информативна, економска, енергетска, храна и здравје.

„За Европа ова е време на искушенија и одлуки. Европската унија мора да се заштити себеси и своите граѓани и да се грижи за своето непосредно соседство, а на Европејците мора да им даде чувство на сигурност и изгледи за развој“, се вели во програмата на полското претседателство.

При презентацијата на приоритетите на претседавањето со Полска, полскиот премиер, Доналд Туск, кој инаку беше претседател на Европскиот совет од 2014 до 2019 година, изјави дека Варшава ќе работи на овие седум сфери на безбедноста во услови на период на предизвици за ЕУ поврзани со „кризите во Украина и на Блискиот Исток и случувањата во Грузија“.

Шефот на полската дипломатија Радослав Сикорски, кој засега е единствениот министер за надворешни работи на една европска земја кој по вторпат ќе претседава со Советот на ЕУ по претседавањето во првата половина на 2011 година, оцени дека ова полско претседателство ќе се одвива во многу сложен меѓународен амбиент, кој се карактеризира со војната во Украина, растечки геополитички тензии, особено на Блискиот Исток, зголемени хибридни закани и ширењето на дезинформации.

Кога станува збор за проширувањето, се очекува, Полска особено да посветени внимание на пристапниот процес на Украина, која за време на белгиското претседавање со ЕУ во првата половина на 2023 година доби одлука за старт на преговорите и веќе го започна скрининг процесот. Како што најави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен на декемврискиот Самит на Унијата, многу веројатно Украина ќе ги започне преговорите по првиот Кластер – Основни вредности во првите месеци од 2025 година.

Извори во полската Мисија при Унијата изјавија дека Полска се надева оти за време на ова нејзино претседавање со Советот на ЕУ, Украина ќе отвори барем еден кластер, дека Молдавија исто така ќе ги започне преговарачкиот процес по кластери, а дека Албанија, Србија и Црна Гора ќе отворат преговори по нови поглавја.

Полското претседателство доаѓа во првите 100 дена од новата Европска комисија и првите месеци од мандатот на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп.

Полска посочува дека нејзина задача ќе биде да го зачува единството на ЕУ во односите со САД и смета дека е во добра позиција за оваа улога, имајќи ги предвид добрите билатерални односи со Вашингтон и фактот што, без разлика која партија е на власт, отсекогаш имала јасна трансатлантска ориентација. Меѓу членките на НАТО е една од оние кои најмногу трошат за одбрана.

Во однос на надворешната безбедност, полската влада ја нагласува потребата од зајакнување на европската одбрана, која треба да биде комплементарна на НАТО. Тие вклучуваат повисоки трошоци за одбрана, зајакнување на одбранбената индустрија и решавање на празнините во одбранбените способности.

Внатрешната безбедност вклучува барање нови сеопфатни решенија за прашањето на миграцијата, обезбедување на надворешните граници, намалување на илегалниот влез, поефикасно враќање на илегалните мигранти и одговор на хибридните закани.

Во рамките на информациската безбедност, Унијата и нејзините членки треба да ги препознаат и отстранат дезинформациите и странската манипулација, пренесуваат медиумите во регионот.

За енергетска безбедност, од суштинско значење е да се обезбеди сигурност на снабдувањето со енергија во доволни количини и по пристапни цени. Иако по руската агресија врз Украина, ЕУ го намали увозот на руски гас и нафта за околу две третини, Полска најавува дека ќе промовира целосно напуштање на увозот на енергија од Русија.

Неопходно е да се зајакне позицијата на земјоделците во синџирот на снабдување и да се обезбеди конкурентно и еластично земјоделство кое обезбедува безбедна храна за своето население, вели полското претседателство, зборувајќи за безбедноста на храната.

Во областа на здравствената безбедност, полското претседателство ќе се фокусира на дигиталната трансформација на здравството и потребата да се подобри безбедноста на снабдувањето со лекови во ЕУ, особено од перспектива на пациентите.