Кога избувнаа протести во Белорусија во 2020 година, по наместените претседателски избори, активистите се обратија до Телеграм за да ја координираат акцијата, избегнувајќи го владиниот надзор во репресивното општество на Александар Лукашенко и истакнувајќи ги придобивките што ги обезбедува апликацијата за пораки.
Сепак, други со многу помалку благородни цели, исто така, пристапија кон Телеграм, привлечени од неговите карактеристики на шифрирање и недостаток на умереност, - од дилери на дрога и педофили до руската војска која се бори во Украина и нејзините пропагандисти кои шират дезинформации на социјалните мрежи.
Телеграм се најде во центарот на вниманието на јавноста откако Павел Дуров, ко-основачот на апликацијата, беше уапсен во Париз на 24 август. Според пишувањата на француските медиуми, тоа е направено на барање на специјалната единица во француското МВР, која е задолжена за истрага на злосторствата против малолетници.
Дуров се уште не е официјално обвинет. Се уште се чека изјавата на парискиот обвинител.
Телеграм во соопштението на 26 август рече дека Дуров, 39-годишен милијардер, кој има и француски пасош, нема што да крие, додавајќи дека е апсурдно да се смета сопственикот одговорен во случаи на злоупотреба на платформата.
Што е Телеграм?
Телеграм е основан од Дуров и неговиот брат во 2013 година во време на репресија од страна на руската влада по масовните продемократски протести што ја потресоа Москва кон крајот на 2011 и 2012 година.
Една од неговите главни предности е шифрирањето на комуникацијата (мерка за заштита на приватноста) и анонимноста на корисникот. Во групи, телефонскиот број на корисникот не е видлив.
Има повеќе од 700 милиони корисници, претежно во Русија, Украина и другите поранешни советски републики и е трета по големина комуникациска платформа во светот по WhatsApp и Messenger.
Во споредба со другите платформи за пораки, Телеграм е „помалку безбеден и полабав во однос на политиката и откривањето на нелегална содржина“, изјави за АП истражувачот од Стенфорд, Дејвид Тил.
Алатка за угнетените
За време на протестите во Белорусија во 2020 година, Телеграм беше клучен во организирањето и споделувањето информации.
Телеграмскиот канал NEXTA во живо, кој објавуваше ажурирања во реално време од демонстрациите во Минск и на други места, забележа дека неговите следбеници се зголемија на два милиони за само три дена по спорните избори на 9 август.
Креаторот на каналот, 22-годишниот Степан Путил, белоруските власти дури го прогласија за терорист.
Во Иран, Телеграм има околу 40 милиони корисници, а во 2018 година беше главен извор на информации за време на антивладините протести низ целата земја.
Многу Иранци користеа приватни групи на Телеграм за да одржуваат контакт со семејството и пријателите. Тие, исто така, се претплатија на јавни канали за да добиваат вести што не беа достапни во државните медиуми.
Иранските власти на крајот се обидоа да го блокираат Телеграм за време на немирите во 2018 година.
Незаконски активности
Карактеристиката на Телеграм - шифрирање - ги привлече оние кои тргуваат со слики од сексуална злоупотреба на деца и украдени броеви на кредитни картички.
Истрагата на БиБиСи од 2019 година покажа дека апликациите за безбедни пораки, вклучително и Телеграм и Дискорд, станале популарни по успешните полициски операции против криминалните пазари кои работат на т.н. темната мрежа - интернет мрежа до која може да се пристапи само со помош на специјални алатки.
Истрагата на БиБиСи откри докази дека педофилите ги користеле и Телеграм и Дискорд за да им дозволат на луѓето пристап до сомнителни содржини и дека врските до групите на Телеграм биле скриени во јавните коментари под видеата на Јутјуб.
Средство за ширење пропаганда
Телеграм, иако не е единствената социјална мрежа, се покажа како моќна алатка за ширење дезинформации.
Тоа е најголемата платформа за дезинформаци во Централна и Источна Европа, според извештајот од 2023 година на истражувачки новинари, додавајќи дека каналите на германски јазик играат „важна улога како центар за екстремистичко размислување што влијае на остатокот од Централна и Источна Европа“.
Ова доведе до конфликт со властите во Германија. Во 2022 година, Берлин ги казни операторите на Телеграм повеќе од пет милиони евра, поради кршење на германскиот закон.
Откако рускиот претседател Владимир Путин започна целосна инвазија на Украина во февруари 2022 година, Телеграм се повеќе се користи и од Кремљ.
Во првите месеци од инвазијата, Кремљ изврши репресии на западните социјални мрежи додека „продолжи да ја толерира Телеграм и да ја користи за свои цели“, објави Лабораторијата за дигитални форензички истражувања (DFRLab), тинк-тенк за дезинформации во Атлантскиот совет.
„Најважните канали доживеаја значително зголемување на бројот на претплатници по инвазијата во февруари 2022 година, како и некои од највлијателните канали на провоена пропаганда, како што се Karaulny, Z SIL0VIKI и WarGonzo“, се посочува во извештајот. , додавајќи, сепак, дека бројот на нивните претплатници се намалил на почетокот на 2024 година.
DFRLab, исто така, откри дека руските приватни воени фирми користеле Телеграм, специјално за собирање средства, регрутирање и споделување информации.
Забележано е дека платеничката група Вагнер имала најмалку 30 посебни канали посветени на регионалните канцеларии за регрутирање.
Сепак, тие канали исчезнаа откако руското државно набљудување на медиумите Роскомнадзор ги разби каналите на Вагнер за време на бунтот на Вагнер во јуни 2023 година, против високото воено раководство на Русија.
Барања за бришење содржини од Телеграм
Со оглед на клучната улога на Телеграм како средство за комуникација и пропаганда, руските блогери, официјални лица и други внимателно го следат случајот Дуров во Франција.
База, Телеграмски канал поврзан со рускиот безбедносен апарат, на 25 август соопшти дека на персоналот на Министерството за одбрана, истакнати бизнисмени и офицери на неколку безбедносни агенции, исто така, им било наредено да ја избришат целата деловна кореспонденција од апликацијата.
„За Z-блогерите, за Z-пропагандата, тие настани се застрашувачки бидејќи сите нивни активности се насочени кон Телеграм, сите анонимни и полуанонимни канали“, објаснува Кирил Мартинов, главен уредник на Латвија Новаја Газета Европа. весник, користејќи го терминот „З“ за да ги опише проруските блогери и дезинформациите.
„И таа [Телеграм] не е само извор на вести, туку всушност оперативна алатка, нешто како модерно двонасочно радио каде луѓето разговараат за деталите од нивните борбени операции“, рече Мартинов за Current Time, ТВ мрежа на руски јазик. управувана од Радио Слободна Европа.