Европскиот парламент (ЕП) со оглед на последните настани изгласа Резолуција за Косово и Србија, со која европските претставници најостро го осудуваат нападот на 24 септември во Бањска на северот на Косово.
Европската унија (ЕУ) ќе биде повикана да воведе санкции кон Србија доколку се утврди поврзаноста на земјата со овој напад, а од ЕУ ќе биде побарано да го промени пристапот во дијалогот за да се врати довербата во овој процес.
Работата на Резолуцијата се спроведува по вонредна постапка, а автор на овој документ е именуваниот европски претставник Тонино Пицула.
На почетокот на октомври во ЕП се одржа дебата во итна постапка, која послужи како основа за изготвување на текстот на Резолуцијата, која беше изгласана на 19 октомври.
Повик за мерки против Србија доколку се утврди поврзаност со нападот во Бањска
Европскиот парламент оценува дека на 24 септември се случил „одвратен и кукавички терористички напад врз косовските полицајци од српски добро организирани паравоени формации во Бањска“.
Нацрт-резолуцијата ја повикува Европската Комисија и Советот на ЕУ да преземат мерки против Владата на Србија доколку истрагите покажат дека државата Србија била директно вмешана во терористичкиот напад во Бањска или во насилните напади што се случија на северот на Косово во мај 2023 година, или доколку српските власти не се подготвени целосно да соработуваат.
Видете и ова: Убиен полицаец на северот на Косово, полицијата соопшти дека ликвидирала еден напаѓачВо овој контекст, ЕК е повикана да ги замрзне средствата обезбедени за Србија во рамките на Инструментот за претпристапна помош доколку резултатите од истрагата покажат дека српската држава директно била вмешана во овие напади.
Во нацрт-резолуцијата се споменува дека Србија одбележа национален ден на жалост во чест на сите жртви и дека ЕП длабоко жали што „тројцата загинати терористи беа прикажани како херои кои се бореле за српската кауза, што како последица силно ги зголемува политичките тензии во регионот“.
Текстот ги „осудува и жали“ за постапките на српските власти кон нападот во Бањска, вклучително и нивната неподготвеност да соработуваат во истрагата, пропагандата, глорификацијата, политичката поддршка, нивниот мек однос кон организаторите и извршителите на нападот, па дури и обезбедување засолништа и реториката што ја користеа српските лидери за време на оваа криза и обидите да го дестабилизираат Косово.
Советот на ЕУ ќе биде повикан да воведе насочени рестриктивни мерки против дестабилизирачките актери на северот на Косово и водачите на големите мрежи на организиран криминал. Во овој контекст, Советот на ЕУ е поканет да го следи примерот на Соединетите Држави и да воведе мерки против Милан Радоичиќ.
Осуда поради распоредувањето на српските воени сили на границата со Косово
Европскиот парламент остро ќе го осуди военото трупање на српската војска на границата со Косово. Ќе се оцени дека тоа укажува на сериозно воено зајакнување и претставува голема ескалација, што, како што се наведува во нацрт-документот, е незаконско и спротивно на повеќекратните повици на ЕУ за деескалација на северот на Косово.
„Европскиот парламент нагласува дека ваквото агресивно воено однесување, заедно со радикализираните политички пораки во Србија и силните индикации за вмешаноста на српската држава во неодамнешното политичко насилство на северот на Косово, укажуваат на многу опасна, но кохерентна политика на српската Владата наспроти Косово и неговите западни партнери“, се наведува во нацрт-резолуцијата што ќе се гласа во четврток, на 19 октомври.
Загриженост за улогата на Белград во целиот регион
Со оваа Резолуција, Европскиот парламент ќе ја изрази својата загриженост поради „дестабилизирачкото влијание на српските власти предводени од претседателот Вучиќ врз целиот регион“.
Видете и ова: Фирми, хотели и милиони евра: Богатството на Милан Радоичиќ во СрбијаЌе биде нагласена непоколебливата поддршка на граѓаните на Србија во нивната борба за европска демократска иднина, а ќе се изрази жалење што некои политики на српското раководство ја попречуваат желбата на граѓаните на Србија за ваква европска иднина.
„Европскиот парламент ја повикува Европската комисија да дејствува како чесен посредник во процесот на нормализација и да избегне каква било политика на смирување кон Србија. ЕП ја изразува својата загриженост поради недостатокот на гласни критики од страна на Комисијата и покрај непочитувањето на земјата со санкции. ЕУ против Русија, постојани и чести состаноци на високо ниво со руските власти, вклучително и Русија, демократското назадување на земјата и недостатокот на напредок во нејзините реформи поврзани со ЕУ и покрај дестабилизирачкиот ефект на српската политика и за целиот регион “, се наведува во нацрт-резолуцијата.
Барање на ЕУ да го смени пристапот во дијалогот
Европскиот парламент ја повикува ЕУ „да ја зајакне својата улога како посредник во дијалогот меѓу Србија и Косово и воопшто во Западен Балкан и да предложи нов, иновативен и избалансиран пристап за посредување меѓу страните со цел да се надмине сегашниот ќор-сокак, со оглед на разорните последици од нападот на 24 септември 2023 година и дека довербата во процесот мора да се врати“, пишува во нацрт-резолуцијата.
Европските претставници ќе ја искористат Резолуцијата за да го изразат своето жалење за негативните мерки на Советот на ЕУ против Косово и ќе повикаат на нивно откажување што е можно поскоро.
Европскиот парламент со резолуција ќе го поддржи процесот на нормализација на односите меѓу Косово и Србија. Поканата до страните да се вклучат во дијалог со добра волја и во духот на компромисот ќе биде повторена со цел да се постигне сеопфатен, правно обврзувачки договор за нормализација на нивните односи, „врз основа на принципот на меѓусебно признавање“.
Ќе биде испратена покана до Белград и Приштина за целосно спроведување на Договорот од Брисел од 27 февруари 2023 година и Анексот за имплементација (Охридски договор) од 18 март 2023 година, како и сите претходни договори.
Ќе биде изразено жалење што Србија одби да ги потпише бриселските и охридските договори. Косово ќе биде повикано да формира Заедница на општини со српско мнозинство без понатамошно одлагање.
Посебен повик до Србија да се воздржи од акции против Косово
Европскиот парламент, исто така, ќе ја повика Србија да се воздржи од каква било понатамошна ескалација што го поткопува уставниот поредок на Република Косово и да спречи каков било шверц на оружје преку граница. Во таа насока, ќе биде испратена покана до косовските власти да работат на отворена трговија за сите цивилни стоки и услуги.
Видете и ова: Самит во Тирана - Од финансиска инјекција до балканско помирувањеВо резолуцијата ќе се изрази жалење што Србија ја продолжила својата кампања за повлекување на признавањето на Косово. Белград ќе биде повикан да се воздржи од обидот да го изолира Косово од меѓународната сцена со кампања против признавањето, а ќе биде изразено длабоко жалење поради приговорот на Србија за членството на Косово во Советот на Европа, што, според европските претставници, е „ јасно прекршување на Договорот од Брисел од 27 февруари 2023 година“.
Повик до страните на воздржаност
Европскиот парламент со резолуција ќе ги повика Србија и Косово да ги осудат сите форми на насилство и провокации, повикувајќи на воздржаност и итен прекин на сите дејствија кои би можеле дополнително да ги ескалираат тензиите. Ќе биде упатена покана до Приштина и Белград да се воздржат од еднострани дејствија кои би можеле да ги поткопаат мирот и стабилноста во регионот и наместо тоа активно да работат на мирно решавање на споровите преку дијалог.
Посебен повик ќе биде испратен до двете страни за соодветна истрага за сите етнички напади низ Косово, вклучително и за нападите на мостот во Бистрица и Штрпац на православниот Бадник.
Во нацрт-резолуцијата за која ќе се гласа на 19 октомври, страните ќе бидат повикани да работат на деескалација на ситуацијата на северот на Косово и да избегнуваат каква било реторика или акција што би довело до дополнително зголемување на тензиите.
Ќе се повика да се утврдат сите факти.
ЕУ ќе биде повикана да ја поддржи истрагата од страна на косовските власти со апел дека сторителите одговорни за овие „жалосни напади мора да бидат повикани на одговорност и да се соочат со правдата без одлагање“.
Властите во Приштина ќе бидат повикани да ги откријат сите докази поврзани со инцидентот, а властите во Белград целосно да соработуваат во истрагата и да ги изведат одговорните за нападот кои моментално живеат во Србија во согласност со законот, пред лицето на правдата, вклучувајќи ја и нивната екстрадиција во Косово.