Најмалку 90 лица загинале во ураганот Хелена, кој на крајот на минатата недела ги погоди југоисточните држави на САД, објави Ројтерс врз основа на податоци од локалните власти во Јужна и Северна Каролина, Флорида, Џорџија, Вирџинија и Тенеси.

Ураганот предизвика катастрофални поплави од Флорида до Вирџинија и нанесе и голема материјална штета.

Милиони луѓе останаа без струја и со уништени домови, патишта и мостови.

Според последните податоци, најмногу од жртвите – 36, загинале во Северна Каролина.

Јужна Каролина пријавила 25 смртни случаи, Џорџија 17, а Флорида 11. Вирџинија пријавила два смртни случаи, исто како и Тенеси.

Се стравува дека бројот на загинати може да биде поголем.

Осигурителните компании проценуваат дека штетата би можела да биде меѓу 15 и повеќе од 100 милијарди долари.

Граѓаните на Европската Унија (ЕУ) сметаат дека најмногу се изложени на ризици поврзани со влијанието на климатските промени, но и од безбедносните и социјалните предизвици, па затоа мнозинството од нив сметаат дека им се потребни повеќе информации за да бидат подготви за реакција во случај на елементарни непогоди и вонредни ситуации. Ова го покажуваат резултатите од истражувањето на Евробарометар објавени на 30 септември.

Како што соопшти Европската комисија, во истражувањето спроведено во сите 27 земји членки на ЕУ, граѓаните биле прашани за мислење за нивната изложеност на ризици од непогоди, нивното ниво на знаење за реакција на нив, како и за изворите што ги користат за да дознаат за ризиците од непогоди.

Во дури 17 членки на ЕУ, граѓаните изјавиле дека најмногу стравуваат од ризици предизвикани од екстремните временски услови, како што се невремиња, суши или топлотни бранови.

За разлика од нив, најголем процент од жителите на Португалија, Кипар и Бугарија стравуваат од шумски пожари, а Швеѓаните, Данците и Чесите од кибер закани. Германците најмногу стравуваат од политички или геополитички тензии, Естонците од нанесување штети на критичната инфраструктура, а Финците од вонредни здравствени состојби.

Речиси две третини од испитаниците во анкетата изјавиле дека им се потребни повеќе информации за да бидат подготвени за реагирање при елементарни непогоди и вонредни ситуации, а над една третина дека имаат потешкотии во пронаоѓањето релевантни информации за овие прашања, објавени од властите и соодветните служби.

Речиси 40 отсто од испитаниците оцениле дека немаат доволно време или финансиски средства за да се подготват за евентуални непогоди или вонредни ситуации, но истовремено сметаат дека подобрата подготовка за реакција во вакви случаи ќе ја зголеми нивната индивидуална отпорност.

Мнозинството граѓани на ЕУ рекле дека веруваат оти службите за вонредни состојби се подготвени за адекватно справување со непогоди, како и за обезбедување информации и издавање предупредувања.

Но, од друга страна, анкетираните изјавиле дека при вонредни состојби повеќе се потпираат на членовите на семејството и пријателите, отколку на службите за итни случаи, невладините организации или локалните власти или државни агенции.

Речиси две третини од граѓаните на ЕУ рекле дека никогаш не учествувале во доброволна акција за поддршка на организациите за реакции при итни случаи или во иницијативи за зголемување на отпорноста при непогоди, додека само седум отсто од нив моментно се ангажирани во вакви активности.

Според еврокомесарот за справување со кризи Јанез Ленарчич, клучна компонента на отпорноста при катастрофи е населението да биде свесно за ризиците и подготвено за реакција.

„Треба да ги имаме предвид различните опасности, да бидеме соодветно подготвени и да изградиме отпорност во нашето општество. Ова ќе им помогне на луѓето да бидат подобро подготвени за ризиците со кои може да се соочат. Тоа ќе придонесе и за зајакнување на личната подготвеност, а луѓето ќе можат да продолжат да сметаат и на службите за итни случаи“, додаде Ленарчич.

Тој нагласи дека ова истражување на Евробарометар дава вредни информации за нивото на свесност на Европејците за ризикот од непогоди и ќе придонесе за подобра подготвеност на европските општества за реакции во вонредни случаи.

ЕУ има на располагање неколку алатки за справување со вонредни состојби. На прво место е Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, во кој покрај 27-те членките на Унијата се вклучени и пет земји од Западниот Балкан (Северна Македонија, Албанија, Босна и Херцеговина, Србија и Црна Гора), како и Исланд, Молдавија, Норвешка, Турција и Украина.

Целта на овој Механизам е подобрување на превенцијата, подготвеноста и способноста за одговор на вонредни состојби.

Кога некој вонреден настан ќе ги надмине можностите за одговор на една земја, таа може да побара помош преку овој Механизам. Од неговото основање во 2001 година, Механизмот за цивилна заштита на ЕУ досега е активиран за над 600 итни случаи.

Во тешка состојба, со речиси откажан бубрег е префрлен на клиниката за нефрологија обвинетиот велешанец Боре Видески во случајот за двојното убиство на 14 годишаната Вања Ѓорчевска од Скопје и пензионерот од Велес, 74 годишниот Панче Жежовски. Ова за Радио Слободна Европа го потврди и неговиот адвокат Бојан Манев, кој вели дека во неконтактибилна состојба неговиот клиент вчера утрото бил транспортиран од притвор на клиниката. Тој во минатото има трансплантиран бубрег, и веќе подолго време се жалел на болки.

„Првично бил однесен во Градската болница „8 Септември“, по што го транспортирале на скопскиот клинички центар „Мајка Тереза“. Веднаш му е извршена дијализа, но според моите информации се уште е во лоша здравствена состојба. Претпоставките се дека ќе треба подолго време да заздрави, што би можело да трае и повеќе од еден месец. Не знам што да ви кажам, бубрегот како да му е пред распаѓање, сепак дијагнозата треба да ја постават лекарите“, вели адвокатот Манев за РСЕ.

Видевски е еден од петтемина обвинети за грабнување и убиство во судскиот процес кој започна пред десет денови. Сите се изјаснија дека не се виновни. Видевски се наоѓа во притвор од почетокот на декември лани кога беше уапсен како осомничен за делата. И претходно во неколку наврати е носен на интервенција на клиника.

„Точно, можам да потврдам дека тој во моментов е хоспитализиран на нашата клиника, заради влошување на бубрежната функција. Претходно пациентот е со трансплантиран бубрег“, вели Никола Ѓорѓиевски, директор на Универзитетската клиника за нефрологија.

Според обвинението на 22 ноември 2023 година, петтемина обвинети заеднички извршиле грабнување на Панче Жежовски во Велес, Љупчо Палески Палчо му пукал во глава, по што го заплениле возилото „Цитроен“ за да го користат за грабнување на детето во Скопје.

Малолетната Вања беше грабната на 27 ноември, од влезот на нејзината зграда кога утрото се упатила кон училиште. Сторителите според обвинителството ја ставиле во вреќа за спиење па во багажот на „Цитроенот“ и во близина на Скопје исто така Палчо и пукал во главата додека на пиштолот ставил перниче за да не предизвика внимание. Улогата на Видевски според обвинителстовто била да помага во онеспособувањето и транспортот на жртвите. Двајцата беа пронајдени мртви во близина на Скопје и Велес на 3 декември 2023 година.

Од Кривичниот суд во Скопје велат дека се известени за здравствената состојба на обвинетиот и чекаат дополнителни информации за текот на лекувањето. За сега следното рочиште не е отповикано.

Судењето треба да продолжи на 7-ми октомври, а мајката, бабата и детото на Вања треба да се појават како сведоци.

До овој момент, нема македонски државјани кои се обратиле за помош или евакуација од Либан, велат од Министерството за надворешни работи и надворешна трговија.

„Поради влошенета безбедносна ситуација во Либан, Министерството за надворешни работи и надворешна трговија на Северна Македонија во неколку наврати ги повика сите наши државјани кои се наоѓаат во оваа држава, да ја напуштат во прва можна прилика и апелираше да се одложат сите патувања кон оваа држава, кои не се неопходни“, посочуваат од Министерството.

Оттаму додаваат дека Министерството ги ставило сите свои капацитети за асистенција на нашите државјани преку 24 часовниот СОС дежурен телефон на Министерството за надворешни работи +389 75 268 736 (мејл адреса: globalsos@mfa.gov.mk).

„До овој момент нема наши државјани кои се обратиле до Министерството за помош или евакуација, ниту е пристигнато известување дека има наши државјани кои се наоѓаат во земјата“, наведуваат од Министерството.

Во меѓувреме, високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел за попладнево закажа вонреден онлајн состанок на шефовите за дипломатии на членките на Унијата со единствена точка на дневниот ред – актуелната состојба во Либан.

„Нашата порака е многу јасна, изразуваме жалење за цивилните жртви и бараме итен прекин на огнот, истакна портпаролот за надворешни работи и безбедносна политика на ЕК, Петер Стано“, додавајќи дека ЕУ својот став за случувањата во Либан го искажа во минатонеделната изјава на Борел.

Повеќе од 100.000 луѓе од Либан преминале во Сирија по ескалацијата на конфликтот меѓу израелските сили и либанската група Хезболах овој месец, изјави денеска високиот комесар на ОН за бегалци Филипо Гранди.

Либанската новинска агенција (ННА) јави дека израелската армија изутрината извршила нов воздушен напад во областа Чија, во јужните предградија на Бејрут. Претходно, израелската армија (ИДФ) соопшти дека во текот на ноќта извршила воздушни напади во регионот Бека, источен Либан. Според ИДФ, нападите биле насочени кон десетици ракетни фрлачи и магацин за оружје на Хезболах. При нападите врз јужниот дел на Либан елиминиран е лидерот на Хамас, Фатех Шериф Абу ел Амин. Во нападот врз палестинскиот бегалски камп во Тир загинаа и сопругата, жерката и синот на Амин.

Според либанското Министерство за здравство во последните израелски напади загинале повеќе од 100 луѓе, додека бројот на жртвите во изминатите две недели се искачи на над 1.000, а околу 600 се повредени.

Хезболах „во првата можност“ ќе избере наследник на убиениот генерален секретар Сајед Хасан Насрала и ќе ја продолжи борбата против Израел, изјави на 30 септември заменик-шефот на групата поддржана од Иран, Наим Касем.

Како што јавува Ројтерс, тој ова го изјавил во телевизиски настап, што е прво појавување на функционер на Хезболах, чие воено крило САД го смета за терористичка организација, откако беше убиен Насрала.

Хезболах, милитантната група и политичка партија која контролира голем дел од јужен Либан, рече дека Насрала бил убиен во израелските воздушни напади врз главниот град Бејрут на 27 септември.

Смртта на Насрала е „голема загуба и срам“ за Иран, рече Али Фатолах-Неџад, директор на Центарот за Блискиот Исток и глобален поредок со седиште во Берлин.

Тоа е „најтешкиот удар за регионалната позиција на Техеран“ од убиството на иранскиот врховен командант Касем Сулејмани во американски воздушен напад во Ирак во 2020 година, изјави Фатолах-Неџад претходно за Радио Фарда, иранскиот сервис на Радио Слободна Европа.

Насрала беше избран за шеф на Хезболах кога имаше 32 години. Со значителна финансиска и политичка помош од Техеран, тој го претвори Хезболах во моќен политички и воен ентитет во Либан и главен играч во регионот.

Високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност Жосеп Борел за попладнево закажа вонреден онлајн состанок на шефовите за дипломатии на членките на Унијата со единствена точка на дневниот ред-актуелната состојба во Либан.

Како што информира портпаролот за надворешни работи и безбедносна политика на Европската комисија, Петер Стано на оваа неформално заседание, шефовите на дипломатии ќе расправаат за развојот на настаните во Либан по влошувањето на состојбата на теренот.

„Нашата порака е многу јасна, изразуваме жалење за цивилните жртви и бараме итен прекин на огнот“, истакна Стано, додавајќи дека ЕУ својот став за случувањата во Либан го искажа во минатонеделната изјава на Борел.

Стано додаде дека ова е неформално заседание на Советот за надворешни работи, па од таму на него нема да се носат никакви одлуки, туку министрите само ќе разменат мислења и ќе ги изнесат ставовите на своите земји за случувањата на теренот, со што ќе може да разговараат за реакцијата на ЕУ и следните чекори во однос на Либан, Израел и настаните во регионот.

Во минатонеделната реакција последните случувања на Блискиот Исток, Борел порача дека секоја натамошна ескалација на конфликтот меѓу Израел и Хезболах би имала драматични последици за регионот, но и пошироко.

Тој повика на преземање итни мерки за деескалација на состојбата, прогласување ефикасен прекин на огнот, ставање крај на прекуграничните закани и на целосна имплементација на Резолуцијата 1701 на Советот за безбедност на ОН. Борел нагласи и дека ЕУ ја повикува меѓународната заедница да се мобилизира за поддршка на тековните дипломатски напори за постигнување мир.

Обидите за подгревање на меѓуетничките тензии се реалност за која надлежните служби проследуваат соодветни информации, изјави денеска министерот за внатрешни работи Панче Тошковски на отворањето на регионален центар за обука во полицискиот центар во Ѓорче Петров.

Тој уверува дека Министерството за внатрешни работи е подготвено да одговори на предизвици кои ќе бидат насочени кон дестабилизација на земјата.

„Доколку има такви предизвици во иднина, жестоко ќе одговориме. МВР е подготвено соодветно да одговори на секое она дејствие кои ќе биде насочено кон дестабилизација на државата. Многупати досега во јавноста беше истакнато дека службите во рамки на институционалните форми кои што ги имаме во државата, а се занимаваат со овој тип на надлежност, проследуваа и проследуваат соодветни информации до надлежните раководни органи, а истите беа споделувани соодветно и со премиерот и со претседателката. Сето она кое сме го говореле во минатото од аспект на обиди, видовме дел од нив во овие месец дена, од аспект на обиди за подгревање меѓуетнички тензии, дека се реалност. Соодветно одговоривме, соодветно ќе одговориме и во иднина“, порача министерот Тошковски.

Првиот човек на полицијата истакна дека МВР ги има соодветните капацитети за да одговори на начин на кој што ќе биде потребно, со цел сите граѓани да се чувствуваат безбедно и мирно и во рамки на тој безбеден и мирен систем да ги остваруваат своите права.

Тој меѓудругото, дополни дека во изминатиот период МВР отворило голем број истраги и вети резултати таму каде што ќе бидат обезбедени соодветни докази за евентуални прекршувања на законот.

Поранешниот премиер Никола Груевски нема да ја одлежи двегодишната затворска казна во предметот „Тенк“, бидејќи на 4 октомври поминуваат шест години од правосилната пресуда за Груевски во предметот за набавката на владиниот мерцедес.

За истиот предмет поранешната министерка за внатрешни работи Гордана Јанкуловска ја одлежа законската казна од 4 години, а поранешниот заменик министер Ѓоко Поповски одлежа 4, 6 години во затвор.

Контроверзните измени на Кривичниот законик направени во септември лани ги намалија казните за кривичните дела како што се злоупотребата на службената положба и овластувања и злосторничко здружување. Тоа доведе до застарување и ослободување на повеќе поранешни функционери и нивни блиски соработници кои беа обвинети во постапки од Јавното обвинителство.

Во текот на годините и по измените на Кривичниот законик на Груевски му застареа предметите ТНТ- за уривањето на комплексот „Космос“ и „Траекторија“ - за провизиите за изградба на автопатиштата. Поранешниот премиер останува обвинет уште во предметите за незаконско финансирање на партијата ВМРО-ДПМНЕ -„Талир 1“ и „Талир 2“ и во случајот „Титаник“, каде е обвинет дека злоупотребил средства за финансирање на изборната кампања и го повредил избирачкото право.

На поранешниот премиер му преостанува да одлежи една и пол година затвор за случајот „Насилство пред Општина Центар“, која му застарува за три години, односно во 2027 година. Најдоцна му застаруваат деветте години затвор за случајот „Плацеви на Водно“ во 2043 година.

Груевски побегна во Унгарија пред шест години и таму доби политички азил.

Повеќе од 100 000 луѓе под Либан преминале во Сирија по ескалацијата на конфликтот меѓу израелските сили и либанската група Хезболах овој месец, изјави денеска високиот комесар на ОН за бегалци Филипо Гранди.

„Меѓу бегалците има и либански и сириски државјани“, напиша тој на социјалната мрежа X.

Инаку УНХЦР обезбедува помош за бегалците кои пристигнуваат на четири гранични премини.

Во меѓувреме, во последниот израелски напад врз центарот на Бејрут биле убиени тројца членови на палестинската милитантна група Народен фронт за ослободување на Палестина (ПФЛП) и лидерот на Хамас во Либан, Фатех Шериф Абу ел Амин. Милитантното движење Хамас е прогасено за терористичка организација од ЕУ и САД.

Во израелскиот напад загинаа член на политичкото биро и шеф на воено-безбедносниот оддел Мохамед Абед Ал-Ал, член на воениот оддел и воената команда во Либан Имад Одех и Абдул Рахман Абед Ал-Ал.

Тоа е прв напад врз центарот на Бејрут од војната во 2006 година.

Либанското Министерство за здравство соопшти дека повеќе од 1000 Либанци биле убиени и 6000 ранети во последните две недели, без да прецизира колку од нив се цивили. Владата рече дека милион луѓе или една петтина од населението ги напуштиле своите домови.

Голем број највисоки функционери на Хезболах, вклучително и неговиот лидер Саид Хасан Насрала, беа убиени во израелските бомбардирања во текот на две недели.

Марин Ле Пен и други десничарски француски националисти денеска (30 септември) треба да се појават на воведниот судски процес против нив поради обвинение дека примале средства од Европскиот парламент за непостоечки функционери, јави ДПА.

Покрај долгогодишната лидерка на партијата Национален митинг, Ле Пен, обвинет е и нејзиниот татко и основач на партијата Жан-Мари Ле Пен. Обвиненија за малверзации со јавни средства се поднесени против вкупно 28 лица.

Марин Ле Пен постојано ги отфрла обвинувањата, кои се однесуваат на периодот од 2004 до 2016 година. Обвинувањата се насочени и кон партијата „Народно собрание“ и кон одделни нејзини вработени и соработници.

Станува збор за фиктивно ангажирање на соработници на неколку француски европратеници, објаснува ДПА. Главното обвинување е дека партијата на Ле Пен добила пари од Европскиот парламент за персонал за луѓе кои всушност веќе работат за партијата.

Целната сума изнесува речиси седум милиони евра, забележува ДПА, додавајќи дека Марин Ле Пен пред една година вратила 330 000 евра на законодавниот дом на ЕУ. Сепак, од нејзината партија соопштија дека исплатата на овие пари не е доказ за прекршок.

Доколку бидат прогласени за виновни, обвинетите може да добијат затвор до десет години, соопшти ДПА. Тие, исто така, би можеле да добијат забрана за учество во политиката на пет години, што ќе ја спречи Ле Пен да се кандидира на претседателските избори во Франција во 2027 година.