Европската Унија најави дека е целосно подготвена да се справи со намалувањето на дистрибуцијата на руски гас за Европа, предизвикано од одлуката на Украина да го прекине транзитот на енергенсот преку нејзина територија од 1 јануари годинава.

Европската комисија истакна дека овој прекин на дистрибуцијата на гасот нема да предизвика позначајни проблеми, имајќи предвид дека по мерките за намалување на зависноста на ЕУ од руски енергенси, преземени по инвазијата на Москва врз Украина, преку украинска територија се транспортираат само околу пет проценти од вкупниот увоз на природен гас во Унијата.

„Повеќе од една година конкретно работиме на адаптирање на сценарио без транзит на руски гас преку Украина“, информира Европската Kомисија.

Како резултат на овие подготовки зајакната е гасната инфраструктура на Унијата и се преземени напори за обезбедување на алтернативни извори за снабдување со енергенсот на земјите погодени од украинската одлука.

Операторот за дистрибуција на енергенсот „Украински систем за пренос на гас“ (ОГТСУ) соопшти дека од вчера (1 јануари) „испораките преку единствената влезна точка за руски гас во Украина се сведени на нула“.

Петгодишниот договор со рускиот државен оператор „Газпром“ за транспорт на руски гас преку територијата на Украина беше склучен во 2019 година. Неговата важност истече на 1 јануари и Киев одби да го продолжи како реакција на инвазијата на Русија врз земјата.

Уште од почетокот на руската инвазија врз во Украина во февруари 2022 година, ЕУ започна со преземање мерки за намалување на зависноста од руски енергенси, но неколку источноевропски држави голем дел од нивните енергетски потреби се уште ги обезбедуваат од Русија.

Австрија уште во декември реши да го раскине договорот за „Газпром“ за снабдување со руски гас обезбедувајќи алтернативни извори, додека Бугарија и Унгарија, заедно со Србија, најголем дел од енергенсот го обезбедуваат преку гасоводот „Турски поток“. На овој начин, украинската одлука најмногу ги погоди Молдавија и Словачка.

Како одговор на украинската одлука, Молдавија воведе 60-дневна вонредна состојба за справување со недостигот на енергенсот, согласно која се ограничува потрошувачката на енергија, осветлувањето во јавните згради и употребата на лифтови. Дополнително, „Газпром“ уште во саботата соопшти дека ќе ја запре испораката на гас за Молдавија поради „спор околу долгот“ на земјата.

Кишињев ваквата најава на рускиот оператор ја оквалификува како „угнетувачка тактика“ на Москва.

Од друга страна, Словачка жестоко ја осуди на постапката на Украина, при што словачкиот премиер дури упати и писмо до Брисел реагирајќи на украинската одлука

Фицо дури лично отпатува во Москва на средба со рускиот претседател Владимир Путин, за да изнајде начини за продолжување на снабдување на Словачка со гас од Русија.

Тој се закани и со прекин на снабдувањето на Украина со електрична енергија преку енергетската мрежа што минува низ Словачка, во услови кога на земјата и е потребен увоз на струја од странство, затоа што украинската инфраструктура оштетена од руско систематско бомбардирање со своето производство не може да ги задоволи домашните потреби.

Прославената унгарска гимнастичарка Агнес Келети почина на 2 јануари на 104-годишна возраст, со што светот ја загуби најстарата освојувачка на олимписки медали.

Келети беше во болница во Будимпешта во критична состојба поради пневмонија од 25 декември.

Таа освои вкупно десет олимписки медали во гимнастика, од кои пет се златни.

Настапила на Игрите во Хелсинки во 1952 година и во Мелбурн во 1956 година.

Родена како Агнес Клајн во 1921 година во Будимпешта, нејзината кариера беше прекината поради Втората светска војна и откажувањето на Олимписките игри во 1940 и 1944 година.

Поради нејзиното еврејско потекло, била исфрлена од гимнастичкиот тим, а за време на војната се криела во едно унгарско село, каде што го преживеала Холокаустот користејќи лажен идентитет и работејќи како слугинка.

Нејзината мајка и сестра ја преживеале војната со помош на познатиот шведски дипломат Раул Валенберг, но нејзиниот татко и другите роднини загинале во логорот Аушвиц.

По војната Келети требаше да настапи на Олимписките игри во Лондон во 1948 година, но во последен момент се повлече поради повреда на скочниот зглоб.

На Игрите во Мелбурн, на 35-годишна возраст, таа стана најстарата освојувачка на златен медал во историјата на гимнастиката.

Истата година, Советскиот Сојуз ја нападна Унгарија, поради што Келети беше принудена да побара политички азил во Австралија.

Следната година, во 1957 година, таа емигрирала во Израел, каде што работела како тренер на националниот тим за гимнастика до 90-тите години на минатиот век.

Катарскиот канал Ал Џезира денеска (2 јануари) ја осуди одлуката на палестинските власти да го прекине емитувањето на палестинските територии, велејќи дека тоа е „обид да се скрие реалноста“ во окупираниот Западен Брег.

Одлуката синоќа ја соопштија палестинските власти, обвинувајќи го каналот за „поттикнување бунт“.

„Надлежниот министерски комитет одлучи да го прекине емитувањето и да ги замрзне сите активности на каналот Ал Џезира и неговата редакција на палестинските територии и да ја суспендира работата на сите новинари, вработени, тимови и поврзани канали додека не се подобри неговиот правен статус“, наведува палестинска новинска агенција.

„Оваа одлука доаѓа како одговор на инсистирањето на Ал Џезира да емитува содржини и известувања кои се карактеризираат со дезинформации, поттикнување бунт и мешање во палестинските внатрешни работи“, додава агенцијата.

На Ал Џезира веќе и е забрането емитување од Израел поради долгогодишна расправија со владата на премиерот Бенјамин Нетанјаху.

Во септември, вооружени и маскирани израелски сили во окупираниот град Рамала на Западниот Брег, исто така, извршија рација во канцеларијата на Ал Џезира, велејќи дека таа е „искористена за поттикнување терор“.

Вработените во Ал Џезира на окупираниот Западен Брег потврдија за светските медиуми дека редакцијата во Рамала била информирана за суспензијата.

Палестинските власти наведуваат дека нејзината мерка за суспензија е „привремена“, додавајќи дека одлуката уследила по жалбата од Синдикатот на палестинските новинари во врска со покривањето на настаните од страна на телевизиската мрежа.

Со стартот на Новата година стапи во сила Договорот за стратешко партнерство меѓу Европската Унија и Јапонија, што претставува прва билатерална рамковна спогодба за севкупна соработка на ЕУ и нејзините земји членки со оваа источно азиска држава.

Како што соопшти Советот на ЕУ, овој Договор претставува пресвртница за идниот ангажман меѓу двете страни и ќе обезбеди поблиска политичка и економска соработка за низа билатерални, регионални и мултилатерални прашања.

„Благодарение на Договорот за стратешко партнерство, ЕУ и Јапонија ќе бидат подобро поставени да го зајакнат мултилатералниот глобален поредок заснован на правила и да ги бранат заедничките вредности и принципи како што се владеењето на правото, демократијата, почитувањето на човековите права, отворените пазари и слободната и фер трговија“, се наведува во соопштението.

Во билатералните односи, Договорот ќе ја зајакне соработката во сферата на безбедноста, во борбата против тероризмот и сериозните меѓународни злосторства, како и во справувањето со ширењето на оружјето за масовно уништување.

„Понатаму, Договорот за стратешко партнерство ќе ја зајакне секторската соработка во областите како што се Вселената, информациските и комуникациските технологии, индустриската политика, енергијата, транспортот, образованието, истражувањето и иновациите“, се додава во соопштението.

Договорот, дополнително, пропишува и постапка за решавање спорови и за справување со можни контроверзии.

За координација на спроведувањето на Договорот се предвидува формирање на Заедничкиот комитет, кој ќе претставува форум за дискусија за сите прашања опфатени во спогодбата.

Договорот беше потпишан на 17 јули 2018 година во Токио, но целата постапка за негова ратификација во сите земји членки на Европската Унија заврши дури лани во април, по што Советот на ЕУ донесе одлука за негово стапување во сила од 2025 година.

Судскиот совет утре (3 јануари) на седница ќе избира нов претседател, откако поранешната претседателка, Весна Дамева, пред еден месец поднесе неотповиклива оставка, а изборот беше одложен до комплетирање на составот со изборот на двајца нови членови од редот на судиите.

Првиот човек на Судскиот совет и неговиот заменик се бираат од членовите со право на глас, откако Уставниот суд во март 2023 го укина ограничувањето тие да се избираат само од редот на членовите избрани од Собранието.

Претседателот на Советот се бира со најмалку осум гласови од членовите на Советот со право на глас.

Советот е составен од 15 члена, од кои осум члена ги избираат судиите од своите редови, петмина ги избира Собранието од кои двајца на предлог на Претседателот на државата. По функција членови на Советот се претседателот на Врховниот суд и министерот за правда, кои учествуваат во работата на Советот без право на глас.

Петмина од членовите од редот на судиите беа израни минатата година. Во декември судиите Аритон Ала од Апелацискиот суд Скопје и Данка Ристова од Апелацискиот суд Штип, претходно во септември беше избрана судијката Џенета Бектовиќ од Основниот кривичен суд Скопје како член на советот од редот на судиите припадници на заедниците, кои се помалку од 20 проценти од населението во државата, додека во јуни нови членови станаа судиите Исамедин Лимани од Врховниот суд и Александар Камбовски, од битолското апелационо подрачје.

Останатите тројца членови на Советот од редот на судиите се судијката Антоанета Димовска избрана во јули 2023 година, судијата Ивица Николовски избран септември 2022 и Ханиф Зендели избран во јануари 2020 година.

По предлог на Претседателот членови на Советот се Весна Дамева, избрана во декември 2019 година и Миљазим Мустафа избран во јули 2019 година.

Членовите на Советот кои се бираат од Собранието се Тања Чачарова-Илиевска избрана во декември 2021 година, Павлина Црвенковска избрана во декемри 2020 година и Селим Адеми избран во декември 2019 година.

Јавен обвинител и полициски екипи истражуваат како вчера на скопската обиколница дошло до смрт на една жена.

Како што информираат од Основното јавно обвинителство (ОЈО) Скопје, се работи на утврдување на точните причини и околностите под кои се случил настанот.

Имено, се утврдува дали сега починатата жена се движела пеш по коловозот или, пак, паднала од надвозникот. Во тој момент, се вели во описот од Обвинителство, на неа налетал автомобил што се движел по обиколницата, а кој возел во ноќни услови и со намалена видливост на патот.

„По несреќата, на возачот на автомобилот му бил направен алкотест, при што било утврдено дека не возел под дејство на алкохол“, соопштија од Обвинителството.

Оттаму додаваат дека е издадена наредба за обдукција на телото на починатата и дека се прибрани траги и материјални докази што ќе бидат предмет на вештачење.

Со цел да се испитаат сите околности, од ОЈО велат дека се разговара и со очевидци на настанот.

Во Швајцарија стапи во сила законот за забрана за покривање на лицето на јавни места, познат како „забрана за бурка“, а неговото прекршување може да се казни со парична казна до 1.000 швајцарски франци (1064 евра) објави Свисинфо (Swissinfo).

Иницијативата против носење бурка беше одобрена од 51,2 отсто од швајцарските гласачи во март 2021 година, а исклучоците од законот ќе вклучуваат покривање на лицето од безбедносни, временски или здравствени причини, а исто така ќе биде дозволено на уметнички и забавни причини, бидејќи како и за рекламирање.

Од 1-ви јануари стапија на сила новите правила кои го усогласуваат швајцарското меѓународно наследно право со Европската регулатива за сукцесија.

Кога станува збор за наследството, често се јавуваат судири на јурисдикција помеѓу Швајцарија и остатокот од Европа, а новиот закон ја приближува Швајцарија до Европската Унија.

Државните пензии од денеска се зголемени и во Швајцарија, за 2,9 отсто, со образложение дека тоа е неопходно за да се држи чекор со растот на цените и движењето на платите.

Според тоа, минималната државна пензија ќе се зголеми од 1.225 на 1.260 швајцарски франци месечно, а максималната пензија од 2450 на 2520 швајцарски франци.

Украинските воздухопловни сили денеска (2 јануари) соопштија дека собориле 47 беспилотни летала со кои Русија синоќа ја нападнала Украина.

Од вкупно 72 беспилотни летала со кои Русија ја нападна Украина, 24 „дронови имитатори“ не успеале да стигнат до своите цели, соопштија украинските сили.

Во украинскиот воздушен простор утрово останало едно беспилотно летало.

Поранешниот израелски министер за одбрана, Јоав Галант, кој често заземаше независен став од премиерот Бенјамин Нетанјаху и неговите екстремно десничарски сојузници во владата, изјави дека поднесува оставка од парламентот.

Нетанјаху го смени Галант од владата во ноември по неколкумесечни несогласувања околу водењето на војната против Хамас во Газа, но тој го задржа своето место како избран член на Кнесетот.

„Како што е на бојното поле, така е и во јавна служба. Има моменти кога човекот мора да застане, да оцени и да избере насока за да ги постигне своите цели“, рече Галант синоќа (1 јануари) во телевизиска изјава.

Галант како министер често пати се судираше со Нетанјаху и неговите коалициски партнери - екстремно десничарски и верски партии, вклучително и околу ослободувањето од воена служба на ултраортодоксните Евреи.

Во март 2023 година, Нетанјаху го смени Галант откако тој повика на запирање на многу контроверзниот владин план за намалување на овластувањата на Врховниот суд. Неговото разрешување предизвика масовни протести и Нетанјаху се повлече.

Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на Галант и Нетанјаху, заедно со лидерот на Хамас, за воени злосторства и злосторства против човештвото во конфликтот во Газа, што Израел го оспорува

Во Црна Гора, 2 јануари е првиот ден од тридневната жалост по убиството на најмалку 12 лица во Цетиње на првиот ден од 2025 година.

Осомничениот за невидениот масакр во црногорскиот град Цетиње, Ацо Мартиновиќ, се самоубил откако претходно убил најмалку дванаесет лица, соопшти црногорската полиција.

Мартиновиќ, кој беше во бегство, полицијата го лоцирала недалеку од неговата куќа во Цетиње.

„Откако полицијата го опколи и откако виде дека е во безизлезна ситуација, тој се застрела и почина при транспортот до Клиничкиот центар“, изјави ноќеска на прес-конференција директорот на полицијата Лазар Шќепановиќ.

Тој додаде дека напаѓачот убил најмалку дванаесет лица, но можно е да има и повеќе жртви. Четири лица се тешко ранети. Меѓу жртвите има две деца на возраст од 10 и 13 години и сите се најблиски пријатели, кумови и роднини на убиецот.

Мартиновиќ злосторството го започнал во ресторанот „Велестово“ во близина на Спортскиот центар во Цетиње. По инцидентот меѓу него и гостин, тој отишол дома да земе пиштол, се вратил во кафеаната и таму убил четири лица.

Потоа ги убил членовите на неговото семејство и две деца на возраст од 10 и 13 години на три познати локации.

Шќепановиќ изјави дека мотивот за ова досега незабележено золсторство во овој град но и Црна Гора се уште се утврдува.