Колони на тешка руска воена опрема се гледаат на повеќе видеа на социјалните мрежи, наводно, од Сибир до граничните региони на Украина. Мостот на теснецот Керч до окупираниот полуостров Крим беше затвори накратко, очигледно за голема пратка со оружје. Голема поддршка во гранатирањето по линијата на контрола што ги одделува украинските сили од борците поддржани од Русија во источна Украина. Застрашувачка реторика на руската државна телевизија.
Еве шест прашања кои ја врамуваат тензијата меѓу Русија и Украина - и некои потенцијални одговори.
Сцени од ровови и засолништа додека воените тензии се зголемуваат во Источна Украина
Нема веќе војна?
Конфликтот во источниот украински регион познат како Донбас започна овој месец пред седум години, но и покрај повеќе договори за прекин на огнот, никогаш навистина не заврши. Според Обединетите нации, повеќе од 13.000 луѓе се убиени од април 2014 година, а повеќе од милион се раселени.
Последниот период на големи борби се случи во јануари 2017 година во градот Авдиивка, но размена на оган има редовно - најсмртоносната во последните месеци беше на 26 март, во близина на Шуми, северно од градот Доњецк. Од јули 2020 година, 70 украински војници се убиени и скоро 320 ранети, соопшти Киев деновиве.
САД се загрижени за зголемените тензии во источна Украина
Од крајот на март се забележува и големо движење на руските трупи близу границите на Украина и на Крим, кои Русија ги зазеде во март 2014 година. Во меѓувреме, се активираат алармите во западните метрополи.
Што е целта?
Во текот на изминатите две недели има постојана акумулација на фотографии, видео и други податоци што укажуваат на големи движења на руските вооружени единици кон или во близина на украинските граници и на Крим.
Тоа предизвика независни истражувачи, новинари и други да се обидат да ги геолоцираат сликите и намерите на руската воена команда, односно на Кремљ. Една од преовладувачките теории е дека ова е само прикажување на сила насочена кон заплашување на Киев и испраќање порака до Западот дека Русија е подготвена да стави „чизма“ - и тоа многу брзо.
„Прикажувањето на преместувањето на трупите потврдува дека Русија заплашува наместо да размислува за блиц-криг“, вели Максим Саморуков, соработник на Московскиот центар Карнеги. Набљудувачите исто така посочија дека Русија правела големи движења на војската во минатото, во врска со редовни воени вежби и без да напаѓа.
Што вели Русија?
Не е многу јасно. Портпаролот на Кремљ Дмитриј Песков во минатата недела изјави дека нема од што да се страхува и дека репозиционирањето на вооружените единици во границите на Русија е строго домашна работа.
Кога станува збор за Крим, Киев и Западот - и скоро целиот остаток на светот не ја прифаќаат руската анексија на црноморскиот полуостров.
Во меѓувреме, Јужниот воен округ, командната единица одговорна за областите во близина на границата со Донбас и Северен Кавказ, објави дека спроведува годишна проверка на подготвеност, со неколку десетици поврзани вежби што се одржуваат меѓу 29 март и 30 април.
Неколку дена претходно, рускиот министер за одбрана додаде уште повеќе маглата. На 25 март, Сергеј Шојгу објави дека падобранската единица ќе биде реорганизирана и повторно распоредена во кримското пристаниште Феодосија. Затворањето на мостот на теснецот Керч, како што е соопштено, е поврзано со транспорт на соодветна опрема.
Русија воспостави санкции за украински компании
Но, додека Русија редовно спроведува големи вежби за обука низ целата област во кои честопати се вклучени илјадници војници и десетици единици, некои набљудувачи велат дека размерот на движењето на опремата што сега се гледа е далеку од нормалното. На 6 април, Шојгу најави пошироки вежби во сите воени области на национално ниво.
Нели има прекин на огнот?
Често кршениот прекин на огнот во источна Украина произлегува од Минскиот договор. Станува збор за договор од два дела. Вториот беше потпишан во февруари 2015 година од Украина и Русија, заедно со сепаратистите поддржани од Русија кои држат делови од украинските региони Доњецк и Луганск. Потписник беше и Организацијата за безбедност и соработка во Европа.
Тука е и Нормандискиот формат: група направена од Русија, Украина, Франција и Германија кои се обидуваат да го прекинат конфликтот.
Таа цел беше неостварлива како резултат на факторите што вклучуваат финансирање и поддршка на Русија за милитантите во источна Украина, внатрешната украинска политика и германските и француските колебања за тоа колку силно да ѝ се спротивстават на Москва - и колку поддршка да му дадат на Киев.
Во изјавата од 3 април, германското Министерство за надворешни работи повика на воздржаност во сегашната напнатост, но исто така ја употреби фразата „сите страни“ што предизвика критики од некои официјални лица кои рекоа дека се изедначува движењето на руските трупи со одбранбената положба на Украина во Донбас.
До 7 април, немаше јавни докази што сугерираат дека Украина прави слично големо движење на опрема - и за разлика од Русија на Крим, какво било распоредување во нејзините граници. Европската унија, во меѓувреме, проговори за поддршка на Украина.
Но, водечкиот европски дипломат Жозеп Борел, беше понижен кога престојуваше во Русија во јануари годинава, во обид да ги поправи односите со Москва, наведувајќи ги набљудувачите да заклучат дека ЕУ има малку моќ врз Русија во овој специфичен контекст.
Москва можеби се обидува „да му стане јасно на Западот дека колку повеќе ја поддржува Украина реторички, толку е поголем потенцијалниот ризик дека може да биде принудена да ги исполни своите ветувања“, оценува рускиот аналитичар Марк Галеоти, додавајќи: „Ова е нешто што Кремљ смета дека особено Европа не е подготвена да го стори“.
Што е со Соединетите држави?
Набљудувачите исто така велат дека времето и обемот на руските маневри укажуваат и на можен предизвик на Соединетите држави и особено на претседателот Џо Бајден. Тој беше еден од најжестоките поддржувачи на Украина пред избувнувањето на војната во 2014 година, кога беше потпретседател.
Украина отвори истрага за обидите за мешање во изборите во САД
Вашингтон ѝ наметна санкции на Русија по заземањето на Крим. И покрај неговата често помирувачка реторика, претходникот на Бајден, Доналд Трамп, ги задржа тие санкции на сила. Администрацијата на Бајден сигнализира поконфронтативен пристап: ниту ресетирање ниту ескалација, постојано повторуваат американските власти откако Бајден ја презеде функцијата во јануари. „Ние побаравме од Русија објаснување за овие провокации“, рече на 5 април портпаролот на Стејт департментот Нед Прајс.
Новата американска администрација ја погоди Москва со економски санкции како одговор на скоро фаталното труење на опозицискиот активист Алексеј Навални и неговото затворање кога се врати во Русија од Германија три дена пред инаугурацијата на Бајден. Администрацијата, исто така, се закани со неодредена акција за масовниот сајбер напад врз компјутерите на американската влада, за што се обвинува руското разузнавање.
На 2 април, во првиот телефонски повик на Бајден со украинскиот претседател Володимир Зеленски, лидерот на САД вети „непоколеблива“ поддршка.
И додека ЕУ обезбеди стотици милиони евра за да ѝ помогне на Украина во изградбата на пофункционална и помалку корумпирана влада, Соединетите држави обезбедија оружје и обука на украинските сили, вклучувајќи антитенковски ракети, двогледи за ноќно гледање и радари.
Тој напор продолжи на 1 март, кога Министерството за одбрана на САД најави нова помош од 125 милиони долари. Кремљ горко се спротивставува на намерите на Украина да влезе во НАТО.
Но, иако се чини дека членството на Киев во Алијансата е далечна перспектива, тоа не го спречи Зеленски да дава јавни изјави за тоа.
„Ние сме посветени на реформа на нашата армија и на одбранбениот сектор, но само реформите нема да ја запрат Русија“, рече тој во објавата на Твитер, по разговорот со генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг. „НАТО е единствениот начин да се стави крај на војната во Донбас“, додаде Зеленски.
Што е крајна игра на Русија?
И ако постои крајна игра на Кремљ за сегашните големи воени вежби и преместување на борбените бригади, тоа сигурно не им е јасно на Вашингтон, Киев или другите западни метрополи.
Овие таканаречени „замрзнати конфликти“ опстојуваат на повеќе места по распадот на Советскиот Сојуз, вклучувајќи ги отцепените грузиски региони Абхазија и Јужна Осетија, како и Трансдњестер, во Молдавија.
Во сите нив, руските сили се распоредени и останаа, или како мировници или како воени единици, иако во реалноста, тие влегуваат еднострано без благослов на Обединетите нации или ОБСЕ при што носат дестабилизација во корист Москва.
Многу набљудувачи велат дека Русија се чини веројатно нема да ризикува обновување на целосна војна или обид да заземе повеќе украинска територија, барем засега.
Џејмс Шер, поранешен шеф на програмата Чатам Хаус за Русија, сугерира дека распоредувањето руски мировни сили во Украина може да биде посакуваната крајна игра на Москва.
„Локализирана ескалација, драматична и разорна, што доведува до распоредување на руски „мировници“ на сегашната линија за разграничување, е веројатно најреалната опција“, напиша тој во коментарот за Меѓународниот центар за одбрана и безбедност во Естонија.
