Неодамнешната руска полициска рација за воена регрутација насочена кон работниците мигранти во магацинот на највисокиот трговец во близина на Москва тешко можеше да помине незабележано.
„Вајлдбери“ рускиот гигант за е-трговија кој го контролира објектот, веднаш алармираше поради потенцијалните доцни испораки на стотици илјади стоки на денот кој за компаниите ширум светот е познат како „црн петок“.
Рацијата на 24 ноември се закани да ги чини компаниите кои се соработуваат со „Вајлдбери“ „милијарди“ рубли, соопшти фирмата, откако работната сила во магацинот од неколку илјади луѓе беше „парализирана’ во еден од најпрометните продажни денови во годината.
Во услови на јавно незадоволство за насоката на војната во Украина и претстојните претседателски избори во март, експертите велат дека малку публицитет, на сметка на огромната и ранлива мигрантска популација, може да биде токму она што го бара Кремљ, пишува редакцијата на Радио Слободна Европа (РСЕ) на англиски јазик.
„Ова е нервозен момент за руската политичка машина, имајќи предвид дека нема многу работи што владата може да ги претстави како победа или успех за општеството“, рече Темур Умаров, соработник во Карнеги фондацијата за меѓународен мир во Москва.
„Националистичката карта е секогаш нешто што и помага на руската влада да акумулира поддршка кога ништо друго не оди добро“, рече тој за РСЕ, додавајќи дека очекува мигрантите да претрпат „сè поголем“ притисок пред гласањето, на кое се очекува кандидатурата на актуелниот претседател Владимир Путин.
„Меѓутоа, она што ќе биде конзистентно е фактот дека станува сè потешко за мигрантите - особено за оние со двојно државјанство да бидат во Русија“, рече Умаров.
Тоа е затоа што Русија спроведува „хибридна мобилизација“ која несразмерно ги таргетира за да го намали гневот поради огромните, иако сè уште официјално необјавени загуби што ги претрпеа руските сили во Украина, нагласи аналитичарот.
Напади на џамии
Според извештаите на руските медиуми, повеќе од 100 лица биле уапсени на 24 ноември во рација во складиштето „Вајлдбери“ во Електростал, град на 60 километри источно од Москва, а голем број неодамна натурализирани руски државјани биле принудени да се пријават во воените центри за регрутирање.
Вестите за такви рации, дури и кога не се потврдени од руските власти, моментално се насекаде.
На 18 ноември, латвискиот медиум во руски егзил „Новаја Газета Европа“ објави текст за рација во која учествувале полицијата, Федералната служба за безбедност (ФСБ) и членови на Канцеларијата на јавниот обвинител во џамија во Балашиха, друг град во близина на Москва.
Еден имам за весникот изјави дека посетителите на неговата џамија биле „повикани да и служат“ на армијата за време на рацијата на 17 ноември, но не можеше да каже колку биле земени.
Истиот весник забележа дека два дена претходно, полицијата ги здружила силите со националистичката стража во уште една голема рација на пазар и фабрика во населбата Реутов, во близина на Балашиха.
Видео кое е широко споделено на Телеграм покажува мажи во фантомки како ја објаснуваат својата улога во „заедничкото“ собирање мигранти во Реутово.
„Секогаш сме подготвени да им помогнеме на нашите агенции за спроведување на законот. Ние сме за силна и правична Русија!“, се пофали еден од мажите.
Во октомври, полицијата во далечниот источен регион Хабаровск затвори турнир во мешани боречки вештини кога упадна во спортски клуб и приведе неколку мигранти кои се натпреваруваа на турнирот.
Се појави видео на кое се гледаат многу гледачи кои навиваат за акцијата на полицијата, додека се слуша глас кој коментира дека полицијата „пакува мигранти“.
Руската мигрантска заедница - претежно муслиманска, составена од државјани на поранешните советски републики во Централна Азија, не е непозната за полициското малтретирање и непопустливата бирократија навидум дизајнирана да ги фати.
Карим, кој од безбедносни причини не сакаше да го открие своето вистинско име, бил ангажиран да копа ровови во Луганск, а потоа бил „принуден“ да се бори за Русија со групата на Вагнер.
Меѓутоа, војната донесе дополнителна закана за регрутирање за оние мигранти кои добија руски пасоши, а не недостигаа обиди да се убедат оние што не се пријавија во војска во замена за државјанство.
Повикот за регрутирање мигранти се чини дека станува сè поочаен откако, по серија пресвртници, Путин нареди воена мобилизација во септември 2022 година, што се оценува како непопуларен потег што Кремљ сега внимава да не го повтори.
Непријателска реторика
Постојаниот прилив на извештаи за мигранти кои се враќаат назад во нивните татковини во ковчези укажува на тоа дека многу луѓе од Централна Азија веќе се борат во руската војна во Украина.
Очигледно не е доволно за руските власти, кои ги засилуваат своите закани за време на традиционалната есенска сезона на регрутирање на армијата и пред очекуваното објавување на датумот на претседателските избори следниот месец.
Минатиот месец, шефот на моќниот руски истражен комитет, Александар Бастрикин, рече дека на мигрантите на кои им е дадено руско државјанство, треба да им биде одземено доколку одбијат да се борат во Украина.
Ова лето, Бастрикин изрази слично чувство, тврдејќи дека има зголемување на злосторствата извршени од мигранти.
„Ова е она што луѓето го велат: „Додека Русите се на фронтот, мигрантите нè напаѓаат одзади“, рече Бастрикин, во цитати преведени од „Eurasianet“.
Во мај, Михаил Матвеев, претставник на Државната дума, долниот дом на парламентот, побара на Телеграм да открие зошто во Украина нема „таџикистански баталјони“ кои се борат за Русија, додека „дивизиите на мажи доаѓаат од Централна Азија во Русија секоја година за да добијат руско државјанство“.
„Таму (на линијата на фронтот), мажите од домородните народи на Русија, првенствено (етничките) Руси, умираат за својата татковина и тука се заменети со стотици илјади Азијци“, се налутил Матвеев, цитирајќи податоци кои тврдат дека „Руското население порасна за 45 000 Таџикистанци“ во првиот квартал од 2023 година.
И војната не е единственото нешто што им е на ум.
Претходно овој месец, заменик-претседателот на Думата, Пјотр Толстој, се пожали на „пасивниот однос на Русија кон мигрантите“ и предложи забрана за мигрантите од некои поранешни советски земји да работат како курири, таксисти и продавачи. Тој, исто така, предложи да се оданочуваат дознаките што мигрантите ги испраќаат дома за да се изградат училишта на руски јазик во оние поранешни советски земји, каде што рускиот јазик, како што рече, не ужива државна заштита.
„Узбекистан не е сопственост на законодавецот Пјотр Толстој. Нека се занимава со проблемите на сопствената земја и граѓаните“, напиша Бобур Бекмуродов, претставник во Узбекистан, кој беше цел на Толстој заедно со Ерменија и Таџикистан.
Бекмуродов додаде дека рускиот јазик се зборува слободно во Узбекистан, кој го опиша како „сојузничка нација“ на Русија.
Узбекистан, со население од околу 35 милиони луѓе, има најголем број граѓани кои одат во Русија, каде што живеат неколку милиони Узбекистанци.
Недостаток на работна сила
Иронијата на коментарите на Толстој е дека Русија има потреба од мигранти на економски фронт како и секогаш, поради недостигот на работна сила предизвикан од долгорочните демографски проблеми на Русија и војната што ги влоши.
Набљудувањето кое го спроведе Московскиот институт за економска политика Гајдар покажа дека бројот на индустриски компании кои пријавиле недостиг на персонал достигна 42 отсто во јули, во споредба со околу 25 отсто во јануари 2022 година, односно еден месец пред Русија ја започне својата инвазија.
На овој факт алудираше во септември рускиот деловен правобранител Борис Титов, кој рече дека предлозите за ограничување на пристапот на мигрантите до рускиот пазар на труд за странци „остануваат апсолутно нереални ако ги погледнете низ очите на економистите“, и покрај „ сите заслуги на таквите чекори во културна смисла“.
Олег Буклемишев, директор на Истражувачкиот центар за економска политика на Московскиот државен универзитет, во интервју за весникот „Московскии комсомолец“ минатата недела тврдеше дека Русија ризикува да ја загуби сегашната понуда на работна сила со мигранти со оглед на слабоста на рубљата.
„Тие секогаш имаат избор, да одат во Русија или на друго место. А ако не им се допаѓа курсот, нема да одат. Никој не е заинтересиран да заработи пари во рубли за да ја добие валутата „копејки“ што ја земаат дома“, рече тој.
Руските власти се свесни за овој проблем, но миграциската политика останува „многу контрадикторна“ бидејќи властите користат „антимигрантска законодавна реторика и законодавство како популистичка алатка за да го одвлечат вниманието на населението од другите прашања во општеството“, вели Јану Матушевиќ, независен експерт за евроазиска миграција.
„Од една страна, Русија го поедностави и забрза процесот на натурализација на мигрантите од Централна Азија. Истовремено, во април беше усвоен закон кој ѝ дава на државата овластување брзо да го одземе руското државјанство на натурализираните граѓани кои ја загрозуваат националната безбедност. Ова вклучува каква било осуда на војната во Украина или одбивање да се пријави на воена служба“, вели тој за Радио Слободна Европа.
Идејата за амнестија на мигранти виновни за помали прекршоци - конкретно за покривање на недостигот во градежната индустрија, беше поддржана од некои пратеници во март, но предлогот не беше прифатен.
„На крајот, руските законодавци ги гледаат мигрантите само како ресурс: за многу потребна работна сила во контекст на намалената работна сила и потенцијалните воени регрути кои се борат да привлечат нови регрути“, заклучува Матушевич.
